Ο Διττός Θεός του οράματος στον Δανιήλ και της Θεοφάνειας στη Βάπτιση του Κυρίου. (συνέχεια). Του Ασλανίδη Σταύρου.

Σε προηγούμενη μελέτη έγινε αναφορά στον Παλαιό των ημερών και στην περιστερά και αυτά τα σύμβολα αποδόθηκαν στον Θεό του ουρανού. Αυτός ο Θεός δεν φανερώθηκε αυτοπροσώπως, αλλά φάνηκε η Ενέργεια Του. Η Ενέργεια Του Αυτή είναι η ίδια και Μία με την Θεϊκή Ενέργεια του Χριστού. Δηλαδή στο χωρίο του Δανιήλ και στη Βάπτιση, φανερώθηκε η ύπαρξη, παρουσιάστηκε ο Θεός του Ουρανού, ο οποίος είναι ο ίδιος Θεός με τον Υιό του ανθρώπου του Δανιήλ και με την Θεϊκή Φύση του Χριστού στη Βάπτιση. Τονίζεται για μία ακόμη φορά ότι αυτή η δυάδα του Θεού, ο Θεός του ουρανού και ο Χριστός, είναι απλά λεκτική, ενώ ενυπόστατα βρίσκεται όλη μαζί στην Υπόσταση του Χριστού. Αυτός είναι Τέλειος Τριαδικός Θεός και Τέλειος Δυαδικός Θεός. Τον συναντάμε, τον βλέπουμε, τον προσκυνάμε Πάντα ως Μονάδα. Όμως λεκτικά, συχνά τον συναντάμε και ως Δυάδα. Ο Θεός του ουρανού είναι ο Ομοούσιος Θεός με τον Πατέρα, και ο επίγειος, αισθητός και απτός Χριστός, είναι ο Ομοούσιος με όλους μας :

 

«Ομοούσιος γὰρ ὢν τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ αὐτεξουσίως θέλει καὶ ἐνεργεῖ ὡς Θεός, ὁμοούσιος δὲ ὢν καὶ ἡμῖν αὐτεξουσίως θέλει καὶ ἐνεργεῖ ὡς ἄνθρωπος». Ιω. Δαμασκηνού Κεφάλαιο 57. Περὶ τῶν ἰδιωμάτων τῶν δύο φύσεων.

 

Ο απόστολος των εθνών αναφέρεται για την διττή μορφή του Χριστού. Μας λέει για κάθε Θεοφάνεια άρα και για την Περίπτωση του οράματος στον Δανιήλ και της Βαπτίσεως. Έτσι λοιπόν τον Παλαιό των Ημερών, την Περιστερά κ.ά. τα βρίσκουμε στη φράση: “ ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων ”. Τον Υιό του ανθρώπου, τον Χριστό κ.ά. τα βρίσκουμε στη φράση: “μορφὴν δούλου λαβών ” ·

 

τοῦτο γὰρ φρονείσθω ἐν ὑμῖν ὃ καὶ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ᾿ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ. Φιλιπ. 2,5 - 2,8.

 

Για αυτήν την δυάδα υπάρχουν πολλές αναφορές στην υμνολογία και στου πατέρες της Εκκλησία. Φιλότιμη προσπάθεια για την συλλογή τέτοιων κειμένων έγινε ατό τον Γέροντα Ακάκιο και σε συνέχεια αυτού τα δημοσίευσε σε βιβλίο ο κ. Ιωάννης καλλιανιώτης με τίτλο:

 

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ. pdf,https://www.scribd.com/document/122024038/%CE%97-%CE%95%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%9D%CE%91-%CE%A4%CE%97%CE%A3-%CE%91%CE%93%CE%99%CE%91%CE%A3-%CE%A4%CE%A1%CE%99%CE%91%CE%94%CE%9F%CE%A3-%CE%A3%CE%A4%CE%97%CE%9D-%CE%9F%CE%A1%CE%98%CE%9F%CE%94%CE%9F%CE%9E%CE%99%CE%91

 

