Αν δεν είναι ο αρθρογράφος του κειμένου που ακολουθεί, πεμπτοφαλαγγίτης τότε χρειάζεται ψυχίατρο!

Ἡ «μάχαιρα τοῦ πνεύματος»:  Ὁ Ὅσιος Φιλόθεος Ζερβάκος (1884-1980)

Οἱ αἱρετικοί πρέπει νά ἐκβάλλωνται ἀπό τήν Ἐκκλησίαν καί ὄχι οἱ πιστοί νά ἀποτειχίζωνται

Πλανᾶται σήµερα στὸν διάλογο διὰ τὰ ἐκκλησιαστικὰ ἡ ἄποψη ὅτι Ὀρθόδοξος στάση εἶναι νὰ ἀποχωρήση κανεὶς ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, διότι µὲ τὶς οἰκουµενιστικὲς ἐνέργειες Ἱεραρχῶν καὶ µάλιστα τοῦ Οἰκ. Πατριάρχου, δὲν πρέπει κανεὶς νὰ ἔχη κοινωνία µὲ ὅσους µολύνουν τὴν Ἐκκλησία καὶ ὅτι ἡ ἀληθὴς Ἐκκλησία εὑρίσκεται στὸ ὑποτιθέµενο «λεῖµµα» ὅσων ἀποτειχισθοῦν. Στηρίζονται µάλιστα οἱ ἀπόψεις αὐτὲς σὲ ποικίλες ἑρµηνεῖες ἀναφορικὰ µὲ πράξεις καὶ λόγους Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καὶ Ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν, προκειµένου νὰ ἐφευρεθῆ θεµελίωση ἐπὶ ἱστορικῶν καὶ ἁγιοπνευµατικῶν βάσεων. Οἱ ἀπόψεις αὐτὲς εἶναι µόνο πλάνη, διότι δὲν προσεγγίζουν ὀρθὰ τὸ πνεῦµα τῆς Παραδόσεως.
Χαρακτηριστικὴ περίπτωση, ἡ ὁποία καταδεικνύει αὐτό, εἶναι ὁ λόγος τοῦ π. Φιλοθέου. Ἐπειδὴ τὸ ζήτηµα εἶναι ἰδιαίτερα λεπτὸ καὶ ἐπίκαιρο καὶ πρέπει νὰ δοθῆ µία ὁριστικὴ ἀπάντηση στοὺς ἀµφισβητοῦντες τὴν βασιλικὴ ὁδὸ ἂς ἐξετάσουµε ἀναλυτικὰ τὸ ζήτηµα. Ἂς ξεκινήσουµε ἀπὸ ἀπόψεις τοῦ Γέροντος, τὶς ὁποῖες ἔχουν πολλοὶ παρεξηγήσει. Τὸ 1930 γράφει σὲ ἐπιστολὴ πρὸς τὸν Μητρ. Αἰτωλοακαρνανίας Ἱερόθεο: «… τὸν τότε πατριάρχη Κωνσταντῖνο καὶ τὸν βασιλέα Κοπρώνυµο καὶ τοὺς 348 µητροπολίτες, πολλοὶ µοναχοί, κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, δὲν τοὺς ἄκουσαν, ἀποσχίσθηκαν ἀπὸ αὐτούς…  Ἆραγε οἱ τέτοιοι εἶναι σχισµατικοί, αἱρετικοί, κακόδοξοι, κολα- σµένοι, ἀναθεµατισµένοι…  εἶναι ἄξιοι κάθε ἐπαίνου, γιατί δὲν πειθάρχησαν καὶ ἀποσχίσθηκαν, καὶ ἀξιώθηκαν οὐρανίων στεφάνων γιὰ τὴν παρακοή τους ἐκείνη». Προτείνει ὁ π. Φιλόθεος µὲ αὐτὰ τὰ λόγια τὴν ἀποτείχιση; Εἶναι φανερὸ ὅτι δὲν χρησιµοποιεῖ ποτὲ τὸν ὅρο ἀποτείχιση, ἀλλὰ ὁµιλεῖ γιὰ ἀποσχισθέντες, µὲ τὸ ὁποῖο χαρακτηρίζει ἐντελῶς διαφορετικὴ κατάσταση. Τί εἶναι αὐτοὶ οἱ ἀποσχισθέντες; Πρῶτον, ὁµιλεῖ δι᾽ ἀπόσχιση «ἀπὸ αὐτούς», ὑπὸ τὸ ὁποῖο ἐννοοῦνται οἱ συγκεκριµένοι 348, οἱ ὁποῖοι συµµετεῖχαν στὴ ψευτοσύνοδο τοῦ 754 µ.