Παληό και Νέο ημερολόγιο -- Του αειμνήστου Αθανασίου Σακαρέλλου, Θεολόγου

1. Είναι «αντάρτες»

1. Εκθέσαμε πιο πάνω τα κριτήρια, με βάση τα οποία μπορεί να κρίνει κάποιος, ποια από τις δύο μερίδες, που διασπάστηκαν οι πιστοί το 1924, είναι η Εκκλησία του Χριστού. Επειδή όμως κάθε μια από τις δύο αυτές μερίδες εκτόξευσε εναντίον της άλλης ορισμένες κατηγορίες, ή πρόβαλε ορισμένα επιχειρήματα και διατύπωσε ορισμένους ισχυρισμούς αναφορικά με το σχίσμα που προκλήθηκε, νομίζουμε χρήσιμο να εκθέσουμε μερικά απ’ τα στοιχεία αυτά, με σύντομο σχολιασμό.

2. Μια πρώτη κατηγορία, που συνήθως διατυπώνουν οι Νεοημερολογίτες σε βάρος των πιστών που έμειναν πιστοί στο Παληό Ημερολόγιο, είναι ότι είναι αντάρτες! Την κατηγορία τους αυτή την θεμελιώνουν στα εξής επιχειρήματα:

---------------------

Ο/Η Ανώνυμος είπε...

Απόφαση όχι απλής συνόδου Κολυμπαρίστικης προέλευσης και έμπνευσης, αλλά πανορθοδόξου εν πνεύματι Αγίω συνόδου θα είναι καθ΄ όλα έγκυρη. Μυστήρια υπάρχουν και θα υπάρχουν και στη νεοημερολογήτικη Εκκλησία, η αληθινή και καθαρή Εκκλησία είναι όμως στην Εκκλησία όσων έμειναν στη παράδοσή της κι ο νοών νοείτω. Άλλωστε παρατηρούμε, βλέπουμε πού οδηγεί η όλη κατάσταση μετά τη καινοτομία του 1924 κι εντεύθεν. Ότι συμβαίνει στα επί μέρους αυτό συμβαίνει και επί του όλου, είναι ένας ομόκεντρος κύκλος, ολοένα μεγαλώνει και δείχνει το μέγεθος του αποτελέσματος.. Από τα μικρά ανοίγματα μπαίνει ο εχθρός. Για αυτό δόθηκε εντολή, μικρή αλλά συμβολική, όταν χτιζόταν ο Ναός του Σολομώντα, να τοποθετηθούν πλέγματα στα παράθυρα, ώστε να μην εισχωρούν και να μη μολύνουν ούτε.. μύγες το ιερό! Αντίθετα παρατηρούμε ότι μέσα στην Εκκλησία όπως και εντός μας αφήνουμε μικρές οπές, ελάχιστα ανοίγματα απ΄ τα οποία μπαίνει ο εχθρός.. Αυτά τα ανοίγματα συνεχώς κάνουν οι καινοτόμοι, και φτάσαμε στον οικουμενισμό, οικοδομούν είτε ηθελημένα είτε αθέλητα το.. αντίχριστο πνεύμα ακόμη και εντός της Εκκλησίας!

α. Κατά την διδασκαλία της Αγίας Γραφής και των αγίων Πατέρων, όλοι οι πιστοί οφείλουν υπακοή στην Εκκλησία. Την ευθύνη της Εκκλησίας έχουν οι ποιμένες της, που είναι οι επίσκοποι, ως διάδοχοι των Αποστόλων. Γι’ αυτό και οι Πατέρες, όπως ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας, διδάσκουν ότι τον επίσκοπο πρέπει να τον βλέπουν σαν τον ίδιο τον Κύριο: «Τον ουν επίσκοπον δήλον ως αυτόν τον Κύριον δει προσβλέπειν» 204 . Ο 38 ος Αποστολικός κανόνας ορίζει ότι «ο επίσκοπος να έχει τη φροντίδα όλων των εκκλησιαστικών πραγμάτων και να τα διαχειρίζεται με την ιδέα ότι ο Θεός τον εποπτεύει». Ο δε Ιγνάτιος Αντιοχείας συμπληρώνει ότι «ο ποιών τι λάθρα του επισκόπου τον διάβολον λατρεύει 205 ».

β. Οι λαϊκοί και οι μοναχοί είναι ποίμνιο της Εκκλησίας. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τους ποιμένες της, και δη τους επισκόπους, οι οποίοι στέκονται «επί – σκοπόν» κι’ έχουν την ευθύνη για τη διαφύλαξη της παρακαταθήκης της πίστεως. Ο 64 ος Κανόνας της Πενθέκτης Συνόδου ψέγει όσους αντιποιούνται το έργο των ποιμένων της Εκκλησίας, λέγοντας: «Τι σεαυτόν ποιείς ποιμένα, πρόβατον ων; Τι γίνη κεφαλή, πους τυγχάνων; Τι στρατηγείν επιχειρείς τεταγμένος εν στρατιώταις»; Στηριζόμενοι στην πιο πάνω διδασκαλία της Εκκλησίας, όσοι άλλαξαν το Ημερολόγιο ισχυρίζονται, ότι το 1924 όσοι λαϊκοί, μοναχοί, ή, ελάχιστοι ιερείς, έπαυσαν την «κοινωνία» με την Εκκλησία, για το ζήτημα του Ημερολογίου, επαναστάτησαν κατά της Εκκλησίας, διέπραξαν ανταρσία εναντίον της και είναι ένοχοι ανυπακοής! Και αποφαίνονται «με άκρα ταπείνωση!», ότι αιτία όλων αυτών των κακών, που διέπραξαν όσοι έμειναν πιστοί στο Παληό Ημερολόγιο, είναι ο εωσφορικός εγωϊσμός τους! Όφειλαν, λοιπόν, κατ’ αυτούς, όσοι διέκοψαν το 1924 την «κοινωνία», ως καλοί στρατιώτες, να αφήσουν την πρωτοβουλία των κινήσεων τους στους στρατηγούς της Εκκλησίας, τους επισκόπους. Όφειλαν να υπακούουν στις διαταγές τους. Αυτά περίπου, κατά καιρούς ισχυρίζονται πολλοί απ’ αυτούς, που δέχτηκαν το Νέο ημερολόγιο. 206