Αυτός ο Θεός είναι κοντά μας ως Ένα Πρόσωπο, αλλά λεκτικά διακρίνεται διττός, επειδή Αυτός ο ίδιος οράτε και δεν οράτε, προσκυνάτε και δεν προσκυνάτε, λατρεύετε και δεν λατρεύετε και γενικά είναι Προσιτός και Απρόσιτος. Αυτό μπορεί να ειπωθεί και διαφορετικά, χάρη στη Μεσιτεία του Χριστού. Ο Χριστός είναι τα ΠΑΝΤΑ και ο ΜΟΝΟΣ Προσιτός Θεός. Είναι Αυτός  που Βλέπουμε, Αυτός που Προσκυνάμε και Αυτός που Μετέχουμε με τα μυστήρια της Εκκλησίας. Εντούτοις, μέσα στον Χριστό, ΠΑΝΤΑ και ΜΟΝΟ σε Αυτόν κατοικεί το Πλήρωμα της Θεότητας, είναι όλος ο Θεός του ουρανού. Επίσης δεν βλέπουμε τον Χριστό και τον Θεό, σε Αυτόν αναφέρεται κάθε Μυστήριο και η Λατρεία της Εκκλησίας και σε Αυτόν ανήκει το Απερίγραπτο. Έτσι ξανά συναντήσαμε τον Διττό Θεό, Αυτόν που ήρθε και Σαρκώθηκε και Αυτόν που είδαμε στη γη και τον Θεό του ουρανού στον οποίο ομολογούνται ότι ανήκουν τα ΠΑΝΤΑ και είναι Απρόσιτος. Για παράδειγμα στη Θ. Λειτουργία Προσκυνάμε και μεταλαμβάνουμε Σώμα και Αίμα Χριστού, ωστόσο η Προσκύνηση αναφέρεται στον Τριαδικό Θεό. Δοξάζουμε το Χριστό και Αυτός είναι Ομόδοξος με τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Ένα δεύτερο παράδειγμα του Διττού Θεού είναι η βάπτιση των πιστών. Αυτή γίνεται στον τύπο και το έργο του Χριστού, την τριήμερο κάθοδο στον Άδη και την Ανάσταση, ωστόσο ομολογείται στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Επιπλέον τον Θεό του ουρανού τον Χαρακτηρίζουν τα Τριαδικά  Δόγματα, όπως το Δόγμα της Τριαδικής μονάδας, το Απερίγραπτο, και Απρόσιτο, και η καταφατική Θεολογία του Απλού Θεού, το Αμερές, το Αναλλοίωτο, την Πληρότητα Του στο οποιοδήποτε επιμέρους του Θεού, το Πανταχού Παρόν, το Αμέθεκτο, το Άχρονο, σε Αυτόν που περιέχει τα Πάντα κ.ά. Έρχονται λοιπόν οι μαθητές του Αριστοτέλη με μια τριπρόσωπη εικόνα και καταφέρνουν το αντίθετο με το καθένα από αυτά. Ανατρέπουν τα πάντα του Θεού και προσβλέπουν στην εγκατάσταση τριών κτιστών βασιλέων. Υπάρχει πρόθεση κάποια στιγμή στη συνέχεια να γίνει αναφορά στο Δόγμα της Τριαδικής Μονάδας. Μέσα από αυτό το Δόγμα θα φανεί καλύτερα και η διαφορά με την Αριστοτελική θεώρηση της τριάδας.

Για να ξεκαθαριστεί ποιος είναι ο Πατέρας με τον οποίο συνομιλεί ο Χριστός, ποιος είναι ο Θεός του ουρανού του οποίου εμφανίστηκε η Ενέργεια, για να ξεκαθαριστούν και όλα που αναφέρονται στον Θεό, πρέπει να ξεκαθαριστεί ποιος είναι ο Χριστός. Στον Χριστό υποστατικά Σαρκώθηκε ο Υιός, ωστόσο Υιός είναι ο Όλος και ο Πλήρης Θεός, και στον Χριστό κατοίκησε η πληρότητα της Θεότητας. Άρα είναι αίρεση αν βγάλουμε έξω από τον Χριστό τόσο τον Πατέρα με τον οποίο συνομιλεί, όσο τον Τριαδικό Θεό του ουρανού. Αλλά ο υψιπέτης αετός της Θεολογίας θα μας πει και τον λόγο που ονομάζεται ο Θεός του ουρανού, η Θεϊκή Φύση του Χριστού με το ίδιο όνομα του Πατέρα. Η τιμή οφείλει να βρει Ομότιμο τον Υιό ως Ομοούσιο με τον Θεό του ουρανού που έχει το όνομα Πατέρας. Μας διδάσκει ότι από τον Χριστό που είναι κοντά μας, η Τιμή πηγαίνει Ομότιμα στο Θεό που δεν είδαμε.

 

«ἵνα πάντες τιμῶσι τὸν υἱόν, καθὼς τιμῶσι τὸν πατέρα. ὁ μὴ τιμῶν τὸν υἱὸν οὐ τιμᾷ τὸν πατέρα τὸν πέμψαντα αὐτόν». (Ιω. 5,23).

 

Σε Αυτόν ακριβώς τον Θεό αναφέρονται και οι Πατέρες όταν λένε ο Παλαιός των Ημερών Σαρκώθηκε και έγινε παιδί. Επειδή έχουν ξοδευτεί πολύ μελάνη για να γραφτούν φανταστικά πράγματα για την ερμηνεία στην φράση “Παλαιός των Ημερών”, θα ζητήσουμε από τον αναγνώστη να την ερμηνεύσει με την φράση “ο Θεός του ουρανού” και ας βγάλει μόνος του τα συμπεράσματα:

 

«Ὁ Παλαιὸς ἡµερῶν (σ.δ. ο Θεός του ουρανού) ἐπὶ τὴν σὴν γαστέρα κατῆλθε Πάναγνε...». (Θεοτοκίον ε΄ ὠδῆς, 23 Φεβρουαρίου).

 

«Νηπιάζει δι΄ ἐµέ, ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν (σ.δ. ο Θεός του ουρανού)· καθαρσίων κοινωνεῖ, ὁ καθαρώτατος Θεός (σ.δ. ο Θεός του ουρανού)...» (Κάθισµα Ὄρθρου Ὑπαπαντῆς, 2 Φεβρ.).

 

«Ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν (σ.δ. ο Θεός του ουρανού), ὁ καὶ τὸν νόµον πάλαι ἐν Σινᾷ δοὺς τῷ Μωσεῖ, σήµερον βρέφος ὁρᾶται· καὶ κατὰ νόµον, ὡς νόµου ποιητής, τὸν νόµον ἐκπληρῶν, ναῷ προσάγεται» (Στιχηρὸν Ἰδιόµελον Λιτῆς Ὑπαπαντῆς).

 

«Ὁ Παλαιὸς ἡµερῶν (σ.δ. ο Θεός του ουρανού), ὡς ἐπὶ πόκον ὑετὸς Πάναγνε, ἐπὶ τὴν σὴν γαστέρα κατῆλθε τὴν ἡγιασµένην, καὶ νέος ἐφάνη Ἀδὰµ ὁ φιλάνθρωπος» (Θεοτοκίον ε΄ ὠδῆς, Ἀκολουθία ἁγ. Πολυκάρπου Σµύρνης, 23 Φεβρ.).

 

«Νέον βρέφον ἡµῖν, τὸν Παλαιὸν ἡµερῶν (σ.δ. ο Θεός του ουρανού), ἁγνὴ Παρθένε ἀπεκύησας, παλαιωθεῖσαν τὴν φύσιν ἀνακαινίσαντα, ἀνθρώπων Πανάµωµε, τῷ Θείῳ πάθει αὐτοῦ» (Παρακλητική, Θεοτοκίον α΄ ὠδῆς, πλ. α΄, Παρασκ. Πρωΐ).

 

Ο Θεός δεν έδωσε τίποτα σε Θεό, δηλαδή δεν έδωσε κάτι η μία Υπόσταση στην άλλη. Όλα τα είχαν όλοι ταυτόχρονα. Πάλι, ο Πατέρας ως ατομική Υπόσταση, δεν έδωσε στον Χριστό κάτι ερήμην των δύο άλλων Προσώπων. Ο μόνος που έλαβε είναι ο Χριστός και Αυτός που έδωσε είναι ο Τριαδικός Θεός. Όλα λοιπόν τα έδωσε ο Τριαδικός Θεός ή ο Θεός του ουρανού  στον ερχόμενο στον κόσμο Χριστό:

 

«ὁ πατὴρ (σ.δ. ο Θεός του ουρανού) ἀγαπᾷ τὸν υἱὸν καὶ πάντα δέδωκεν ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ». (Ιω. 3,35). 

 

«καὶ προσελθὼν ὁ Ἰησοῦς ἐλάλησεν αὐτοῖς λέγων· ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς». (Ματθ. 28,18).

 

«ἔλεγον οὖν αὐτῷ· ποῦ ἐστιν ὁ πατήρ σου; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς· οὔτε ἐμὲ οἴδατε οὔτε τὸν πατέρα (σ.δ. τον Θεό του ουρανού) μου· εἰ ἐμὲ ᾔδειτε, καὶ τὸν πατέρα (σ.δ. τον Θεό του ουρανού) μου ᾔδειτε ἄν». (Ιω. 8,19).

 

Μένει λοιπόν να μιλήσουμε για αυτά που γνωρίζουμε για τον Θεό και θα ξεκινήσουμε από τον λεγόμενο “Θεό του ουρανού“. Αυτό είναι ένα από τα πολλά ονόματα με το οποίο μπορούμε να τον αποκαλούμε. Αυτός δεν φάνηκε με το είναι Του, ή με την Μορφή Του ή με την Ουσία Του. Αυτό είναι Αδύνατο. Φάνηκε πάνω από τις αισθήσεις, με Μία Άρρητη και Άκτιστη Ενέργεια. Αυτή σαφώς αναφέρεται στο Άκτιστο Θεό, αφού σε κάθε Ενέργεια υπάρχει κάποια Υπόσταση από την οποία προέρχεται. Κατ εξαίρεση στο Θεό η Ενέργεια δεν προέρχεται από Ένα, αλλά από τρεία Αδιαίρετα Πρόσωπα. Αλλά και αντίθετα. Η μία Ενέργεια δεν μπορεί να οδηγήσει σε τρεία διακριτά Πρόσωπα, πάρα μόνο στην ύπαρξη και παρουσία της Αδιαίρετης Μονάδα τους. Ας αναφερθούμε χωριστά και ας δούμε την ύπαρξη και παρουσία Αυτού του Θεού του ουρανού, όπως μας την έδωσε μέσα από το Βίωμα της Ενέργειας και όπως μας την εξήγησε Δογματικά ο Κύριος. Ο Χριστός είναι ο Μονογενής και άρα η μόνη Πηγή της Θεολογίας. Δεν υπάρχουν καρικατούρες που να τον αντικαταστούν στο έργο Του. Δεν εμφάνισε ούτε δογμάτισε για την Αγία Τριάδα, ως Πηγή Θεολογίας, κάποιος άλλος πέρα του Χριστού. Στον διττό Θεό αναφέρονται η Αγία Γραφή, τα πατερικά συγγράμματα και η υμνωδία της Εκκλησίας.

 

 

Πάντα Μία είναι η Θεοφάνεια και όχι πολλές. Αυτό που αλλάζει στην κάθε περίπτωση που πραγματοποιείται είναι το έργο Της.

 

Άγνωστο γιατί, αλλά τα Θεοφάνεια έχουν συνδεθεί μόνο ή κυρίως με την Βάπτιση του Κυρίου. Αυτό δεν είναι Αλήθεια. Θεοφάνεια είναι το άνοιγμα των πνευματικών οφθαλμών σε όσους είναι καθαροί από αμαρτίες. Αυτοί βλέπουν στην ιστορία την ασταμάτητη και πανταχού παρόν Χάρη και Αγιασμό, δηλαδή την Ενέργεια του Θεού. Η γεύση της Θεοφάνειας γίνεται σε ορισμένη Χρονική στιγμή. Από την Πηγή της η Θεοφάνεια είναι Μία, δεν αλλάζει και είναι Άχρονη. Αυτή ήρθε κοντά μας με την Σάρκωση του Χριστού, ωστόσο με θαύμα προγεύτηκε από τους προφήτες. Μετά την Πεντηκοστή την γεύτηκαν οι άξιοι της Εκκλησίας και συχνά ονομάστηκε πνευματική κατάσταση της Θέωσης.

