ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΙΣ -- Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Διονυσίου Τάτση

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίζονται καὶ τηροῦν τὸ κατὰ δύναμη τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, μὲ ἀληθινὴ ταπείνωση καὶ αὐτὸ διαπιστώνεται ἀπὸ τὴ συμπεριφορά τους. Δὲν ἔχουν καμιὰ ἰδέα γιὰ τὸν ἑαυτό τους. Ἀρνοῦνται νὰ δεχτοῦν ὅτι κάνουν κάτι σπουδαῖο καὶ ὅτι διαφέρουν ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀδελφούς τους. Ἔχουν ἀποδεχτεῖ πλήρως τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, γι᾽ αὐτὸ καὶ τὸ θεωροῦν φυσικὸ νὰ βαδίζουν θεοφιλῶς καὶ νὰ καλλιεργοῦν διαρκῶς τὴν ταπείνωση, καθὼς καθημερινὰ διαπιστώνουν ὅτι ὑστεροῦν, ἀφοῦ οἱ ἀδυναμίες τους δὲν τοὺς ἐπιτρέπουν νὰ τηροῦν τὶς ἐντολὲς στὸ βαθμὸ ποὺ θὰ ἔπρεπε. Ἔτσι γι᾽ αὐτοὺς ἡ προσευχὴ «Κύριε ἐλέησον» εἶναι ἡ σωσίβιος λέμβος. Δὲν συμβαίνει ὅμως αὐτὸ μὲ ὅλους τοὺς ἀγωνιζόμενους χριστιανούς. Βλέπουμε πνευματικὲς προσπάθειες, ποὺ ὁδηγοῦν στὴν ἔπαρση καὶ ὄχι στὴν ταπείνωση. Οἱ ἀδελφοὶ αὐτοὶ τηροῦν τὶς πρακτικὲς ἀρετὲς καὶ τὸ δείχνουν στοὺς ἄλλους, μὲ τὸ πρόσχημα ὅτι πρέπει νὰ διδαχθοῦν καὶ νὰ ἀκολουθήσουν τὸ δικό τους παράδειγμα. Ὑπερτονίζουν τὴν ἀξία τῶν σωματικῶν ἔργων καὶ ἀνεπαίσθητα ἐπαίρονται καὶ μιλοῦν ἀπαξιωτικὰ γιὰ τοὺς ἀμελεῖς ἀδελφούς τους.
Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ διαφοροποιοῦνται ἀπὸ τοὺς πολλοὺς καὶ θέλουν νὰ ἀνεβοῦν στὸ βάθρο τῆς ὑπεροχῆς. Αὐτὸ εἶναι τουλάχιστον ἀφροσύνη. Στὸ ἴδιο ὀλίσθημα πέφτουν καὶ ἐκεῖνοι, ποὺ ἔχουν θεολογικὲς γνώσεις, ἀλλὰ τοὺς λείπει ἡ πράξη. Μὲ εὐκολία ἐξουθενώνουν τοὺς ἀγνοοῦντες, ἀρνούμενοι νὰ παραδεχτοῦν ὅτι καὶ οἱ ἴδιοι βρίσκονται σὲ χαμηλὸ πνευματικὸ ἐπίπεδο, ἀφοῦ ἡ ψιλὴ γνώση δὲν ἔχει ὑπόσταση, ἂν δὲν ὑπάρχει καὶ ἡ ἀνάλογη πράξη. Ἡ ἀμέλεια, ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, ὁδηγεῖ στὸ σκοτασμὸ καὶ οἱ γνώσεις δὲν ἐπηρεάζουν τοὺς κατέχοντες. Καὶ αὐτοὶ ἐπίσης εἶναι ἄφρονες. Τὸ φαινόμενο δὲν λείπει καὶ ἀπὸ τὶς τάξεις τῶν μοναζόντων. Συχνὰ ἀκοῦμε τὴν ἐπιχειρηματολογία τους —ἰδίως ὅταν ἀπευθύνονται σὲ νέους, οἱ ὁποῖοι τοὺς ἀκοῦν μὲ ἐμπιστοσύνη— προκειμένου νὰ προβάλουν τὸ μοναχικὸ ἰδεῶδες καὶ νὰ προσελκύσουν τοὺς καλοπροαίρετους. Μιλοῦν μὲ ὑπερβολικὰ λόγια γιὰ τὸ μοναχισμό, ἐνῶ γιὰ τὸν ἔγγαμο βίο δὲν ἔχουν τίποτα τὸ ἀξιόλογο νὰ ποῦν λὲς καὶ οἱ ἴδιοι δὲν ἔχουν προέλθει ἀπὸ τὸν ἔγγαμο βίο τῶν γονέων τους. Ὡστόσο, οἱ γνωστοί μας Γέροντες εἶχαν ἐντελῶς διαφορετικὴ τακτική, ἀποδεχόμενοι ὅλους τοὺς ἀδελφοὺς μὲ τὴν ἴδια ἀγάπη, τὴ «γενικὴ ἀγάπη», ὅπως ἔλεγε ὁ Γέροντας Παΐσιος. Μόνο μὲ πνευματικὴ ἐμπειρία μποροῦν οἱ ἄνθρωποι νὰ προοδεύσουν κατὰ Θεὸν καὶ νὰ γίνουν ὄντως σοφοί. Δὲν ἀρκεῖ ἡ ψιλὴ γνώση καὶ ἡ θεωρία. Χρειάζεται πρωτίστως ἡ πράξη, ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν, ἡ ὁποία σοφίζει τὸν ἄνθρωπο καὶ σταθεροποιεῖ τὸ βηματισμό του πρὸς τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.