Του Ασλανίδη Σταύρου. Λόγος στην Εν Αγίο Πνεύμα βάπτιση και Ζωή του πιστού.

(Από συνέχεια).

Ο Διττός Θεός.

 

Υπάρχει χάσμα ανάμεσα στην Αΐδια “Διάσταση” του Θεού και στον κόσμο. Ο Αΐδιος Θεός, εντός Του και ενδοτριαδικά, έχει Τρία χωριστά Αΐδια Πρόσωπα. Το καθένα έχει όνομα και διακρίνεται η κάθε Υπόσταση κατά τα Αΐδια Υποστατικά Ιδιώματα τους. Ωστόσο όλα αυτά δεν ήρθαν από τον Αΐδιο “κόσμο” και δεν πήραν νέα θέση στον υλικό κόσμο, στον χρόνο, με σχήμα, σε ύλη, δεν αλλάζουν κατά τρόπο. Ο Θεός δεν μετακινείται από τον “κ’οσμο” Του στον δικό μας, δεν χωράει πουθενά, δεν κοινωνεί με κάτι, δεν έρχεται σε επαφή με οτιδήποτε. Ο Θεός είναι και παραμένει Απρόσιτος. Χάσμα υπάρχει μεταξύ του υλικού και του Άκτιστου κόσμου.

Στον κόσμο ο Θεός του ουρανού δεν χωρίζεται σε ατομικά πρόσωπα, δεν έχει ονόματα, δεν έχει ατομικά σύμβολα, αλλά μπορεί και δοξάζεται ως Αδιαίρετη Μονάδα με αναφορά σε τρις χωριστές Υποστατικές Υπάρξεις. Πατέρας είναι Όλος ο Ομοούσιος Θεός, ο Υιός είναι Όλος ο Ομοούσιος Θεός και Άγιο Πνεύμα είναι Όλος ο Ομοούσιος Θεός.

Ωστόσο όλα άλλαξαν και μάλιστα πήραν εντελώς αντίστροφη μορφή. Η παντελής αδυναμία συνάντησης του Θεού τελείωσε, έγινε Τέλεια και Πλήρη ένωση με τον Θεό. Ο Θεός πήρε το ανθρώπινο σώμα, ενώθηκε η Θεϊκή και ανθρώπινη Φύση και άρχισε το έργο της Σωτηρίας. Ο Θεάνθρωπος Χριστός έφερε στον κόσμο τη Μία Ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Στην Εκκλησία πλέον, ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα αν μείνει καθαρός από την αμαρτία, να Θεωθεί κατά την Χάρη του Θεού. Η Ουσία της κάθε υπόστασης και της Τριάδας είναι κοινή και μόνο ο Χριστός είναι ενυπόστατα δηλαδή κατά την Ουσία του Θεού ενωμένος. Επιπλέον είναι απρεπές και ανήκουστο να ασχολούμαστε σχολαστικά και να δίδουμε στην Άρρητη Υπόσταση σύμβολο. Ενώ το να έχει η Άρρητη Υπόσταση κτιστό ή αισθητό ή εικονιζόμενο σύμβολο είναι ειδωλολατρία.

Ο Χριστός όχι μόνο έγινε η γέφυρα που ενώνει το Θείο και το κτιστό, αλλά δεν έφυγε από κοντά μας ποτέ. Παραμένει και είναι ο μόνος Μεσίτης του Τριαδικού Θεού, του κάθε Προσώπου και της Θεότητας του με το κάθε κτίσμα. Δια Αυτού τα Πάντα και Αυτός είναι ενυπόστατα τα Πάντα.

 

«ἔπρεπε γὰρ αὐτῷ, δι΄ ὃν τὰ πάντα καὶ δι’ οὗ τὰ πάντα, πολλοὺς υἱοὺς εἰς δόξαν ἀγαγόντα, τὸν ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας αὐτῶν διὰ παθημάτων τελειῶσαι». (Εβρ. 2,10, πρβλ. Γρηγορίου Παλαμά τοµ. ΣΤ’. Σελ. 140. Ομιλία ΙΑ΄ στοιχ. 226-227).