Χ., καὶ ὄχι ἀπόσχιση ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ἢ ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν πιστῶν. ∆εύτερον, ἐρωτᾶ ἂν οἱ ἀποσχισθέντες εἶναι «σχισµατικοὶ» καὶ ὁ ἴδιος ἀπαντᾶ ὅτι δὲν εἶναι οὔτε σχισµατικοὶ οὔτε ὁ,τιδήποτε ἄλλο. Οἱ ἀποσχισθέντες λοιπὸν ἀπὸ τοὺς συγκεκριµένους 348 δὲν ἔχουν δηµιουρ- γήσει κανένα σχίσµα ἢ διαίρεση στὴν Ἐκκλησία. ∆ιὰ νὰ γίνη πιὸ σαφές, ἂς σκεφτῆ κανεὶς τοὺς Παλαιοηµερολογίτες, οἱ ὁποῖοι ἀντιθέτως πρὸς τοὺς «ἀποσχισθέντες» π. Φιλοθέου, ἔχουν δηµιουργήσει σχίσµα, παρ᾽ ὅτι δὲν εἶναι αἱρετικοί, διότι µὲ πρόφαση τὸ ἡµερολόγιο ἀποτειχίσθηκαν. Οἱ ἀποσχισθέντες λοιπόν, δὲν εἶναι αἱρετικοί, δὲν εἶναι σχισµατικοί, εἶναι κάτι ἄλλο. Τρίτον, τὰ παραδείγµατα τῶν Ἁγίων ποὺ ἐντάσσει στοὺς ἀποσχισθέντες (Ἅγιος Γερµανός, Ἅγιος Νικηφόρος, Ἅγιος Μεθόδιος, Ἅγιος Ταράσιος, Ἅγιοι Στέφανος καὶ Θεόδωρος καὶ Θε- οφάνης οἱ Γραπτοί, Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης), δὲν εἶναι κανένας ἀπὸ αὐτοὺς ἀποτειχισθείς. Ἀκόµη καὶ ἕνας νὰ ἦταν, τότε τί νόηµα θὰ εἶχε νὰ τὸν παραθέση µαζὶ µὲ ὅλους τοὺς ὑπολοί- πους, οἱ ὁποῖοι δὲν εἶναι ἀποτειχισθέντες; Ἑποµένως, καὶ πάλι φαίνεται ὁλοκάθαρα ὅτι οἱ «ἀποσχισθέντες» δὲν σχετίζονται µὲ καµία ἀποτείχιση. Τί εἶναι οἱ ἀποσχισθέντες, ἂν δὲν εἶναι ἀποτειχισµένοι ἢ αἱρετικοὶ ἢ ὁ,τι δήποτε ἄλλο; Ὁ Ὅσιος λέει ὅτι εἶναι ἄξιοι ἐπαίνου διότι «δὲν πειθάρχησαν καὶ ἀποσχίσθηκαν», µεθερµηνευόµενον: «δὲν πειθάρχησαν καὶ ἀνυπάκουσαν». Οἱ ἀποσχισθέντες εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι κήρυξαν ἀνυπακοὴ πρὸς τὰς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου τοῦ Κοπρώνυµου τὸ 754 µ.Χ. Αὐτὸ εἶναι καταφανές, ὅταν µελετήση κανεὶς προσεκτικὰ ὁλόκληρη τὴν ἐπιστολὴ πρὸς τὸν Μητρ. Αἰτωλοακαρνανίας Ἱερόθεο. Ἡ ἐπιστολὴ ἔχει ὡς θέµα τὸ ζήτηµα τῆς ὑπακοῆς στὸν ἐπίσκοπο καὶ ὁ Γέροντας ἀπαντᾶ ὅτι «ἐὰν οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ ἠκολούθουν τοὺς πατριάρχας καὶ ἐπισκόπους, Ἀπολιναρίους, Μακεδονίους, Εὐτυχέας, ∆ιοσκόρους, Σαβελλιο-Σεβήρους, Εὐσεβίους καὶ πολλοὺς ἄλλους, καὶ ἐδέχοντο καὶ ἠσπάζοντο τὰ φρονήµατά των, ποῦ τότε Ὀρθοδοξία;», ὅπως καὶ ἀλλοῦ γράφει ὅτι «ὑπάρχουν καὶ ἐξαιρέσεις, καθ᾽ ἅς ἀκριµατίστως δύναταί τις νὰ παρακούη, καθὼς καὶ ἀνωτέρω εἴποµεν, καὶ ὡς οἱ Ἅγιοι Πατέρες καὶ Ἀπόστολοι, µᾶς παραγγέλλουν». Ὁ Ὅσιος ὑποστηρίζει µὲ παρρησία καὶ περισσὸ σθένος ὅτι δὲν χωρεῖ ὑπακοὴ σὲ Ἐπισκόπους -εἴτε αὐτοὶ ὀνοµάζονται Πατριάρχες, εἴτε εἶναι εὐάριθµοι ὡς οἱ 348 τῆς Κωνσταντινουπόλεως, εἴτε συγκροτοῦν σύνοδο- ὅταν αὐτοὶ δογµατίζουν ἐναντίον τῆς Πίστεως καὶ τῆς Παραδόσεως καὶ πίπτουν στὴν αἵρεση. Σὲ αὐτοὺς ἁρµόζει µόνο ἀνυπακοὴ καὶ ἂς εἶναι Ἐπίσκοποι. Ἀποσχισθέντες λοιπὸν εἶναι ὅσοι δὲν ὁµοφρονοῦν οὔτε ἀποδέχονται τὴν γνώµη τοῦ Ἐπισκόπου ἢ τῶν Ἐπισκόπων, ὅταν αὐτοὶ κηρύτ- τουν ἀλλότρια πράγµατα, ἀλλὰ πράττουν παρακοὴ καὶ ἀνυπακοή. Ἕνα ἀκόµη ἀπόφθεγµα τοῦ Ὁσίου, ποὺ τὸν κατανοοῦν κάποιοι ἐσφαλµένα εἶναι τὸ ἑξῆς: «Ἀφήνω συµβουλὴν εἰς τοὺς πιστοὺς καὶ πνευµατικά µου τέκνα νὰ ἀκολουθοῦν τὴν Ἐκκλησίαν... Ἐὰν ἑνωθοῦν, τότε, νὰ χωρίσουν, νὰ ἀποχωρήσουν τελείως ἀκολουθοῦντες ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον παρελάβοµεν κατὰ τοὺς ἁγίους Πατέρας». Κατ’ ἀρχάς, τὸ «ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον παρελάβοµεν κατὰ τοὺς ἁγίους Πατέρας» δὲν ἀναφέρεται στὴν ἀποτείχιση, ὅπως λένε µερικοὶ ὅτι «παρελάβαµε ἀπὸ τοὺς Πατέρες νὰ ἀκολουθοῦµε τὸ παράδειγµά τους καὶ νὰ ἀποτειχιζόµαστε», ἀλλὰ ὅτι παρελάβαµε ἀπὸ τοὺς Πατέρες τὴν Ἱερὰ Παράδοση. Κατὰ δεύτερον, ἡ κρίσιµη φράση εἶναι «ἐὰν ἑνωθοῦν, τότε, νὰ χωρίσουν, νὰ ἀποχωρήσουν». Ἡ φράση αὐτὴ ἀναφέρεται στὴν ἕνωση µὲ τοὺς Παπικούς. Ὅπως ἀνελύθη σὲ προηγούµενο ἄρθρο, ὁ Γέροντας ποθοῦσε τὴν Ἕνωση µὲ τὴν προϋπόθεση ὅµως τῆς ἐπιστροφῆς τῶν Παπικῶν στὴν ἀλήθεια, δηλ. στὴν Ὀρθοδοξία. Ὁ Γέροντας στὴν παροῦσα φράση ἀναφέρεται στὴν περίπτωση τῆς ἑνώσεως, ἀλλὰ µὲ Παπικοὺς ὅρους. Ἂν συµβῆ αὐτὸ τότε παύει νὰ ὑπάρχη Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καὶ γίνεται ἀµέσως Παπική. Σὲ µία τέτοια περίπτωση ὀφείλουν οἱ πιστοὶ «νὰ χωρίσουν, νὰ ἀποχωρήσουν». Ἡ λέξη «ἀποχωρῶ» ποῦ ἀναφέρεται; Ἀποχωρῶ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία; Θὰ ἦταν βλάσφηµο νὰ ὠνόµαζε ὁ Ὅσιος τὸ µόρφωµα ποὺ θὰ σχηµατιζόταν ἀπὸ τοὺς Παπικοὺς καὶ τοὺς προδότες τῆς Ὀρθοδοξίας, ὡς Ἐκκλησία. Τὸ ἀποχωρῶ ἀναφέρεται στὴν ψευδὸ- ἕνωση. Ἡ ὁδηγία εἶναι σαφής: ὀφείλουµε «νὰ ἀκολουθοῦµε τὴν Ἐκκλησία». Οὔτε οἱ Παπικοὶ εἶναι Ἐκκλησία οὔτε εἶναι Ἐκκλησία ὁποιαδήποτε ψευδὸ-ἕνωση. Ἀποχωροῦµε, λοιπόν, ἀπὸ τὴν ψευδὸ-ἕνωση, ποὺ µεθώδευσαν κάποιοι, καὶ ἀκολουθοῦµε τὴν Ἐκκλησία. Ἑποµένως, ἂν συµβῆ κάτι τέτοιο τότε οἱ πιστοὶ θὰ συνεχίσουµε νὰ ἀκολουθοῦµε τὴν Ἐκκλησία καὶ ὄχι τοὺς πέντε ἢ δέκα ἢ ἑκατὸ ποὺ θὰ προσχωρήσουν σὲ µία τέτοια ψευδὸ- ἕνωση. ∆ιότι Ἐκκλησία δὲν εἶναι ὁ Πατριάρχης ἢ µερικοὶ Ἱεράρχες ἢ µερίδα πιστῶν. Ἡ Ἐκκλησία παραµένει ἔστω καὶ ἂν ὅλοι αὐτοὶ οἱ φιλενωτικοὶ δώσουν «γῆ καὶ ὕδωρ» στὸν Παπισµό, µόνο ποὺ δὲν εἶναι αὐτὴ µαζί τους πλέον, καθὼς θέτουν οἱ ἴδιοι ἑαυτοὺς ἐκτὸς Ἐκκλησίας. Οἱ πιστοὶ ὀφείλουν νὰ «χωρίσουν», δηλ. νὰ διαχωρίσουν τὴ θέση τους ἔναντι τῆς ψευδό-ἑνώσεως καὶ νὰ ἀποκόψουν τοὺς αἱρετικοὺς ἀπὸ τὸ Σῶµα τῆς Ἐκκλησίας. ∆ὲν ἐπιχειρηµατολογεῖ ὁ Ὅσιος καθόλου ὑπὲρ µιᾶς ἀποτειχίσεως, ἀλλὰ ἀπεναντίας θεωρεῖ ὅτι ἀποτειχισµένοι εἶναι οἱ ἴδιοι οἱ προσχωροῦντες, οἱ ἐνδοτικοὶ στὶς ἀπαιτήσεις τοῦ Παπισµοῦ, ἐνῶ οἱ πιστοὶ εἶναι οἱ παραµένοντες στὴν Ἐκκλησία, γεγονὸς τὸ ὁποῖο θὰ καταδείξουν ἀποστρεφόµενοι τοὺς ψευδὸ-ἑνωµένους καὶ ἀποκόπτοντάς τους. Ἡ ἀποκοπὴ τῶν αἱρετικῶν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία εἶναι ἔργο πρωτίστως τοῦ πιστοῦ λαοῦ. Μὲ δύο κείµενά του καθίσταται αὐτὸ ἀπόλυτα σαφές, ἐνῶ διευκρινίζεται πλήρως καὶ θεµελιώνεται ἀδιάσειστα ἡ ἄποψη ὅτι πρέπει νὰ ἀποτειχίζωνται οἱ προδίδοντες τὴν πίστη καὶ ὄχι νὰ ἀποτειχίζουν ἑαυτοὺς οἱ ὀρθοφρονοῦντες. Συγκεκριµένα: «Ἐὰν ὁ Πατριάρχης, τὰς συστάσεις τῆς Κυβερνήσεως καὶ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καὶ Ὀρθοδόξων Ἀρχιερέων, Ἱερέων καὶ λαϊκῶν, δὲν τὰς δεχθῆ, τὰς ἀπορρίψη καὶ ἐπιµείνη εἰς τὴν ἕνωσιν, τότε νὰ τὸν ἀποκηρύξουν». Στὸ ὑπόµνηµά του πρὸς τὸν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως τὸ 1972 µὲ τίτλο «Ὑστάτη ἔκκλησις» ὁ π. Φιλόθεος γράφει: «Ἐὰν δὲ ὁ Πατριάρχης δὲν ἀναγνωρίση τὰ λάθη του καὶ ἐπιµένη στὶς πλάνες του, τότε πρέπει νὰ ἐξε- γερθοῦµε ἀπὸ τὸν ὕπνο τῆς ραθυµίας καὶ τῆς δειλίας, καὶ ὡς καλοὶ στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ, τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ τῆς ἐνδόξου πατρίδος µας Ἑλλάδος, νὰ ἐνδυθοῦµε τὰ ὅπλα τοῦ φωτὸς καὶ µὲ µία ψυχὴ καὶ θερµὴ πίστη νὰ φωνάξουµε: Ἔξω οἱ λύκοι καὶ λησταί. Τὸ πνευµατικὸ σπίτι, ποὺ µᾶς ἐδώρισε ὁ Οὐράνιος Πατέρας, δὲν σᾶς τὸ παραδίδουµε». Οἱ παραπάνω ἀπόψεις τοῦ Γέροντα διαλύουν καὶ τὴν παραµικρὴ ἀχλὺ ἐπὶ τοῦ ζητήµατος. Ἀκόµη καὶ ἂν κάποιος διατηροῦσε ὡς αὐτὸ τὸ σηµεῖο ἐπιφυλάξεις, πλέον εἶναι ἀδύνατον νὰ µὴ ἀποδεχθῆ τὴν πεντακάθαρη θέση τοῦ µακαριστοῦ Πατρός. Ἡ ἐµµονὴ κάποιων στὴν ἐπιβολὴ τῆς ψευδὸ-ἑνώσεως πρέπει νὰ ὠθήση τοὺς πιστοὺς σὲ πράξεις: στὴν ἀποκήρυξη τῶν ἑνωτικῶν! ∆ὲν εἶναι οἱ πιστοὶ αὐτοὶ ποὺ πρέπει νὰ ἀποχωρήσουν, ἀπεναντίας πρέπει νὰ διακηρύξουν καὶ νὰ ὀρθώ- σουν ὡς λάβαρό τους τὴν ἀπαίτηση ἡ µερίδα τῶν ἑνωτικῶν, ἀκόµα καὶ ἂν σὲ αὐτὴ εἶναι καὶ ὁ Πατριάρχης, νὰ πάψουν νὰ ἀποκαλοῦνται Ὀρθόδοξοι. Νὰ τοὺς ἀποκαθηλώσουν ἀπὸ τοὺς τίτ- λους καὶ ἀπὸ τοὺς θρόνους τους καὶ νὰ τοὺς ὑποδείξουν τὴν θύρα τῆς ἐξόδου ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. «Ἔξω οἱ λύκοι καὶ λησταί»! Νὰ ἐκδιωχθοῦν µακριὰ ἀπὸ τὴν ποίµνη τοῦ Κυρίου. «Τὸ πνευµατικὸ σπίτι δὲν σᾶς τὸ παραδίδουµε»! Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἀπὸ τὴ φύση τῆς ὁ οἶκος τῶν γεννηθέντων ἐν Ἁγίω Πνεύµατι, τῶν κατ’ υἱοθεσίαν τέκνων τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Σὲ αὐτοὺς ἀνήκει καὶ αὐτοὶ θὰ παραµείνουν ἐντός, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν πρέπει νὰ ἀποχωρήσουν καὶ νὰ τὴν παραδώσουν σὲ κανένα. Καὶ ὅλα αὐτὰ θὰ παρέµεναν ἁπλὰ λόγια ἂν ὁ ἴδιος ὁ Ὅσιος δὲν τὸ ἀπεδείκνυε µὲ τὸ παράδειγµά του. Ὅταν ἀνέκυψε τὸ θέµα τοῦ ἡµερολογίου δὲν ἀποτειχίσθηκε, δὲν ἐγκατέλειψε τὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ ἀγωνίσθηκε ἐντός τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ τὴ λύση τοῦ προβλήµατος, δι᾽ ἐλέγχου τῶν ὑπαιτίων καὶ δι᾽ ὑποδείξεως τοῦ ὀρθοῦ.

Σηµ: Αἱ πηγαί µας εἶναι ἐκ τῶν βιβλίων τῶν ἐκδόσεων «Ὀρθόδοξος Κυψέλη» διά τόν π. Φιλόθεον. Ν.Σ.

Πηγή «Ορθόδοξος Τύπος»