3. Οι πιο πάνω απόψεις των Νεοημερολογιτών είναι η… «μισή αλήθεια»! Κι’ αυτό, γιατί υπάρχουν ορισμένα σημεία, που διαφέρουν απ’ αυτά που πιστεύει η Εκκλησία και διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες. Ας δούμε μερικά απ’ αυτά: α. Σύμφωνα, με τα όσα πιο πάνω είδαμε να ισχυρίζονται όσοι δέχτηκαν το Νέο ημερολόγιο, «οι πιστοί οφείλουν υπακοή στην Εκκλησία». Πως όμως νοούν την «Εκκλησία»; Εάν την εννοούν, ως «κοινωνία αγίων», τότε όσοι έμειναν πιστοί στο Παλαιό Ημερολόγιο, ενήργησαν σωστά, γιατί έμειναν πιστοί στα όσα διδάσκουν οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας! Εάν εννοούν, ως «Εκκλησία», τον τότε Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, τότε αλλάζουν τα πράγματα. Ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, και ο κάθε επίσκοπος, δεν είναι η Εκκλησία! Είναι λάθος όμως, το να ταυτίζουμε την «Εκκλησία» με ένα οποιοδήποτε πρόσωπο, έστω και αν αυτό είναι επίσκοπος, ή Αρχιεπίσκοπος, ή Πατριάρχης! Η Εκκλησία ταυτίζεται με όλους τους αγίους! Είναι «κοινωνία αγίων» ζώντων και κεκοιμημένων Θα είχαν δίκηο, όσοι υποστηρίζουν τα πιο πάνω, αν έλεγαν, ότι «οι πιστοί οφείλουν υπακοή στον επίσκοπό τους»! Αυτό είναι το σωστό. Στην περίπτωση όμως αυτή, πρέπει να εξεταστούν μερικά άλλα προβλήματα, που δημιουργούνται περαιτέρω, όπως: Πρώτον, σε ποιόν επίσκοπο οφείλει να κάνει υπακοή ο πιστός! Στον οποιοδήποτε; Κι’ όταν ο επίσκοπος ( το ίδιο ισχύει και για τους «πνευματικούς» που εξομολογούνται οι πιστοί) δεν ορθοτομεί τον λόγο της αληθείας, οφείλει ο πιστός να κάνει υπακοή; Εάν όμως κάνει υπακοή σε ένα τέτοιο επίσκοπο, ή «πνευματικό», τότε μάλλον έχει σίγουρη την κόλαση, όπως έλεγε κι’ ο μακαριστός π. Ιω. Ρωμανίδης! Οι άγιοι Πατέρες απαιτούν υπακοή μόνο στους Ορθοδόξους επισκόπους, και μάλιστα στους αγίους! Αυτοί είναι οι απλανείς οδηγοί για τη σωτηρία του ανθρώπου! Ο Μέγας Βασίλειος γράφει, ότι εάν οι ποιμένες λέγουν κάτι σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, πρέπει να υπακούομε. Αν όμως λέγουν κάτι αντίθετο απ’ τις εντολές του Ευαγγελίου, κι’ αν ακόμη αυτός που προστάσσει είναι άγγελος εξ ουρανού, ή κάποιος Απόστολος, δεν πρέπει να υπακούομε 207 . Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει ότι όταν οι επίσκοποι δεν ορθοδοξούν, τότε είναι: «κρείσσων επαινετός πόλεμος ειρήνης χωριζούσης Θεού»! 208 Ο Μέγας Αθανάσιος συμπληρώνει ότι από τους πρώτους ακόμα αιώνες η Εκκλησία πάντοτε απέκοπτε τους αιρετικούς. Προέβαινε δε σ’ αυτή την ενέργεια επειδή τους πιστούς αυτούς αλλοτρίους είδεν η καθολική και αγία Εκκλησία» και «αναθεματίζει η αγία και καθολική Εκκλησία». 209 Από τη στιγμή κατά την οποία οι Παλαιοημερολογίτες είχαν σοβαρούς λόγους να πιστεύουν, ότι η αλλαγή του ημερολογίου ήταν αντίθετη με τις εντολές του Θεού, ούτε ανυπακοή, ούτε ανταρσία, ούτε επανάσταση μπορεί να κατηγορηθούν ότι έκαναν, με το να μη δεχθούν το Νέο ημερολόγιο. Και δεύτερον, ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος ήταν επίσκοπος, μόνο για τους πιστούς, που ανήκαν στην επισκοπή του. Οι λοιποί πιστοί ανήκαν σ΄ άλλες επισκοπές. Αυτοί όφειλαν να κάνουν υπακοή στους δικούς τους επισκόπους. Γι΄ αυτά όμως τα θέματα, δεν αποφασίζει κανένας επίσκοπος μόνος του. Έτσι λένε οι Κανόνες, ο 34 ος Αποστολικός, ο 9 ος της Αντιόχειας, κ.ά. Αποφασίζει η Σύνοδος των επισκόπων. Εδώ αποφάσισε μόνος του ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος! Γι’ αυτό στη περίπτωση αυτή η απόφασή του ήταν παράνομη. Δεν είχε επομένως υποχρέωση κανένας πιστός να υπακούσει σε μια τέτοια απόφαση! Ίσως, ισχυρισθεί κάποιος, ότι ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος το 1923 συγκάλεσε δύο φορές την Ιεραρχία, η οποία αποφάσισε την αλλαγή αυτή. Αυτό είναι σωστό. Αλλά η Ιεραρχία και τις δύο φορές αποφάσισε την αλλαγή υπό ένα όρο. Να προηγηθεί συνεννόηση με όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες! Αυτό σημαίνει κοινή συμφωνία με όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και Πατριαρχεία. Αυτό όμως, δεν έγινε! Και όχι μόνο δεν έγινε συνεννόηση με τις λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες, αλλά έχουμε δεδομένη τη ρητή αντίρρηση μερικών απ’ αυτές. Αφού δεν έγινε συνεννόηση με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, για να υπάρξει ομοφωνία για την αλλαγή του ημερολογίου, δεν είχε ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος την εξουσιοδότηση της Ιεραρχίας να προβεί στην αλλαγή του ημερολογίου! Γι’ αυτό λέμε, ότι απεφάσισε μόνος του κι’ επομένως κακώς άλλαξε το ημερολόγιο! Το ότι κακώς και αντικανονικώς έγινε η αλλαγή του Ημερολογίου, το ομολογούν και πολλοί από τους Νεοημερολογίτες! Να, τι ισχυρίζεται ο ίδιος ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, για τη μη συνεννόηση με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες: «...Οικουμενική Σύνοδος δεν ήτο δυνατόν να συγκροτηθή, επομένως κάν οι λοιποί υπεχώρουν ο Φώτιος έμελλε να επιμείνει, καθιστών αδύνατον την εν τω ζητήματι συμφωνίαν πασών των Εκκλησιών. Ήτο λοιπόν ανάγκη να τεθή ενώπιον της Ιεραρχίας το ζήτημα αν έπρεπε να γίνη εφαρμογή της περί ημερολογίου αποφάσεως, δεδομένου ότι δεν συνεφώνουν εις τούτο πάντες οι Πατριάρχαι» 210 Ομολογεί δηλ. ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ότι επειδή δεν συνεφώνουν όλοι οι Πατριάρχες για την αλλαγή του ημερολογίου, πράγμα το οποίο τέθηκε ως προϋπόθεση για την αλλαγή, γι’ αυτό προχώρησε στην αλλαγή,… μόνος του! Τι να ειπεί κανένας!

