Νῆψις ψυχῆς -- Τοῦ αειμνήστου Μιχαὴλ Ε. Μιχαηλίδη, Θεολόγου

Μιά φευγαλέα ματιά αὐτογνωσίας στήν ἐσωτερική ζωή τῆς ψυχῆς μας, θά διαγνώσει μύριες ὅσες ἀδυναμίες καί ἐκτροπές πού παραμορφώνουν ὀντολογικά τόν πνευματικό μας κόσμο. Κάποτε διαλογιζόμαστε γιά τούς ἄλλους καί μ᾽ ἔκπληξη ἀναρωτιόμαστε καί λέμε: "Πῶς κατάντησε αὐτός ὁ ἄνθρωπος, ἔτσι;". Μήπως ὅμως, θά πρέπει, τῆς αὐτογνωσίας τήν ἐξέταση νά τήν κάνουμε στόν ἑαυτό μας; "Προσευχή καί σιωπή, λόγου τιμιωτέρα", λέγει ὁ ὅσιος Ἠλίας ὁ πρεσβύτερος. Ν᾽ ἀφήσουμε τά λόγια καί νά κοιτάξουμε τόν ἑαυτό μας. Πάνω ἀπ' ὅλα, στήν πνευματική μας ζωή, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό νήψη ψυχῆς. Καί νήψη -(στήν ἀρχαιοελληνική, νῆψις) σημαίνει ἀγρύπνια, προσοχή. Γιαυτό καί ἡ ἐκκλησιαστική - νυκτερινή ἀκολουθία ὀνομάζεται "ἀγρυπνία", διότι οἱ χριστιανοί μένουν ἄγρυπνοι. Ἡ ἀναγκαιότητα τῆς νήψης (ἤ νήψεως), εἶναι τόσο ἀπαραίτητη καί ἐπείγουσα, ὅπως ἡ ἀναπνοή γιά τούς πνεύμονες.
Δέ μπορεῖ νά ὑπάρξει πνευματική, ἐν Χριστῷ ζωή,χωρίςνήψηκαίἄγρυπνηπροσοχή, στήν κάθε μας πράξη, στήν κάθε ἐκδήλωση καί στόν κάθε μας λογισμό. Μπορεῖ νά ὑπάρξει ἁγνότητα ,ἐγκράτεια, ἀγάπη, ἀνεξικακία, μακροθυμία, ἀοργησία, ταπείνωση, ἐλπίδα, χωρίς τή νήψη; Ἀρνητικά, πάλι, ὁ νηπτικός ἄνθρωπος,ἀποφεύγει ὅλες τίς κακίες. "Τό παντελῶς ἄπταιστον ἐν Θεῷ μόνον", λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Ὁ Θεός εἶναι ἄπταιστος καί ἀναμάρτητος. Μονάχα ἐμεῖς οἱ ἁμαρτωλοί ἔχουμε ἀνάγκη τῆς νηπτικῆς προσοχῆς, διότι πολεμᾶμε σάν ἄγρυπνοι φρουροί στίς ἐπάλξεις. Μιά ἀπ᾽ τίς σημαντικότερες νουθεσίες τοῦ θείου Παύλου πρός τόν Τιμόθεο, εἶναι καί ἡ ἀκόλουθη: "Σύ δέ νῆφε ἐν πᾶσι, κακοπάθησον, ἔργον ποίησον εὐαγγελιστοῦ, τήν διακονίαν σου πληροφόρησον" (Α´ Τιμ. Δ´ 5). Ὁ δέ Πέτρος, ἀπευθυνόμενος σέ περισσότερους, γράφει: "Νήψατε, γρηγορήσατε, ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολος, ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ" (Α´ Πέτρ. Ε´ 8). Ξυπνεῖστε. Γίνετε ἄγρυπνοι καί προσεκτικοί. Ὁ διάβολος, βρυχᾶται σάν τό λιοντάρι, κι ἀναζητάει ποιόν νά καταπιεῖ. Εἶναι χαρακτηριστικά ὅσα γράφει ὁ ὅσιος Ἐφραίμ ὁ Σύρος γιά τή νήψη: "Νῆψον, ἀγαπητέ, νῆψον... Ἀρχή ἀπωλείας ἡ τυραννίς τῆς ραθυμίας. Νῆφε καλῶς. Ἔμπορος ἐκλήθης, μή ἀπολέσης τόν μαργαρίτην, μή ἀποσυλήση ὁ ἐχθρός τόν θησαυρόν σου, μή βυθίση τό πλοῖον..." Πρόσεξε πολύ, ἀγαπητέ. Ὁ πιό μεγάλος ἐχθρός καί τύραννος τῆς νήψης, εἶναι ἡ ραθυμία. Εἶσαι ἀπ' τόν Θεό, ἔμπορος θησαυρῶν. Πρόσεξε μή σοῦ κλέψει ὁ ἐχθρός τούς θησαυρούς καί βυθίσει τό πλοῖο...". Κι ἄς ἔχουμε ὑπόψη, κατά τόν ἅγιο Φιλόθεο τόν Σιναΐτη, ὅτι "ἡ νῆψις τηλαυγῶς καθαίρει συνείδησιν". Καθαρίζει, ὄχι μόνο τήν ψυχή, ἀλλά καί τή συνείδηση. Ἡ δέ ὁλοκλήρωση, τῆς νήψης τῆς ἀγρύπνιας τῶν πτώσεων, καί τῶν ἀγώνων, συντελεῖται μέ τήν κάθαρση τῆς μετάνοιας.