1. Τους τρεις αυτοκράτορές
μας, τον Μεγάλο Θεοδόσιο Α΄, τον Θεοδόσιο Β΄ και τον Ιουστινιανό, η Εκκλησία
τιμά ως αγίους της. Συγκάλεσαν Ορθόδοξες Οικουμενικές Συνόδους και συμφώνησαν
με τις αποφάσεις τους σε θέματα Πίστεως. Εξηγήσαμε σε προηγούμενη δημοσίευσή
μας στις 30.11.2007, ότι η Εκκλησία κατά τεκμήριο θεωρεί αγίους της, όσους
Πατέρες έλαβαν μέρος σε τέτοιες Οικουμενικές Συνόδους. Το ίδιο ισχύει αλλά και
όσους αυτοκράτορες συγκάλεσαν τις Οικουμενικές αυτές Συνόδους, συνήθως μετείχαν
σε αυτές και κύρωσαν τις αποφάσεις τους. Εξηγήσαμε ακόμα, πως η δικαιολογία
αυτής της αγιοποίησης των προσώπων αυτών είναι η κατά τεκμήριο απόκτηση από
αυτούς της εμπειρίας του θείου δοξασμού, που αποδεικνύεται με την Ορθή Πίστη
που εξέφρασαν και αγωνίστηκαν για αυτή. Συγκεκριμένα:
2. Ο Μέγας Θεοδόσιος βασίλευσε από το 379 έως το 395. Υπήρξε προστάτης του χριστιανισμού, τον οποίο επέβαλε ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Συγκάλεσε την Β' Οικουμενική Σύνοδο, η οποία πρόσθεσε τα πέντε τελευταία άρθρα στο Σύμβολο της Πίστεως. Μιά ατυχής ενέργειά του τον εξέθεσε στους υπηκόους του. Λόγω μιάς στάσης του λαού της Θεσσαλονίκης, διέταξε τη θανάτωση επτά, ή δεκαπέντε χιλιάδων λαού!
Ο επίσκοπος Μεδιολάνων (Μιλάνου) Αμβρόσιος με επιστολή που του έστειλε τον έλεγξε αυστηρότατα και του συνέστησε μετάνοια. Όταν ο Θεοδόσιος μετά από λίγες μέρες θέλησε να εκκλησιαστεί στο Μιλάνο, ο άγιος Αμβρόσιος τον εμπόδισε στην είσοδο του ναού. Ο αυτοκράτορας υποχώρησε και παρέμεινε επί οκτώ μήνες σε μετάνοια. Προσεύχονταν γονατιστός και κλαίγοντας να τον συγχωρήσει ο Θεός. Τότε ο άγιος Αμβρόσιος του επέτρεψε να κοινωνήσει τα άχραντα μυστήρια. Ενταφιάστηκε στο ναό των αγίων Αποστόλων, όπου ενταφιάζονταν άγιοι. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 17 Ιανουαρίου.
3. Ο Θεοδόσιος Β΄, ο Μικρός (ονομάστηκε έτσι για να διακρίνεται από τον παππού του Μέγα Θεοδόσιο) έγινε αυτοκράτορας το 408, σε ηλικία μόλις επτά ετών. Διαδέχθηκε στο θρόνο τον πατέρα του Αρκάδιο. Έτρεφε ευλάβεια και αφοσίωση στην Ορθόδοξη Πίστη. Το 431 συγκάλεσε την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο, η οποία καταδίκασε την αίρεση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριου! Τότε οι αιρετικοί Πατριάρχες καταδικάζονταν και αναθεματίζονταν, όχι όπως τώρα! Πέθανε το έτος 450 , ενταφιάστηκε και αυτός στο ναό των αγίων Αποστόλων. Η Εκκλησία τον κατάταξε στο αγιολόγιό της. Τιμά δε τη μνήμη του στις 29 Αυγούστου.
