Το περιεχόμενο της γιορτής
Οκτώ μέρες μετά την γέννηση του Χριστού, την πρώτη του πρώτου μηνός, η
Εκκλησία μας γιορτάζει την περιτομή του Χριστού. Μία εβραϊκή τελετουργική
διάταξη, την οποία εκπλήρωσε ο Ιησούς, όπως όλοι οι Ισραηλίτες, αλλά η οποία
καταργήθηκε με το κήρυγμα του ευαγγελίου, τι νόημα έχει πράγματι να την
γιορτάζει η ορθόδοξη καθολική Εκκλησία; Είναι ένα ερώτημα, που αυθόρμητα
γεννιέται λίγο-πολύ σε όλους μας – όσοι δεν έχουμε τη βαθειά γνώση των ιερών
πραγμάτων. Βέβαια, υπάρχει η απλή απάντηση, που μπορούμε αμέσως να σκεφθούμε.
Με τη γιορτή τιμούμε ένα γεγονός της ζωής του Χριστού, σημαντικό κατά το ότι
ανήκει στη θρησκευτική του πολιτεία και κατά το ότι σημαίνει την ώρα της
ονομασίας του· τότε πήρε το όνομα Ιησούς και επαληθεύθηκε η προφητεία του
αγγέλου ότι ο γιός, που θα γεννήση η Μαρία θα ονομαστεί έτσι. Όταν αγαπούμε ένα
πρόσωπο – πολύ περισσότερο – όταν λατρεύουμε τον Θεό, η κάθε στιγμή της
ιστορίας του εύλογα γίνεται αντικείμενο προσοχής και αφορμή ευφροσύνης. Στην
Εκκλησία μας, όμως, το κάθε γεγονός του Θεού μεταποιείται σε γεγονός του
ανθρώπου κι η κάθε γιορταστική πράξη μεταφέρει τον άνθρωπο στη θεϊκή πράξη. Στη
γιορτή της Περιτομής πως μπορεί να νοηθεί αυτό;
Μήνυμα υπακοής
Οι
θεοφώτιστοι πατέρες μας διαπιστώνουν ένα σπουδαίο μήνυμα· το μήνυμα της
υπακοής. Ο Χριστός περιτέμνεται, υφίσταται δηλαδή ένα ταπεινωτικό πάθημα,
επώδυνο και αποκρουστικό, όπως είναι η περιτομή, για να υπακούσει στο νόμο, για
να δηλώσει υποταγή στο θέλημα του Θεού, έστω κι αν αυτός ο Υιός του Θεού, δεν
χρειάζεται ούτε το πάθημα να υποστεί ούτε την υποταγή να δηλώσει. Κι εμείς, οι
Χριστιανοί του, μαθαίνουμε ότι έχουμε χρέος να υπακούμε στο νόμο του Θεού, όχι
κατά τη λογική μας αλλά κατά την εντολή του, ακόμη κι αν φαίνεται παράδοξη στον
κόσμο μας και στις συνήθειές μας. Ο Κύριός μας υπακούοντας κατά πάντα ως
άνθρωπος δικαιωματικά μπορούσε να καταργήσει τα του νόμου, και οι πιστοί του
μιμούμενοι την υπακοή του χαρισματικά μπορούμε να ελευθερωθούμε από την
αμαρτία. Έτσι ψάλλει ο υμνωδός·
«Ουκ επησχύνθη ο πανάγαθος Θεός, της σαρκός την περιτομήν αποτμηθήναι· αλλ΄ έδωκεν εαυτόν, τύπον και υπογραμμόν,
πάσι προς σωτηρίαν» (ιδιόμελο του Εσπερινού).
Σφραγίδα του Θεού
Εν τούτοις, η ίδια η ιστορία του γεγονότος της περιτομής, όταν θεωρηθεί
κατά το πνεύμα της, αποκαλύπτει μία υψηλή πνευματική απάντηση στο ερώτημά μας,
γιατί γιορτάζουμε την Περιτομή. Με την τελετουργία αυτή ώρισε ο Θεός στον
Αβραάμ κατά τη διαθήκη και τη συμφωνία, που συνήψε μαζί του, έβαλε ένα ορατό
και ανεξάλειπτο σημάδι πάνω στο ίδιο το σώμα των πιστών του, για να τους θυμίζει
διαρκώς τη σχέση τους με τον Κύριό τους. Όπως εκείνος, που θέλει να ασφαλίσει
την περιουσία του βάζει την προσωπική του σφραγίδα, ένα δικό του σημάδι πάνω σε
όσα του ανήκουν, έτσι ο Θεός σημάδεψε τον περιούσιο λαό του με την περιτομή,
για να δείξει σ΄ αυτόν και στους άλλους λαούς ότι είναι ιδιοκτησία του.
Φανερώνει, λοιπόν, η περιτομή παρουσία Θεού, δηλώνει υπακοή του ανθρώπου και
προϋποθέτει πίστη, σύνδεσμο απόλυτης εμπιστοσύνης μεταξύ Κυρίου και πιστού.
Αυτές οι άγιες έννοιες δεν ήταν δυνατόν να καταργηθούν με την κατάργηση του
τύπου.
Αχειροποίητος περιτομή
Η εβραϊκή περιτομή έπαυσε να ισχύει για την Εκκλησία του Χριστού. Από τη
στιγμή, που περιετμήθη ο Χριστός, όλοι οι Χριστιανοί, που είμαστε μέλη Του
είμαστε πλέον περιτμημένοι εν τω ονόματί Του και η περιτομή ως σημάδι πάνω στη
σάρκα μας δεν μας χρειάζεται. Μας χρειάζεται, όμως, η αχειροποίητη περιτομή, ως
συνείδηση και ως βίωμα μέσα στην καρδιά μας, ως γεγονός μέσα στο είναι μας. Μας
χρειάζεται μία νοοτροπία, που θα κόβει και θα διώχνει μακριά μας το θέλημα του
κόσμου και θα κρατά ζωντανό στη ζωή μας το θέλημα του Θεού. Αυτή την
αχειροποίητη περιτομή την παίρνουμε με τα μυστήρια του βαπτίσματος και του
χρίσματος και την ανανεώνουμε με το μυστήριο της μετανοίας και της
εξομολογήσεως. Σ΄ αυτά τα μυστήρια ο καθένας μας κάνει μία συμφωνία με τον Θεό,
συνάπτει μία διαθήκη· δηλώνει δούλος του Κυρίου και ο Κύριος τον σφραγίζει με
τη χάρη του, για να είναι δικός του, ομολογεί υποταγή και δέχεται υιοθεσία,
αποτάσσεται τον σατανά και συντάσσεται με τον Χριστό· «Εν ω και περιετμήθητε»,
γράφει ο απόστολος Παύλος «περιτομή αχειροποιήτω εν τη απεκδύσει του σώματος
των αμαρτιών της σαρκός, εν τη περιτομή του Χριστού, συνταφέντες αυτώ εν τω
βαπτίσματι» (Κλ 2, 11-12).
Γνώρισμα του χριστιανού
Ζούμε, λοιπόν, και σήμερα μέσα στην Εκκλησία την περιτομή μας γιορτάζοντας
την περιτομή του Χριστού. Ανανεώνουμε την απόφασή μας να ανήκουμε στον Κύριο
και να τηρούμε τους όρους της σχέσεώς μας μαζί του. Η συναίσθηση ότι είμαστε
κτήμα Του και περιουσία Του μας βοηθά να κρατούμε καθαρό τον εαυτό μας από τα
αντίθεα και αντίχριστα μιάσματα. Η πεποίθηση ότι είμαστε εκούσιοι δούλοι Του
μας σπρώχνει να κάνουμε αβίαστα το θέλημά Του. Έτσι νιώθουμε ότι μας
αναγνωρίζει και εκείνος για δικούς Του και βιώνουμε την προστασία και την
παρηγορία Του κάθε στιγμή. Αλλά έτσι μάς γνωρίζει και ο κόσμος για δούλους
Χριστού, για παιδιά τού Θεού και της Εκκλησίας και μας ξεχωρίζει. Χωρίς να
έχουμε πάνω μας το σημάδι της εβραϊκής περιτομής, σημαδευόμαστε από την
περιτομή των παθών, από την αποκοπή των κακών, από την εκκοπή του φίλαυτου και
εγωϊστικού μας θελήματος. Κι αν δεν γίνεται αυτό ποτέ στην εντέλεια για την
ανθρώπινη αδυναμία μας, ευλογείται, όμως, πάντοτε η διάθεση και η προσπάθειά
μας από τη θεία χάρη. Μία πολύ ωραία παράσταση του περιτμημένου Χριστιανού
μπορούμε να διακρίνουμε σε ένα λόγο του αποστόλου Παύλου. Γράφει προς τον
Τιμόθεο μιλώντας για εκείνους, που θέλουν να μείνουν του Κυρίου και δεν
παρασύρονται από πλάνες διδασκαλίες· «Ο μέντοι στερεός θεμέλιος του Θεού
έστηκεν, έχων την σφραγίδα ταύτην· έγνω Κύριος τους όντας αυτού, και, αποστήτω
από αδικίας πας ο ονομάζων το όνομα Κυρίου» (Β΄ Τι 2, 19). Ο πιστός
παρομοιάζεται σαν ένα ασάλευτο αγκωνάρι, που έχει γραμμένο στη μια πλευρά του
τον αφορισμό· «Γνωρίζει πολύ καλά ο Κύριος τους δικούς του» και στην άλλη
πλευρά την προτροπή· «Μακριά από την αδικία όποιος αναγνωρίζει τον Κύριο!».
Είναι ακριβώς οι δύο όψεις του γεγονότος της Περιτομής, που απηχούν και το
νόημά της· να είμαστε του Θεού και να είναι ο Θεός δικός μας! Αποτελεί ίσως την
καλλίτερη ευχή και την καταλληλότερη προσευχή για την καινούργια χρονιά, που
έκανε και πάλι την αρχή της με τη γιορτή της Περιτομής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου