Αποδελτίωση του κειμένου της Αγίας Γραφής, κατά το πώς αναφέρεται στον Παλαιό των Ημερών: Του Ασλανίδη Σταύρου

«οὗτός ἐστιν ὁ ἀντίχριστος, ὁ ἀρνούμενος τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱόν.» (Α΄ Ιω. 2,22).

… από συνέχεια προηγούμενου άρθρου.

Οι σχολαστικοί ας είναι συνεπείς σε όλα. Αν θέλουν να ισχυριστούν ότι ο Δανιήλ είδε δύο χωριστά πρόσωπα, τότε ας παραδεχτούν μαζί και όλα τα συναφή στοιχεία που αναφέρει η γραφή τα οποία τεκμηριώνουν την παρουσία χωριστών προσώπων και δυάδας. Ας μην επιλέγουν μόνο όσα τους ταιριάζουν, αλλά να λένε όπως έχει ολόκληρη η αφήγηση, ώστε να είναι ειλικρινείς με το τι διαβάζουν.

Η αφήγηση δεν περιέχει κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι ο Παλαιός των Ημερών είναι ανθρωπόμορφος. Τραβώντας και συντέμνοντας λόγια, με κοπτοραπτική διαστρέβλωση έχουν δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο σύμβολο και, βασιζόμενοι σ’ αυτό, μιλούν για το ποιος είναι ο ρόλος του στη λατρεία. Όμως, δεν μας δόθηκε τίποτα περισσότερο από ένα αόριστο πρόσωπο· μας δόθηκε ότι είναι Θεός, όχι το δικαίωμα να τον αγγίζουμε, να τον διερευνούμε ή να του αποδίδουμε ονόματα και σύμβολα. Πολύ περισσότερο, δεν μας δόθηκε καμία εικόνα για σωματική προσκύνηση, ούτε «σχίστηκε» ο Θεός σε δύο ή τρία μέρη- ατομικά πρόσωπα.

Το κείμενο δεν μας δίνει κανένα χαρακτηριστικό για το πρόσωπο του Παλαιού, και μεγαλύτερη επιβεβαίωση αυτού είναι ότι μας παρέχει δευτερεύοντα του προσώπου στοιχεία: λευκές τρίχες, λευκά ρούχα, την καθιστή του θέση και το ποιος βρισκόταν στα δεξιά του — αλλά τίποτα για το πρόσωπό του. Με καμία φαντασία αυτά τα στοιχεία δεν συνιστούν πρόσωπο.

Αν έχουν αποφασίσει να ερμηνεύσουν σωματικά το κείμενο, (ακόμα και έτσι), τότε ας πουν ολόκληρη την αφήγηση, όχι μόνο ό,τι τους βολεύει. Ο Δανιήλ παρουσιάζει όχι μόνο διαφορετικά πρόσωπα (εμείς λέμε ότι τα ονόματα δίνονται για να τονιστεί η ύπαρξη των Προσώπων στον ένα Θεό), αλλά και πληροφορίες για το αν αυτά έχουν διαφορετικό έργο, δόξα, στάση και θέση. Ας τα εξηγήσουν όλα αυτά.

Επιπλέον, αν συγκρίνουμε όσα παραλείπουν με όσα δέχονται, τα παραλειπόμενα είναι τα πιο σημαντικά για τη στερέωση μιας σωματικής εμφάνισης. Παραλείπουν τα κύρια χαρακτηριστικά που δίνει η Γραφή, ενώ τα λιγοστά και αόριστα — όπως η αόριστη αναφορά στο πρόσωπο — τα μεγεθύνουν, φτιάχνοντας σύμβολα, συμπληρώνοντας μορφές, σχηματίζοντας εικόνες και δημιουργώντας τη δυνατότητα προσκύνησης. Γιατί αυτή η μεροληπτική και παράλογη επιλογή, που έρχεται σε αντίθεση με το δόγμα;

