ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Ωδή  θ΄.  Ο  Ειρμός.

Απορεί πάσα γλώσσα, ευφημείν προς αξίαν· ιλιγγιά δε νους και υπερκόσμιος, υμνείν σε Θεοτόκε· όμως αγαθή υπάρχουσα, την πίστιν δέχου· και γαρ τον πόθον οίδας, τον ένθεον ημών· συ γαρ Χριστιανών ει προστάτις, σε μεγαλύνομεν.

Ερμηνεία.

Το παρόν Τροπάριον προσφωνεί ο Μελωδός εις την Θεοτόκον· όθεν επιστρέφων προς αυτήν, ω Θεοτόκε, λέγει, κάθε γλώσσα, είτε των ανθρώπων είτε των Αγγέλων (λέγονται γαρ και γλώσσαι Αγγέλων, οποίαι και αν είναι αύται, καθώς μαρτυρεί ο Απ. Παύλος: «Εάν ταις γλώσσαις των Αγγέλων λαλώ, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι» (α΄ Κορ. ιγ: 1), και Αγγελική και ανθρωπίνη γλώσσα απορεί, και δεν δύναται να σε επαινέση, Θεοτόκε, κατά την αξίαν της Θεομητορικής σου μεγαλειότητος. Ου μόνον δε η γλώσσα, αλλά και αυτός ο νους, από τον οποίον πηγάζει κάθε νόημα και κάθε λόγος εις την γλώσσαν, και νους όχι μόνον ημών των ανθρώπων, ο συνδεδεμένος σαρκί και αίματι, αλλά και αυτός ακόμη ο υπερκόσμιος και απλούς, οποίος είναι των Σεραφείμ και των Χερουβίμ, και ούτος ιλιγγιά και σκοτίζεται εις το να σε υμνή και να σε εγκωμιάζη, και παθαίνει παρομοίως με εκείνους όπου βλέπουσι μεν μέσα εις κανέν μέγα και αχανές πέλαγος, μη ημπορούντες δε να ιδούν βαθύτερον, σκοτίζονται κατά τον εγκέφαλον. Όμως εσύ, Παρθένε, μη αποβλέψης εις την αναξιότητα ημών των υμνητών Σου, μηδέ δια τούτο αποστραφής τους ιδικούς μας ύμνους· αλλά με το να είσαι αγαθή και του υπεραγάθου και φιλανθρώπου Θεού πανάγαθος και φιλάνθρωπος Μήτηρ, δέχου την πίστιν, με την οποίαν Σοι προσφέρομεν τους παρόντας ύμνους· ηξεύρεις γαρ, Δέσποινα, ηξεύρεις τον ένθεον και θερμότατον πόθον, τον οποίον τρέφομεν εις τας ψυχάς μας προς την θεομητορικήν Σου μεγαλειότητα· δια τον οποίον, ει και ανάξιοι είμεθα, αποτολμώμεν όμως να Σε μεγαλύνωμεν· επειδή Εσύ είσαι η προστάτις των Χριστιανών εις κάθε περίστασιν και εν τη παρούση ζωή και εν τη μελλούση. Σχεδόν το νόημα του Ειρμού τούτου εκθέτει και ο της Θεσσαλονίκης Γρηγόριος πανηγυρίζων εις την Κοίμησιν της Θεοτόκου και λέγων απορητικώς προς Αυτήν: «Τις Σου το θεαυγές κάλλος υπογράψει, Θεομήτορ Παρθένε, λόγος; Ου γαρ εστι τα Σα λογισμοίς και λόγοις ορίζειν· πάντα γαρ υπερβαίνει και νουν και λόγον· υμνείν δ΄ όμως έξεστι, Σου φιλανθρώπως προσιεμένης· Συ γαρ και χαρίτων απασών χωρίον, και πλήρωμα καλοκαγαθίας παντοίας, και πίναξ, και εικών έμψυχος αγαθού παντός και χρηστότητος πάσης». Έφη δε και ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας εν τω εις τα Εισόδια λόγω αυτού: «Οίμαι γαρ, ει τινές εισιν Αγγέλων λόγοι, Μυστηρίων θείων τω όντι Άγγελοι, μηδέ τούτους αν εφικέσθαι των χαρίτων της Θεομήτορος· ης γαρ η αγιωσύνη την κτιστήν πάσαν φύσιν εκβέβηκεν, ουκ αν λόγος κτίσματος ταύτην αξίως υμνήσαι δύναιτο».