Ἡ ἀνθρώπινη περιέργεια ἀναζητᾶ,
μέ ὅλη τήν ἐπιστήμη τῆς Φυσικῆς καί τῆς Τεχνολογίας, ν’ ἀνακαλύψει καί νά
μάθει, ἄν ὑπάρχει ἄλλη ζωή ἐκτός ἀπ’ το δικό μας πλανήτη. Καί ὁλοένα βρίσκεται
μπροστά στό ἐρώτημα τῆς ὕπαρξης ἀνθρώπινης, ἤ ἄλλης ζωῆς σέ κάποιο ἄλλο
πλανήτη, μέσα στόν ἀπέραντο οὐράνιο καί δυσεξαρίθμητο κόσμο. Ἡ ἐπιστημονική
περιέργεια ταυτίζεται μέ μιά πανανθρώπινη ἀπορία σέ τοῦτο τό πρόβλημα. Γιαυτό
καί τά ἀλλεπάλληλα διαστημικά πειράματα μέ τά διαστημόπλοια καί τούς
διαστημικούς σταθμούς. Ὡστόσο, τό βέβαιο, ἐπί τοῦ παρόντος —τό ἀπόλυτα βέβαιο—
εἶναι ἡ ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου στόν πλανήτη γῆ. Και ὅτι ἀπολαμβάνει ὅλα ὅσα τοῦ
χάρισε ὁ παντοδύναμος και πάνσοφος Δημιουργός Θεός. Ὅλα δικά του, ὅπως τοῦ εἶπε
αὐτός πού τόν ἔπλασε:
«Ἰδού δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον... καί πᾶν ξύλον... ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν... καί ἔθετο αὐτόν ἐν τῶ παραδείσω τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτόν καί φυλάσσειν» (Γεν. Α΄29, Β΄ 15). Ὅταν ἡ τροφή γίνεται τρυφή, καί ὅταν ἡ ἀνάλωση γίνεται κατανάλωση καί ὑπέρ-κατανάλωση, τότε ὁ ἄνθρωπος πληγώνει τήν ἐλευθερία του μέ τήν ὑπέρβαση τοῦ μέτρου. Τό θέμα το θέτει ἄριστα ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Λέγει: «Ὅσο περισσότερες ἀνάγκες δημιουργεῖς, τόσο ἀποδυναμώνεις καί προσβάλλεις την ἐλευθερία σου». Καί προσθέτει: «Ἡ μέν γάρ ἀκριβής ἐλευθερία τό μηδενός ὅλως δεῖσθαι». Ἀπόλυτη καί σωστή ἐλευθερία ἔχει ἐκεῖνος, πού δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό τίποτε. Ἐκεῖνος,δηλαδή, πού ἀσκεῖ λιτότητα στή ζωή του καί δέν εἶναι ἄπληστος. Καί πάλι, σέ ἄλλη ὁμιλία του, λέγει: «Ὅταν ὀλίγοις ἀρκῆται ἡ ψυχή, τότε ἐστίν ἐλευθέρα ὄντως· ὅταν δέ πολλῶν δέηται, δούλη ἐστί καί ἀνδραπόδων χείρων». Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀρκεῖται στα λίγα, τότε εἶναι πραγματικά ἐλεύθερος· ἐνῶ ὅταν ἔχει ἀνάγκη ἀπό πολλά, εἶναι δοῦλος, και χειρότερος ἀπό δοῦλος. Δέν ὑπάρχει μεγάλη ἀπόσταση τῆς δουλείας ἀπό τήν ἐλευθερία, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δεν προσέξει. Ὅπως δέν ἀπέχει πολύ ἡ τρυφή ἀπό τήν τροφή· ἡ γαστριμαργία ἀπό τή διατροφή καί συντήρηση· ὁ ἀλκοολισμός ἀπό τή μετρημένη ἀπόλαυση τοῦ κρασιοῦ· ἡ φιλαργυρία και πλεονεξία ἀπό τήν ἁπλή συναλλαγή· καί γενικά, ἡ κατάχρηση ἀπό τή χρήση. Ὁ Θεός Πατέρας μᾶς τά δίνει ὅλα ἄφθονα, ἀρκεῖ νά κάνουμε καλή χρήση τῶν δωρημάτων Του, καί θερμά νά Τόν εὐχαριστοῦμε. «Πᾶν κτίσμα Θεοῦ καλόν, καί οὐδέν ἀπόβλητον μετά εὐχαριστίας λαμβανόμενον» (Α΄ Τιμ. Δ΄ 4). Δέν εἶναι δυνατό να προσφέρει ὁ Θεός τά δῶρα Του στόν ἄνθρωπο, καί ταυτόχρονα, αὐτά τά δῶρα νά εἶναι «ἀπόβλητα», ἄχρηστα, γιά πέταμα! Στήν