Στην αφήγηση αναφέρεται, ο «ένας» (ο Παλαιός) παραμένει σε μία θέση, ενώ ο «άλλος» κινείται και έρχεται προς αυτόν. Ο ένας βρίσκεται αριστερά, είναι καθιστός, ενώ ο άλλος έρχεται και κάθεται στα δεξιά. Δεν μπορούν να επιλέγουν από το κείμενο μόνο τη διαίρεση και να αγνοούν τη διαφορετική στάση και κίνηση. Για παράδειγμα, στα Ευαγγέλια ο Χριστός λέει ότι στην Κρίση θα βάλει τους πονηρούς αριστερά, αλλά εδώ οι ερμηνευτές του οράματος βάζουν και πάλι στα αριστερά του Χριστού τον Πατέρα. Γιατί;

Με την πρώτη ματιά, είναι ξεκάθαρο ότι πουθενά δεν αναφέρεται κάτι για ανθρώπινη μορφή στον Παλαιό των Ημερών. Οι άσπρες τρίχες, το λευκό ένδυμα και ο θρόνος είναι ανεπαρκή στοιχεία για να πιστοποιήσουν ανθρώπινο πρόσωπο. Δεν υπάρχει ούτε ένα χαρακτηριστικό που να είναι μοναδικό για το πρόσωπο — όπως χαμόγελο, βλέμμα, κίνηση, ομιλία. Αντιθέτως, επικρατεί μια ουδέτερη, σιωπηρή και αφανής φανέρωση.

Οι λέξεις της Αγίας Γραφής για τον Παλαιό των Ημερών στο Δανιήλ δεν συστήνουν ούτε αποτελούν μέρος ενός προσώπου. Πώς γίνεται να περιγράψει κανείς ένα πρόσωπο μόνο από το λευκό χρώμα των μαλλιών και τα ρούχα — χαρακτηριστικά που τα έχουν και ζώα και άνθρωποι;

Είναι προκλητικό ότι όλα όσα λέγονται και απεικονίζονται γι’ αυτό το «πρόσωπο» — πέρα από τις μοναδικές αναφορές στο όνομά του, τις λευκές τρίχες και το λευκό ένδυμα — είναι υλικό φαντασίας. Αντιθέτως, η περιγραφή του Παλαιού των Ημερών όπως πραγματικά δίνεται στην Αποκάλυψη, αναφέρεται στον Χριστό — αλλά αυτό θα το δούμε σε άλλη ανάρτηση.

Κάθε καλοπροαίρετος αναγνώστης βλέπει ξεκάθαρα τη διαστροφή που γίνεται στο όραμα του Δανιήλ — αυτό είναι ένα λάθος που δεν γίνεται από παράλειψη, αλλά ένα εσκεμμένο λάθος στο οποίο επιμένουν πεισματικά. Αυτό που προβάλλουν ως «πρόσωπο» είναι πλάσμα της φαντασίας τους. Δεν γίνεται πουθενά αναφορά σε χαρακτηριστικά προσώπου. Αν η Γραφή έδινε έστω ένα τέτοιο στοιχείο, εμείς θα το δεχόμασταν. Επειδή όμως είναι ξεκάθαρα αφανές τα χαρακτηριστικά του προσώπου, λέμε ότι εισάγουν ψευδή στοιχεία, αφήνοντας έωλο το σύμβολο και συζητώντας μόνο τη «θεολογία» του συμβόλου.

Τα άσπρα μαλλιά, η γενειάδα και τα ρούχα είναι σύμβολα — όχι για να φέρουν την εικόνα ενός γέροντα που αντιπροσωπεύει τον Πατέρα, αλλά σύμβολα που, μέσα στην υπαρκτή εικόνα του Χριστού, μας δείχνουν το άχρονο του Υιού. Πάντα με χριστοκεντρικό τρόπο.

 

Ας δούμε τις συνέπειες των λεγόμενων.

 

Αν κάποιοι δέχονται ντε και καλά ένα πρόσωπο για τον άσαρκο Πατέρα, τότε οφείλουν να δεχτούν και όλες τα συναφή που γράφονται για αυτόν. Η επιλεκτική αποδοχή που κάνουν, είναι χειρότερη πλάνη: ενισχύει τη σωματική θεώρηση του Παλαιού. Έτσι λοιπόν, αν αυτός είναι σωματικό σύμβολο, τότε είναι ταυτόχρονα γέροντας (άσπρες τρίχες), άνδρας (γενειάδα), και βρίσκεται αριστερά του Κριτή Χριστού μαζί με τους αμαρτωλούς (αφού στα δεξιά του κάθεται ο Υιός). Πώς μπορούν να λένε ότι το πρόσωπό του είναι αντιπροσωπευτικό και προσκυνητό, ενώ τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά δεν είναι; Αυτό είναι παράλογο.

Η συγκεκριμένη ερμηνεία είναι προϊόν φαντασίας. Πουθενά δεν περιγράφεται τίποτα από ανθρώπινο πρόσωπο. Το κείμενο αναφέρει απλώς λευκές τρίχες, λευκά ρούχα, καθιστή θέση και τη σχετική θέση δεξιά-αριστερά. Με καμία φαντασία αυτά δεν συνιστούν πρόσωπο. Ο Παλαιός των Ημερών δίνεται απρόσωπος από τον Δανιήλ, και το «πρόσωπο» είναι φαντασία ανθρωπομορφιτών.

Αν δέχονται πρόσωπο για τον άσαρκο Πατέρα, τότε οφείλουν να δεχτούν και ό,τι άλλο συνοδεύει τον Παλαιό των Ημερών. Γιατί διαχωρίζουν και αναγνωρίζουν μόνο το «απερίγραπτο» πρόσωπό Του; Η επιλεκτική στάση είναι χειρότερη πλάνη: δέχονται ότι είναι σωματικός (στην πραγματικότητα δεν περιγράφηκε έτσι) και τον παρίστανται ως εικόνα, αλλά ταυτόχρονα αγνοούν τα υπόλοιπα στοιχεία. Ας δεχτούν λοιπόν ότι είναι γέροντας, είναι κατά την περιγραφή άνδρας, και ότι βρίσκεται αριστερά του Χριστού. Αυτά είναι συνεπαγόμενα.

Δέχονται σώμα και σχήμα στο ένα, αλλά όχι σε όσα δεν τους βολεύει. Πώς μπορούν να λένε ότι το σχήμα του προσώπου είναι αντιπροσωπευτικό και προσκυνητό, ενώ η ηλικία, το φύλο και η θέση δεν είναι; Μας δίνουν έναν άνδρα με άσπρα μαλλιά, λευκή γενειάδα, λευκά ρούχα, καθιστό αριστερά του Χριστού — και μας λένε ταυτόχρονα ότι δεν είναι άνδρας, δεν έχει σώμα δεν έχει τρίχες, δεν έχει ηλικία, δεν είναι αριστερά, αλλά το πρόσωπό του είναι προσκυνητός. Αυτή είναι τρέλα.

Ο Αληθινός Θεός δεν κάθεται, δεν χωράει σε θρόνο, δεν έχει δεξιά-αριστερά, δεν έχει πρόσωπο ή σώμα, δεν ορίζεται από σύμβολα. Η θεότητά Του είναι απερίγραπτη σε όλα, δεν παίζουμε με την θεολογία.

Παράδειγμα: Όσο ζει ένας άνθρωπος, η ψυχή δεν χωρίζεται από το σώμα· αυτή δεν κάθεται σε θρόνο, δεν περιμένει να της «έρθει» το σώμα στα δεξιά της. Όποιος προσκυνά το σώμα, προσκυνά ταυτόχρονα και σώμα και ψυχή — το όλο πρόσωπο. Παρόμοια, μάλλον πολύ περισσότερο στον άυλο Θεό, η δυάδα που περιγράφεται στον Δανιήλ (Παλαιός και Υιός) είναι μαζί και αδιάσπαστη — και τόσο η όραση όσο και η προσκύνησή τους είναι αδιάσπαστη. Στην μονάδα και Αδιαίρετος ο παλαιός και ο Υιός του ανθρώπου.

Το δόγμα καταδικάζει κάθε ερμηνεία που μιλά για διαίρεση και δύο χωριστά πρόσωπα. Εντούτοις οι σχολαστικοί με την ερμηνεία τους, δέχονται σαν αληθινή παράσταση τη διαίρεση και την εικόνα των ανδρών χωρισμένους στα δύο. Ωστόσο, είναι εξωφρενικό ότι λένε τα αντίθετα για τα υπόλοιπα στοιχεία της διήγησης, ισχυριζόμενοι ότι η περιγραφή του θεού τους έχει «θεολογική» σημασία. Αλλά η Ορθοδοξία δεν δέχεται έναν Θεό δεξιά και έναν αριστερά, γιατί ο Θεός είναι ένας και αδιάσπαστος.

