Τα ονόματα των Προσώπων του Θεού, ως αναφορά της ύπαρξης Τους και ως διαπροσωπική προσέγγιση Του.

Κύριε Κυπριανέ … αυτή η μελέτη είναι μια ακόμη απάντηση σε προηγούμενης ερώτηση σας…. https://orthodox-voice.blogspot.com/2023/05/blog-post_65.html

 

Για τα Τρία Πρόσωπα του Θεού δεν ξέρουμε κάτι άλλο, παρά μόνο αυτά που διδαχθήκαμε από τον Κύριο. Αυτός είναι ο μόνος που γνωρίζει τα πάντα για την φύση και τα Πρόσωπα του Θεού. Ο Κύριος μας φανέρωσε τα όσα ξέρουμε σχετικά με την Θεότητα, ενώ εμείς πέραν αυτών, δεν γνωρίζουμε απολύτως τίποτε. Αυτός μας δίδαξε λίγα πράγματα και αυτά είναι τόσα, όσα μπορούσαμε και χρειαζόμασταν να μάθουμε. Μας είπε για τον πατέρα Του, μας δήλωσε ότι Αυτός ο ίδιος είναι ο Υιός και μας δίδαξε για το Άγιο Πνεύμα που εκπορεύεται από τον Πατέρα Του. Μας δίδαξε την διάκριση τους κατά τα Υποστατικά Ιδιώματα και το Αχώριστο Τους κατά το Θεός και την Θεότητα Του. Μας γνώρισε την Τριαδική ύπαρξη των Προσώπων, εντούτοις πρόσθεσε το Αδιαίρετο του Θεού και ότι κανένας δεν μπορεί να βίωση οντολογικά, κάτι από όλα αυτά. Έτσι λοιπόν εμείς με πίστη και χωρίς εμπειρική ή χωρίς κάποια άλλη γνώση, φέρουμε και μεταφέρουμε την διδαχθείσα πίστη που αναφέρεται στην Τριάδα του Θεού.

Όλη την Αλήθεια για τα Δόγματα του Θεού την είπε ο Κύριος, αλλά επειδή οι άνθρωποι τα άκουγαν και δεν τα κατανοούσαν, οι πατέρες της Εκκλησίας μας τα είπαν πιο αναλυτικά και τα διάδωσαν σε όλο τον κόσμο. Οι άγιοι και τα μέλη της Μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας, τα κατανόησαν καλά μέσα από τον φωτισμό τους, την Πεντηκοστή. Στη συνέχεια κήρυξαν τα δόγματα, όπως το Δόγμα της Τριαδικής Μονάδας και της Ενέργειας του Θεού. Έτσι λοιπόν, αν και η διάκριση των Προσώπων του Θεού είναι εμπειρικά άγνωστη από τα κτίσματα, εντούτοις μπορεί και εκφράζεται μόνο λεκτικά η διαίρεση Του Θεού σε Τριάδα, επαναλαμβάνοντας με πίστη τα όσα διδαχθήκαμε από τον Κύριο και το σύνολο του κηρύγματος του Χριστού. Ωστόσο αυτό δεν εκφράζεται ως δικό μας βίωμα, αλλά ως επανάληψη των λόγων του Κυρίου ως σύντομη δική μας ομολογία της Δογματικής Αλήθειας. Διδαχθήκαμε από τον Κύριο για τρία κατά την ύπαρξη Πρόσωπα. Αυτά είναι χωριστά με ένα Υποστατικό Ιδίωμα.

 

Τα πρόσωπα του Θεού διακρίνονται όταν γίνεται αναφορά στη Πατρότητα και στη Εκπόρευση του Πατρός, στη γέννηση του Υιού και στο Εκπορευόμενο του Αγίου Πνεύματος. Με άλλα λόγια η  "ουσία" με την συνύπαρξη ή τη επισήμανση του "υποστατικού ιδιώματος" δηλώνει το Πρόσωπο. Επιπλέον στη σάρκωση διακρίνεται ο Υιός και Λόγος του Θεού από τα άλλα δύο Πρόσωπα γιατί το διδαχθήκαμε και όχι επειδή το καταλάβαμε ή το είδαμε. Έτσι λοιπόν Υπόσταση του Θεού είναι η φύσης (ουσία) Του με το υποστατικό της ιδίωμα·

 

Ἡ γάρ ὑπόστασις οὐδέν ἕτερον ἐστιν ἢ φύσις μετά τῶν ἰδιωμάτων, ὥστε τό ἐκ τῆς φύσεως τινός ἢ τινων καί ἐκ τῆς ὑποστάσεως ἢ τῶν ὑποστάσεων εἶναι ἀνάγκη· πρός τῶ μηδ᾿ ἁπλῶς εἶναι τῆς θείας φύσεως ἴδιον τό προβάλλειν· ἦ γάρ ἄν καί τό πνεῦμα προέβαλλεν ἕτερον ἢ ἑαυτό, τῆς αὐτῆς κοινωνοῦν φύσεως. Μάρκου Ευγενικού. (P.O. 17, 369).

 

«Ὑπόστασιν δέ ὁρίζουσιν, οὐσίαν μετά ἰδιωμάτων. Διό ἑκάστη ὑπόστασις, ἔχει καί τό κοινόν τῆς οὐσίας, καί τό ἴδιον τῆς ὑποστάσεως». Φιλοκαλία τομ.β΄ σ.227 (88)

 

Επιπλέον τα κατά την ύπαρξη τους περιγραφόμενα Πρόσωπα ονομάστηκαν μόνο Χριστοκεντρικά. Έτσι ονομάστηκε ο Πατέρας Του και Αυτός καλείται ο Υιός Του. Ονομάστηκε το Πνεύμα Του και Αυτός καλείται ο Λόγος Του. Απουσιάζει μια ονομασία που να αποδίδει ονομαστικά την σχέση του Πατέρα με το Άγιο Πνεύμα. Δεν υπάρχει ονομασία που σημειοδοτεί Αυτόν που εκπορεύει και Αυτόν που εκπορεύεται. Επιπλέον τονίζεται ότι μόνο για να πληροφορούσουν τις τρις χωριστές υπάρξεις μας δόθηκαν οι τρις ονομασίες και μόνο σαν υπάρξεις χρησιμοποιούνται οι ονομασίες Πατέρας, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Δεν μας δόθηκαν και ούτε παρομοιάζονται με κανένα από τα ατομικά ονόματα των κτιστών υποστάσεων. Είναι “πρωτάκουστα”, “ξένα” και χρησιμοποιούνται “έξω” από κάθε κτιστή πρακτική η τριάδα των ονομάτων του Θεού. Σημειώνεται και τονίζεται ότι αυτές οι τρεις ονομασίες του Θεού, δεν είναι αλλά και ούτε έχουμε την εξουσία να τις χρησιμοποιούμε ως “διαπροσωπικά” ονόματα.  Για παράδειγμα στο όνομα κάθε κτίσματος, αντιστοιχεί η Υπόσταση Του, ωστόσο στο Θεό στο όνομα Πατέρας εισακούει Όλος ο Θεός.

Πιο αναλυτικά με τα ονόματα της ύπαρξης των Προσώπων του Θεού, έχουν μπει ως έκφραση του λόγου, αναφερόμαστε σε αυτά, τα ομολογούμε και περιγράφουμε τον χωρισμό τους κατά το υποστατικό Ιδίωμα τους. Ωστόσο πέραν από αυτά δεν επεκτείνουμε την χρήση τους, δεν μοιάζουν με κανένα άλλο όνομα των κτισμάτων, τα λαμβάνουμε ξεχωριστά και μονογενώς, περιορίζονται κατά την Τριαδική μονάδα του Θεού και γενικά οι ονομασίες των Προσώπων του Θεού δεν λαμβάνονται όπως στα κτίσματα, δηλαδή Αριστοτελικός. Μάθαμε την ύπαρξη της Τριάδας του Θεού με τα ονόματα Της:

 

«Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι». (Ιω. 17,6).

