ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ -- Του Οσίου Πατρός ημών Αββά Δωροθεου.

Εις τον Μωσαϊκόν Νόμον προσέταξεν ο Θεός τους υιούς Ισραήλ, καθ’ έκαστον έτος να προσφέρωσιν εις τον Θεόν το δέκατον εξ όλων των εισοδημάτων των, εκτελούντες δε την εντολήν ταύτην ηυλογούντο εις όλα τα έργα των. Τούτο γνωρίζοντες καλώς οι Άγιοι Απόστολοι εσκέφθησαν, προς βοήθειαν και ευεργεσίαν των ψυχών μας, να παραδώσουν εις ημάς εντολήν μεγαλυτέραν και σπουδαιοτέραν, να αφαιρούμεν το εν δέκατον των ημερών της ζωής μας, και τρόπον τινά να τας αφιερώνωμεν εις τον Θεόν, ώστε δι’ αυτών να λαμβάνωμε συγχώρησιν δια τας αμαρτίας μας όλου του έτους. Λαβόντες λοιπόν την απόφασιν αυτήν ώρισαν ως αγίας από τας τριακοσίας εξήκοντα πέντε ημέρας όλου του έτους αυτάς τας επτά εβδομάδας των νηστειών· ούτω δηλαδή εχώρισαν επτά εβδομάδας. Συν τω χρόνω όμως οι Πατέρες ημών έκριναν, ότι έπρεπε να προστεθή εις αυτάς μία ακόμη εβδομάς, αφ’ ενός μεν δια να προγυμνάζωνται και τρόπον τινά δια να συνηθίζουν σιγά – σιγά εκείνοι οι οποίοι πρόκειται να εισέλθουν εις τον κόπον των νηστειών, αφ’ ετέρου δε δια να τιμήσουν τας νηστείας με τον αριθμόν της αγίας Τεσσαρακοστής (των τεσσαράκοντα ημερών) την οποίαν ενήστευσεν ο Κύριος ημών. Αι οκτώ δηλαδή εβδομάδες, όταν δεν συνυπολογίσωμεν εις αυτάς τα Σάββατα και τας Κυριακάς, έχουν τεσσαράκοντα νηστησίμους ημέρας. Προστίθεται δε εις αυτάς και η ιδιαιτέρως τιμωμένη νηστεία του Μεγάλου Σαββάτου, διότι η κατ’ αυτό τηρουμένη νηστεία είναι η ιερωτάτη και η μοναδική νηστεία εν ημέρα Σαββάτω εξ όλων των Σαββάτων του έτους.

«Τὸν ρώτησα τον π. Χαράλαμπο Βασιλόπουλο —γράφει ὁ αείμνηστος Αθανάσιος Σακαρέλλος— τί ἔπρεπε νὰ γίνει.

Μοῦ ἀπάντησε: -῞Ενα βῆμα νὰ κάνουν ἀκόμα, καὶ θὰ δεῖς τί ἔχει νὰ γίνει! ᾿Εγὼ τὸ πίστεψα καὶ ἠρέμησα. Περίμενα ἕνα βῆμα νὰ κάνει ἀκόμα ὁ ᾿Αθηναγόρας. ῎Ημουνα βέβαιος ὅτι θὰ χάλαγε ὁ κόσμος ἀπὸ τὶς ἀντιδράσεις μας. Σὲ λίγο γινότανε τὸ ἑπόμενο “ἕνα βῆμα’’, χωρὶς παραδόξως νὰ γίνει τίποτε! ῎Ετρεχα πάλι στὸν παπα-Χαράλαμπο καὶ τοῦ ἔλεγα τὰ νέα κατορθώματα τοῦ ᾿Αθηναγόρα. ῾Ο παπα-Χαράλαμπος μοῦ ἔδινε πάλι τὴν ἴδια ἀπάντηση. ᾿Εγὼ ἠρεμοῦσα καὶ περίμενα τὸ ἑπόμενο βῆμα! Καὶ πάλι ἡ ἴδια ἱστορία, ἡ ἴδια ἀπάντηση! ῞Ωσπου ἀπελπίστηκα καὶ ἔπαψα νὰ περιμένω... Τὸ 1990 ἐπειδὴ δὲν ἔβλεπα νὰ γίνεται κανένα βῆμα ἀπ᾿ ὅσα ὑπόσχονταν τότε ὅλοι οἱ γεροντάδες, ἀναγκάστηκα νὰ τὸ κάνω ἐγώ. ᾿Αποτειχίσθηκα ἀπὸ τὴν “᾿Εκκλησία τῶν πονηρευομένων”. ᾿Αποτειχισμένος ἔμεινα ὀκτὼ χρόνια, ὁπότε ἀπέκτησα “κοινωνία” μὲ τὴν ᾿Εκκλησία τοῦ παλαιοῦ ἡμερολογίου. Σὲ κάποια συζήτηση, ποὺ εἶχα μὲ τὸν μακαριστὸ παπα-Χαράλαμπο, τὸν ρώτησα γιὰ τοὺς παλαιοημερολογίτες. Μοῦ εἶπε: -Καλοὶ εἶναι! Αὐτοὶ ἔχουν δίκιο. ῎Οχι ἐμεῖς! Τὸν ξαναρώτησα: -Τότε, πάτερ μου, γιατί δὲν εἶσαι μὲ τοὺς παλαιοημερολογίτες; Μοῦ ἀπάντησε, ἀμήχανα: -Δὲν μπορῶ, δὲν μπορῶ!...».

ΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ -- ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΝΗΣΤΕΙΑΣ -- Του εν Αγίοις Πατρός ημών Βασιλείου του Μεγάλου Αρχιεπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας.

Σαλπίσατε, ω ιερείς, λέγει η Γραφή, κατά την πρώτην του νέου μηνός, δια της σάλπιγγος, ως και κατά την επίσημον ημέραν της μεγάλης εορτή σας (Ψαλμ. π: 4). Τούτο είναι πρόσταγμα προφητικόν. Δι’ ημάς όμως, με φωνήν ισχυροτέραν από τον ήχον οιασδήποτε σάλπιγγος και με τρόπον χαρακτηριστικώτερον από οιονδήποτε μουσικόν όργανον, τα αναγνώσματα του Ησαϊου φανερώνουν την εορτήν των ημερών αυτών, ήτις έρχεται, ο οποίος τον μεν ιουδαϊκόν τρόπον της νηστείας απέκρουσεν, έδειξε δε εις ημάς τον ορθόν τρόπον της αληθινής νηστείας. «Όταν νηστεύετε μη ευρίσκεσθε εις διαμάχην και αντιδικίαν με τους άλλους ανθρώπους, αλλά καταπαύετε πάσαν αφορμήν αδικίας» (Ησ. νη: 4 – 6). Αυτά λέγει ο Ησαϊας. Και ο Κύριος ημών λέγει· «Όταν νηστεύετε, μη γίνεσθε σκυθρωποί… συ δε πλύνε το πρόσωπόν σου και άλειψε την κεφαλήν σου» (Ματθ. στ: 16 – 17), χωρίς να σκυθρωπάζετε δια τας ημέρας, αι οποίαι έρχονται, αλλά υποδεχόμενοι αυτάς με φαιδρότητα και ευχάριστον διάθεσιν, όπως αρμόζει εις Αγίους. Κανείς δεν στεφανώνεται όταν δυσανασχετή, κανείς δεν στήνει τρόπαιον νίκης, όταν έχη πρόσωπον κατηφές. Μη γίνεσαι σκυθρωπός, βλέπων ότι αποκαθίσταται η υγεία σου.

Τη ΙΒ΄ (12η) Μαρτίου, ο Όσιος και Θεοφόρος Πατήρ ημών ΣΥΜΕΩΝ ο Νέος Θεολόγος εν ειρήνη τελειούται.

Συμεών ο Όσιος Πατήρ ημών, ο δια την υπερβάλλουσαν αυτού αρετήν, την φρόνησιν και την σοφίαν δικαίως αποκληθείς Νέος Θεολόγος, εις τοσούτον ύψος αρετής και θείου φωτισμού έφθασεν, ώστε από πάντας εθαυμάζετο και πάντες τον ηγάπων, καθότι και αυτός πρότερον ηγάπησε τον Θεόν και τον πλησίον κατά το γεγραμμένον· «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εν όλη τη καρδία σου και εν όλη τη ψηχή σου και εν όλη τη διανοία σου» (Ματθ. κβ: 39, Λευιτ. ιθ: 18). Διότι η αρετή είναι πράγμα θερμόν και πολύ κατάλληλον, ίνα ανάψη την φλόγα της κατά Θεόν αγάπης και να κάμη την ψυχήν όλην πύρινον, να αναβιβάση τον νουν από την γην εις τον ουρανόν και να αποδείξη τον άνθρωπον όλον θείον και θεόν κατά Χάριν. Επειδή λοιπόν ο μακάριος ούτος Πατήρ ημών Συμεών ηγάπησεν εκ καρδίας την αρετήν και έφθασεν εις μεγάλον ύψος αυτής, εύλογον είναι να διηγηθώμεν τα προτερήματα εκείνου, όσα δηλαδή είχεν εκ φύσεως, από την πατρίδα, από το γένος και από την ανατροφήν του, και όσα απέκτησε με κόπους ιδικούς του και ιδρώτας πολλούς.

