Σαν απαλή αύρα του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου, Ομοτ. Καθηγητού Α.Π.Α.

Φοβισμένος και αποθαρρημένος βρίσκεται ο προφήτης Ηλίας κρυμμένος μέσα σε μια σπηλιά του όρους Χωρήβ. Οι απειλές της Ιεζάβελ τον κυνηγούν και η αποστασία του λαού τον λυγίζει. Εκείνη την ώρα της πίκρας και της αδυναμίας, όμως, διαλέγει ο Κύριος για να τον επισκεφθεί. Έρχεται και του κλείνει συνάντηση, του ορίζει χρόνο και τόπο, που θα τον δει· «Θα βγείς», του λέει, «αύριο και θα σταθείς ενώπιον Κυρίου στο βουνό» (Γ΄ Βασ. 19: 11). Και όχι μόνο αυτό, αλλά του δίνει και σημάδι αναγνωρίσεως, πώς να καταλάβει ο Ηλίας την παρουσία του Θεού· «θα περάσει από μπροστά σου ο Κύριος», συνεχίζει. «Θα ξεσηκωθεί άνεμος δυνατός, αλλά δεν θα είναι εκεί ο Κύριος. Θα ακολουθήσει σεισμός, ύστερα φωτιά, αλλά ούτε εκεί θα είναι. Και μετά το πυρ φωνή αύρας λεπτής, κακεί Κύριος» (Γ΄ Βασ. 19: 11-12). Έχει πολλούς τρόπους να παρουσιάζεται ο Θεός στους αγίους του. Στον Αβραάμ παρουσιάστηκε με τρεις άνδρες, στον Ισαάκ εμφανίσθηκε τη νύκτα και στον Ιακώβ στον ύπνο του, στο Νώε φανερώθηκε με το ουράνιο τόξο, στο Δανιήλ σε νυχτερινό όραμα· ο Μωϋσής τον είδε στη φλεγομένη βάτο και αντίκρυσε «τα οπίσω» της δόξας του, ο Δαυϊδ τον αναγνώρισε σαν άγγελο, που χτύπησε το λαό με θάνατο και καθένας από τους προφήτες συνάντησε τον Θεό, όπως ο Θεός ευδόκησε και όπως ήταν συμφέρον, για τον προφήτη.

«Δια την πολλήν και απερινόητον ην έσχεν προς αυτούς αγάπην», εξηγεί ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος, σμικρύνεται ο Θεός και σωματοποιείται, μικραίνει και παίρνει σώμα, μεταμορφώνεται και γίνεται αισθητός σ΄ αυτούς που τον αγαπούν, όχι όπως είναι, «αχώρητος γαρ, αλλά κατά την εκείνων χώρησίν τε και δύναμιν». Στον Ηλία, που το κήρυγμά του ήταν θύελλα και σεισμός και φωτιά, για το λαό του Θεού, ο Κύριος προτίμησε να εμφανισθεί με τον ήχο μιας απαλής αύρας. Έχουμε συνδέσει κυρίως την παρουσία του Θεού με συγκλονιστικά γεγονότα. Και περιμένουμε συνήθως την επίσκεψή του με αστραπές και βροντές, μέσα σε καπνούς και γνόφο. Αλλά ο Κύριος δεν εξαντλείται σ΄ αυτές τις μεγαλειώδεις και μεγαλοπρεπείς εμφανίσεις. Μάλιστα, δεν αποτελεί η φοβερή όψη την καλύτερη εικόνα του ούτε είναι η οργή το αληθινό του πρόσωπο. «Μάθετε απ΄ εμού ότι πράός ειμι και ταπεινός τη καρδία» (Ματθ. 11: 29), μας αποκαλύπτει ο μονογενής Υιός του, ο Ιησούς Χριστός, που στο πρόσωπό του είδαμε, πράγματι, τον Κύριο. Το έλεος και η αγάπη του Πατέρα, η μακροθυμία, για τον αμαρτωλό και η γλυκύτητα, για το μετανοημένο είναι τα αληθινά του γνωρίσματα. Σαν αύρα λεπτή φυσά μέσα στις καρδιές των παιδιών του το πανάγιο Πνεύμα και τις δροσίζει, τις ξεκουράζει, τις καθαρίζει. Αλλά, για να αντιληφθούμε έτσι τη θεία επίσκεψη, χρειάζεται να διαθέτουμε τα ανάλογα αισθητήρια. Όπως ερμηνεύουν οι νηπτικοί πατέρες, ο Κύριος ενεργεί σαν αύρα λεπτή, χαρίζοντας φως και ειρήνη, στην καρδιά εκείνη μέσα στην οποία κατοικεί ο Χριστός και έχει προκόψει στο έργο της προσευχής. «Γι΄ αυτό το λόγο», γράφει ο όσιος Γρηγόριος ο Σιναϊτης, «έλεγε ο Θεός προς τον Ηλία στο όρος Χωρήβ ότι ο Κύριος δεν είναι ούτε στο ένα ούτε στο άλλο, δηλαδή σε επί μέρους ενέργειες της χάριτος, για τους αρχαρίους, αλλά σε αύρα λεπτή και φωτεινή· με αυτό υπέδειξε τίποτε δεν εμποδίζει σαν μέσα σε αύρα λεπτή, με την καθαρή δηλαδή κατάστασή σου και χωρίς να θορυβεί κανένα πάθος σου, να δεις νοερά αυτόν, που είναι αθέατος σε όλους, να σου γνωρίζει εναργέστερα τον εαυτόν του και να σου ευαγγελίζεται τη σωτηρία». Ο πνευματικός αγώνας και η άσκηση ευαισθητοποιούν την ψυχή του πιστού, ώστε να νιώθει πάνω του το άγγιγμα του Θεού σαν τρυφερό χάδι. Σε μια καρδιά ειρηνική, απαλλαγμένη από πάθη, και σε μια σκέψη καθαρή, φωτισμένη από την αλήθεια του Χριστού, ο Κύριος έρχεται και φανερώνεται γλυκύς και πράος μέσα από τις θύρες, που ανοίγει η Εκκλησία για τα μέλη της. Η χάρη των μυστηρίων, η προσευχή και ο λόγος του Θεού γίνονται ο χρόνος και ο τόπος, όπου ο Κύριος κλείνει και για μας συνάντηση μαζί του. Κι άλλοτε περνά σαν άνεμος σφοδρός, που διαλύει τα βουνά των παθών και συντρίβει τις πέτρινες καρδιές και από το φόβο καθηλώνει και νεκρώνει τη σάρκα. Άλλοτε περνά σαν σεισμός ή σαν σκίρτημα χαράς μέσα στα σπλάγχνα μας, όπως μαρτυρούν οι άγιοι πατέρες. Κι άλλοτε, στα γυμνασμένα με την αρετή πνεύματα, περνά σαν απαλή αύρα. Έτσι, ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής γράφει ότι ο λόγος της αγίας Γραφής για το διορατικώτερο νου, αυτόν που έχει νικήσει τη φύση και μπορεί να πιάσει τα μηνύματα του Θεού, είναι σαν να ξεντύνεται το σχήμα των ανθρωπίνων λέξεων και να απηχεί τα νοήματά του με φωνή αύρας λεπτής. Και ο άγιος Μακάριος πάλι ερμηνεύοντας το χωρίο λέει ότι ο Κύριος φανερώνει την παρουσία του «εν ειρήνη και ησυχία» και αναπαύεται στην προσευχή, που γίνεται με ειρήνη και κατάνυξη, όχι στην προσευχή που γίνεται με φωνές και ταραχή· «το μέρος τούτο ιδιωτών εστι», είναι γνώρισμα αρχαρίων, σημειώνει. Είναι γεγονός ότι όσοι αγαπούν θερμά τον Κύριο συγκινούνται περισσότερο από τα ελέη και τις ευλογίες του παρά από την οργή του. Αλλά κι ο ίδιος ο Θεός προτιμά να μας κάνει γνωστό τον εαυτό του δείχνοντάς μας την αγάπη του παρά χτυπώντας μας με τη δύναμή του. Εκείνη η συνάντησή του με τον Ηλία ήταν ένας έλεγχος, για τη βιαιότητα του προφήτη. Ο Θεός ήθελε να του πει και να μας διδάξει ότι δεν θέλει το θάνατο του αμαρτωλού, αλλά τη σωτηρία του. Αν και πολλές φορές τα σημεία της αποτομίας του για την αμαρτία του λαού είναι αναγκαία, εν τούτοις το πραγματικό έργο του Θεού μέσα στον κόσμο δεν εκτελείται με τέτοια μέσα. Το συγκλονιστικώτερο γεγονός του κόσμου, η γέννηση του Χριστού, που σήμανε την σωτηρία μας, έγινε με τον πιο αθόρυβο και ταπεινό τρόπο, μέσα σε μια φάτνη ενός χωριού. Όπως φυσά μαλακά η αύρα, έτσι ήλθε ο Κύριος ανάμεσά μας, ώστε να μπορούμε να πούμε ότι τα λόγια εκείνα στον προφήτη Ηλία ήταν μια προφητεία για την ενανθρώπηση του Θεού. Αργότερα οι μαθητές του Χριστού είδαν τον Ηλία πάνω στο όρος της Μεταμορφώσεως να συζητά με τον Κύριο για την έξοδό του «εκ του κόσμου τούτου», που θα γινόταν πάλι ταπεινά κι αδύναμα, αλλά που αυτή θα μεταμόρφωνε την καρδιά του ανθρώπου. Ο Θεός άλλη μια φορά, για να μας μιλήσει και να μας πείσει, δεν άλλαξε τους βροντερούς ήχους της δυνάμεώς του, αλλά τους γλυκείς ψιθύρους της αγάπης του, που τον έφερε μέχρι το σταυρό.