4. Ο Μέγας Ιουστινιανός γεννήθηκε το 482 και βασίλευσε από το 527 ως το θάνατό του το 565.
α. Αφιέρωσε τη ζωή του σε δύο σκοπούς: «την ενότητα και αύξησιν της δυνάμεως της αυτοκρατορίας “του μακαρίου γένους των Ρωμαίων” και την ενότητα και ακμήν της Εκκλησίας» (Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. 5η, σελ.169)!
Ζούσε μέσα στο παλάτι του ως ασκητής, με νηστείες και προσευχές. Κοιμόταν τόσο λίγο, που επονομάσθηκε «ακοίμητος». Πέραν της αγίας Σοφίας στη Βασιλεύουσα, έκτισε πολλούς ναούς και μοναστήρια, όπως το ναό του Αγίου Ιωάννου στην Έφεσο, τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Συγκάλεσε το 553 την Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο, τις εργασίες της οποίας κατηύθυνε, αν και δεν παρίστατο αυτοπροσώπως σε αυτή.
Ο Ιουστινιανός ήταν καλός θεολόγος. Λάβαινε αποφασιστικά μέρος σε δογματικές συζητήσεις. Υπήρξε σφοδρός πολέμιος της αίρεσης του μονοφυσιτισμού.
β. Με τον Ιουστινιανό όμως προκλήθηκε ένα πρόβλημα. Κατηγορήθηκε ότι δήθεν στις δυσμές του βίου του υπήρχε οπαδός του αφθαρτοδοκητισμού, όπως αναφέρει ο σχολαστικός Ευάγριο. Ο αφθαρτοδοκητισμός ήταν μιά πολύ ακραία μονοφυσιτική αίρεση. Η κατηγορία αυτή αποδόθηκε στον Ιουστινιανό, επειδή ότι το 564 υπόγραψε κάποιο διάταγμα, το οποίο λέγεται ότι ευνοούσε την αίρεση αυτή. Το διάταγμα αυτό δεν διασώθηκε. Ίσως όμως, και να μην εκδόθηκε ποτέ. Πληροφορίες μόνο αναφέρουν ότι ο ευνοούμενός του Πατριάρχης ΚΠόλεως άγιος Ευτύχιος αρνήθηκε να δεχτεί το διάταγμα αυτό, με αποτέλεσμα ο Πατριάρχης να αποπεμφθεί από το θρόνο του!.
Η αίρεση αυτή δίδασκε, ότι «το σώμα του Χριστού ήταν άφθαρτο από τη στιγμή της σύλληψής του, και όχι μετά την Ανάστασή Του και ότι έπασχε τα ανθρώπινα κατόπιν ειδικής θαυματουργικής ενέργειας» (βλ. Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. 5ος, σελ.174).
Η κατηγορία αυτή προβλημάτισε πολλούς Ορθοδόξους, γιατί ορθώς πίστευσαν ότι δεν είναι δυνατόν να είναι άγιος ένας αιρετικός. ΄Ομως, τα πράγματα, φαίνεται να είναι εντελώς διαφορετικά, γιατί ο Ιουστινιανός ήταν και παρέμεινε πάντα Ορθόδοξος! Και αυτό για τους εξής λόγους:
Πρώτον. Ο Ιουστινιανός υπήρξε σφοδρός πολέμιος του μονοφυσιτισμού σε όλη του τη ζωή. Πώς ήταν δυνατό, στις δυσμές του βίου του να είχε προσχωρήσει στην αίρεση που πολέμησε, και μάλιστα στην πιό ακραία κατάστασή της, τον αφθαρτοδοκητισμό;
Δεύτερον. Εάν ο Ιουστινιανός είχε αρχίσει να εμφορείται από μονοφυσιτικές ιδέες, θα τις είχε κάποια στιγμή εκδηλώσει δημόσια και δεν θα περίμενε τον τελευταίο χρόνο της ζωής του να υπογράψει το διάταγμα του 564, το οποίο, όπως φαίνεται, μάλλον ποτέ δεν εκδόθηκε!
Τρίτον. Εφόσον το διάταγμα αυτό δεν σώθηκε, πως μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το ότι το περιεχόμενό του ήταν δήθεν επιλήψιμο;
Τέταρτο. Αναφέρεται ότι ο Πατριάρχης ΚΠόλεως άγιος Ευτύχιος αποπέμφθηκε από το θρόνο του, επειδή δήθεν δεν δέχτηκε το διάταγμα αυτό. Ο Ευάγριος όμως φέρει τον άγιο Ευτύχιο να χάνει το θρόνο του από άλλα αίτια, προτού καν συνταχθεί το Διάταγμα!
Πέμπτο. Ο διάσημος Έλληνας Πατρολόγος αείμνηστος Παναγιώτης Χρήστου γράφει: «Δύναται λοιπόν να δοθή η εξήγησις ότι ο αυτοκράτωρ ουδέποτε προσεχώρησε εις τον αφθαρτοδοκητισμόν, αλλά παρέμεινε διαπαντός προσηλωμένος εις τας αρχάς των Νεοχαλκηδονίων, τας οποίας ο ίδιος καθώρισεν οριστικώς επιθυμών όμως να συνεχίση τας προσπαθείας του εις συμβιβασμόν και συνεννόησιν, εχρησιμοποίησεν ίσως εκφράσεις, αι οποίαι εφαίνοντο ιδιάζουσαι εις τους Αφθαρτοδοκήτας».
Έκτο. Ο Ιουστινιανός στη συνείδηση των Ορθοδόξων πέθανε Ορθόδοξος. Για το λόγο αυτό ενταφιάστηκε στο ναό των Αγίων Αποστόλων, ενωρίς δε καθιερώθηκε η μνήμη του στις 15 Νοεμβρίου, μετέπειτα δε ο Πατριάρχης Ιωάννης Θ΄ Αγαπητός (1111- 1134) μετέφερε τη γιορτή του στις 2 Αυγούστου, ημερομηνία που έγινε ανακομιδή των λειψάνων του.
Έβδομο. Στην ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος (680) αναφέρεται ως «ο εν αγίοις βασιλεύς Ιουστινιανός» και ο «ευσεβούς λήξεως και σεβασμίας μνήμης», ο δε πάπας άγιος Αγάθων τον ονομάζει «ζηλωτήν υπέρ πάντας της αληθείας και αποστολικής πίστεως»!
Είναι φανερό, λοιπόν, ότι ο Ιουστινιανός ήταν Ορθόδοξος και είναι άγιος της Εκκλησίας!
Συνεχίζεται
2. Ο Μέγας Θεοδόσιος βασίλευσε από το 379 έως το 395. Υπήρξε προστάτης του χριστιανισμού, τον οποίο επέβαλε ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Συγκάλεσε την Β' Οικουμενική Σύνοδο, η οποία πρόσθεσε τα πέντε τελευταία άρθρα στο Σύμβολο της Πίστεως. Μιά ατυχής ενέργειά του τον εξέθεσε στους υπηκόους του. Λόγω μιάς στάσης του λαού της Θεσσαλονίκης, διέταξε τη θανάτωση επτά, ή δεκαπέντε χιλιάδων λαού!
Ο επίσκοπος Μεδιολάνων (Μιλάνου) Αμβρόσιος με επιστολή που του έστειλε τον έλεγξε αυστηρότατα και του συνέστησε μετάνοια. Όταν ο Θεοδόσιος μετά από λίγες μέρες θέλησε να εκκλησιαστεί στο Μιλάνο, ο άγιος Αμβρόσιος τον εμπόδισε στην είσοδο του ναού. Ο αυτοκράτορας υποχώρησε και παρέμεινε επί οκτώ μήνες σε μετάνοια. Προσεύχονταν γονατιστός και κλαίγοντας να τον συγχωρήσει ο Θεός. Τότε ο άγιος Αμβρόσιος του επέτρεψε να κοινωνήσει τα άχραντα μυστήρια. Ενταφιάστηκε στο ναό των αγίων Αποστόλων, όπου ενταφιάζονταν άγιοι. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 17 Ιανουαρίου.
3. Ο Θεοδόσιος Β΄, ο Μικρός (ονομάστηκε έτσι για να διακρίνεται από τον παππού του Μέγα Θεοδόσιο) έγινε αυτοκράτορας το 408, σε ηλικία μόλις επτά ετών. Διαδέχθηκε στο θρόνο τον πατέρα του Αρκάδιο. Έτρεφε ευλάβεια και αφοσίωση στην Ορθόδοξη Πίστη. Το 431 συγκάλεσε την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο, η οποία καταδίκασε την αίρεση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριου! Τότε οι αιρετικοί Πατριάρχες καταδικάζονταν και αναθεματίζονταν, όχι όπως τώρα! Πέθανε το έτος 450 , ενταφιάστηκε και αυτός στο ναό των αγίων Αποστόλων. Η Εκκλησία τον κατάταξε στο αγιολόγιό της. Τιμά δε τη μνήμη του στις 29 Αυγούστου.
4. Ο Μέγας Ιουστινιανός γεννήθηκε το 482 και βασίλευσε από το 527 ως το θάνατό του το 565.
α. Αφιέρωσε τη ζωή του σε δύο σκοπούς: «την ενότητα και αύξησιν της δυνάμεως της αυτοκρατορίας “του μακαρίου γένους των Ρωμαίων” και την ενότητα και ακμήν της Εκκλησίας» (Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. 5η, σελ.169)!
Ζούσε μέσα στο παλάτι του ως ασκητής, με νηστείες και προσευχές. Κοιμόταν τόσο λίγο, που επονομάσθηκε «ακοίμητος». Πέραν της αγίας Σοφίας στη Βασιλεύουσα, έκτισε πολλούς ναούς και μοναστήρια, όπως το ναό του Αγίου Ιωάννου στην Έφεσο, τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Συγκάλεσε το 553 την Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο, τις εργασίες της οποίας κατηύθυνε, αν και δεν παρίστατο αυτοπροσώπως σε αυτή.
Ο Ιουστινιανός ήταν καλός θεολόγος. Λάβαινε αποφασιστικά μέρος σε δογματικές συζητήσεις. Υπήρξε σφοδρός πολέμιος της αίρεσης του μονοφυσιτισμού.
β. Με τον Ιουστινιανό όμως προκλήθηκε ένα πρόβλημα. Κατηγορήθηκε ότι δήθεν στις δυσμές του βίου του υπήρχε οπαδός του αφθαρτοδοκητισμού, όπως αναφέρει ο σχολαστικός Ευάγριο. Ο αφθαρτοδοκητισμός ήταν μιά πολύ ακραία μονοφυσιτική αίρεση. Η κατηγορία αυτή αποδόθηκε στον Ιουστινιανό, επειδή ότι το 564 υπόγραψε κάποιο διάταγμα, το οποίο λέγεται ότι ευνοούσε την αίρεση αυτή. Το διάταγμα αυτό δεν διασώθηκε. Ίσως όμως, και να μην εκδόθηκε ποτέ. Πληροφορίες μόνο αναφέρουν ότι ο ευνοούμενός του Πατριάρχης ΚΠόλεως άγιος Ευτύχιος αρνήθηκε να δεχτεί το διάταγμα αυτό, με αποτέλεσμα ο Πατριάρχης να αποπεμφθεί από το θρόνο του!.
Η αίρεση αυτή δίδασκε, ότι «το σώμα του Χριστού ήταν άφθαρτο από τη στιγμή της σύλληψής του, και όχι μετά την Ανάστασή Του και ότι έπασχε τα ανθρώπινα κατόπιν ειδικής θαυματουργικής ενέργειας» (βλ. Π. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. 5ος, σελ.174).
Η κατηγορία αυτή προβλημάτισε πολλούς Ορθοδόξους, γιατί ορθώς πίστευσαν ότι δεν είναι δυνατόν να είναι άγιος ένας αιρετικός. ΄Ομως, τα πράγματα, φαίνεται να είναι εντελώς διαφορετικά, γιατί ο Ιουστινιανός ήταν και παρέμεινε πάντα Ορθόδοξος! Και αυτό για τους εξής λόγους:
Πρώτον. Ο Ιουστινιανός υπήρξε σφοδρός πολέμιος του μονοφυσιτισμού σε όλη του τη ζωή. Πώς ήταν δυνατό, στις δυσμές του βίου του να είχε προσχωρήσει στην αίρεση που πολέμησε, και μάλιστα στην πιό ακραία κατάστασή της, τον αφθαρτοδοκητισμό;
Δεύτερον. Εάν ο Ιουστινιανός είχε αρχίσει να εμφορείται από μονοφυσιτικές ιδέες, θα τις είχε κάποια στιγμή εκδηλώσει δημόσια και δεν θα περίμενε τον τελευταίο χρόνο της ζωής του να υπογράψει το διάταγμα του 564, το οποίο, όπως φαίνεται, μάλλον ποτέ δεν εκδόθηκε!
Τρίτον. Εφόσον το διάταγμα αυτό δεν σώθηκε, πως μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το ότι το περιεχόμενό του ήταν δήθεν επιλήψιμο;
Τέταρτο. Αναφέρεται ότι ο Πατριάρχης ΚΠόλεως άγιος Ευτύχιος αποπέμφθηκε από το θρόνο του, επειδή δήθεν δεν δέχτηκε το διάταγμα αυτό. Ο Ευάγριος όμως φέρει τον άγιο Ευτύχιο να χάνει το θρόνο του από άλλα αίτια, προτού καν συνταχθεί το Διάταγμα!
Πέμπτο. Ο διάσημος Έλληνας Πατρολόγος αείμνηστος Παναγιώτης Χρήστου γράφει: «Δύναται λοιπόν να δοθή η εξήγησις ότι ο αυτοκράτωρ ουδέποτε προσεχώρησε εις τον αφθαρτοδοκητισμόν, αλλά παρέμεινε διαπαντός προσηλωμένος εις τας αρχάς των Νεοχαλκηδονίων, τας οποίας ο ίδιος καθώρισεν οριστικώς επιθυμών όμως να συνεχίση τας προσπαθείας του εις συμβιβασμόν και συνεννόησιν, εχρησιμοποίησεν ίσως εκφράσεις, αι οποίαι εφαίνοντο ιδιάζουσαι εις τους Αφθαρτοδοκήτας».
Έκτο. Ο Ιουστινιανός στη συνείδηση των Ορθοδόξων πέθανε Ορθόδοξος. Για το λόγο αυτό ενταφιάστηκε στο ναό των Αγίων Αποστόλων, ενωρίς δε καθιερώθηκε η μνήμη του στις 15 Νοεμβρίου, μετέπειτα δε ο Πατριάρχης Ιωάννης Θ΄ Αγαπητός (1111- 1134) μετέφερε τη γιορτή του στις 2 Αυγούστου, ημερομηνία που έγινε ανακομιδή των λειψάνων του.
Έβδομο. Στην ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδος (680) αναφέρεται ως «ο εν αγίοις βασιλεύς Ιουστινιανός» και ο «ευσεβούς λήξεως και σεβασμίας μνήμης», ο δε πάπας άγιος Αγάθων τον ονομάζει «ζηλωτήν υπέρ πάντας της αληθείας και αποστολικής πίστεως»!
Είναι φανερό, λοιπόν, ότι ο Ιουστινιανός ήταν Ορθόδοξος και είναι άγιος της Εκκλησίας!
Συνεχίζεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου