ΡΟΔΟΣΤΑΥΡΟΙ. ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΠΟΝΗΡΟΥ -- τοῦ Ἰωάννου Μηλιώνη, ἐκπαιδευτικοῦ.

Στό ἄρθρο τῆς προηγουμένης ἑβδομάδος μέ τίτλο «Τό Τάγμα τοῦ Κρίνου καί τοῦ Ἀετοῦ» εἴχαμε ἀναφερθεῖ μεταξύ ἄλλων καί σέ ὁμάδες «Ροδοσταυριτῶν[1]» καί «Μαρτινιστῶν», χωρίς τή δυνατότητα νά σχολιάσουμε αὐτές τίς ὀργανώσεις.

Θεωροῦμε λοιπόν ἀναγκαία μία ἀναλυτικότερη περιγραφή τῶν ἐλιτίστικων αὐτῶν ὁμάδων, ἀλλά καί ἄλλων, ὅπως οἱ «Καμπαλιστές», οἱ «Ἐρμητιστές», κι ὅσων θεωροῦν τούς ἑαυτούς των «μύστες ἑνός ἀνωτέρου σκοποῦ», πού αὐξάνονται καί πληθύνονται στό γόνιμο ἔδαφος τῆς ἀντίχριστης Νέας Ἐποχῆς τοῦ Ὑδροχόου (New Age).

Ἀλλά ἄς τούς δοῦμε μέ τή σειρά· Ροδόσταυροι, λοιπόν...

Ὁ Ροδοσταυρισμός, κατά τίς διακηρύξεις τῶν ὀπαδῶν του, εἶναι ἕνα «πνευματικό καί πολιτιστικό κίνημα», στόχος τοῦ ὁποίου εἶναι «ἡ περαιτέρω ἐξέλιξη τῆς ἀνθρωπότητας μέσα ἀπό τήν ἀνάπτυξη ὅλων τῶν δυνατοτήτων τοῦ ἀνθρώπου».

Τό «κίνημα» ἐμφανίστηκε στήν Εὐρώπη στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰώνα μετά τή δημοσίευση κειμένων, πού ὑποτίθεται ὅτι ἀνακοίνωναν τήν ὕπαρξη μίας παγκόσμιας, μέχρι τότε ἄγνωστης, τάξης «ἐσωτερισμοῦ» καί ἔκαναν τήν ἀναζήτηση τῆς «Γνώσης» ἑλκυστική στό κοινό»[2]. Τό μυστηριῶδες δόγμα τοῦ τάγματος ἦταν, δῆθεν, «δομημένο σέ ἐσωτερικές ἀλήθειες τοῦ ἀρχαίου παρελθόντος», οἱ ὁποῖες «ἀποκρύπτονται ἀπό τόν μέσο ἄνθρωπο, ὅμως προσφέρουν διορατική ἱκανότητα στήν ἐνασχόληση μέ τή Φύση, τό Σύμπαν καί τό Πνευματικό Βασίλειο». Τά μανιφέστα αὐτά, ἐνῶ δέν ἀντιμετώπιζαν τό θέμα διεξοδικά, συνδύαζαν στοιχεῖα ἀπό τήν Καμπαλά, τόν Ἑρμητισμό, τήν Ἀλχημεία καί τόν «χριστιανικό» μυστικισμό[3].

Μεταξύ 1614-1617, δημοσιεύτηκαν τρία ἀνώνυμα μανιφέστα, πρῶτα στή Γερμανία κι ἀργότερα στήν Εὐρώπη· ἦταν: «Ἡ Φήμη τῆς Ἀδελφότητας τῶν Ροδόσταυρων» (Fama Fraternitatis RC), ἡ «Ὁμολογία τῆς Ἀδελφότητας τῶν Ροδόσταυρων» (Confessio Fraternitatis) καί «Ὁ Χυμικός γάμος τοῦ Κρίστιαν Ρόζικρος τό 1459» (Chymical Wedding of Christian Rosicross anno 1459)[4].