καταναλωτική ἐποχή μας, πόσα φαγητά πετιοῦνται στά σκουπίδια! Εἴπανε πώς ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ βάρους τῶν σκουπιδιῶν, προέρχεται ἀπό πεταμένα φαγητά. Τή στιγμή, μάλιστα, πού ἑκατομμύρια ἄνθρωποι καί παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα ἀπό τήν πεῖνα. Ὅταν ὁ Κύριος κατά θαυμαστό τρόπο ἔθρεψε τήν πρώτη φορά πεντακισχιλίους καί τη δεύτερη τετρακισχιλίους, ἔδωκε ἐντολή νά μαζευτοῦν τά κομμάτια τῶν ψωμιῶν, πού ἀπόμειναν· κι οἱ μαθητές γεμισαν δώδεκα κοφίνια τήν πρώτη φορά καί ἑπτά κοφίνια τή δεύτερη φορά. Μᾶς δίδαξε πώς, ὅ,τι μᾶς δίνει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, πρέπει νά τό ἐκτιμοῦμε καί νά τό σεβόμαστε· ποτέ δέ νά τό πετᾶμε σάν ἄχρηστο. Πρέπει ν’ ἀγαπήσουμε την ἁπλότητα καί τή λιτότητα στα προσφερόμενα ἀγαθά, ὥστε και τήν ἐγκράτεια ν’ ἀσκήσουμε και τήν πλεονεξία νά πολεμήσουμε. «Ἔχοντες δέ τροφάς καί σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α΄Τιμ. ΣΤ΄ 8). Μεγάλη ἀρετή ἡ αὐτάρκεια. Στίς μέρες μας, πού γίνεται τόσος λόγος γιά «ἐπιδημία διαφθορᾶς» στήν κοινωνική καί πολιτική ζωή, ὅπως τήν εἶπε κάποιος ἀρθρογράφος, εἶναι διδακτικά μερικά παραδείγματα παλαιότερων πολιτικῶν τῆς χώρας μας: Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας, ὅταν ἀνέλαβε καθήκοντα ὡς πρῶτος Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος, ἀρνήθηκε νά δεχθεῖ μισθό. «Ἡ χώρα, ἔλεγε, εἶναι καθημαγμένη». Καί ὅπως εἶναι γνωστό, κάποια χρήματα πού εἶχε τά διέθεσε γιά τήν πατρίδα. Ὁ μεγάλος πολιτικός και Πρωθυπουργός τῆς Ἑλλάδος Χαρίλαος Τρικούπης, «ζοῦσε ἐντελῶς λιτά. Ἔτρωγε λίγο, κοιμόταν λίγο καί ξυπνοῦσε πρωΐ». Ὁ Ἐμμανουήλ Ρέπουλης το 1915 ἦταν ὑπουργός Οἰκονομικῶν στήν κυβέρνηση τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου. Κάποια μέρα τόν ἐπισκέφθηκε στό Γραφεῖο του, τό Προεδρεῖο ἑνός Συλλόγου. Ο Ρέπουλης παρέμεινε «ὀχυρωμένος» πίσω ἀπό τό τραπέζι του. Δέ μποροῦσε νά βγεῖ, γιατί δέ φοροῦσε παπούτσια. Τά μοναδικά πού διέθετε, τά εἶχε στείλει μόλις πρό ὀλίγου μέ τόν κλητῆρα στόν διπλανό τσαγκάρη γιά ἐπισκευή. Καί τά περίμενε. Εἶναι εὐρύτατα γνωστό καί το γεγονός μέ τόν Νικόλαο Πλαστήρα, πού εἶχε διατελέσει καί Πρωθυπουργός τῆς Χώρας, καί ὁ ὁποῖος ἔζησε τόσο φτωχικά, ὥστε τό 1953 πού πέθανε, δέ βρίσκανε κοστούμι νά τόν ἀλλάξουν. Ἡ μεγαλωσύνη τῶν ἀνθρώπων δέ μετριέται μέ τά πολλά λεφτά καί τήν τρυφηλή ζωή, ἀλλά με τή λιτότητα, πού μερικοί σήμερα —τί τρέλλα!— τή θεωροῦν κοινωνικό κακό! «Ὄχι λιτότητα», φωνασκοῦν οἱ ἀθεόφοβοι. Ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης λέγει: «Τό σῶμα τροφῆς δεῖται, οὐ τρυφῆς· ὀλιγοδείας, οὐ πλησμονῆς· αὐταρκείας, οὐ πολυτελείας». Ν’ ἀγαπήσουμε, πρέπει, την ἐλευθερία τῆς λιτότητας.