Η Ευαγγελίστρια του Ελικώνος

Ανεβαίνοντας στις πλαγιές του Ελικώνος, εκεί που την αρχαία εποχή λατρεύονταν οι μυθικές ελικωνίδες μούσες, προβάλει το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας. Εκεί τώρα υμνείται και λατρεύεται «σωματικαίς φωναίς» "των ασωμάτων το άσμα", η Παναγία. 

Τριγύρω στην ιερά μονή, αιωνόβια πλατάνια, πανύψηλες λεύκες και πεύκα συνθέτουν ένα καταπράσινο τοπίο. 
Ο πρώτος ναός του μοναστηριού, βυζαντινού ρυθμού, οικοδομήθηκε τον 12ο αι., όταν η βυζαντινή αυτοκρατορία βρισκόταν στον κολοφώνα της δόξας της. Ανακαινίσθηκε αργότερα, τον 17ο αι., οπότε η μονή έγινε σταυροπηγιακή. 
Στο απέριττο τέμπλο του είναι αναρτημένη η εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, εικόνα αρχαία και θαυματουργή, όπως αποδεικνύουν πολλές μαρτυρίες ευεργετηθέντων. 
Την περίοδο της εθνικής παλιγγενεσίας πλήθος ιστορίες και θρύλοι γεμάτοι ηρωισμό είναι δεμένοι με την παράδοση της μονής. Το μοναστήρι της Ευαγγελίστριας παίζει τότε εθνικό και ανθρωπιστικό ρόλο. Γίνεται καταφύγιο των κυνηγημένων ραγιάδων και κρησφύγετο των ηρωικών οπλαρχηγών. Από κει πέρασαν, καθώς λένε, ο Δημ. Υψηλάντης και ο Καραϊσκάκης με τα παλληκάρια τους, καθώς και πολλοί άλλοι αγωνιστές. 

π. Γεώργιος Μεταλληνός - Ἁγιότης μαρτυρουμένη

Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ἀθρόα¹ κατάταξη νέων Ἁγίων στὸ Ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τόσο στὸ κλίμα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὅσο καὶ στὴν Ἐκκλησία τῆς Ῥωσίας, προκάλεσε τὶς ἑπόμενες σκέψεις πάνω σε μία οὐσιώδη πτυχὴ τῆς διαδικασίας τῆς «ἀναγνωρίσεως» Ἁγίων στὴν ὀρθόδοξη παράδοση.

1. Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΠΑΤΕΡΙΚΗ παράδοση ἀποδίδει τὸν χαρακτηρισμὸ τοῦ Ἁγίου² στὰ πρόσωπα ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ἔχουν φθάσει στὴ θέωση καὶ συνιστοῦν τοὺς μάρτυρές της μέσα στὴν ἱστορία. Κατὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Δαμασκηνό, τιμοῦμε τοὺς Ἁγίους «ὡς ἑνωθέντας Θεῷ κατὰ προαίρεσιν καὶ τοῦτον δεξαμένους ἔνοικον καὶ τῇ τούτου μεθέξει γεγονότας χάριτι, ὅπερ αὐτός ἐστι φύσει». Ἅγιοι εἶναι «οἱ ἔμψυχοι ναοὶ τοῦ Θεοῦ, τὰ ἔμψυχα τοῦ Θεοῦ σκηνώματα», διότι «διὰ τοῦ νοῦ τοῖς σώμασιν αὐτῶν ἐνώκησεν ὁ Θεός»³.

Ἕνα ἀπὸ τὰ περισσότερο ἀνησυχητικὰ συμπτώματα τῆς ἐποχῆς μας -καρπὸς τῆς μακρᾶς ἀλλοιώσεως τῶν θεολογικῶν μας κριτηρίων- εἶναι ἡ θεώρηση τῆς σωτηρίας, καὶ συνεπῶς καὶ τῆς ἁγιότητας, σὲ πλαίσια ἠθικά, στὰ ὅρια τῆς ἠθικῆς προσπάθειας καὶ βελτιώσεως τοῦ ἀνθρώπου. Λόγω τῆς βαθμιαίας ἐπικρατήσεως οὐμανιστικῶν καὶ ἠθικολογικῶν κριτηρίων νοεῖται καὶ ἡ θέωση ὡς ἠθικὸ καὶ ὄχι ὀντολογικὸ γεγονός, δηλαδὴ ὡς «κατὰ χάριν» ἀλλοίωση τῆς φύσεως καὶ συνόλης τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου.

Κατὰ τὴν ὀρθόδοξη, ὅμως, παράδοση «ἡ ὑπερώνυμος θέωσις» καθιστᾶ τοὺς μετέχοντας αὐτῆς «ἀκτίστους, ἀνάρχους καὶ ἀπεριγράπτους [...], καίτοι διὰ τὴν οἰκείαν φύσιν ἐξ οὐκ ὄντων γεγονότας»⁴.