Τό «Fama Fraternitatis» διηγεῖται τόν θρύλο «ἑνός Γερμανοῦ γιατροῦ καί μυστικιστῆ φιλοσόφου», πού ἀναφέρεται ὡς «Πατέρας Ἀδελφός CRC» καί προσδιορίστηκε σέ ἕνα τρίτο μανιφέστο, ὡς Κρίστιαν Ρόζενκραϊτς (Christian Rosenkreuz) ἤ «Rose-cross». Ὡς ἔτος γέννησης τοῦ «Χριστιανοῦ Πατέρα μας» -πού ἔζησε 106 ἔτη- ἀναφέρεται τό 1378. Ἀφοῦ σπούδασε στή Μέση Ἀνατολή -πιθανῶς σέ σουφιστές διδασκάλους- καί δέν κατόρθωσε νά μεταφέρει τή Γνώση, πού ἀπέκτησε σέ ἐπιστήμονες καί φιλοσόφους στή Δύση, ἵδρυσε τό «Τάγμα τοῦ Ροδόσταυρου», μέ λίγους ὀπαδους, πιθανῶς τό 1407.

Λέγεται ὅτι τό τάγμα περιελάμβανε μέχρι ὀκτώ μέλη, ὅλοι τους γιατροί, ἄγαμοι «μέ ὅρκο παρθενίας». Κάθε μέλος ἀνελάμβανε μέ ὅρκο νά θεραπεύει ἀμισθί, νά στηρίζει τήν μυστική ἀδελφότητα καί νά φροντίζει γιά τόν διάδοχό του. Ὑποτίθεται ὅτι τρεῖς γενιές πέρασαν μεταξύ 1500-1600, μία περίοδος ὅπου ἡ ἐλευθερία στίς: ἐπιστήμη, φιλοσοφία καί θρησκεία ἀναπτύχθηκε τόσο ὥστε τό κοινό νά μπορεῖ νά ἐπωφεληθεῖ ἀπό τή γνώση τῶν Ροδόσταυρων.

Τά μανιφέστα τῶν «Ροδοσταύρων» προανήγγελλαν μία «καθολική μεταρρύθμιση τῆς ἀνθρωπότητας», μέσω μίας «ἐπιστήμης», πού φέρεται νά κρατήθηκε μυστική γιά δεκαετίες.

Διαφωνίες προέκυψαν έξ ἀρχῆς ὡς πρός τό ἄν ἐπρόκειτο γιά φάρσα, ἄν πράγματι ὑπῆρχε «Τάγμα τοῦ Ρόδου καί τοῦ Σταυροῦ» (Order of the Rosy Cross) ἤ «Τάγμα τοῦ Ρόδινου Σταυροῦ», ὅπως περιγράφεται στά μανιφέστα ἤ ἄν τό ὅλο θέμα ἀποτελοῦσε συγκάλυψη κάποιου ἄλλου ὑπαρκτοῦ κινήματος.

Τό 1616, ὁ γερμανός «θεολόγος» Γιόχαν Βαλεντίν Ἀντρέ (Johann Valentin Andreae, 1568–1654)[5] εὔστοχα χαρακτήρισε τό κίνημα ὡς «λουδίμπριο» (λατινικά: κοροϊδία), ἄν καί ὁρισμένοι «μελετηταί τοῦ ἐσωτερισμοῦ» ἰσχυρίζονται ὅτι αὐτή ἡ δήλωση ἔγινε ἀργότερα ἀπό τόν Ἀντρέ γιά νά προστατευθεῖ ἀπό τήν μήνη τῶν θρησκευτικῶν καί πολιτικῶν θεσμῶν τῆς ἐποχῆς, πού δέν ἀνέχονταν τήν ἐλευθερία τοῦ λόγου καί τήν ἰδέα μίας «καθολικῆς μεταρρύθμισης», τήν ὁποία ἐπικαλοῦνταν τά μανιφέστα.

Τό σύμβολο ἑνός Σταυροῦ μέ ἕνα τριαντάφυλλο στό κέντρο του, πού ὑπάρχει στό ὀπίσθιο κεντρικό τμῆμα τοῦ βυζαντινοῦ Τριπτύχου τῆς Ἀρμπαβίλ (Harbaville Triptych)[6], ἔργο τοῦ 10ου αἰώνα, θεωρήθηκε ἀπό ὀπαδούς ὡς σύμβολο τοῦ Ροδόσταυρου, πού προηγεῖται τῶν πρώιμων ροδοσταυρικῶν μανιφέστων. Προσπάθησαν ἔτσι νά ἀναγάγουν τό κίνημά τους ἤδη πρό τοῦ 10ου αἰώνα, ἐμπλέκοντας στά σχέδιά τους τό Βυζάντιο ἰσχυριζόμενοι ὅτι: «Στό Βυζάντιο ὑπῆρξε Ροδοσταυρική παρουσία καί μυητική δραστηριότητα, κατά τήν ἐποχή τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου καί νωρίτερα. Τό Τάγμα τῶν "Ἀδελφῶν τῆς Ἀνατολῆς" ὑπῆρξε μυητικό Τάγμα πού συστάθηκε στήν Κωνσταντινούπολη τό 1090 ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Αὐτοκράτορα Ἀλεξίου Κομνηνοῦ. Ἀπό τό Τάγμα αὐτό προῆλθε μία μυστική καί μυστικιστική Ἀδελφότητα, τό Τάγμα τῶν "Ἀγνώστων Φιλοσόφων"»[7].

Γιά τόν Σταυρό τοῦ Τρίπτυχου τῆς Ἀρμπαβίλ συνηγορεῖ κι ὁ μελετητής Μάνλυ Πάλμερ Χώλ (Manly Palmer Hall)[8] ἰσχυριζόμενος ὅτι ἦταν τό ἀρχικό σύμβολο τῶν ροδόσταυρων, στοιχεῖο πού δέν ἀποδεικνύει κάτι περισσότερο ἀπό τούς ἰσχυρισμούς ἄλλων ὄχι τόσο φημισμένων ἀποκρυφιστῶν.

Στό ἔργο του «Silentium Post Clamores» (Λατινικά: Σιωπή μετά τίς Κραυγές), ὁ ροδόσταυρος Μίκαελ Μάϊερ (Michael Maier - 1568-1622)[9] περιέγραψε τόν ροδοσταυρισμό ὡς προερχόμενο ἀπό μία «ἀρχέγονη παράδοση» μέ τήν δήλωση: «Ἡ καταγωγή μας εἶναι αἰγυπτιακή, βραχμανική, πού προέρχεται ἀπό τά μυστήρια Ἐλευσίνας καί Σαμοθράκης, τούς Μάγους τῆς Περσίας, τούς Πυθαγόρειους καί τούς Ἄραβες», κάτι πού ἰσχυρίζονται πολλές ἀποκρυφιστικές ὁμάδες καί στό ὁποῖο δέν θά διαφωνήσουμε, ὄχι ἐπειδή ὑπάρχει ἀποδεδειγμένη μή διακοπτόμενη διαδοχή στίς ὁμάδες αὐτές ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα, ἀλλά ἐπειδή κατά τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, διδάσκαλος τοῦ ἀποκρυφισμοῦ εἶναι ὁ «ἄρχων τοῦ Κόσμου τούτου», ὁ ὁποῖος εἶναι σαφῶς ἀρχαιότατος.

Ὑποσχόμενοι μία πνευματική μεταμόρφωση σέ ἐποχές μεγάλων ἀναταραχῶν, τά μανιφέστα τῶν Ροδοσταύρων ἐπηρέασαν γνωστές προσωπικότητες νά ἀναζητήσουν ἐσωτερική Γνώση. Ἀποκρυφιστές φιλόσοφοι τοῦ 17ου αἰώνα, ὅπως ὁ Μάϊερ, ὁ Ρόμπερτ Φλάντ (Robert Fludd, 1574–1637) καί ὁ Τόμας Βόν (Thomas Vaughan, 1621-1666), ἐνδιαφέρθηκαν γιά τήν κοσμοθεωρία τοῦ Ροδοσταυρισμοῦ[10]· καί σύμφωνα μέ τόν ἱστορικό Ντέϊβιντ Στίβενσον (David Stevenson), τό κίνημα ἐπιρρέασε στόν Τεκτονισμό καθώς αὐτός πρωτοεμφανιζόταν στή Σκωτία[11].

Στούς μετέπειτα αἰῶνες, πολλές ὁμάδες ἐσωτερισμοῦ ἰσχυρίστηκαν ὅτι προέρχονται ἀπό τούς Ροδόσταυρους. Ἡ πιό σημαντική ἀπό αὐτές εἶναι τό «Ἑρμητικό Τάγμα τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς» (Hermetic Order of the Golden Dawn), τό ὁποῖο προῆλθε ἀπό τήν «Ροδοσταυρική Ἑταιρεία» τῆς Ἀγγλίας (Societas Rosicruciana in Anglia) καί εἶχε μεταξύ τῶν μελῶν του πολλές ἐξέχουσες φυσιογνωμίες· ὡς δέ τό μεγαλύτερο, θά μπορούσαμε νά θεωρήσουμε τό «Ροδοσταυρικό Τάγμα AMORC» (Rosicrucian Order, AMORC)[12] ἕναν πολυεθνικό ὀργανισμό πού ἑδρεύει στό Σάν Χοσέ τῆς Καλιφόρνια καί πού διαφημίζεται ὡς: «Τό πιό ἐπιτυχημένο Δυτικό μυστικιστικό τάγμα τῆς σύγχρονης ἐποχῆς μέ περισσότερα ἀπό 200.000 ἐνεργά μέλη παγκοσμίως»· κι ἀκόμη ὅτι «Οἱ διδασκαλίες του μεταφράζονται σέ 16 γλῶσσες καί οἱ συναθροίσεις του λαμβάνουν χώρα σέ περισσότερες ἀπό 450 πόλεις»[13] Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι τό AMORC εἶχε τήν ἰδιαιτερότητα νά παραδίδει μαθήματα ἀποκρυφισμοῦ δι' ἀλληλογραφίας, ἐποχές πρό τῆς ἐμφάνισης τοῦ διαδικτύου.

__________________________________

[1] π. Ἀντωνίου Ἀλεβιζοπούλου, «Ὁ ἀποκρυφισμός στό φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας», τ. 4^ο – 10^ο, σελ. 83-106.

[2] Frances Amelia Yates (1972), The Rosicrucian Enlightenment, London.

[3] Θέματα πού θά ἀναλυθοῦν σέ προσεχῆ ἄρθρα.

[4] Christian Rosicross ή Christian Rosenkreuz = Χριστιανός Ροδόσταυρος.

[5] Πιθανῶς συγγραφέας τοῦ: «Ὁ Χυμικός γάμος τοῦ Christian Rosenkreuz τό 1459».

[6] Ἐλεφαντοστέϊνο τρίπτυχο μέ παραστάσεις Δέησης καί Ἁγίων. Βρίσκεται στό Λοῦβρο.

[7] https://esoterism.gr/index.php/rodostavrismos

[8] Καναδός συγγραφέας, λέκτορας, ἀστρολόγος καί μυστικιστής (1901–1990).

[9] Γερμανός γιατρός, λόγιος καί ἀλχημιστής.

[10] Frances Amelia Yates (1972), στό ἴδιο.

[11] https://en.wikipedia.org/wiki/Rosicrucianism

[12] AMORC = Ancient Mystical Order Rosae Crucis

[13] http://www.amorc.gr/