Ακόμα και η παρουσία κάθε ανθρώπου στη γη είναι μοναδική και το μείζον είναι η τελική του πνευματική κατάσταση. Έτσι κάνουμε και προσκυνάμε τις εικόνες του Αδάμ, του αποστόλου Παύλου, όλων των αποστόλων, όλων των Μαρτύρων... Άλλες φορές δεν παριστάνουμε την πρότερη ζωή τους και άλλες φορές τις θέλουμε και τις εικονίζουμε. Ωστόσο δεν μπορούμε λεπτομερώς να εικονίσουμε κάθε στιγμή από την ζωή τους και πάντα κάτι μας λείπει. Μπορούμε λοιπόν να κάνουμε περισσότερες παραστάσεις από την ζωή τους, αυτό είναι ωφέλιμο για παιδαγωγικούς λόγους, ωστόσο δεν είναι διαφορετική η Χάρη Τους. Το ίδιο Πρόσωπο μεσολαβεί και η ίδια Χάρη δίνεται, και όταν είναι χρήσιμες οι περισσότερες παραστάσεις. Για παράδειγμα ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος εικονίζεται και παίρνουμε την Χάρη, είτε είναι χωρίς την άγια κεφαλή του στην θέση της είτε όχι. Εντούτοις ένα είναι το πρόσωπο, μία είναι η Χάρη της προσκύνησης του. Για όλα αυτά λέμε απλά ότι η εικόνα του αγίου είναι μία ως προς την πηγή της. Αυτά γίνονται στα κτίσματα.

Επιπλέον στον Θεό έχουμε το Αδιαίρετο, την σταθερότητα και την μοναδικότητα. Ο Θεός δεν διακρίνεται σε Πρόσωπα, δεν γερνάει, δεν αλλάζει και δεν αλλοιώνεται. Συγκεκριμένα, ο Θεός δεν μπορεί να να προσεγγίζεται μέσα από τρεία Πρόσωπα ή σύμβολα επειδή είναι Ένας και Αδιαίρετος. Στη συνέχεια λέμε ότι, οι Ενέργειες Του είναι Μία όσο αφορά την πηγή Της, ασταμάτητη και με Πληρότητα. Δεν έχει διαφορετική Ενέργεια ο Πατέρας από το Άγιο Πνεύμα, άρα δεν μπορεί η Εμπειρία που συμβολίστηκε ως Παλαιός των Ημερών να είναι άλλη από την Εμπειρία που συμβολίστηκε ως Περιστερά. Τέλος η Ενέργεια δεν είναι μόνο Μία αλλά και Άρρητη. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι κτιστή και άρα δεν έχει πραγματικά σύμβολο. Τα σύμβολα που της αποδίδονται, δεν είναι αυτής κάθε αυτής της Ενέργειας Τους, αλλά είναι από το ιστορικό γεγονός της εμπειρίας Της. Αν είχε δικό Της σύμβολο, αυτό θα ήταν Ένα και Μοναδικό αντί των πολλών και διαφορετικών που μαρτυριούνται: Περιστερά, Πύρινες Γλώσσες, Νεφέλη …

Η Θεοφάνεια του Θεού και της Θεότητας Του είναι μία και δεν υπάρχει ως προς την πηγή της δεύτερη ή παραλλαγή Της, ή επανάληψη Της. Όσα μπορούν να αλλάζουν ή να διακρίνονται είναι για την ανθρώπινη αδυναμία. Επιπλέον γίνονται σύμφωνα με τον χρόνο, αφού τα κτίσματα είναι υποταγμένα στον Χρόνο. Αν ερευνήσουμε την παράδοση της Εκκλησίας θα δούμε τις εξής τρεις, από τις ποιο σημαντικές, περιπτώσεις της (μίας) Θεοφάνειας. Έχουμε την Βάπτισης, την Μεταμόρφωση και την Πεντηκοστή. Όλες, ως προς την πηγή τους, μας δόθηκαν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Τα Πρόσωπα του Θεού συμμετέχουν ακριβώς το ίδιο ως ισότιμα και ομόδοξα. Αυτό που αλλάζει ανάμεσα στα Πρόσωπα και παραμένει πάντα το ίδιο, είναι οι αναλλοίωτες προθέσεις που συνοδεύουν τα Πρόσωπα: "εκ" Πατρός, "διά" Υιού και "εν" Πνεύμα Άγιο. Εντούτοις πάντα συμμετέχουν τα τρία Πρόσωπα.

Ας δούμε τη Μία Θεοφάνεια μέσα από κάποια παραδείγματα. Η Μεταμόρφωση ήρθε στους τρεις προκρίτους μαθητές, κυρίως για να στηρίξει αυτούς και όλη την Εκκλησία, στην πίστη και στο Πρόσωπο του Χριστού. Η Βάπτιση έδειξε στον Ιωάννη και σε όλους εμάς, την προσκύνηση όλης της Αγίας Τριάδας στο Πρόσωπο του Χριστού. Επίσης στο Μυστήριο της Βάπτισης γίνεται μίμηση των τριών καταδύσεων του Χριστού και "δια" Αυτού στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Τέλος η Πεντηκοστή ήταν η ημέρα της ίδρυσης της Εκκλησίας. Ξεκίνησε η μυστηριακή ζωή και η Προσκύνηση της Αγίας Τριάδας. Ήταν η ημέρα που ο Θεός εμπιστεύθηκε και έδωσε την Χάρη του Αγίου Πνεύματος δηλαδή την Ενέργεια Του στους μαθητές Του και στην Εκκλησία.

Η Γέννηση του Χριστού έδωσε την προσκύνηση στο σώμα του Χριστού, η Ανάσταση στο Αναστημένο σώμα του Χριστού και η Πεντηκοστή την εμπειρία της Ενέργειας Του. Στις τρις περιπτώσεις και πάντα, φανερώνεται ο Χριστός με την Ενέργεια του. Αυτό που άλλαζε ήταν ο τρόπος απόδοσης του βιώματος και της εμπειρίας από την Ενέργειας Του. Άλλοτε παρουσιάστηκε πιο καθαρά, άλλη φορά φανέρωσε τα μυστήρια της εκκλησίας και άλλη την εμπιστεύθηκε στην Εκκλησία. Αλλάζανε τα Πρόσωπα, ο χρόνος, η τοποθεσία κ.ά. Αυτές οι περιπτώσεις της Μίας Θεοφάνειας είναι το θαύμα του Κυρίου για την Σωτηρία. Αλλά -ω του Θαύματος- δεν σταμάτησε εδώ. Αυτά ακριβώς τα έδωσε σκιωδώς και πριν την Σάρκωση του ο Χριστός:

 

«Τοῖς τάς μ έ ν προφητικάς ὁράσεις, κἂν μη βούλοιντο, παραδεχομένοις, τάς δ ’ ὀφθείσας αὐτοῖς εἰκονογραφίας, ὦ θαῦμα! καί πρό σαρκώσεως τοῦ Λόγου ... εἰκονογραφεῖν δ έ ἐνανθρωπήσαντα τόν Λόγον, καί τά ὑπέρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη οὐκ ἀνεχομένοις, Ἀνάθεμα (α΄) ». (Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου).

 

Έτσι λοιπόν ο κανόνας δέχεται ότι διαφορετικά και με διαφορετική μορφή και σε διαφορετική στιγμή και με διαφορετικό ρόλο παρουσιάστηκε αλλά παρέμενε Μία η Θεοφάνεια. Στη κάθε περίπτωση συνήθως υπάρχει και διαφορετικό λεκτικό σύμβολο. Η διαφορετικότητα τους προδίδει ότι δεν ανήκουν τα σύμβολα στον Ένα και Αναλλοίωτο Θεό ούτε στη Μία Ενέργεια Του. Εξάλλου, αν το σύμβολο ήταν απλά της Μίας Ενέργειας του Θεού, τότε δεν θα είχε η κάθε όραση άλλο και διαφορετικό σύμβολο, όπως: Παλαιός των Ημερών, Περιστερά, Φωνή, φως, Πύρινες γλώσσες, κ.ά.

Στην πραγματικότητα, κάθε σύμβολο είναι το  αποτέλεσμα της Σάρκωσης και του έργου του Χριστού, Αυτός είναι η Πηγή του Φωτός της Θεότητας. Σε αυτήν αναφέρονται όλες οι περιπτώσεις της θεοφάνειας (εκτός της αισθητής παρουσίας του Χριστού η οποία ανήκει στην φυσική αίσθηση). Ωστόσο Αυτή η ψηλή όραση, δεν δίδεται σε όλους. Εδώ και πάλι η αδυναμία προσέγγισης δεν είναι στο ζωγράφο στα χρώματα και στο σχήμα. Αυτή η όραση είναι μια εμπειρική μοναδική "γεύση", η οποία μπορεί και συμβολίζεται ως περιστερά ή με πύρινες γλώσσες κ.ά.

Όπως προαναφέρθηκε, η Ενέργειας του Θεού, είναι Άκτιστη και Άρρητη και ποτέ δεν συμβολίζεται ή εμφανίζεται. Η Ενέργεια παραδόθηκε ως Εμπειρία, και ακριβώς στο ιστορικό γεγονός της Εμπειρίας αναφέρεται το σύμβολο. Το σύμβολο είναι της εμπειρίας, της ιστορικής πλευράς της Θεοφάνειας που επιτελέστηκε από την βίωση της Ενέργειας. Το κάθε βίωμα διαφέρει από άλλα όμοια βιώματα της Μίας Ενέργειας, επειδή το καθένα έχει διαφορετικό σκοπό, επιτυγχάνει άλλο αποτέλεσμα, λαμβάνουν χώρα συγκεκριμένα πρόσωπα, πραγματοποιείται ξεχωριστό ιστορικό γεγονός κ.ά. Αυτός είναι ο λόγος που αλλάζουν τα σύμβολα αν και είναι Μία η Ενέργεια.

          Εμείς γνωρίζουμε αυτήν την Θεολογία και Αυτήν υπερασπιζόμαστε. Τα Πάντα για εμάς είναι ο Χριστός και Αυτός ως Ομοούσιος έχει Ασύγχυτα μέσα Του και όχι δίπλα Του, όλον τον Πατέρα και όλο το Άγιο Πνεύμα. Η "σχέση" και ο "σύνδεσμος" της εικόνας Του με τα Πρόσωπα του Θεού είναι πολύ πολύ πιο ισχυρή ή μάλλον είναι άμεση και με τα τρεία Πρόσωπα του Θεού και αυτό γίνεται λόγω του Ομοουσίου. Έτσι μόνο πραγματοποιείται το Ομότιμο και Ομόδοξο του Θεού. Για ποιο λόγο λοιπόν κάποιος να αφήσει αυτή την Σωτήρια σχέση, να παραβλέψει τον Τέλειο Θεό και Χριστό και να αποδεχθεί μια φλυαρία που μιλάει για την αντιπροσωπεία του Θεού μέσα από "ξένους" σαρκικούς τύπους, θεοποιώντας έτσι ένα γεροντικό Ανθρώπινο σώμα και ένα σώμα από πτηνό; Ποια άλλη μορφή της Χριστομαχίας μπορεί να είναι χειρότερη από αυτήν που αρνείται την μορφή Του ως Πλήρη Θεό, τον περιορίζει σε μία Υπόσταση της Τριάδας και αντικαταστεί την εικόνα Του με κτιστές καρικατούρες;

 

«ὅτι ἐν αὐτῷ ἐκτίσθη τὰ πάντα, τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα, εἴτε θρόνοι εἴτε κυριότητες εἴτε ἀρχαὶ εἴτε ἐξουσίαι· τὰ πάντα δι᾿ αὐτοῦ καὶ εἰς αὐτὸν ἔκτισται· καὶ αὐτός ἐστι πρὸ πάντων, καὶ τὰ πάντα ἐν αὐτῷ συνέστηκε», (Κολ. 1,16 - 17).

 

Ο Χριστός ολοκλήρωσε αυτό το έργο. Η σωτηρία ήρθε δια του Χριστού και Σωτηρία είναι ο Χριστός. «Μακάριοι οἱ καθαροί τή καρδία, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται». (Ματθ. ε', 1-12). Μέσα από τις διηγήσεις της ζωής του Χριστού και των αγίων της εκκλησίας μαθαίνουμε επιγραμματικά για τα Θεοφάνεια. Αυτές πλέον πραγματοποιούνται ως γεύση της βασιλείας του Θεού και λιγότερο για παιδαγωγικούς λόγους. Ο Χριστός ήρθε σε κοινωνία με την κτίση και μόνο δια Αυτού εισέρχεται ο πιστός στην Βασιλεία των ουρανών.

 

«Εἶπεν οὖν πάλιν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι ἡ θύρα τῶν προβάτων. πάντες ὅσοι ἦλθον πρὸ ἐμοῦ, κλέπται εἰσὶ καὶ λῃσταί· ἀλλ᾿ οὐκ ἤκουσαν αὐτῶν τὰ πρόβατα. ἐγώ εἰμι ἡ θύρα· δι᾿ ἐμοῦ ἐάν τις εἰσέλθῃ, σωθήσεται, καὶ εἰσελεύσεται καὶ ἐξελεύσεται, καὶ νομὴν εὑρήσει. (Ιω. 10,7-9) ...

ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός, καὶ γινώσκω τὰ ἐμὰ καὶ γινώσκομαι ὑπὸ τῶν ἐμῶν, καθὼς γινώσκει με ὁ πατὴρ κἀγὼ γινώσκω τὸν πατέρα, καὶ τὴν ψυχήν μου τίθημι ὑπὲρ τῶν προβάτων. καὶ ἄλλα πρόβατα ἔχω, ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης· κἀκεῖνά με δεῖ ἀγαγεῖν, καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσι, καὶ γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν». (Ιω. 10,14-16)          

 

«εἶδεν ὁ Ἰησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει περὶ αὐτοῦ· ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι. λέγει αὐτῷ Ναθαναήλ· πόθεν με γινώσκεις; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε. ἀπεκρίθη Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· ῥαββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὅτι εἶπόν σοι, εἶδόν σε ὑποκάτω τῆς συκῆς, πιστεύεις; μείζω τούτων ὄψει. καὶ λέγει αὐτῷ· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ᾿ ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου». (Ιω. 1,48-52).

 

«Ὅ ἧν ἀπ᾿ ἀρχῆς, ὃ ἀκηκόαμεν, ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ λόγου τῆς ζωῆς· καὶ ἡ ζωὴ ἐφανερώθη, καὶ ἑωράκαμεν καὶ μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ἥτις ἦν πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἐφανερώθη ἡμῖν· ὃ ἑωράκαμεν καὶ ἀκηκόαμεν, ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν, ἵνα καὶ ὑμεῖς κοινωνίαν ἔχητε μεθ᾿ ἡμῶν· καὶ ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡμετέρα μετὰ τοῦ πατρὸς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. καὶ ταῦτα γράφομεν ὑμῖν, ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν ᾖ πεπληρωμένη». (Α΄ Ιω. 1,1-4).

 

Στην μοναδικότητα της Θεοφάνειας αναφέρεται και  Κήρυκας της Χάριτος Γρηγόριος συμπεριλαμβάνοντας σε Αυτήν όλες τις περιπτώσεις τις Εκκλησίας που εμφανιζόταν η Δύναμη και γενικά η Ενέργεια του Θεού:

 

«Οὕτω λάμψουσιν οἱ δίκαιοι, ὡς ὁ Κύριος ἔλαμψεν ἐπ᾿ ὄρους· καί βασιλείαν οὐ κτιστήν οὐδ᾿ ἑτέρπραν ὅλως ἕξουσιν, ἀλλά τήν αὐτήν ἐκείνῳ ... ὅ καί Παῦλον περιλάμψαν ὕστερον, τήν μέν ὀπτικήν αἴσθησιν αὐτοῦ ἠμαύρωσε μή διενεγκοῦσαν τήν ὑπερβολήν τῆς λαμπρότητος (Πραξ. 9,3· 22,6-11· 26,13)  οὐ γάρ χωρεῖ σαρκός φύσις τοῦ φωτός ἐκείνου τήν δύναμιν». (Γρ. Παλαμά, τομ. β΄, σελ. 154).

 

          Η θεολογία έχει τα ασάλευτα δόγματα της. Αν αγνοούνται αυτά, τότε δεν κατανοούνται ορθά όσα γράφονται για την φανέρωση του Θεού.

 

·       Αν είδαμε ποτέ κάτι από τον Θεό αυτό είναι της Ενέργειας Του.

·       Η Ενέργεια είναι μερικώς ορατή, ή με άλλα λόγια αυτή είναι Άρρητη ή διαφορετικά ενώ την είδαμε δεν είδαμε τίποτα. 

·       Αυτός που διδάσκει, Αυτός με τον οποίο μαζί φάγαμε Αυτόν που είδαμε, Αυτόν που ψηλαφήσαμε, Αυτού που μεταλαμβάνουμε το σώμα και το αίμα είναι ο Χριστός.

 

Μόνο οι αισθητές μορφές και τα αισθητά σύμβολα εικονίζονται. Μόνο όσα έχουν κατανοηθεί με τις αισθήσεις του σώματος, ή νοούνται με την φύση του πνεύματος μας μπορούν να εικονιστούν ή να συμβολιστούν. Δεν εικονίζονται αυτονόητα και συμφωνεί σε αυτό η ίδια η ονομασία, τα Άρρητα. Εντούτοις, για να εικονίσουν κάποιοι τον Θεό, μίλησαν -αλλοίμονο- για θύραθεν παιδεία και σύμβολα που προσεγγίζουν τα πρόσωπα του Θεού!!! Παρουσιάζουν τον Παλαιό των Ημερών σαν σύμβολο του Πατέρα και την Περιστερά σαν σύμβολο του Αγίου Πνεύματος!!! Ωστόσο, η Εκκλησία μας δίνει το Άρρητο της Θεοφάνειας, μέσα από τους θεόπνευστους κανόνες Της.

 

Τῶν συνιέντων Μωσέως λαλοῦντος· «Προσέχετε ἑαυτοῖς ὅτι τῇ ἡμέρᾳ ᾗ ἐλάλησε Κύριος ὁ θεὸς ἐν Χωρὴβ ἐπὶ τοῦ ὄρους, φωνὴν ῥημάτων ὑμεῖς ἠκούσατε, ὁμοίωμα δὲ οὐκ εἴδετε», καὶ εἰδότων ἀπο­κρι­θῆναι ὀρθῶς· εἰ δὲ εἴδομέν τι, ἀληθῶς δὲ εἴδομεν, ὡς ὁ τῆς βροντῆς υἱὸς ἡμᾶς ἐδίδαξεν· «῝Ο ἦν ἀπ’ ἀρχῆς, ὃ ἀκηκόαμεν, ὃ ἑωράκαμεν, ὃ ἐθεα­σάμεθα τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ Λόγου τῆς ζωῆς, καὶ ταῦτα μαρτυροῦμεν», καὶ πάλιν ὡς οἱ ἄλλοι τοῦ Λό­γου μαθηταί· «καὶ συνεφά­γομεν αὐτῷ καὶ συνεπίομεν», οὐ πρὸ τοῦ πά­θους μόνον, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὸ πάθος καὶ τὴν ἀνάστασιν· τῶν γοῦν δια­στέλ­λειν θεόθεν δυναμωθέντων τὴν ἐν τῷ νόμῳ παραγγελίαν καὶ τὴν ἐν χάριτι διδασκαλίαν, καὶ τὸ ἐν ἐκείνῳ μὲν ἀόρατον, ἐν ταύτῃ δὲ καὶ ὁρατὸν καὶ ψη­λαφητόν, καὶ διὰ τοῦτο τὰ ὁραθέντα τε καὶ ψηλαφηθέντα εἰκονο­γρα­φούν­των καὶ προσκυνούντων, αἰω­νία ἡ μνήμη. (Συνοδικός κανόνας).

 

 

Συμπεράσματα.

 

          Πως λοιπόν οι ¨σύγχρονοι θεολόγοι¨ τολμούν και το κάνουν αυτό στον Απρόσιτο Θεό; Αλλά τολμούν να κάνουν περιγραφή στον Θεό, όταν υπάρχουν πράγματα στη φύσης μας, τα οποία είναι πολύ δύσκολο να τα μεταδώσουμε σε ανθρώπους που δεν τα έχουν γνωρίσει. Πως και με πόση ακρίβεια μπορεί να γίνει λόγος για το φως σε ένα τυφλό; Πως μπορεί να κατανοήσει κάποιος την αίσθηση της χαράς όταν δεν την συνάντησε ποτέ του; αλλά και αν γίνουν αυτά η αστοχία είναι διαχειρίσιμη. Στην περιγραφή του Θεού η πράξη αυτή, είναι ύβρης.

Στην ορθόδοξη Θεολογία, δεν υπάρχει κατακερματισμός της Θεοφάνειας, δεν υπάρχουν περιστασιακές Εμφανίσεις και δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Κανένας δεν μπορεί να δει τον Θεό, ωστόσο μπορεί να δει τον Κύριο μόνο κατά την Σάρκα Του ή μπορεί να τον δει πνευματικά ή εν Άγιο Πνεύμα, ή να δει Σαρκωμένο τον Χριστό με την Δόξα ή την Ενέργεια Του. Αυτά εφόσον μπαίνουν στην χρόνο και στη κτίση, γίνονται ιστορικές πραγματικότητες και αυτές ακριβώς οι εμπειρίες μπορούν να συμβολιστούν και να εικονιστούν.

 

 

Αλλά επειδή πλησιάζει ο καιρός των παθών του Χριστού, θα προσθέσω τρεις ακόμα παραγράφους, σχετικές με το θέμα αυτό. Στην Θεοφάνεια χρειάζεται ο σταυρός, η ασταμάτητη άσκηση και η άρνηση κάθε τρυφής. Δεν χρειάζεται θύραθεν παιδεία, χρόνος, αισθήσεις, λογική και εξυπνάδα. Όπως η γυναίκα που γεννάει πρέπει να  πονέσει για να έρθει η χαρά, έτσι και απερίγραπτος χαρά, τα χαρίσματα έρχονται μετά από πόνο και ταπείνωση. Όχι σαν ανταπόδοση, ή σαν αυτοδίκαια όραση, αλλά δωρεά από τον Κύριο για ενίσχυση, για μεγαλύτερη καθαρότητα και για την κοινωνία μαζί του. Αλλά αυτό που έρχεται, δίνεται μετά από τον αγώνα και τον σταυρό και τα υψηλότερα δίνονται μετά την επίτευξη της καθαρότητας. Δεν λαμβάνονται αισθητές οντότητες, αλλά είναι Άρρητος εμπειρία. Δεν χαρίζονται σχήματα, αλλά βιώματα που λέγονται συμβολικά, για να κατανοήσουν οι πιστοί αυτό που δωρίζεται στους άξιους του Θεού.

Το αγαθό της Θεοφάνειας χαρίζεται από τον Χριστό χωρίς να μεταδίδεται από προφήτη ή θεόπτη άγιο στον πιστό, Επιπλέον για παιδαγωγικούς λόγους και πολύ ακροθιγώς γίνεται η αναφορά του. Η αναφορά του γεγονότος δεν μεταδίδει ούτε ακουμπάει το Άρρητο, απλά αναφέρει λεκτικά την ύπαρξη Του. Τα σχήματα δεν μπορούν να φέρουν κοντά την εμπειρία του Αρρήτου, παρά μόνο να δηλώσουν την παρουσία και την  ύπαρξη Του. Η Περιστερά και το Φως στη Βάπτιση δεν είναι σχήματα της Άρρητης Ενέργειας, αλλά σύμβολα της ιστορικής εμπειρίας, δηλαδή η Άρρητη Ενέργεια που παρουσιάστηκε με το Κυριακό σώμα. Όχι ότι η Θεϊκή Του Ενέργεια έλειψε ποτέ από πάνω του ή αλλάζει μορφές, αλλά περιγράφεται η παρουσία Της ιστορικά, η οποία για εμάς είναι ένα γεγονός με διαφορετική κάθε φορά προσέγγιση.

Χωρίς την Θυσία και χωρίς το Πάθος δεν κερδίζει κανένας κάτι. Αυτά τα έδωσε ο Κύριος στον Αδάμ μετά την πτώση του. Αυτά τα βίωσε ο Κύριος με τον σταυρό Του. Μένει και σε εμάς να τα ακολουθήσουμε. Ας μη περιμένουμε την εύκολη προσέγγιση και προσκύνηση του Θεού. Ας μη ελπίζουν κάποιου ότι συναντάνε αυτό το μελλοντικό Αγαθό, το Αγαθό του παραδείσου, το Αγαθό που τρέμουν και οι άγγελοι. Δεν δίνεται το Άρρητο απλά με τύπους, με σχήματα, με εξωτερικές ενέργειες, μέσα από την ανάγνωση των Γραφών και  μέσα από κληρονομιές. Μόνο οι άξιοι συμμετέχουν στην Θέα του Θεού...

 

Υ.Γ. Αναφέρθηκα την προηγούμενη φορά και έγραψα την εκτίμηση μου, ότι η μεγαλύτερη αίρεση στις μέρες μας είναι η Τριπρόσωπη περιγραφή του Θεού. Αυτό να το αναφέρω και διαφορετικά πριν δώσω εξηγήσεις. Αυτή η πλάνη καθίσταται χειρότερη αίρεση και από τον Οικουμενισμό. Αυτό το υποστηρίζω επειδή το ποια είναι μεγαλύτερη αίρεση, δεν το εκλαμβάνω ως το ποια διδάσκει την πιο μεγάλη διαστρέβλωση. Η διαστρέβλωση στη Θεολογία είναι μία κατάσταση που είτε υπάρχει είτε όχι. Δεν υπάρχει μεγάλη και μικρή διαστρέβλωση του Θεού. Η διαφορά βρίσκεται στο πόσο οι φύλακες της πίστης έχουν εξασφαλισμένες τις ψυχές των πιστών. Θα Αναφέρω δύο παραδείγματα. Πρώτο λέμε η βλαστήμια του Αγίου Πνεύματος είναι η ασυγχώρητος. Ασυγχώρητος εννοείται η αμετανόητος αμαρτία που αναφέρεται στον Θεό, δεν αναφέρεται στο μέγεθος της διαστρέβλωσης που επιχειρείται. Δεύτερο λέμε ότι η φοβερότερη και ύπουλη κολλητική αρρώστια είναι η κρυφή και αυτή που μεταδίδεται απροειδοποίητα. Έτσι λοιπόν, η μεγαλύτερη αίρεση είναι η Τριαδολογική διαστρέβλωση που δεν έχει στιγματιστεί ικανοποιητικά. Έτσι λοιπόν, η μεγαλύτερη αίρεση αναφέρεται στη χειρότερη και πιο επικίνδυνη ως προς την επιρροή της στους πιστούς και δευτερευόντως αναφέρεται σε αυτήν που στρεβλώνει περισσότερο τα Πρόσωπα του Θεού και την πνευματική ζωή του πιστού. Αυτά λέγονται χωρίς να υποβιβάζεται ότι και το μέγεθος της διαστρέβλωσης στο Τριαδολογικό Δόγμα, στο Χριστολογικό Δόγμα και στο ορθόδοξο Βίωμα, είναι τεράστιο.

 

Καλή Ανάσταση.