Η ΔΥΝΑΜΙΣ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΕΩΣ

Ὅλοι γνωρίζουμε τό πόσο ταπεινώθηκαν οἱ Ἀπόστολοι γιά τήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος: «λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι» (Β´ Κορ. δ´ 12,13). Δηλαδή, μᾶς βρίζουν καί μεῖς τούς εὐλογοῦμε, μᾶς καταδιώκουν καί μεῖς τούς ἀνεχόμεθα, μᾶς δυσφημοῦν καί μεῖς ἀπαντοῦμε μέ γλυκά λόγια. Γίναμε σάν καθάρματα καί τελευταῖοι τοῦ κόσμου, ἀποσπόγγισμα ἀκάθαρτο στά μάτια ὅλων ἕως τήν στιγμή αὐτή. Τί ταπείνωση! Γι᾽ αὐτό καί ὁ Ὅσιος Ἡσαΐας εἶπε: «Ὅποιος ἔχει ταπείνωση, δέν ἐνδιαφέρεται γιά τόν χλευασμό, πού τοῦ κάνουν οἱ ἄνθρωποι. Ἐπειδή τά ἴδια τά ἁμαρτήματά του, καθώς ἔρχονται στήν μνήμη του, γίνονται πανοπλία καί τόν προφυλάσσουν ἀπό τήν ὀργή καί τήν ἀνταπόδοση-ἐκδίκηση, γιά νά ὑποφέρη ἀγόγγυστα ὅσα τοῦ συμβαίνουν». Ἐπίσης ὁ Ὅσιος Νεῖλος εἶπε: «Μακάριος εἶναι ὁ Μοναχός ὅπου λογαριάζει τόν ἑαυτό του σάν κατακάθι ὅλων».

Ὁ ἀββᾶς Ζωσιμᾶς διηγεῖται γιά κάποιον Γέροντα, ὁ ὁποῖος ἦταν πάρα πολύ πρᾶος καί γιά τήν μεγάλη του ἀρετή καί γιά τά θαύματα, πού ἔκανε, ὅλοι τόν ἐσέβοντο. Κάποτε λοιπόν ἕνας μοναχός, πού κατοικοῦσε πολύ κοντά του καί τόν εἶχε καί ὁδηγό του πρός τόν Θεό, ἀπό σατανική ἐνέργεια, τόν ἔβρισε μπροστά σέ πολλούς ἀνθρώπους. Ὁ Γέροντας ἐστέκετο καί ἔβλεπε μόνο τό στόμα του μέ προσοχή καί ἀφοῦ τελείωσε τοῦ εἶπε: «Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ στό στόμα σου ἀδελφέ». Ἐκεῖνος τότε περισσότερο θύμωσε καί τοῦ εἶπε: «Ναί, ἐλεεινέ καί χαραμοφάη, τά λές αὐτά γιά νά δείξης ὅτι εἶσαι πρᾶος». Ὁ Γέροντας ἀτάραχος τοῦ ἀπάντησε: «Πραγματικά, ἀδελφέ, ὅσα λέγεις εἶναι ἀληθινά». Μετά ἀπό αὐτά ρώτησε κάποιος τόν Γέροντα: «Ἀλήθεια Γέροντα, δέν ταράχθηκες μέ αὐτά πού σοῦ εἶπε;». Καὶ ὁ Γέροντας εἶπε: «Ὄχι, ἀλλά αἰσθανόμουν ἔτσι στήν ψυχή μου, σάν νά μέ σκέπαζε ὁ Χριστός». Πραγματικά πρέπει νά εὐχαριστῆ κανείς αὐτούς πού τοῦ δημιουργοῦν τέτοια ἐπεισόδια, καί νά τούς δέχεται σάν γιατρούς, πού θεραπεύουν τά τραύματα τῆς ψυχῆς, ἄν εἶναι ἐμπαθής ἤ πάλι ἄν εἶναι ἀπαθής, ὡς εὐεργέτες, πού τόν διευκολύνουν νά κερδίση τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

Ἐπίσης, κάποτε ρώτησαν τόν Μέγα Μακάριο μέ ποῖο τρόπο μπορεῖ νά σωθῆ ὁ ἄνθρωπος πιό εὔκολα καί τούς ἀπάντησε: «Ὅποιος φύγει ἀπό τόν κόσμο καί πάει σέ τόπο ἥσυχο καί κλαίει τίς ἁμαρτίες του αὐτός βρίσκει τήν σωτηρία του». Ἐπιστρέφοντας δέ κάποτε ἀπό κάπου στό κελλί του ὁ ὅσιος, τόν συνάντησε μέ πολλή ὁρμή ὁ διάβολος καί βαστάζοντας ἕνα μεγάλο δρεπάνι ἔδειχνε πώς ἤθελε νά τόν θανατώση. Καί σάν δικαιολογία ἔλεγε: – Πολλή βία ὑποφέρω ἀπό σένα, Μακάριε, καί ποτέ δέν κατορθώνω νά σέ νικήσω, παρ᾽ ὅτι ἐγώ κάνω περισσότερα ἀπό ὅ,τι κάνεις ἐσύ σέ μερικές ἀρετές. Σύ νηστεύεις μερικές ἡμέρες καί ἐγώ δέν τρώγω ποτέ. Σύ ἀγρυπνεῖς καί ἐγώ δέν κοιμᾶμαι καθόλου. Μόνο σέ μία ἀρετή μέ νικᾶς, ἕνεκα τῆς ὁποίας δέν ἔχω δύναμη ἐναντίον σου. –Ποία εἶναι ἡ ἀρετή αὐτή; τὸν ἐρώτησε ὁ ὅσιος. Ὁ δέ μέ βία ἀπάντησε: –Ἡ ταπείνωση. Καί ἀφοῦ εἶπε αὐτά ἔγινε ἄφαντος».

 Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ἀναφέρει ἕνα ὡραῖο παράδειγμα. Ἄλλος εἶναι ὑψηλὸς στὸ σῶμα, κι ἄλλος, ἐπειδὴ εἶναι κοντός, παίρνει ψηλὰ παπούτσια καὶ γίνεται ψηλότερος. Πές μου λοιπόν, ποιὸν θὰ ὀνομάσουμε ψηλὸ καὶ μέγα; Δὲν εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι θὰ θεωρήσουμε ψηλὸ αὐτὸν ποὺ ἔχει δικό του ὕψος; Γιατὶ ἐκεῖνος ὁ ἄλλος ἔχει ὕψος ποὺ δὲν τοῦ ἀνήκει, ἀλλὰ πάτησε ἐπὶ κατωτέρων κι ἔτσι ἔγινε ψηλός. Αὐτὸ παθαίνουν πολλοὶ ἄνθρωποι: Ἀνεβάζουν τὸν ἑαυτό τους ἐπὶ χρημάτων καὶ δόξας, ἀλλ᾽ αὐτὸ βεβαίως δὲν εἶναι ὕψος, γιατὶ ψηλὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει ἀνάγκη κανενός, κι ὅλα τὰ βοηθητικὰ γιὰ τὴν ἀπόκτηση ὕψους τὰ περιφρονεῖ, γιατὶ ἔχει δικό του ὕψος. Ἂς εἴμαστε λοιπὸν ταπεινοί, γιὰ νὰ γίνουμε ψηλοί: «Γιατὶ ἐκεῖνος ποὺ ταπεινώνει τὸν ἑαυτό του θὰ ὑψωθεῖ» (Ματθ. 23, 12). [Ἀπ᾽ τὴν Α´ Ὁμιλία του «ΕΙΣ ΤΗΝ Α´ ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ»] Καὶ συνεχίζει. Λέγοντας ταπεινοφροσύνη, δὲν ἐννοῶ τὴν ταπεινοφροσύνη ποὺ βρίσκεται στά λόγια, οὔτε ἐκείνη ποὺ βρίσκεται πάνω στὴ γλώσσα, ἀλλὰ τὴν ταπεινοφροσύνη ποὺ βρίσκεται μέσα στὸ νοῦ, ποὺ προέρχεται ἀπ᾽ τὴν ψυχή, ποὺ βρίσκεται μέσα στὴ συνείδηση, ποὺ μόνον ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ τὴ βλέπει. Φθάνει αὐτὴ ἡ ἀρετή, κι ὅταν παρουσιάζεται μόνη της πολλὲς φορές, νὰ ἐξιλεώσει τό Θεό. [Ἀπ᾽ τὴν Ὁμιλία του «ΕΠΙΤΙΜΗΣΙΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΛΕΙΦΘΕΝΤΩΝ]

Ὁ δὲ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Κολοβὸς λέγει: «Ποιὸς πούλησε τὸν Ἰωσήφ;». Καὶ ἀποκρίθηκε κάποιος ἀδελφός, λέγοντας: ἡ ταπείνωσή του τὸν πούλησε. Γιατὶ μποροῦσε νὰ πῆ ὅτι ἦταν ἀδελφὸς ἐκείνων καὶ νὰ ἀντιλέξη. Ἀλλὰ σιωπῶντας, μὲ τὴν ταπείνωση, πούλησε τὸν ἑαυτό του. Καὶ ἡ ταπεινοφροσύνη τὸν ἀνέδειξε ἄρχοντα στὴν Αἴγυπτο».