β. Ο 38 ος αποστολικός κανόνας ορίζει πράγματι ότι «ο επίσκοπος να έχει την φροντίδα όλων των εκκλησιαστικών πραγμάτων και να τα διαχειρίζεται με την ιδέα, ότι ο Θεός τον εποπτεύει». Για ποια πράγματα όμως, ο Αποστολικός Κανόνας αναθέτει την φροντίδα στους επισκόπους; Αναθέτει για τα θέματα πίστεως και Ορθοδοξίας; Όχι! Τότε, τι τους αναθέτει; Τους αναθέτει, λέγει ο ιερός Νικόδημος « τα χωράφια, τα ακίνητα αποκτημάτων, είτε κειμήλια» 211 ! Αυτό λέει ο 38 ος Αποστολικός Κανόνας. Ο επίσκοπος έχει μέγιστη υποχρέωση να φυλάττει την Ορθόδοξη πίστη από κάθε κίνδυνο. Ευθύνη όμως μέγιστη έχει κι’ ο κάθε πιστός! Ο επίσκοπος έχει ένα λόγο περισσότερο. Η ευθύνη του όμως αυτή δεν είναι αποκλειστική! Διατηρούν και οι πιστοί αλληλέγγυα με αυτόν ακέραιη τη δική τους ευθύνη.

 γ. Οι λαϊκοί και οι μοναχοί, βεβαίως, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τον επίσκοπο στα ειδικά επισκοπικά του καθήκοντα! Στα άλλα ζητήματα όμως, τα γενικά, με τα οποία βαρύνεται και κάθε Ορθόδοξος Χριστιανός, όπως είναι η ευθύνη για την υπεράσπιση της Ορθοδοξίας, η ευθύνη είναι κοινή σ΄ όλα τα μέλη της Εκκλησίας, σ’ όλο το λαό. Όταν λέμε «λαός» της Εκκλησίας, δεν εννοούμε μόνο τους λαϊκούς. Λαός της Εκκλησίας είναι όλα τα μέλη της, από τους ποιμένες της, μέχρι τους μοναχούς και λαϊκούς! Και σ΄ αυτό το λαό, οι Ορθόδοξοι Πατριάρχες της Ανατολής το 1848 επεφόρτισαν την ευθύνη για τη διαφύλαξη της Ορθοδοξίας, όταν διακήρυξαν ότι «ο υπερασπιστής της θρησκείας εστίν αυτό το σώμα της Εκκλησίας, ήτοι αυτός ο λαός όστις εθέλει το θρήσκευμα αυτού αιωνίως αμετάβλητον και ομοειδές τω των Πατέρων αυτού» 212 ! Είναι λάθος το να θέλουμε να περιορίσουμε την ευθύνη για τη διαφύλαξη της Ορθοδοξίας μόνο στους επισκόπους! Το κάθε μέλος της Εκκλησίας έχει απεριόριστη ευθύνη για την διαφύλαξη της Ορθοδοξίας, σ’ όποιο πόστο κι’ αν βρίσκεται! Και θα δώσει λόγο στο Θεό, για την τυχόν αδιαφορία ή αμέλεια του σ’ αυτό το ζήτημα! Ο πιο πάνω 64 ος Κανόνας, που επικαλούνται μερικοί για να περιορίσουν στους επισκόπους την ευθύνη για τη διαφύλαξη της Ορθοδοξίας, έχει άλλη σημασία. Αναφέρεται στους χαρισματούχους της αρχαίας Εκκλησίας, για τους οποίους μιλάει ο Απ. Παύλος 213 . Μεταξύ αυτών, όπως φαίνεται απ’ την επιστολή αυτή του Απ. Παύλου, υπήρξαν ορισμένες προστριβές, γιατί μερικοί ήθελαν να εκτελούν έργο χαρισματούχου, χωρίς οι ίδιοι να είναι χαρισματούχοι, ή να έχουν το χάρισμα του οποίου το έργο θέλουν να εκτελούν. Δεν αναφέρεται επομένως ο Κανόνας στην αμετάθετη υποχρέωση κάθε πιστού να υπερασπίζεται την πίστη του, να την ομολογεί «έμπροσθεν των ανθρώπων»! Η υποχρέωση αυτή δεν είναι έργο συγκεκριμένων πιστών. Είναι όλων!

δ. Πως είναι δυνατόν να είναι επομένως αντάρτες και επαναστάτες, όσοι αποτειχίζονται από τον μη ορθοφρονούντα επίσκοπό τους, όταν οι άγιοι Πατέρες υποχρεώνουν και επαινούν τους πιστούς που προβαίνουν σε μια τέτοια ενέργεια; Να, τι λέγει γι’ αυτούς τους χριστιανούς ο 15 ος Κανόνας της Πρωτοδευτέρας Συνόδου: Αυτοί που αποτειχίζονται «θα θεωρηθούν από τους Ορθοδόξους άξιοι της τιμής που τους αρμόζει. Δεν καταδίκασαν επισκόπους, αλλά ψευτοεπισκόπους και ψευτοδιδασκάλους. Και δεν κατατεμάχισαν την ένωση της εκκλησίας με σχίσμα, αλλά φρόντισαν με ζήλο να σωθεί η εκκλησία από σχίσματα και διαιρέσεις» 214 . Τέτοια άτομα, η Εκκλησία δεν τα θεώρησε ποτέ επαναστάτες, αντάρτες και ανυπάκουα! Απεναντίας τα τίμησε και τα τιμά ακόμα ως προμάχους της Πίστεως. Τα τιμά, όπως τιμά ένα Θεόδωρο Στουδίτη, ένα Μάξιμο Ομολογητή, ένα Γρηγόριο Παλαμά, ένα Μάρκο Ευγενικό, και τόσους άλλους! Η «αποτείχιση», λοιπόν, δεν δημιουργεί ανταρσίες στην Εκκλησία. Είναι η τελευταία ασφαλιστική δικλείδα, που μπορεί να σώσει την Εκκλησία, όταν αντιμετωπίζει, όπως τώρα, τον έσχατο κίνδυνο αφανισμού της από τις αιρέσεις και όχι μόνο! Και αυτή την ασφαλιστική δικλείδα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, έπρεπε σήμερα να αξιοποιεί η Εκκλησία, γιατί σπανίως άλλοτε κινδύνευσε τόσο από τις αιρέσεις, όσο σήμερα! Αν σήμερα, η αίρεση του Οικουμενισμού άπλωσε τόσο πολύ τα πλοκάμια της, αν έχει τυλίξει σ’ αυτά τόσους επισκόπους, Αρχιεπισκόπους και Πατριάρχες, αυτό οφείλεται και στο ότι οι πιστοί έπαυσαν να χρησιμοποιούν το τελευταίο αυτό όπλο, που τους απέμεινε. Παρόπλισαν την «αποτείχιση»! Και όσοι το έκαναν αυτό, θα είναι υπόλογοι στο Θεό, για τον μέγιστο κίνδυνο αφανισμού, που διατρέχει η Ορθοδοξία. Τα φοβερά εκείνα λόγια του Κυρίου «άρα ελθών ο υιός του ανθρώπου ευρήσει την πίστιν επί της γης », 215 πρέπει να ηχούν ακατάπαυστα στα αυτιά κάθε πιστού. Και αλλοίμονο, αν η πίστη αυτή του Χριστού χαθεί στις μέρες μας από δική μας υπαιτιότητα! Αυτό θα είναι το «βδέλυγμα ερημώσεως», 216 δηλ. η αντικατάσταση της ορθής πίστεως από την Εκκλησία, με την αίρεση! Γι’ αυτό, υπεύθυνοι θα είμαστε και εμείς!

ε. Αβίαστα, λοιπόν, καταλήγουμε στο συμπέρασμα, ότι όσοι στις 10 Μαρτίου 1924 συνέχισαν ν’ ακολουθούν το Παληό ημερολόγιο, δεν έκαναν παρακοή στην Εκκλησία, ούτε ανταρσία, ούτε επανάσταση, όπως τους κατηγορούν όσοι δέχτηκαν το Φράγκικο ημερολόγιο! Αυτό, που έκαναν ήταν η «παύση της κοινωνίας» με τους επισκόπους, που καινοτόμησαν! Και αυτό ήταν υποχρέωσή τους, εφόσον πίστευαν ότι το Νέο ημερολόγιο ήταν λόγος «αποτείχισής» τους. Το εάν ήταν, ή όχι λόγος «αποτείχισής» τους, έπρεπε να συνέλθει Σύνοδος επισκόπων για να το κρίνει. Το ότι δεν συνήλθε τέτοια Σύνοδος, αυτό δεν βαρύνει όσους αποτειχίστηκαν. Αποτελεί όμως τεκμήριο υπέρ αυτών, που έμειναν πιστοί στο Παληό Ημερολόγιο. Η περίπτωση της «αποτείχισής» μοιάζει με τη δυνατότητα, που έχει ένας άνθρωπος να καταθέσει αγωγή ή μήνυση εναντίον κάποιου, που νομίζει ότι τον αδίκησε. Το εάν έχει δίκηο ή όχι αυτός που κατέθεσε την αγωγή, ή μήνυσή του, αυτό θα το κρίνει το δικαστήριο. Έτσι, συμβαίνει και με την «αποτείχιση». Εάν κάποιος πιστός πιστεύει, ότι υπάρχουν «λόγοι ευσέβειας ή δικαιοσύνης» διακοπής της «κοινωνίας» του με τον επίσκοπό του, μπορεί να αποτειχιστεί. Πρέπει όμως να συγκληθεί σύνοδος, να αποφασίσει, αν καλώς ή κακώς αποτειχίστηκε ο πιστός. Τα πράγματα είναι απλά και δεν χρειάζεται να τα περιπλέκει κανένας. Το ότι δεν συνήλθε τέτοια σύνοδος, θα το δούμε πιο κάτω.