Επιπλέον, η απεικόνιση ενός διαιρεμένου Θεού (εδώ ο Παλαιός, εκεί ο Υιός) δεν στέκει. Η ερμηνεία του προσώπου του Πατέρα είναι φαντασία. Πουθενά δεν περιγράφεται με ανθρώπινο πρόσωπο. Μας δίνεται απρόσωπος, και μόνο η ύπαρξή Του βεβαιώνεται· τα περί περιγραφής προσώπου ή συμβόλου είναι της φαντασίας τους. Τα στοιχεία του οράματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικά, μόνο στο ήδη γνωστό πρόσωπο του Θεού — τον Χριστό.

Χωρίς να φαίνεται το πρόσωπο, φαίνεται η δύναμη του Θεού — και είναι μία. Στον Δανιήλ, λέγεται απλώς ότι ο Υιός του Ανθρώπου, ερχόμενος με δόξα, πήγε στα δεξιά και έλαβε τη βασιλεία του Πατρός. Αργότερα, ο Χριστός θα πει: «Εγώ και ο Πατέρας είμαστε ένα». Ο Χριστός είναι όλος στον ουρανό ως Αδιάσπαστη Τριάδα, και όλος στη γη δίπλα μας — παραμένοντας ο ίδιος και ένας Θεός.

Ερμηνεία της θεοφάνειας: Κάποιοι λένε ότι τα σύμβολα αναφέρονται στη μορφή και μας δόθηκαν για την παράκαμψη του απρόσιτου. Αλλά αυτό δεν θα ήταν σύμβολο, είναι μαγικό· ένα σύμβολο να μπορεί και να μετατρέπει τον απρόσιτο σε προσιτό και προσκυνητό. Παρακάμπτει τους γνήσιους δρόμους προσκύνησης και σωτηρίας (π.χ. τον Σταυρό), και δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι η όραση του Θεού (όπως του Αβραάμ ή του Δανιήλ) μπορεί να φέρει την κοινωνία με τον Θεό χωρίς μεσίτη τον Χριστό, εκτός δηλαδή της εκκλησία που δίδει τα μυστήρια του Χριστού. Αντί αυτών, δίδει τα σύμβολα του πατέρα. Είναι πράγματι κάτι που μοιάζει περισσότερο με μαγεία.

Αν ήταν πραγματικά μια αισθητή ή συμβολική θεοφάνεια, τότε προκύπτουν κι άλλα ερωτήματα: Πού ήταν το Άγιο Πνεύμα κατά την στιγμή του οράματος; Από πού ξεκίνησε ο Υιός και πού πήγε; Πόσο διήρκησε η συνάντηση; Όλα αυτά λέγονται για να φανούν οι αδυναμίες της γραφικής και σωματικής ερμηνείας.

Στην ερμηνεία των σχολαστικών για το όραμα του Δανιήλ, δεν μιλάνε για ηθικά διδάγματα ή για μίμηση του Χριστού, αλλά για απευθείας γνώση και εμπειρία του θεού τους και της θέωσης.

 

Η θεολογία της ενέργειας του Θεού.

 

Σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη Δαμασκηνού και τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, μετέχουμε στις ενέργειες των Υποστάσεων, όχι στην ουσία. Το όραμα του Δανιήλ μιλά για ενέργειες του Παλαιού των Ημερών. Γράφει ότι «θρόνοι ετέθησαν», αλλά ο Θεός ούτε σώμα έχει ούτε κάθεται. Έχουμε σύμβολα της ενέργειάς Του. «Κάθεται» όπως κάθεται ένας κριτής ή βασιλιάς — σύμβολα εξουσίας και βασιλείας.

Επιπλέον τα στοιχεία που δίνονται — η λευκότητα, τα ρούχα, η θέση — δεν είναι σύμβολα προσώπου, αλλά και πάλι σύμβολα της ενέργειας: το λευκό δηλώνει καθαρότητα, το κάθισμα δηλώνει εξουσία. Τα ίδια χαρακτηριστικά, ακόμα πιο έντονα, τα βρίσκουμε στην παρουσία και την ενέργεια του Υιού του Ανθρώπου.

