ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΗΣΤΕΙΑ

Ἀββᾶς Ἀντώνιος

 ΠΟΛΛΟΙ ΒΑΣΑΝΙΣΑΝ τὸ σῶμα τους μὲ ἀσκήσεις ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲν κατόρθωσαν ν᾽ ἀποκτήσουν διάκριση βρέθηκαν μακριὰ ἀπ᾽ τὸν Θεό.

Ἀββᾶς Ἰσίδωρος ὁ πρεσβύτερος

 ΑΝ ΝΗΣΤΕΥΕΤΕ κανονικὰ μὴν ὑπερηφανεύεσθε, διαφορετικὰ καλύτερα νὰ τρῶτε κρέας. Γιατὶ περισσότερο συμφέρει τὸν ἄνθρωπο νὰ τρώει κρέας παρὰ νὰ εἶναι ὑπερήφανος καὶ ἀλλαζόνας.

Ἀββᾶς Ποιμήν

ΡΩΤΗΣΕ ὁ ἀββᾶςἸωσὴφ τὸν ἀββᾶ Ποιμένα πῶς πρέπει νὰ νηστεύουμε. Καὶ ὁ ἀββᾶς Ποιμὴν τοῦ λέει

-Ἐγὼ θέλω νὰ τρώει κανεὶς κάθε ΄μέρα τόσο λίγο ὥστε νὰ μὴ χορταίνει.

Τοῦ λέει τότε ὁ ἀββᾶςἸωσήφ

-Ὅταν ἦσουν πιὸ νέος, ἀββᾶ, δὲν νήστευες δύο δύο ΄μέρες;

Καὶ ὁ γέροντας τοῦ ἀπάντησε

- Φυσικὰ καὶ τρεῖς καὶ τέσσερεις ΄μέρες κι ἑβδομάδα ἀκόμη. Καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ δοκίμασαν οἱ πατέρες γιατὶ ἦταν δυνατοί· ἀλλὰ θεώρησαν καλύτερο νὰ τρώει κανεὶς κάθε ΄μέρα ἀλλὰ λίγο· μᾶς παρέδωσαν λοιπὸν τὴ βασιλικὴ ὁδὸ ποὺ εἶναι ἐλαφρή.

 

Ἀββᾶς Δωρόθεος

ΠΡΕΠΕΙ ΕΠΙΣΗΣ νὰ προσέχει νὰ μὴ διακόπτει τὴ νηστεία ἂν δὲν ὑπάρχει μεγάλη ἀνάγκη, νὰ μὴ ζητάει τὰ νόστιμα φαγητά, καὶ νὰ μὴ φορτώνει τὸν ἑαυτό του μὲ μεγάλες ποσότητες φαγητῶν καὶ ποτῶν.῾Υπάρχουν δύο εἴδη γαστριμαργίας.Ἔτσι ἑνὸς ἀνθρώπου ἀντίπαλος εἶναι ἡ νοστιμιά, καὶ δὲν ζητάει συνεχῶς νὰ τρώει πολύ, ἀλλὰ κυνηγάει τὰ νόστιμα φαγητά. Καὶ συμβαίνει τότε νὰ τρώει ἕνα φαγητὸ ποὺ τοῦ ἀρέσει καὶ τόσο τὸν καταβάλλει ἡ ἀπόλαυση ποὺ αἰσθάνεται ὥστε κρατάει τὴν τροφὴ στὸ στόμα του καὶ τὴν μασάει ἀρκετὴ ὥρα χωρὶς ν᾽ ἀντέχει νὰ τὴν καταπιεῖ ἀπὸ τὴν ἀπόλαυση. Αὐτὴ λέγεται λαιμαργία. Τοῦ ἄλλου ἀντίπαλος εἶναι ἡ ποσότητα, καὶ δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ τὰ καλὰ φαγητὰ οὔτε γιὰ τὴ νοστιμιά, ἀλλὰ εἴτε καλὰ εἶναι εἴτε ὄχι, ἐκεῖνος δὲν νοιάζεται παρὰ μόνο νὰ φάει καὶ ὅ,τι κι ἂν εἶναι δὲν τὸν ἐνδιαφέρει ἀρκεῖ νὰ γεμίσει τὴν κοιλιά του. Αὐτὴ λέγεται γαστριμαργία. Καὶ θὰ σᾶς ἐξηγήσω τὴν προέλευση αὐτῶν τῶν ὀνομάτων. “Μαργαίνω” ὅπως λένε οἱ φιλόλογοι σημαίνει τρελαίνομαι, καὶ μάργος εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔχει τρελαθεῖ.Ὅταν λοιπὸν ἀρρωσταίνει κανεὶς ἀπὸ τὴν τρέλα νὰ γεμίζει τὴν κοιλιά του, ἡ ἀρρώστεια αὐτὴ λέγεται γαστριμαργία, ἀπὸ τὴ μανία τῆς κοιλιᾶς του.Ὅταν ὅμως ἀρρωσταίνει μόνο μὲ τὴ μανία τῆς ἀπόλαυσης στὸ λαιμό, λέγεται λαιμαργία, ἀπὸ τὴ μανία τοῦ λαιμοῦ.

 

Μέγας Βασίλειος

 MΗΝ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΙΣ ὅμως τὸ καλὸ τῆς νηστείας μόνο στὴν ἀποχὴ ἀπὸ τὸ φαγητό. Γιατὶ πραγματικὴ νηστεία εἶναι νὰ μὴν κάνεις τίποτε ἄδικο. “Νὰ λύνεις κάθε δεσμὸ ἀδικίας”. Συγχώρησε τὸν πλησίον σου γιὰ τὸ κακὸ ποὺ σοῦ ἔκανε καὶ ξέχασε αὐτὰ ποὺ σοῦ χρωστάει. “῾Η νηστεία σας νὰ εἶναι καθαρὴ ἀπὸ δικαστικὲς πράξεις καὶ προστριβές.”Κρέας δὲν τρῶς ἀλλὰ κατασπαράζεις τὸν ἀδελφό σου. Νηστεύεις τὸ κρασὶ ἀλλὰ εἶσαι σπάταλος σὲ ἀδικίες. Περιμένεις νὰ ἔρθει τὸ βράδυ γιὰ νὰ φᾶς ἀλλὰ ξοδεύεις ὅλη τὴν ἡμέρα σου στὰ δικαστήρια. “ Ἀλοίμονο σὲ κείνους ποὺ δὲν μεθᾶνε ἀπὸ κρασὶ [ἀλλὰ ἀπὸ τὶς ἀδικίες].”

ΝΟΜΙΖΩ λοιπὸν ὅτι καμμιὰ συμβουλὴ δὲν μπορεῖ νὰ ἀγγίξει τόσο τὴν ψυχὴ τοῦ λαίμαργου καὶ νὰ τὴν ἀλλάξει ὅσο καὶ μιὰ τυχαία μόνο συνάντηση μὲ τὸν ἐγκρατῆ. Καὶ μοῦ φαίνεται πὼς αὐτὸ σημαίνει νὰ τρῶς καὶ νὰ πίνεις μὲ τέτοιο τρόπο ποὺ ν᾽ ἀποτελεῖ τιμὴ γιὰ τὸ Θεό, ὥστε ἀκόμα καὶ στὸ τραπέζι νὰ λάμπει ἡ ζωή μας ἕνα καλὸ ἔργο, καὶ νὰ δοξάζεται ὁ οὐράνιος Πατέρας μας.

 

Εὐάγριος Μοναχός

ΜΕ ΟΛΗ ΣΟΥ τὴ δύναμη νὰ νηστεύεις μπροστὰ στὸν Θεό.῾Η νηστεία αὐτὴ θὰ καθαρίσει τὶς ἀνομίες καὶ τὶς ἁμαρτίες σου· συμμορφώνει τὴν ψυχή, ἁγιάζει τὸ φρόνημα, διώχνει τοὺς δαίμονες καὶ μᾶς ἀξιώνει νὰ πλησιάζουμε τὸν Θεό.Ἂν φᾶς μιὰ φορὰ τὴν ἡμέρα μὴ θελήσεις καὶ δεύτερη, γιὰ νὰ μὴ γίνεις πολυδάπανος καὶ γιὰ νὰ μὴ κλονιστεῖ τὸ φρόνημά σου.Ἔτσι θὰ σοῦ μείνει περιουσία γιὰ νὰ κάνεις ἀγαθοεργίες καὶ θὰ νεκρώσεις τὰ πάθη τοῦ δικοῦ σου σώματος. Κι ἂν τύχει νὰ συναντηθεῖς μὲ ἀδελφοὺς καὶ χρειαστεῖ νὰ φᾶς καὶ δύο καὶ τρεῖς φορές, μὴ στενοχωρηθεῖς, ἀλλὰ ἀντιθέτως νὰ χαρεῖς ποὺ ὑπάκουσες σὲ μιὰ ἀνάγκη καὶ νὰ εὐχαριστεῖς τὸν Θεὸ ποὺ ἀκολούθησες τὸν νόμο τῆς ἀγάπης καὶ ποὺ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς θ᾽ ἀναλάβει τὴ διαχείριση τῆς ζωῆς σου. Καὶ ἀκόμη θὰ συμβεῖ κάποτε νὰ ἀρρωστήσεις καὶ νὰ χρειαστεῖ νὰ φᾶς δύο, τρεῖς ἢ πολλὲς φορές, ἀλλὰ μὴ λυπηθεῖς· δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ συνεχίζεις τοὺς κόπους τῆς ἄσκησης καὶ σὲ καιρὸ ἀρρώστειας ἀλλὰ νὰ ὑποχωρεῖς σὲ μερικὰ γιὰ νὰ μπορέσεις ἀκριβῶς νὰ συνεχίσεις τὴν ἄσκησή σου.Ὅσο γιὰ τὴν ἀποχὴ ἀπὸ ὁρισμένες τροφές, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καμμία δὲν ἀπαγόρευσε ἀλλὰ εἶπε: “σᾶς ἔδωσα τὰ πάντα σὰν νὰ εἶναι λάχανα νὰ τρῶτε χωρὶς δισταγμό”, καὶ “δὲν εἶναι τὰ φαγητὰ αὐτὰ ποὺ μολύνουν τὸν ἄνθρωπο”.῾Η ἀποχὴ λοιπὸν ἀπὸ ὁρισμένα φαγητὰ εἶναι δική μας ἐπιλογὴ καὶ ἄσκηση τῆς ψυχῆς.

 

Ὅσιος Μάρκος ὁ Ἀσκητής

 ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΘΛΙΒΕΤΑΙ μὲ τὸ νοῦ του καὶ ἀναπαύει τὸ σῶμα του, εἶναι ὅμοιος μ᾽ ἐκεῖνον ποὺ καταπονεῖ τὸ σῶμα του καὶ διασκορπίζει τὸ νοῦ του.

 

Ὅσιος Θαλάσσιος ὁ Λίβυος

 ΟΤΑΝ ΝΗΣΤΕΥΕΙΣ τὸ κρασὶ μὴ φουσκώνεις μὲ νερό, γιατὶ ἂν τὸ κάνεις παρέχεις τὸ ἴδιο ὑλικὸ στὴν πορνεία.

 

Ὅσιος Ἠλίας ὁ Ἔκδικος

 ΜΕΡΙΚΟΙ προσέχουν πολὺ τὴν εἴσοδο τῶν φαγητῶν, ἀλλὰ ἀδιαφοροῦν γιὰ τὴν ἔξοδο τῶν λόγων. Δὲν ἔχουν μάθει νὰ διώχνουν τὴν ὀργὴ ἀπ᾽ τὴν καρδιά τους, καὶ τὴν ἐπιθυμία ἀπὸ τὴ σάρκα τους, ὅπως λέει ὁἘκκλησιαστής· ὅμως, ἔτσι μόνο κτίζεται ἡ καθαρὴ καρδιὰ ἀπὸ τὸ Πνεῦμα ποὺ ἀνακαινίζει.

ο Αββάς Υπερέχιος
Η Νηστεία, έλεγεν ο Αββάς Υπερέχιος, είναι χαλινάρι που συγκρατεί τις κατώτερες ορμές. Όποιος την περιφρονεί, μοιάζει με αχαλίνωτο άλογο.

 Ο Αββάς Ιωάννης ο Κολοβός
Ο Αββάς Ιωάννης ο Κολοβός, συμβουλεύοντας τούς νεωτέρους αδελφούς ν’ αγαπήσουν την νηστεία, τούς έλεγε συχνά:
Ο καλός στρατηγός, που επιχειρεί να καταλάβη μια πόλι εχθρική, γερά οχυρωμένη, κάνει αποκλεισμό στις τροφές και στο νερό. Μ’ αυτόν τον τρόπο ατονεί η αντίστασις του εχθρού και τέλος παραδίδεται. Κατι παρόμοιο συμβαίνει με τις σαρκικές ορμές, που ανελέητα πολεμούν τον άνθρωπο στην νεότητά του. Η ευλογημένη νηστεία καταβάλλει τα πάθη και τούς δαίμονας και τελικά τ’ απομακρύνη από τον αγωνιστή.
Και το πανίσχυρο λιοντάρι, τούς έλεγε άλλη φορά, συχνά από τη λαιμαργία του πέφτει στην παγίδα κι’ όλη του η δύναμι κι’ η μεγαλοπρέπεια εξαφανίζονται.


Ανέβασαν κάποτε στην σκήτη των Πατέρων ένα δαιμονισμένο νέο, για να τον θεραπεύσουν με την προσευχή τους. Εκείνοι όμως, από ταπείνωσι, απόφευγαν. Πολύ καιρό βασανιζόταν έτσι ο δυστυχισμένος άνθρωπος, ώσπου κάποιος Γερων τον ελυπήθη, τον σταύρωσε με τον ξύλινο σταυρό, που είχε στην ζώνη του, κι’ έδιωξε το πονηρό πνεύμα.
- Αφού με βγάζεις από την κατοικία μου, του είπε εκείνο, θα μπω μέσα σου.
- Έλα, του αποκρίθηκε θαρραλέα ο Γέροντας.
Έτσι μπήκε μέσα του το δαιμόνιο και τον βασάνιζε δώδεκα ολόκληρα χρόνια. Ο Όσιος υπόμενε με καρτερία τον πόλεμο, αλλά αντιπολεμούσε κι’ εκείνος τον εχθρό, με υπεράνθρωπη νηστεία και ακατάπαυστη προσευχή. Όλα αυτά τα χρόνια δεν έβαλε ούτε μια φορά στο στόμα του τροφή, μασούσε μόνο λίγα κουκούτσια από φοίνικες κάθε βράδυ και κατάπινε τον χυμό τους.
Νικημένο τέλος το δαιμόνιο, από τον ακατάπαυστο αγώνα του Γεροντος, τον ελευθέρωσε.
- Γιατί φεύγεις; τον ρώτησε εκείνος, κανένας δε σε διώχνει.
- Με αφάνισε η νηστεία σου, αποκρίθηκε εκείνο κι’ έγινε άφαντο.             

Μια ζεστή μέρα του καλοκαιριού πήγε στο κελλί του Αββά Ησαΐου ο Αββάς Αχιλλάς και τον βρήκε να τρώγη. Είχε βάλει νερό κι’ αλάτι στο πιάτο και βουτούσε το ψωμί του. Μόλις είδε τον συνασκητή του, έκρυψε με τρόπο το πιάτο κάτω από το ψαθί που έπλεκε, για να μη τον σκανδαλίση. Τετοια πολυτέλεια ήταν άγνωστη στη σκήτη.
- Τι τρως, αδελφέ; τον ρώτησε ο Αββάς Αχιλλάς, που τον έβλεπε ακόμη να μασά, χωρίς να έχη τίποτε μπροστά του.
- Συγχώρησέ με, Πατερ, είπε κοκκινίζοντας από ντροπή ο Αββάς Ησαΐας. Έκοβα φοινικόφυλλα στον ήλιο και ξεράθηκε ο λάρυγγάς μου, γι’ αυτό έβαλα νερό στο αλάτι μου, για να μπορώ να καταπιώ.
Σαν τ’ άκουσε ο άλλος ασκητής, έβαλε τις φωνές:
- Ελάτε να ιδήτε τον Ησαΐα να τρώγη ζωμό στη σκήτη. Αν ήθελες τέτοια καλοφαγία, αδελφέ, καλά θα έκανες να γύριζες στην Αίγυπτο.


Μερικοί νέοι ευσεβείς ανέβηκαν στη σκήτη για να επισκεφθούν κάποιο γνωστό τους Γεροντα. Επειδή θα έμεναν κοντά του όλη μέρα, του ζήτησαν λίγο λάδι να μαγειρέψουν τα όσπρια, που είχαν πάρει μαζί τους για να φάνε.
- Να εκεί κρέμεται το φλασκί, που μου είχατε φέρει δώρο πριν τρία χρόνια, τούς έδειξε ο Γεροντας. Παρετε όσο θέλετε.
- Όταν το ξεκρέμασαν, είδαν πως το φλασκί ήταν ακόμη σφραγισμένο και θαύμασαν τη νηστεία του Οσίου.
  
Τόσο πολύ είχε εξασκηθή στην νηστεία ο Όσιος Μάρκος ο Αναχωρητής, έλεγαν οι Γεροντες, ώστε κατώρθωνε να μένη άσιτος επί ολόκληρες εβδομάδες συνεχώς, χωρίς να ατονή το σώμα του. Εξήντα τρία χρόνια που έμεινε στην έρημο, ημέρα και νύκτα εργοχειρούσε, για να ελεή τούς πτωχούς Ερημίτας. Δώρο δε δέχτηκε ποτέ του από κανένα. Αν κάποιος, περαστικός από την καλύβα του, του έδινε κάτι, ο Αββάς τον ευχαριστούσε για την καλή του πρόθεσι, μα δεν έπαιρνε το δώρο.
- Δεν μου χρειάζεται, αδελφέ, του έλεγε. Ας έχη δόξα ο Κυριος μου που μου δίνει ακόμη δύναμι να εργάζωμαι, για να τρέφω τον εαυτό μου κι’ εκείνους που μ’ επισκέπτονται.

Ένας αρχάριος μοναχός συμβουλεύτηκε κάποιο διακριτικό Γεροντα, ποιο μέτρο ν’ ακολουθήση στη νηστεία.
- Απόφευγε τις υπερβολές, τέκνον μου, τον συμβούλεψε εκείνος. Πολλοί δοκίμασαν να νηστέψουν πάνω από τις δυνάμεις τους και δεν άντεξαν για πολύ καιρό.

Ρώτησαν οι Γέροντες τον Όσιο Μακάριο πως συνέβαινε να είναι το σώμα του πάντοτε λιπόσαρκο κι’ όταν νήστευε κι’ όταν έτρωγε.
- Το ξύλο που ανακατεύει τ’ αναμμένα φρύγανα, τούς έλεγε εκείνος, κατατρώγεται από τη φωτιά κι’ είναι κατάξερο. Κι’ όταν η φλόγα του θείου φόβου κατακαίη την καρδιά του ανθρώπου, ξηραίνεται το σώμα του.