 

Έτσι έχουμε το Θεό που ήρθε και έζησε κοντά μας. Ένας λοιπόν είναι ο Θεός και όλος είναι στον ουρανό και όλος είναι στη γη. Φανερώθηκε ο Θεός και η Θεότητα στη Παλαιά Διαθήκη με το όνομα πατέρας. Φανερώθηκε ο Θεός με την επίγεια ζωή του Χριστού συνήθως αποκαλείται από την Γραφή με το όνομα του Υιού. Φανερώθηκε ο Θεός και στη εποχή της Εκκλησίας και συνήθως καλείται με το όνομα Άγιο Πνεύμα. Παρακάτω θα γίνει λόγος σε αυτήν την επιλογή των ονομάτων του Θεού, από την Αγία Γραφή. Ο άγιος Ιω. Δαμασκηνός παραθέτει τα  λόγια του Μεγάλου Βασιλείου που λένε για το θέμα αυτό:

 

Ὅτι οὔτε ὀπτασία οὔτε χρησµῳδία κεχωρισµένως πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος. Ἡσαΐας ὁ προφήτης: »Εἶδον«, ἔφη, »κύριον σαβαὼθ καθήµενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρμένου... (Ησ. 6, 1s).

Ὅσον μὲν οὖν κατὰ ταύτην τὴν θέσιν καὶ τὴν ἀκολουθίαν τοῦ προφητικοῦ γράμματος (σ.δ. λεκτικά μνημονεύεται το όνομα του Πατέρα), ὁ ἐπὶ πάντων ἐστὶν πατὴρ ὁ ὀφθεὶς καὶ χρησµοδοτήσας τῷ προφήτη.

Ὁ μέντοι τῆς βροντῆς (Μκ 3, 17) υἱὸς ἐξαίσια φθεγξάµενος καὶ βροντῆς εἰρηκώς φοβερώτερα, οὗ ἴδιον οὐχὶ τὸ »οὐκ ἦν« ἀλλὰ τὸ »ἦν ὁ λόγος« (Ιω. 1, 1), τὸν υἱὸν ἔφη τὸν ὀφθέντα καὶ χρησµοδοτήσαντα τῷ προφήτῃ. Λέγει γὰρ ἐν τῷ ἰδίῳ συγγράµµατι·» Διὰ τοῦτο οὐκ ἠδύναντο οἱ Ἰουδαῖοι πιστεύειν εἰς τὸν Ἰησοῦν, διότι εἶπεν Ἡσαΐας περὶ αὐτῶν· Τετύφλωνται αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ πεπώρωται ἡ καρδία, ὅπως μὴ ἴδωσι τοῖς ὀφθαλμοῖς καὶ συνῶσι τῇ καρδίᾳ καὶ ἐπιστρέψωσι, καὶ ἰάσωμαι αὐτούς. (Ησ. 6, 9s). Ταῦτα εἶπεν Ἡσαΐας, ὅτε εἶδε τὴν δόξαν αὐτοῦ«. (Ιω. 12, 39-41).

Ὁ δὲ Παῦλος τοῦ πνεύματος ἀπεφήνατο τὴν ὀπτασίαν καὶ τὴν χρησµῳδίαν εἶναι λέγων· »Καλῶς ἔφη τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον διὰ τοῦ προφήτου Ἡσαΐου πρὸς τοὺς πατέρας ὑμῶν· Ἀκοῇ ἀκούσετε καὶ οὐ μὴ συνῆτε, καὶ βλέποντες βλέψετε καὶ οὐ μὴ ἴδητε· ἐπαχύνθη γὰρ ἡ καρδία τοῦ λαοῦ τούτου.« (Πρξ. 28, 25-27).

