Πρωτοπρεσβύτερος π. Θεόδωρος Ζήσης : «Τὸ ἁγιασμένο καὶ προδομένο εἰκοσιένα»

Κοινωνικὴ ἢ ἐθνικοθρησκευτικὴ Ἐπανάσταση;

Ἡ ἀναφορὰ στὰ προεπαναστατικὰ κινήματα καὶ στοὺς ὁπλαρχηγούς, ποὺ σὰν κλάδοι ἐβλάστησαν ἀπὸ τὴν φύτρα τοῦ Βυζαντίου, καὶ ξανάνθισε τὸ δένδρο τῆς Ρωμιοσύνης, μᾶς ὁδηγεῖ συνειρμικὰ στὴν πρώτη παρεξήγηση καὶ παρερμηνεία τοῦ Εἰκοσιένα, κυρίως ἀπὸ μαρξιστὰς καὶ ἀριστεροὺς ἱστορικοὺς καὶ διανοουμένους, οἱ ὁποῖοι ἰσχυρίζονται πὼς δῆθεν ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821 δὲν εἶχε ἐθνικοθρησκευτικὸ χαρακτήρα, δὲν ἀπέβλεπε δηλαδὴ στὴν ἐκδίωξη τοῦ ἀλλοθρήσκου καὶ ἀλλοεθνοῦς κατακτητοῦ, δὲν ἦταν πόλεμος «γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία, γιὰ τῆς πατρίδος τὴν ἐλευθερία», ἀλλὰ εἶχε κοινωνικὰ καὶ ὑλιστικὰ κίνητρα, ἦταν μία κοινωνικὴ ἐπανάσταση, ἕνας ἐμφύλιος πόλεμος, τῶν πτωχῶν ἐναντίον τῶν πλουσίων, τῶν λαϊκῶν τάξεων ἐναντίον τῶν ἀρχόντων, Τούρκων καὶ ντόπιων Κοτζαμπάσηδων, καὶ ὅτι οἱ πρωταγωνιστὲς τοῦ ἀγῶνος ἐμπνεύσθηκαν ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1789. Γιὰ τὴν τελείως ἀνιστόρητη αὐτή, ἀντιεπιστημονική, καὶ ἰδεολογικὰ κατασκευασμένη ἄποψη εἶναι τόσο βέβαιοι ὥστε ἰσχυρίζονται πὼς ὅσοι δὲν τὴν δέχονται προδίδουν τὸ εἰκοσιένα, ὅπως τιτλοφορεῖ τὸ σχετικὸ βιβλίο του ὁ Γ. Βαλέτας «Τὸ προδομένο Εἰκοσιένα», μὲ τὴν διαφορὰ ὅτι ἡ προδοσία ἐπιστρέφει πίσω σ᾽ αὐτοὺς ποὺ τὴν ἐφεῦραν.

Δὲν θὰ ἀπαριθμήσουμε ἐδῶ ὅσους ἐκπροσωποῦν αὐτὴν τὴν ἄποψη, ἡ ὁποία συνοδεύεται μάλιστα καὶ ἀπὸ ἀντιεκκλησιαστικὴ ἀθεϊστικὴ χροιά, μὲ τὸ ἐπιχείρημα πὼς ἡ Ἐκκλησία, ὁ κλῆρος, δὲν βοήθησαν τὴν ἐξέγερση καὶ ἦταν μὲ τὸ μέρος τῶν Τούρκων. Χρησιμοποιοῦν μάλιστα καὶ τὸ ὄνομα τοῦ πρωτομάρτυρος τῆς ἐλευθερίας, τοῦ πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε´, ἐπικαλούμενοι τὸν γνωστὸ ἀναγκαστικὸ καὶ διπλωματικὸ ἀφορισμὸ τῆς Ἐπαναστάσεως γιὰ τὸ καλὸ τῶν ὑποδούλων, τὸν ὁποῖο μάλιστα σύμφωνα μὲ ἔγκυρες πληροφορίες ὁ πατριάρχης κρυφὰ τὸν ἀκύρωσε σὲ κρυφὴ μυστικὴ ἀκολουθία. Οἱ πιὸ γνωστοὶ ἀνάμεσα σ᾽ αὐτοὺς τοὺς στρατευμένους στὴν μαρξιστικὴ ἰδεολογία ἱστορικοὺς εἶναι ὁ Γιάννης Κορδᾶτος καὶ ὁ Γιάννης Σκαρίμπας, μεταξὺ ἄλλων εὐαρίθμων. Οἱ Ἕλληνες ὅμως, ὅπως φάνηκε καὶ ἀπὸ τὴν μικρή μας ἀναφορὰ στὰ προεπα ναστατικὰ κινήματα, δὲν περίμεναν τὴν Γαλλικὴ Ἐπανάσταση, γιὰ νὰ ἀρχίσουν τὴν ἐξέγερση ἐναντίον τοῦ ἀλλοθρήσκου καὶ ἀλλοεθνοῦς κατακτητοῦ. Ὁ Κωνσταντῖνος Νούσκας (ὑποστράτηγος ἐ.