Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑΝ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ -- «Ὅποιος ἐλεύθερα συλλογᾶται, συλλογᾶται καλά». Ρήγας Βελεστινλῆς

Ὁ Ρήγας Βελενστινλής, μιὰ φωτεινὴ καὶ ρωμαλέα μορφὴ τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας, δὲν ὑπῆρξε μόνο ὁ φλογερὸς βάρδος τῆς ἐλευθερίας καὶ ὁ πρωτομάρτυρας τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως. Ὑπῆρξε, πολὺ περισσότερο, ὁ τολμηρὸς ἐνσαρκωτὴς τοῦ Νεοελληνικοῦ Κράτους, μὲ τὸ Σύνταγμά του, μέσα στὸ Βαλκανικὸ καί, γενικότερα, τὸν Εὐραπαϊκὸ χῶρο, πιστεύοντος στὴν τεράστια δύναμη τῆς Ἑλληνικῆς Παιδείας, μὲ ὀρθοὺς προσανατολισμοὺς καὶ φωτεινοὺς ὁρίζοντες. Σ᾽ ἐποχή, ποὺ ἡ καθολικὴ ἐκπαίδευση δὲν εἶχε καθιερωθεῖ ἀκόμη στὴν Εὐρώπη, μὲ τὸ ἄρθρο 22, ὁρίζει: «Ὅλοι, χωρὶς ἐξαίρεσιν, ἔχουν χρέος νὰ ἠξεύρουν γράμματα. Ἡ Πατρὶς ἔχει νὰ καταστήση Σχολεῖα εἰς ὅλα τὰ χωρία, διὰ τὰ ἀρσενικὰ καὶ θηλυκὰ παιδία. Ἐκ τῶν γραμμάτων γεννᾶται ἡ προκοπή, μὲ τὴν ὁποίαν λάμπουν τὰ ἐλεύθερα Ἔθνη. Νὰ ἐξηγοῦνται οἱ παλαιοὶ ἱστορικοὶ συγγραφεῖς. Εἰς δὲ τὰς μεγάλας πόλεις νὰ διδάσκεται ἡ γαλλικὴ καὶ ἡ ἰταλικὴ γλῶσσα. Εἰς ὅλα τὰ σχολεῖα ἡ ἑλληνικὴ νὰ εἶναι ἀπαραίτητος». Ἀκολουθεῖ τὶς ἀπόψεις τοῦ Πατροκοσμᾶ, ποὺ πιστεύει, ὅτι «ὅλα τὰ παιδιὰ νὰ μαθαίνουν γράμματα, ποὺ λαμπρύνουν τὸν νοῦν τοῦ μαθητοῦ». Εἶχε συνθέσει  ἰδιαίτερο ποίημα, μὲ τίτλο: «Ὕμνος πρὸς τὴν παιδείαν καὶ πρόσκλησις τῶν Μουσῶν εἰς τὴν Ἑλλάδα». Εἶναι χαρακτηριστικὸ τὸ ἀπόσπασμα:

«Ἡ σοφία ἂς ἀστράψη καὶ τὸ Γένος μας ἂς λάμψη πάλιν τὸ Ἑλληνικόν. Καὶ αἱ Μοῦσαι ἂς ἀρχίσουν καὶ γλυκὰ νὰ κελαδήσουν ἦχον τὸν μελωδικόν…».  

Τὰ αἰτήματα αὐτὰ ἐξακολουθοῦν νὰ ἔχουν ἐπικαιρότητα. Τὸ κλασικὸ γράμμα καὶ ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα, ὅπως ἀποκρυσταλλώνονται στὸ ἔργο τῶν κορυφαίων τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, ὀφείλουν ν᾽ ἀποτελοῦν τὸ βάθρο τῆς παιδείας μας, ποὺ ἀντλεῖ χυμοὺς ἀπ᾽ τὴν ἑλληνικὴ ἀρχαιότητα καὶ τὴ βυζαντινὴ πνευματικότητα. Σήμερα, ἡ περιρρέουσα τὴν Κοινωνία μας ἀτμόσφαιρα εἶναι ὑλιστικὴ καὶ εὐδαιμονιστική. Οἱ ἠθικὲς δυνάμεις τοῦ τόπου μας εἶναι λίγες καὶ οἱ ἀξίες τῆς ζωῆς, διαρκῶς, ὑποχωροῦν, ὥστε ὅλα νὰ ἐπιτρέπονται καὶ ὅλα νὰ γίνονται χωρὶς φραγμοὺς καὶ τιμωρίες. Ἡ ἀσεβὴς λύσσα τῶν καταλυτικῶν καιρῶν μας καταστρέφει τὰ ἰδανικὰ καὶ τὸ παρελθόν μας. Ἡ Ἑλληνικὴ Παιδεία ἔπαψε νὰ εἶναι ἀνθρωπιστικὴ καὶ ἀνθρωποπλαστικὴ λειτουργία. Χρειάζεται πίστη, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ἐνατένιση πρὸς τὸ μέλλον. Ἡ μοῖρα τοῦ Ἑλληνικοῦ σχολείου εἶναι ἡ μοῖρα τοῦ Ἔθνους. Ἡ Πατρίδα ἔζησε καὶ θὰ ζήσει μὲ μιὰ Παιδεία Ἑλληνοχριστιανική, μὲ τὴν πίστη τῶν ἰδανικῶν της καὶ τὶς ὑψηλὲς ἀναβάσεις της, ποὺ ἐκράτησε ἀλώβητη τὴν Ὀρθοδοξία καὶ ἀμόλυντο τὸν Ἑλληνισμό. Ἡ φωνὴ τοῦ Ρήγα εἶναι πάντοτε ζωντανὴ καὶ ἐπίκαιρη.

Δημήτριος Κουτσουλέλος

Επόπτου Δημοτικής Εκπαιδεύσεως