Υπουλα παιχνίδια με το Τσάμικο από τα Τίρανα

Oμάδα περίπου 150 Τσάμηδων διαδηλωτών επιχείρησε χθες, υπό την ανοχή των αλβανικών Αρχών, να εμποδίσει την είσοδο του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Κοτζιά στο κτίριο του αλβανικού υπουργείου Εξωτερικών στα Τίρανα, για τη συνάντηση με τον Αλβανό ΥΠΕΞ κ. Ντιτμίρ Μπουσάτι. Οι διαδηλωτές είχαν συγκεντρωθεί μπροστά από την είσοδο του υπουργείου φωνάζοντας συνθήματα όπως «Τσαμουριά, μητέρα μας, περίμενέ μας», συνθήματα τα οποία μάλιστα συνέχισαν να φωνάζουν από απόσταση, καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής του κ. Κοτζιά στο υπουργείο. Στην ανθελληνική κινητοποίηση πρωταγωνίστησαν στελέχη του κόμματος των Τσάμηδων, PDIU, που κατέχει θέση κυβερνητικού εταίρου στην κυβέρνηση Ράμα, καθώς και ο ίδιος ο ηγέτης της παράταξης και αντιπρόεδρος του αλβανικού Κοινοβουλίου, Σ. Ιντρίζι.

Και μόνο το γεγονός ότι οι Αρχές της γείτονος επέτρεψαν μια τέτοια κινητοποίηση κατά την άφιξη του Ελληνα υπουργού έξω από το υπουργείο συνιστά προκλητική ενέργεια. Το περιεχόμενο των ανθελληνικών συνθημάτων βέβαια δεν εκπλήσσει, καθώς το έχουμε ξανακούσει πολλάκις. Από την άλλη βέβαια, αλγεινή εντύπωση προκαλεί ο χρόνος, ο τόπος αλλά και ο τρόπος της διαμαρτυρίας που έφερε στον νου παλαιότερες τσάμικες προκλήσεις (τη «θερμή υποδοχή» που είχαν επιφυλάξει για παράδειγμα Τσάμηδες διαδηλωτές στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κ. Παπούλια το 2005 στο Αργυρόκαστρο).

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΤΣΑΜΗΔΩΝ
Συνεργάτες των φασιστών και των ναζί

«Κατά τη διάρκεια της Κατοχής από τις δυνάμεις του Αξονα οι Τσάμηδες συνεργάστηκαν με τους φασίστες και ναζιστές κατακτητές και αποχώρησαν από την Ηπειρο πρωτοβούλως, ομαδικά και οριστικά, ακολουθώντας τις εχθρικές δυνάμεις», διακήρυτταν κύκλοι του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών προ ημερών, απαντώντας έτσι στις προκλητικές δηλώσεις του Αλβανού ΥΠΕΞ Ντ. Μπουσάτι περί «τσάμικου ζητήματος».

Ποιοι είναι όμως οι Τσάμηδες και ποια ήταν η πορεία τους;

Οι Τσάμηδες ήταν ένας αλβανόφωνος μουσουλμανικός πληθυσμός που ζούσε στην Ηπειρο και κυρίως στη Θεσπρωτία έως και το 1944.

Το 1913, όταν η Ηπειρος ενώθηκε με την Ελλάδα, οι αλβανόφωνοι κάτοικοί της ανέρχονταν σε ολίγες δεκάδες χιλιάδες. Οσο για τη συμβίωσή τους με το χριστιανικό στοιχείο της περιοχής, αυτή ήταν από την αρχή προβληματική.

Εκούσια μετανάστευση
Οι Τσάμηδες, αν και μουσουλμάνοι, έμελλε να εξαιρεθούν από την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923. Η ελληνική πλευρά, φοβούμενη ότι η Αλβανία θα επιχειρούσε να τους εκμεταλλευτεί ως μοχλό πίεσης, πήρε πρωτοβουλίες προκειμένου να τους ωθήσει σε εκούσια μετανάστευση.

Κάπως έτσι, φτάνουμε στο 1940, με τους Τσάμηδες της Θεσπρωτίας να ανέρχονται σε περίπου 20.000... και να πολεμούν στο πλευρό των ιταλικών στρατευμάτων κατά την επίθεσή τους στην Ελλάδα. Ηδη από το 1939, οι Ιταλοί φασίστες (του ιδίου του Μουσολίνι συμπεριλαμβανομένου) είχαν φροντίσει να ενθαρρύνουν τον αλβανικό αλυτρωτισμό και τα οράματα περί Μεγάλης Αλβανίας... ως όχημα για την εισβολή σε χώρες όπως η Ελλάδα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ένοπλοι Τσάμηδες να υποδεχτούν πανηγυρικά τους Ιταλούς κατά την προέλασή τους και να τους συνοδεύσουν... λεηλατώντας, καταστρέφοντας, πυρπολώντας, βιάζοντας και εκτελώντας.

Οι Τσάμηδες συνέχισαν να τρομοκρατούν στο πλευρό των κατοχικών δυνάμεων και μετά τη γερμανική επίθεση του 1941, παίρνοντας μέρος σε σειρά αγριοτήτων.

Ξεχωρίζει η εκτέλεση 49 επιφανών κατοίκων της Παραμυθιάς τον Σεπτέμβριο του 1943. Ο πόλεμος ωστόσο θα τελείωνε με την ήττα των Γερμανών και των δωσίλογων. Οι αντάρτες του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ) μπήκαν στην Παραμυθιά τον Ιούνιο του 1944, τρέποντας σε φυγή τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις και τους συνεργάτες τους. Για το ελληνικό κράτος τσάμικο ζήτημα δεν υφίσταται. Εκλεισε το 1945. Μετά την απελευθέρωση ακολούθησε στην Ελλάδα μπαράζ μηνύσεων εναντίον των Τσάμηδων που συνεργάστηκαν με τις κατοχικές δυνάμεις.

Ειδικό δικαστήριο δωσιλόγων στα Ιωάννινα καταδίκασε ερήμην περί τα 1.900 άτομα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, η ελληνική κυβέρνηση απαλλοτρίωσε τις περιουσίες τους με σειρά νομοθετικών διαταγμάτων, υπέρ ακτημόνων καλλιεργητών, περί επανεποικισμού κ.ά. Και το 1953, ο Χότζα ήρθε να δώσει με διάταγμα την αλβανική υπηκοότητα σε όλους τους Τσάμηδες που κατοικούσαν στην Αλβανία.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