Ένα Παράδειγμα διάκρισης χωρίς διαίρεση: Η ύπαρξη και η διάκριση μιας δυάδας δεν σημαίνει ότι μπορεί να διαιρεθεί. Δεν μπορεί κάποιος να χωρίσει το αδιάσπαστο. Ο Χριστός έφαγε, ίδρωσε, σταυρώθηκε — και σε αυτά φαίνεται η ανθρώπινη φύση Του. Με την δεύτερη φύση Του, “Μίλησε” με τον Πατέρα, έκανε θαύματα — και σε αυτά φαίνεται η θεϊκή Του φύση. Από το πρόσωπό και των δύο φύσεων Του, φαίνεται ολόκληρος ο τριαδικός Θεός. Οι δύο φύσεις του Χριστού υπάρχουν και ομολογούνται — αλλά αδιάσπαστες, με μία όραση και μία προσκύνηση.

Παρόμοια, η δυάδα «εγώ και ο Πατέρας» δεν σημαίνει διαίρεση, αλλά την υπερούσια ένωση και τη διάκριση στα Πρόσωπα. Ονομάζουμε χωριστά τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, αλλά έχουμε μία προσέγγιση, ένα όνομα, μία προσκύνηση για την Αγία Τριάδα. Η προσέγγιση του Θεού γίνεται πάντα χριστοκεντρικά.

 

Ερμηνεία με βάση τα λόγια της Παλαιάς Διαθήκης.

 

Ας δούμε τι πραγματικά λέει το κείμενο του Δανιήλ για τον Παλαιό των Ημερών. Πρόκειται για μια συμβολική περιγραφή της βασιλείας και της δυνάμεως του Θεού — όχι της μορφής Του. Η περιγραφή ξεκινά από τον θρόνο Του:

1. Θρόνοι τέθηκαν.
2. Κάθισεν στον θρόνο.
3. Ο θρόνος Του ήταν φλόγα πυρός, και οι τροχοί του θρόνου ήταν πυρ που εξέπεμπε φλόγες.

Στη συνέχει παραθέτει την περιγραφή του αφανή «προσώπου»Του. Σε σχέση με τα άλλα της διήγησης, η είναι η πιο σύντομη περιγραφή και απόμακρη – με δευτερεύουσας σημασίας λεξιλόγιο:

4. Το ένδυμά Του ήταν λευκό.
5. Οι τρίχες της κεφαλής Του ήταν λευκές.

Το λευκό και η καθιστή θέση είναι εκφράσεις που προβάλλουν ενέργειες του Θεού (καθαρότητα, εξουσία) και δεν έχουν σωματικό χαρακτήρα. Επιπλέον, η περιγραφή δημιουργεί συναίσθημα δέους, όχι οικειότητας. Επιπλέον αναφέρεται παραστατικά το περιβάλλον του Θεού. Δεν αναφέρονται και δεν συνοδεύεται ο παλαιός από κτιστά πράγματα ή κτίσματα, αλλά από ενέργειες, σύμβολα εξουσίας, δυνάμεως και βασιλείας:

7. Πύρινος ποταμός έτρεχε μπροστά Του.
8. Χίλιαι χιλιάδες αγγέλων Τον υπηρετούσαν, και μύριαι μυριάδες στεκόντουσαν κοντά Του.
9. Το κριτήριο εστήθη, και τα βιβλία ανοίχθηκαν.

Στη συνέχεια, προκαλεί την διαφορά. Μιλάει με περισσότερη λεπτομέρεια, με κίνηση (ο παλαιός παραμένει καθιστός), με ζωντάνια και με έμφαση, όταν αναφέρεται στον Υιό του Ανθρώπου:

10. Ιδού, κάποιος ως υιός ανθρώπου ήρχετο με τα σύννεφα του ουρανού.
11. Και αυτός ήρχετο προς τον Παλαιόν των Ημερών.
12. Και οδηγήθηκε ενώπιον του Παλαιού.

Και περιγράφεται με μεγαλοπρέπεια και κατονομάζονται η δύναμη, η τιμή, η εξουσία και η βασιλεία που δόθηκαν στον Υιό του ανθρώπου:

1. Και δόθηκε σ’ Αυτόν η αρχή, η τιμή και η βασιλεία.
2. Και πάντα τα έθνη, φυλές και γλώσσες Θα Τον δουλεύουν.
3. Η εξουσία Του είναι εξουσία αιώνια, που δεν θα παρέλθει.
4. Και η βασιλεία Του δεν θα φθαρεί.

Συμπέρασμα: Η έκταση και η βαρύτητα των λέξεων δείχνουν ότι ο κεντρικός πρωταγωνιστής της σκηνής δεν είναι ο Παλαιός, αλλά ο Υιός του Ανθρώπου — ο Χριστός. Είναι Αυτός που κινείται, που κατέβηκε για τη σωτηρία μας και ανέβηκε με την ανθρώπινη φύση στα δεξιά του Πατρός. Έρχεται με δόξα ο άχρονος, για να λάβει την αιώνια βασιλεία. Όλα αυτά ενώ λέγονται παραμένουν και άρρητα μυστήρια. Το όραμα του Δανιήλ μας διδάσκει ότι η ανθρώπινη φύση φθάνει στα δεξιά του απρόσιτου Πατρός και θεοποιείται.

Αυτός είναι ο Μεσσίας, ο Προφήτης και ο Μεσίτης. Δεν υπάρχουν δύο ελεύσεις του Θεού στον κόσμο, ούτε ήρθε ο Χριστός με δύο τρόπους. Η θεϊκή Εξουσία, Δόξα και Βασιλεία του Πατρός δεν μεταφέρονται στον κόσμο με συμβολικό ή με κοσμικό τρόπο.

Αντίθετα, η συνηθισμένη σχολαστική ερμηνεία θέλει το όραμα να δίδει ως θύραθεν γνώση, τα δύο πρόσωπα διαχωρισμένα και τοποθετημένα στον χώρο. Αυτή είναι μια διαστρέβλωση που βασίζεται σε επιλεκτική και αντίθετη προς το δόγμα ανάγνωση.

 

Σε όλα τα οράματα έχουμε μια διττή εμφάνιση: συναντάμε τον Χριστό είτε αισθητά (με το σώμα Του), είτε πνευματικά (με την Θεότητά Του). Ήρθε από τον ουρανό, ένωσε τη θεία και την ανθρώπινη φύση, και θεοποίησε το σώμα Του. Μια προσεκτική μελέτη των κειμένων δείχνει την ύπαρξη δύο «προσώπων» που στην πραγματικότητα είναι απρόσωπα — δηλαδή, δεν περιγράφονται με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, αλλά αναφέρονται ως δηλώσεις της ύπαρξης τους, με τις ενέργειες, την δύναμη και την δόξα του Θεού. Αυτή είναι μια αναφορά σε διττή διάκριση, αλλά ποτέ σε μια διαίρεση ή σε σχίσιμο στα δύο.

«Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ Θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις, ἐπ’ ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν Υἱῷ, ὃν ἔθηκε κληρονόμον πάντων, δι’ οὗ καὶ τοὺς αἰῶνας ἐποίησεν· ὃς ὢν ἀπαύγασμα τῆς δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ, φέρων τε τὰ πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ…» (Εβρ. 1:1-3).

Ο απόστολος Παύλος (και όλες οι γραφές) αναφέρεται σαφώς στο διττό πρόσωπο του Θεού με την διάκριση και όχι με διαίρεση:

• ὁ Θεὸς … ἐν Υἱῷ
• ὃς ὢν ἀπαύγασμα … τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ,

Αυτά που αναφέρονται δεν σημαίνουν άλλος είναι ο Θεός και άλλος ο Υιός, ούτε πάλι αλλού είναι το απαύγασμα και αλλού η Υπόστασις Αυτού. Υπάρχει η διάκριση τους αλλά όχι η διαίρεση τους

 

Η ερμηνεία.

 

Θα δούμε μια άλλη φορά, αν είναι θέλημα Θεού, πολλά για την ερμηνεία του οράματος. Εδώ αναφέρουμε μόνο το κείμενο του ευαγγελίου:

«Ὅταν οὖν ἔλθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ, καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ’ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ» (Ματθ. 25:31)