«Ἰδού δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον... καί πᾶν ξύλον... ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν... καί ἔθετο αὐτόν ἐν τῶ παραδείσω τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτόν καί φυλάσσειν» (Γεν. Α΄29, Β΄ 15). Ὅταν ἡ τροφή γίνεται τρυφή, καί ὅταν ἡ ἀνάλωση γίνεται κατανάλωση καί ὑπέρ-κατανάλωση, τότε ὁ ἄνθρωπος πληγώνει τήν ἐλευθερία του μέ τήν ὑπέρβαση τοῦ μέτρου. Τό θέμα το θέτει ἄριστα ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Λέγει: «Ὅσο περισσότερες ἀνάγκες δημιουργεῖς, τόσο ἀποδυναμώνεις καί προσβάλλεις την ἐλευθερία σου». Καί προσθέτει: «Ἡ μέν γάρ ἀκριβής ἐλευθερία τό μηδενός ὅλως δεῖσθαι». Ἀπόλυτη καί σωστή ἐλευθερία ἔχει ἐκεῖνος, πού δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό τίποτε. Ἐκεῖνος,δηλαδή, πού ἀσκεῖ λιτότητα στή ζωή του καί δέν εἶναι ἄπληστος. Καί πάλι, σέ ἄλλη ὁμιλία του, λέγει: «Ὅταν ὀλίγοις ἀρκῆται ἡ ψυχή, τότε ἐστίν ἐλευθέρα ὄντως· ὅταν δέ πολλῶν δέηται, δούλη ἐστί καί ἀνδραπόδων χείρων». Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀρκεῖται στα λίγα, τότε εἶναι πραγματικά ἐλεύθερος· ἐνῶ ὅταν ἔχει ἀνάγκη ἀπό πολλά, εἶναι δοῦλος, και χειρότερος ἀπό δοῦλος. Δέν ὑπάρχει μεγάλη ἀπόσταση τῆς δουλείας ἀπό τήν ἐλευθερία, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δεν προσέξει. Ὅπως δέν ἀπέχει πολύ ἡ τρυφή ἀπό τήν τροφή· ἡ γαστριμαργία ἀπό τή διατροφή καί συντήρηση· ὁ ἀλκοολισμός ἀπό τή μετρημένη ἀπόλαυση τοῦ κρασιοῦ· ἡ φιλαργυρία και πλεονεξία ἀπό τήν ἁπλή συναλλαγή· καί γενικά, ἡ κατάχρηση ἀπό τή χρήση. Ὁ Θεός Πατέρας μᾶς τά δίνει ὅλα ἄφθονα, ἀρκεῖ νά κάνουμε καλή χρήση τῶν δωρημάτων Του, καί θερμά νά Τόν εὐχαριστοῦμε. «Πᾶν κτίσμα Θεοῦ καλόν, καί οὐδέν ἀπόβλητον μετά εὐχαριστίας λαμβανόμενον» (Α΄ Τιμ. Δ΄ 4). Δέν εἶναι δυνατό να προσφέρει ὁ Θεός τά δῶρα Του στόν ἄνθρωπο, καί ταυτόχρονα, αὐτά τά δῶρα νά εἶναι «ἀπόβλητα», ἄχρηστα, γιά πέταμα! Στήν καταναλωτική ἐποχή μας, πόσα φαγητά πετιοῦνται στά σκουπίδια! Εἴπανε πώς ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ βάρους τῶν σκουπιδιῶν, προέρχεται ἀπό πεταμένα φαγητά. Τή στιγμή, μάλιστα, πού ἑκατομμύρια ἄνθρωποι καί παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα ἀπό τήν πεῖνα. Ὅταν ὁ Κύριος κατά θαυμαστό τρόπο ἔθρεψε τήν πρώτη φορά πεντακισχιλίους καί τη δεύτερη τετρακισχιλίους, ἔδωκε ἐντολή νά μαζευτοῦν τά κομμάτια τῶν ψωμιῶν, πού ἀπόμειναν· κι οἱ μαθητές γεμισαν δώδεκα κοφίνια τήν πρώτη φορά καί ἑπτά κοφίνια τή δεύτερη φορά. Μᾶς δίδαξε πώς, ὅ,τι μᾶς δίνει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, πρέπει νά τό ἐκτιμοῦμε καί νά τό σεβόμαστε· ποτέ δέ νά τό πετᾶμε σάν ἄχρηστο. Πρέπει ν’ ἀγαπήσουμε την ἁπλότητα καί τή λιτότητα στα προσφερόμενα ἀγαθά, ὥστε και τήν ἐγκράτεια ν’ ἀσκήσουμε και τήν πλεονεξία νά πολεμήσουμε. «Ἔχοντες δέ τροφάς καί σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α΄Τιμ. ΣΤ΄ 8). Μεγάλη ἀρετή ἡ αὐτάρκεια. Στίς μέρες μας, πού γίνεται τόσος λόγος γιά «ἐπιδημία διαφθορᾶς» στήν κοινωνική καί πολιτική ζωή, ὅπως τήν εἶπε κάποιος ἀρθρογράφος, εἶναι διδακτικά μερικά παραδείγματα παλαιότερων πολιτικῶν τῆς χώρας μας: Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας, ὅταν ἀνέλαβε καθήκοντα ὡς πρῶτος Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος, ἀρνήθηκε νά δεχθεῖ μισθό. «Ἡ χώρα, ἔλεγε, εἶναι καθημαγμένη». Καί ὅπως εἶναι γνωστό, κάποια χρήματα πού εἶχε τά διέθεσε γιά τήν πατρίδα. Ὁ μεγάλος πολιτικός και Πρωθυπουργός τῆς Ἑλλάδος Χαρίλαος Τρικούπης, «ζοῦσε ἐντελῶς λιτά. Ἔτρωγε λίγο, κοιμόταν λίγο καί ξυπνοῦσε πρωΐ». Ὁ Ἐμμανουήλ Ρέπουλης το 1915 ἦταν ὑπουργός Οἰκονομικῶν στήν κυβέρνηση τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου. Κάποια μέρα τόν ἐπισκέφθηκε στό Γραφεῖο του, τό Προεδρεῖο ἑνός Συλλόγου. Ο Ρέπουλης παρέμεινε «ὀχυρωμένος» πίσω ἀπό τό τραπέζι του. Δέ μποροῦσε νά βγεῖ, γιατί δέ φοροῦσε παπούτσια. Τά μοναδικά πού διέθετε, τά εἶχε στείλει μόλις πρό ὀλίγου μέ τόν κλητῆρα στόν διπλανό τσαγκάρη γιά ἐπισκευή. Καί τά περίμενε. Εἶναι εὐρύτατα γνωστό καί το γεγονός μέ τόν Νικόλαο Πλαστήρα, πού εἶχε διατελέσει καί Πρωθυπουργός τῆς Χώρας, καί ὁ ὁποῖος ἔζησε τόσο φτωχικά, ὥστε τό 1953 πού πέθανε, δέ βρίσκανε κοστούμι νά τόν ἀλλάξουν. Ἡ μεγαλωσύνη τῶν ἀνθρώπων δέ μετριέται μέ τά πολλά λεφτά καί τήν τρυφηλή ζωή, ἀλλά με τή λιτότητα, πού μερικοί σήμερα —τί τρέλλα!— τή θεωροῦν κοινωνικό κακό! «Ὄχι λιτότητα», φωνασκοῦν οἱ ἀθεόφοβοι. Ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης λέγει: «Τό σῶμα τροφῆς δεῖται, οὐ τρυφῆς· ὀλιγοδείας, οὐ πλησμονῆς· αὐταρκείας, οὐ πολυτελείας». Ν’ ἀγαπήσουμε, πρέπει, την ἐλευθερία τῆς λιτότητας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου