Ενεφύσησε Πνεύμα Άγιο

Πολλές στρεβλώσεις προκαλεί ο σχολαστικισμός και η διάκριση των Προσώπων του Θεού με ατομικά ονόματα. Έτσι λοιπόν, Πατέρας είναι ο ένας, Υιός ο δεύτερος και Άγιο Πνεύμα το τρίτο Πρόσωπο. Ωστόσο αυτά παραμένουν ως θεωρίες και κατά την ορθοδοξία τον Προσωπικό διαχωρισμό τον κάνουμε μόνο λεκτικά με την αναφορά στα υποστατικά τους ιδιώματα. Όμως ο διαχωρισμός των Προσώπων σταματάει να υφίσταται όταν απομακρύνονται αυτά.

Για παράδειγμα όταν λέει ο Χριστός:«Πάτερ ἄφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Κατά Λουκάν ΚΓ', 34). Αυτό δεν το λέει στο Πρόσωπο του Θεού πατέρα επειδή όπως ξέρουμε ο Χριστός θα Κρίνει τον κόσμο. Ξέρουμε ότι ο Χριστός βίωσε το πάθος και την ταπείνωση. Όπως Αυτός ο ίδιος πόνεσε ανθρωπίνως, έτσι και τώρα το λέει ανθρωπίνως στην δική Του Θεότητα και στον Τριαδικό Θεό. Το λέει για να ακούσουμε ότι ήδη τους συγχώρησε και δεν παραδίδει κάπου αλλού την κρίση.

Ωστόσο ας δούμε πιο αναλυτικά το ποιος καλείται Άγιο Πνεύμα μια και περί Αυτού ο λόγος.

1. Μετά την Δημιουργία ο Θεός έδωσε την Ενέργεια Του στον άνθρωπο.

καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν. (Γεν. 2,7).

2. Στη Βάπτιση του Χριστού ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος βεβαιώθηκε για την Θεότητα του αφού τον είδε μαζί με την Θεϊκή Ενέργεια (πλήρη πνεύματος), συμβολικά κατέβηκε σαν περιστερά από τον ουρανό και έμεινε σε Αυτόν.

Τῇ ἐπαύριον βλέπει ὁ Ἰωάννης τὸν Ἰησοῦν ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει· ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου. οὗτός ἐστι περὶ οὗ ἐγὼ εἶπον· ὀπίσω μου ἔρχεται ἀνὴρ ὃς ἔμπροσθέν μου γέγονεν, ὅτι πρῶτός μου ἦν. κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν, ἀλλ᾿ ἵνα φανερωθῇ τῷ Ἰσραήλ, διὰ τοῦτο ἦλθον ἐγὼ ἐν τῷ ὕδατι βαπτίζων. καὶ ἐμαρτύρησεν Ἰωάννης λέγων ὅτι τεθέαμαι τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον ὡς περιστερὰν ἐξ οὐρανοῦ, καὶ ἔμεινεν ἐπ᾿ αὐτόν. κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν, ἀλλ᾿ ὁ πέμψας με βαπτίζειν ἐν ὕδατι, ἐκεῖνός μοι εἶπεν· ἐφ᾿ ὃν ἂν ἴδῃς τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον καὶ μένον ἐπ᾿ αὐτόν, οὗτός ἐστιν ὁ βαπτίζων ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ. κἀγὼ ἑώρακα καὶ μεμαρτύρηκα ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Ιω. 1,29-34

3. Με την αποστολή των μαθητών Του και την εμφύσηση τους ο Χριστός τους έδωσε την Δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Οι Λατίνοι για να υποστηρίξουν το Filioque Κακός ερμηνεύουν το κείμενο και λένε ότι ο Υιός στέλνει κατά την Ουσία το Άγιο Πνεύμα (Υπόσταση). Η Αλήθεια είναι ότι το μόνο μεθεκτό είναι η Μία και Αδιαίρετη Ενέργεια του Τριαδικού Θεού.

εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς πάλιν· εἰρήνη ὑμῖν. καθὼς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶς. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐνεφύσησε καὶ λέγει αὐτοῖς· λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· (Ιω. 20, 21-22).

4. Την Πεντηκοστή ήρθε το Άγιο Πνεύμα ως βοή. Δεν ήρθε από κάπου η Υπόσταση του Αγίου Πνεύματος, επειδή Αυτό και Απρόσιτο παραμένει και Πανταχού Παρόν. Η επαγγελία του Αγίου Πνεύματος είναι οι Δωρεές (Ενέργειες) του Θεού στην Εκκλησία.

Καὶ ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό. καὶ ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶκον οὗ ἦσαν καθήμενοι· καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ᾿ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν, καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου, (Πραξ. 2, 1-4).

Όλα αυτά έχουν να κάνουν με μία αδιάψευστη Αλήθεια. Όλα όσα μετέχονται από τον Θεό ανήκουν στην Ενέργεια Του. Αντίθετα η στρέβλωση τους έχουν να κάνουν και με μία επιπλέον πραγματικότητα. Οι λεγόμενη Δυτική θεολογία δεν δέχεται καθόλου την ύπαρξη της Ενέργειας του Θεού. Για αυτόν τον λόγο στην περίπτωση με το εμφύσημα που διηγείται η Γένεση, το αποδίδει σαν ανθρώπινο πνεύμα και υλική ψυχή και στις τρις άλλες περιπτώσεις το ερμηνεύει ως Ουσία της Υπόστασης.

«Καθορᾶται δέ διά τῶν κτισμάτων, οὐχ ἡ οὐσία, ἀλλ᾿ ἡ δημιουργική τοῦ θεοῦ ἐνέργεια. Ὥστε δυσεβῶς καί τοῦτο καί τῶ Εὐνομίω συμφωνοῦντες λέγουσιν, ὅτι διά τῶν κτισμάτων ἡ οὐσία τοῦ θεοῦ ὁρᾶται…» (Γρ. Παλαμά, εκδ. Χρήστου, τομ. Ε΄, 119)».

 

«Ἀκουέτωσαν, ὅτι ὁ Ἰακώβ τό πρόσωπον εἶδε τοῦ θεοῦ· καί οὐ μόνον οὐκ ἀφήρηται τό ζῆν, ἀλλ᾿ ὡς αὐτός φησι, καί σέσωσται, καίτοι τοῦ θεοῦ λέγοντος, ¨οὐδείς ὄψεται τό πρόσωπον μου καί ζήσεται¨ (Ἔξ. 33,20). Ἆρ᾿ οὖν δύο θεοί, ὁ μέν εἷς ἔχων πρόσωπον τῆ ὁράσει τῶν ἁγίων ὑποπίπτον, ὁ δέ ἕτερος πρόσωπον ἔχων ὑπέρ πᾶσαν ὅρασιν; Ἂπαγε τῆς δυσσεβείας! Ἀλλά πρόσωπον μέν τοῦ θεοῦ ὁρώμενόν ἐστιν ἡ κατά τήν ἐπί τούς ἀξίους ἐπιφάνειαν ἐ ν έ ρ γ ε ι α καί χάρις τοῦ θεοῦ. Τοῦ αὐτοῦ δέ πρόσωπον μηδέποτε ὁρώμενον, ἡ ὑπέρ πᾶσαν ἔκφανσιν καί ὅρασιν ἔσθ᾿ ὅτε λέγεται φ ύ σ ι ς τοῦ θεοῦ· ¨οὐδείς γάρ ἔστη ἐν ὑποστήματι¨ (Ἱερ. 23,18) καί οὐσία Κυρίου, κατά τό γεγραμμένον, καί θεοῦ φύσιν ἢ εἶδεν, ἢ ἐξηγόρευσεν». (Γρ. Παλαμά, εκδ. Χρήστου, τομ. ΣΤ΄, Σελ. 138, Στοιχ. 160-169).

 

 

Ασλανίδης Σταύρος.