ἀ) στὸ μικρὸ ἀλλὰ περιεκτικὸ καὶ δυνατὸ σὲ ἐπιχειρήματα βιβλίο του «πραγματικὴ ὄψη τοῦ 1821», ἀριθμεῖ πάνω ἀπὸ τριάντα προεπαναστατικὰ κινήματα, στὴν συντριπτική τους πλειοψηφία πρὶν ἀπὸ τὴν Γαλλικὴ Ἐπανάσταση, ἡ ὁποία ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ταξικὸ καὶ κοινωνικό της χαρακτῆρα εἶχε καὶ ἀντιχριστιανικὴ καὶ ἀθεϊστικὴ χροιὰ μὲ σφαγὲς κληρικῶν στὴν ἐπαναστατικὴ γκιλοτίνα. Ὁ ἀγώνας ὅμως τοῦ 1821 ἦταν ἐθνικὸς καὶ θρησκευτικός, τῶν Ἑλλήνων ἐναντίον τῶν Τούρκων, τοῦ Σταυροῦ ἐναντίον τῆς ἡμισελήνου, εὐλογημένος μέσα σὲ ἐκκλησιὲς καὶ μοναστήρια μὲ πρωτοστάτες καὶ μπροστάρηδες τοὺς κληρικούς. Εἶναι ἀμέτρητες οἱ σχετικὲς πληροφορίες μέσα ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ κείμενα τοῦ ἀγῶνος καὶ ἔχουν συγκεντρωθῆ ἀπὸ τὴν σχετικὴ βιβλιογραφία· μὲ ἀφθονία μάλιστα βρίσκει κανεὶς πολλὲς ἀπ᾽ αὐτὲς στὸ ἐξαιρετικὸ βιβλίο τοῦ ἀγαπητοῦ συμμαθητοῦ, συναδέλφου στὴν Θεολογικὴ Ἐπιστήμη, κ. Πέτρου Γεωργαντζῆ, λαμπροῦ ἐκπαιδευτικοῦ καὶ ἱστορικοῦ τῆς Θράκης καὶ ἰδιαίτερα τῆς πατρίδος του Ξάνθης, ποὺ ἔχει τὸν τίτλο «Οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ τὸ Εἰκοσιένα. Ἀντίδραση ἢ προσφορά;». Καὶ μόνο ἡ σαφέστατη γνώμη τοῦ θρυλικοῦ γέρου τοῦ Μωριᾶ, ἀνάμεσα ἀπὸ πάμπολλες ἄλλες ἄλλων ἀγωνιστῶν, ἀρκεῖ νὰ συντρίψει τὸ ἰδεολογικὸ κατασκεύασμα τῶν ἀριστερῶν ἱστορικῶν καὶ διανοουμένων. Λέγει λοιπὸν ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: «Ἡ ἐπανάσταση ἡ ἐδική μας δὲν ὁμοιάζει μὲ καμμίαν ἀπ᾽ ὅσες γίνονται τὴν σήμερον εἰς τὴν Εὐρώπην. Τῆς Εὐρώπης οἱ ἐπαναστάσεις εἶναι ἐναντίον τῶν διοικήσεών των, εἶναι ἐμφύλιος πόλεμος. Ὁ ἰδικός μας πόλεμος ἦταν ὁ πλέον δίκαιος, ἦταν ἔθνος μὲ ἄλλο ἔθνος». Καὶ στὸν γνωστὸ λόγο του στὴν Πνύκα πρὸς τὴν σπουδάζουσα νεολαία μεταξὺ ἄλλων εἶπε: «Ὅταν ἀποφασίσαμε νὰ κάμωμε τὴν Ἐπανάσταση, δὲν ἐσυλλογισθήκαμε οὔτε πόσοι εἴμεθα οὔτε πὼς δὲν ἔχομε ἅρματα... ἀλλ᾽ ὡς μία βροχὴ ἔπεσε εἰς ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία τῆς  ἐλευθερίας μας καὶ ὅλοι, καὶ οἱ κληρικοὶ καὶ οἱ προεστοί, καὶ οἱ καπεταναῖοι καὶ οἱ πεπαιδευμένοι καὶ οἱ ἔμποροι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ὅλοι ἐσυμφωνήσαμε εἰς αὐτὸν τὸν σκοπὸν καὶ ἐκάμαμε τὴν ἐπανάσταση». Εἶναι τόσο ἀστήρικτο τὸ ἰδεολογικὸ κατασκεύασμα γιὰ τὸν κοινωνικὸ χαρακτήρα τῆς Ἐπανάστασης, ποὺ κύριο στόχο βέβαια ἔχει νὰ πλήξει τὴν Ἐκκλησία, τοὺς κληρικούς, ποὺ δῆθεν δὲν βοήθησαν στὸν ἀγώνα, ὥστε σοβαροὶ νεώτεροι ἀριστεροὶ ἱστορικοὶ τὸ ἔχουν ἀπορρίψει. Μνημονεύουμε ἀπὸ αὐτοὺς μόνον τὴν γνώμη ποὺ ἐξέφρασε ὁ Λέανδρος Βρανούσης, κλείνοντας τὶς ἐργασίες σχετικοῦ συμποσίου, ποὺ ἔγινε στὴν Ἀθήνα τὸν Αὔγουστο τοῦ 1981 ἀπὸ τὸ Κέντρο Μαρξιστικῶν Ἐρευνῶν (Κ.Μ.Ε.): «Ἄκουσα ὅτι ἔγινε λόγος χτὲς γιὰ τὸν ἐθνικο απελευθερωτικὸ χαρακτήρα τοῦ εἰκοσιένα καὶ θὰ εἶναι νομίζω θετικὸ ἀπόκτημα, ἂν μὲ τὶς ἐργασίες αὐτοῦ τοῦ Συμποσίου ἑδραιωθεῖ ἡ διαπίστωση καὶ παγιωθεῖ ὁ ὁρισμὸς ὅτι τὸ εἰκοσιένα ἦταν ἀγώνας πρώτιστα καὶ βασικὰ ἐθνικοαπελευθερωτικός. Ἀγώνας γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἀνεξαρτησία. Σ᾽ αὐτὸ ἔγκειται ὅλο τὸ μεγαλεῖο του, γι᾽ αὐτὸ καὶ μόνο εἶναι σταθμὸς στὴν ἱστορία, σύμβολο καὶ ὁδηγός. Δόξα λοιπὸν στὸ ἀθάνατο εἰκοσιένα». Ὑπάρχει μάλιστα καὶ ἡ πληροφορία, ποὺ τὴν ὀφείλουμε στὸν γνωστὸ ἱστορικὸ καὶ βαλκανιολόγο Ἀχιλλέα Λαζάρου, ὅτι ἀκόμη καὶ ὁ Γιάννης Κορδᾶτος «διόρθωσε τὴν ἀρχική του ἄποψη ὅτι ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 ἦταν κοινωνική. Παραδέχτηκε ὅτι ἦταν ἐθνική». Αὐστηρότερος, ἀλλὰ ἀληθινός, ὁ γνωστός μας χριστιανὸς λογοτέχνης Γεώργιος Βερίτης εἶπε σχετικά: «Ἐκεῖνοι ποὺ ἰσχυρίστηκαν τὴν θέση αὐτὴ ἢ εἶχαν χάσει ἐντελῶς τὴν αἴσθηση τοῦ γελοίου ἢ δὲν ἦλθαν ποτὲ στὴν παραμικρὴ ψυχικὴ ἐπαφὴ μὲ τοὺς ἥρωες τοῦ 21... Ἐποποιΐες ὅπως τοῦ Ἀρκαδίου, τῆς Ἀλαμάνας καὶ τῆς Γραβιᾶς. Ὁλοκαυτώματα σὰν τοῦ Μεσολογγιοῦ δὲν βρίσκουν τὴν δικαίωση, ἀλλ᾽ οὔτε καὶ τὴ γενεσιουργό τους αἰτία παρὰ μονάχα στὴν πίστη στὰ μεγάλα ἰδανικά».