 

Εντούτοις η προσέγγιση αλλάζει εντελώς, όταν αναφερόμαστε διαπροσωπικά στον Θεό. Διαπροσωπικά ή βιωματικά ή εμπειρικά συναντάμε τον Τριαδικό Θεό ΠΑΝΤΑ στη Μονάδα ή ως Αδιαίρετη Τριάδα. Ποιο αναλυτικά η προσέγγιση του Θεού είναι συγκεκριμένη και η Θεολογία της δίνει την σημασία που έχουν τα ονόματα Πατέρας, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Άλλες φορές στην κάθε ονομασία αναφέρεται στη Υπόσταση του Θεού, άλλη φορά στον Πλήρη Θεό και άλλοτε στην Θεότητα (Ενέργεια) Του. Ποιο συγκεκριμένα λέμε:

 

·       Όταν συναντάμε, κοινωνούμε, γευόμαστε ακούμε ή βλέπουμε τον Θεό τον προσεγγίζουμε κατά την Ενέργεια. Αυτή είναι Αδιαίρετη και προσεγγίζεται στη Μονάδα. Ως προς την πηγή της είναι μία. Η Ενέργεια Του Θεού προσεγγίζεται από τους καθαρούς και με την Πρόνοια του Θεού, υψηλά και πάνω από τις Αισθήσεις. Η Ενέργεια του Θεού, δεν είναι, ούτε έχει αισθητό σύμβολο, επειδή Αυτή είναι Άρρητη. Αυτό μας το δίδαξε αναλυτικά ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς όταν οι ενάντιοι λέγαν ότι ήταν κτιστό σύμβολο το Άκτιστο Φως της Μεταμόρφωσης. 

 

«Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» (Ματθ. ε΄, 8).

 

·       Αν συναντήσουμε κάτι από τον Θεό αισθητά, αυτό γίνεται στο Πρόσωπο του Μεσίτη Χριστού.

 

«Εἷς Ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀμήν» (ευχή).

 

·       Όταν πάλι τονίζεται το Άρρητο του Θεού αυτό το λέμε και πάλι στην Μονάδα Του. Έτσι οι γραφές λένε ότι δεν μπορούμε να Τον συναντήσουμε, να κοινωνήσουμε, να Τον γευτούμε, να Τον ακούσουμε ή να Τον δούμε. Τον Θεό ποτέ και κανένας δεν μπορεί να τον προσεγγίσει κατά την Ουσία Του, δηλαδή κατά το “είναι“ Του και τις Υποστάσεις Του παρά μόνο κατά την Ενέργεια Του.

 

«Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε» Ιωάννης 1:18

«Θεὸν οὐδεὶς πώποτε τεθέαται» Α΄ Ιωάννου 4:12

 

Προσοχή! Στα τροπάρια συχνά εμφανίζεται συνδυασμός από τα προαναφερθέντα. Τιμούμε, ευχαριστούμε, δοξάζουμε τον Θεό και αυτό το κάνουμε και με τους δύο τρόπους προσέγγισης. Πιστεύουμε και ομολογούμε την τριάδα των Προσώπων κατά το Υποστατικό Ιδίωμα. Προσεγγίζουμε Αδιαίρετα την Μονάδα των Προσώπων κατά το Θεός και κατά την Θεότητα τους.

Έχουμε λοιπόν μια διακριτή δυάδα προσέγγισης του Θεού. Στην μία ομολογούμε και αναφέρουμε τα τρία χωριστά Πρόσωπα ως υπάρξεις, μια πληροφορία που μας άφησε στις Διαθήκες Του ο Χριστός. Μάθαμε λοιπόν από τον Κύριο την ύπαρξη του Θεού και τις Υποστάσεις Του. Ωστόσο αυτό δεν μεταφέρεται και στην άλλη προσέγγιση. Στη διαπροσωπική μορφή της, επανέρχεται το Αδιαίρετο, για αυτό τον λόγο δεν εικονίζουμε, δεν προσκυνούμε και δεν εορτάζουμε τα Πρόσωπα του Θεού χωριστά, σε ατομικές Μονάδες, ούτε χωριστά σε αριθμητική Τριάδα. Σε αυτήν την περίπτωση, μιλούμε διαπροσωπικά στον Θεό, τον παρακαλούμε, τον δοξάζουμε, τον ευχαριστούμε, τον τιμούμε και τον Προσκυνούμε στην Μονάδα του. Εδώ ο Θεός λαμβάνεται και είναι Ομότιμος, Ομόδοξος, και έχει Μία Προσκύνηση.

Διαπροσωπικά και αισθητά πάλι, λαμβάνουμε μόνο τον Χτιστό. Ο Κύριος είναι μεριζόμενος και μη διαιρούμενος. Αυτός είναι Πλήρης Θεός, Αυτόν εικονίζουμε, Αυτόν Προσκυνούμε, Αυτόν Τιμάμε και Αυτόν εορτάζουμε. Αυτός είναι ο Πλήρης Θεός και Αυτός είναι ο μόνος Μεσίτης του Θεού. Κάθε αισθητό σύμβολο του Θεού είναι από, διά και προς Αυτόν. Σε αντίθετη περίπτωση με αυτά:

 

Όποιος

·       εκφράζει χωρισμένη και διαιρεμένη την Αγία Τριάδα,

·       παρουσιάζει αριθμητικά ή ατομικά τις Υποστάσεις του Θεού,

·       ονομάζει, εορτάζει, συμβολίζει διαπροσωπικά τις Υποστάσεις του Θεού,

·       τιμάει, ευχαριστεί και δοξάζει σχισμένα από την Μονάδα τα Πρόσωπα του Θεού και κυρίως

·       εικονίζει και προσκυνάει τριτοπρόσωπο Θεό,

 

αυτός κηρύσσει Τριθεϊσμό και Χριστομαχία και όχι μόνο. Επιπλέον αυτός παρακάμπτει ή ματαιώνει την σταυρική πορεία των πιστών. Ο Σταυρός και η καθαρότητα που φέρει, σταματάει να είναι προϋπόθεση και  η όραση του Θεού. Έτσι κατά τους ενάντιους, δίνεται το ύψιστο Δώρο, της θέας και της Προσκύνησης του Θεού, αδιάκριτα, σε ξεκούραστους και στην παρούσα ζωή. Είναι μια Δωρεά που δίνεται γενναιόδωρα σε μη κοπιάζοντας και αμαρτωλούς.

Ωστόσο ας μείνουμε στην Αλήθεια. Η όραση Του Θεού είναι ο στόχος της επίγειας ζωής, είναι η Δωρεά και ο καρπός του Αγίου Πνεύματος, είναι η τιμητική προσέγγιση και η κοινωνία με τον Θεό. Είναι πρόκληση που κάποιοι απερίσκεπτα και άφρονα πιστεύουν, ότι αυτό δίνεται εξ αρχής. Προκλητικά παρακάμπτεται η μία Αλήθεια ότι η όραση του Θεού αναφέρεται μόνο στην Μία Ενέργεια του Θεού, γίνεται Εμπειρικά και όχι αισθητά, και μόνο με σεβασμό και φόβο Θεού. Η όραση του Θεού είναι η κατάσταση της Θέωσης και αυτή η εμπειρία είναι προσωπική, μόνο δική τους και δεν μεταφέρεται. Αυτή είναι πάνω από τις αισθήσεις, Άρρητη. Μας μίλησαν μόνο για την ύπαρξη της, δεν μας την περιέγραψαν, δεν την εικονίζουμε και δεν την προσκυνούμε…

Συμπερασματικά κάποιοι ασεβείς, κοντά στην εκκλησία, αλλάξανε την Θεολογία της Τριαδικότητας του Θεού, αμφισβήτησαν την Πληρότητα του Χριστού ως Θεού, προσθέτοντας και άλλα πρόσωπα δίπλα του και τέλος, διαστρέψαν την κατάσταση της Θέωσης ζωγραφίζοντας το Άρρητο και προσκυνώντας το!!! Αλλοίμονο!!! Ποτέ δεν υπήρξε ποιο δόλια αίρεση.

Η υμνολογία της Εκκλησία με σεβασμό στο Δόγμα της Τριαδικής μονάδας μας μιλάει για τρία ασύγχυτα Πρόσωπα που πάντα προσεγγίζονται Αδιαίρετα στη Μονάδα Του. Ας μιλήσουμε και ποιο συγκεκριμένα για την Θεολογία δύο ευχών της υμνολογίας μας:

 

·       «Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι» (ευχή).

 

«Δόξα»:

Κάθε διαπροσωπική αναφορά στο Θεό γίνεται στη Μονάδα του επειδή είναι Αδιαίρετος. Έτσι έχουμε το Ομόδοξο, το Ομότιμο, την Μία Προσκύνηση. Ο Θεός έχει Μία Αρχή.

«Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι»:

Εδώ η ευχή μας ομολογεί την ύπαρξη της Τριάδας. Τα πρόσωπα είναι ασύγχυτα και χωριστά σύμφωνα με το κάθε Υποστατικό τους Ιδίωμα. Αυτό ποτέ δεν αλλάζει και ποτέ δεν συμπτύσσεται στην Μονάδα. Αυτό που αλλάζει είναι ότι εμείς λόγο της κτιστότητας μας τον προσεγγίζουμε διαπροσωπικά ή εμπειρικά ή βιωματικά Αδιαίρετα και πάντα στην Μονάδα. Η υμνολογία δεν αναφέρεται σε τριπλή δόξα, ούτε σε τρεις ατομικές Υποστάσεις.

 

·       Προσκυνούμε «Πατέρα, Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα, Τριάδα ὁμούσιον καί ἀχώριστον».

 

«Πατέρα, Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα»:

Με τα τρία ονόματα αναφέρεται στην ύπαρξη της Τριάδας.

«Τριάδα ὁμούσιον καί ἀχώριστον»:

Εδώ τονίζεται ότι διαπροσωπικά ο Τριαδικός Θεός είναι Αδιαίρετος και τον τιμούμε στην Μονάδα Του.

 

·       Τρεῖς ὑποστάσεις ὑμνοῦμεν θεαρχικάς, ἑνιαίας φύσεως, ἀπαράλλακτον μορφήν» (υμνολογία).

 

Η υμνολογία μας λέει την Θεολογία Της και το πως να την κατανοούμε.

 

Περισσότερα στο θέμα βλ. : https://orthodox-voice.blogspot.com/2023/03/blog-post_25.html

 

Υ.Γ.    Κάθε τριτοπρόσωπη μορφή του Θεού εμπεριέχει τις τρεις πλάνες (δεν αφήνει καμία πλάνη που να μην την συμπεριλαμβάνει). Κηρύσσει Τριθεΐα, Χριστομαχία και διαστρέφει τον Πνευματικό αγώνα!!! Η μόνη διαφορά μεταξύ της λεγόμενης Εικόνας της Αγίας Τριάδας με τους τρεις αγγέλους και αυτής με τους δύο άντρες και την περιστερά είναι ότι η δεύτερη κηρύσσει επιπλέον το φιλιόκβε.

Προς Θεού. Δεν γράφονται αυτά εναντίον, ούτε υπάρχει κάποιας σκιά μομφής, στην εικόνα της φιλοξενίας του Αβραάμ. Η εικόνα αυτή και σεβαστή είναι και προσκυνάται. Ωστόσο η θέση της στο ναό είναι μαζί με της άλλες παραστάσεις της Παλαιάς Διαθήκης και όχι σαν αναπαράσταση του Θεού με τρία Πρόσωπα. Ο Χριστός πραγματικά είναι ο Μεγάλης Βουλής Άγγελος του Θεού. Αλλά ο Πατέρας και το Άγιο Πνεύμα ποιανού είναι άγγελοι;;; Επιπλέον η Θεοφάνια είναι Μία και την πληρότητα Της την γευτήκαμε μετά την Πεντηκοστή και όχι πριν τον Χριστό, πριν τον νόμο … στον Πατριάρχη Αβραάμ. Αναφέρομαι σε ορθοδόξους χριστιανούς και ζητάω να σεβαστούμε την Πεντηκοστή...Αλλά αυτό το θέμα είναι μεγάλο και δεν θα ερμηνευθεί εδώ.

 Σταύρος Ασλανίδης