Ὁ προφήτης τοῦ πατρὸς εἰσηγεῖται τὸ πρόσωπον τοῦ παρὰ Ἰουδαίοις πεπιστευµένου, ὁ εὐαγγελιστὴς τοῦ υἱοῦ, ὁ Παῦλος τοῦ πνεύματος, ἕνα κύριον σαβαὼθ τὸν ὀφθέντα κοινῶς ὀνομάζοντες, Διῄρηται αὐτοῖς ὁ περὶ τῆς ὑποστάσεως λόγος ἁδιαιρέτου µένοντος ἐν αὐτοῖς τοῦ περὶ ἑνὸς θεοῦ φρονήµατος.

Διήρηται γὰρ ἁδιαιρέτως ὁ περὶ τῆς ὑποστάσεως τρόπος καὶ λόγος. Διὸ »ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος« τριαδικῶς διὰ τὸ τρισσὸν τῶν ὑποστάσεων, »κύριος« δὲ ἅπαξ διὰ τὸ μοναδικὸν τῆς θεότητος.

Ιω. Δαμασκηνού, έκδ. Kotter, τομ iv, σελ. 325.

 

Ο Διττός Θεός ο οποίος προαναφέρθηκε είναι Ένας. Το Άγιο Πνεύμα πέμπει την Χάρη του Θεού από τον ουρανό και πάλι στέλνεται και φανερώνεται στη γη από τον Χριστό και ταυτόχρονα Αδιαίρετος είναι ο Θεός. Ο σχολαστικισμός μόνο διαιρεί σε κομμάτια τον Θεό.

Αλλά και για άλλο λόγο διαφωνούμε οι ορθόδοξοι με την πίστη των Λατίνων. Κατά την καλούμενη Παλαμική Θεολογία στην φανέρωση του Θεού υπάρχει μια αδιαίρετη διάκριση. Διακρίνεται η Ουσία της Υπόστασης, η οποία δεν εικονίζεται και η Μία κοινή Ενέργεια Της, η οποία μετέχετε Αρρήτος από τους άξιους. Το Άγιο Πνεύμα κατά τον υμνωδό είναι Θεοποιός ως Πρόσωπο και θεοποιούν ως Ενέργεια του Θεού. Είναι Απρόσιτος ως Θεός (Ουσία) και φανερώνεται Αδιαίρετος (και ως Μονάδα) κατά τον Αγιασμό Του. Ο Πατέρας είναι Απρόσιτος στον ουρανό και εμείς καλούμαστε να γίνουμε υιοί του Θεού και έτσι ο Τριαδικός Θεός είναι ο Πατέρας και ο πατέρας μας.

 

Η αντιστροφή και το ανάποδο.

 

Οι άνομοι, οι πονηροί και οι αφελείς παίρνουν τα κείμενα που αναφέρονται με υψηλά νοήματα στις περιπτώσεις της Θεοφάνειας και τις ερμηνεύουν κατά γράμμα. Ακούνε για την ύπαρξη τριών προσώπων, και αυτοί θέλουν και καταλαβαίνουν χωρισμένα ατομικές μορφές. Κατά αυτούς, το ένα πρόσωπο του Θεού βρίσκεται εδώ, το άλλο σε απόσταση και το τρίτο κάπου ποιο υψηλά!!! Όχι μόνο αρνούνται τα δόγματα του Αδιαίρετου Θεού, που η εκκλησία πάνω στο θέμα αυτό θέσπισε, αλλά μεταλλάσουν την βιωματική διδασκαλία της ύπαρξης, που δίνει την δυνατότητα αναφοράς στην Τριάδα και αντί αυτού παρουσιάζουν μια δήθεν τριτοπρόσωπη εμφάνιση του Τριαδικού Θεού!

 

Ωστόσο τα Δόγματα δεν επιτρέπουν την διαίρεση αυτήν. Το Δόγμα διδάσκει το Απρόσιτο, το Απερίγραπτο, η Τριαδική Μονάδα, το Αδιαίρετο του Θεού, το Ομοούσιο, τον Αΐδιο χωρισμό του Θεού σε τρία Πρόσωπα. Το Δόγμα διδάσκει από την μία την πίστη και την ομολογία στην Τριάδα των προσώπων του Θεού και από την άλλη, την αδυναμία εμπειρικής όρασης, ακοής, γεύσης, στην αδυναμία διάκρισης του ενός Προσώπου από το άλλο, την αδυναμία ξεχωριστής προσέγγισης Τους στον χώρο, στον τόπο, με διαφορετικό τρόπο. Βιωματικά δεν λαμβάνεται ο Θεός με ατομικά πρόσωπα και δεν κατασκευάζονται εικόνες με τριτοπρόσωπο τον Θεό. Αναφερόμαστε στο Θεό σεβόμενοι την Αϊδιότητα Του και Αυτός κατά τα Αΐδια Υποστατικά Του Ιδιώματα έχει τριάδα Προσώπων. Στον χρόνο και στον τόπο και γενικά ο Θεός στον κόσμο είναι Αδιαίρετος. Μόνο λεκτικά ομολογούμε τα Τρία χωριστά και Ασύγχυτα Πρόσωπα Του. 

 

 

Στη Γραφή όπου υπάρχει κίνηση του Θεού, φανέρωση, εμφύσημα, όπου πέμπεται και αποστέλλεται το Άγιο Πνεύμα, τότε αναφέρεται στη εν το κόσμο παρουσία Του. Προσοχή όμως παρουσία όχι της δήθεν μορφής του (ή μορφή κάποιου συμβόλου Του), αλλά την παρουσία του Αγιασμού Του (της Μίας Ενέργειας του Τριαδικού Θεού). Αισθητά δεν ήρθε στον κόσμο κανένα από τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδας, ήρθε η Μία Ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Φυσικά αυτό το έφερε ο Χριστός που είναι ο Πλήρης Θεός.

Όπως προαναφέρθηκε ομολογούμε την Τριάδα του Θεού λαμβάνοντας Την, Αδιαίρετα ως Μονάδα. Πάλι Αυτή διακρίνεται κατά τα Αΐδια Υποστατικά Της Ιδιώματα, στην Αΐδια κατάσταση. Τα τρία Πρόσωπα δεν έρχονται εμπειρικά στον κόσμο παρά μόνο ομολογείται λεκτικά η ύπαρξη Τους. Την διδαχθήκαμε από τον Κύριο που είναι ο μόνος που την γνωρίζει. Εμείς στην συνέχεια την ομολογούμε και ταυτόχρονα παραμένει Αναφής ο Θεός του ουρανού. Ο Θεός, ο Θεός και ο Θεός, ο Ένας Θεός είναι Απρόσιτος και Απερίγραπτος.

Όλη αυτήν την Θεολογία κάποιοι την απορρίπτουν. Για παράδειγμα, πιστεύουν και ομολογούν ότι το Άγιο Πνεύμα, η Μία Υπόσταση του Θεού, παρουσιάστηκε ατομικά με ιδιαίτερη μορφή περιστεράς στη Βάπτιση του Χριστού. Αυτό γίνεται επειδή διαβάζουν φιλολογικά την Γραφή. Όπως είναι φυσικό, κάθε ιστορικός διαβάζοντας την περικοπή της Βάπτισης, αποδίδει ιστορικά την εμφάνιση του Προσώπου του Αγίου Πνεύματος με την μορφή της περιστεράς. Δυστυχώς όμως η σχολαστική ανάγνωση έχει κυριαρχήσει και στη ανατολική Εκκλησία. Μάλιστα μερικά νεότερα κείμενα της την έχουν ξεπεράσει …

 

Με συνέχεια.