ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ «ΚΑΛΙΕΡΓΩ ΤΗ ΣΥΜΠΑΘΕΙΑ» ΠΟΥ ΕΙΠΕ Ο π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ (Σε αντιπαροβολή με την κακόδοξη θέση του για το μη εφάμαρτο της έκτρωσης πριν τον τρίτο μήνα της κύησης)

Του θεολόγου,  Β. Χαραλάμπους

________________

Η αναφορά του Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομου Παπαδάκη, κατά την 1^η Ιουλίου, στο μνημόσυνο (όχι εόρτιο μνήμη), του π.  Ιωσήφ Βατοπαιδινού, (κατά την ομιλία του στη σύναξη της αδελφότητας της Μονής Βατοπαιδίου), για το καθοριστικό γι’ αυτόν περιστατικό με τον π. Ιωσήφ τον Βατοπαιδινό, που τάϊζε τα μυρμήγκια στη μυρμηγκοφωλιά με ψίχουλα (από ψωμί) και την απάντηση του που προκάλεσε θαυμασμό στους ‘’ημετέρους’’  «καλιεργώ τη συμπάθεια», μου έδωσε αφορμή  αντιπαραβολής με τη στάση του για τις εκτρώσεις, πριν τον τρίτο μήνα της κύησης.

Θα ήταν μειωτικό για τον εν λόγω Αρχιμανδρίτη,  να σχολιάσω το γεγονός αυτό, για το  πώς του δόθηκε η αφορμή να συγκοινοβιάσει κάποιο χρονικό διάστημα, με τη συνοδεία αυτή.   Όμως δεν θεωρώ αχρείαστη την αντιπαραβολή του γεγονότος αυτού, με το ηχητικό ντοκουμέντο, (που κυκλοφορεί στο διαδύκτιο), με τον γέροντα Ιωσήφ τον Βατοπαιδινό, να ομιλεί για το μη εφάμαρτο της έκτρωσης πριν τον τρίτο μήνα της κύησης.  Για τα υμενόπτερα εφαρμόζεται σκέφτηκα, η άκρα ακρίβεια και για τον άνθρωπο, τον κατ’ εικόνα Θεού πλασμένο, ο π. Ιωσήφ αφορμάται (παρερμηνεύοντας) από εντολή που δόθηκε για τη σκληροκαρδία των Εβραίων*.

Πρό τι η αντιπαραβολή μου αυτή; Εμπαθής σκοπιμότητα  για να ειπωθεί απλά αυτό που έχω κατά νουν;  Τίποτα από όλα αυτά δεν συμβαίνει.  Απλά την απάντηση του, «καλιεργώ τη συμπάθεια» τη θεώρησα ελλιπή, καθότι σύγκρινα την υπερβολική φροντίδα για τις αποικίες των μυρμηγκιών, με την κακόδοξο αναφορά για τις εκτρώσεις πριν τον τρίτο μήνα της κύησης. Στην αναφορά του αυτή ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός, διακρίνει το έμβρυο σε «εξεικονισμένον και μη», με αποτέλεσμα να μη θεωρεί φόνο την έκτρωση εμβρύου «μη εξεικονισμένου».  Κατά τον π. Ιωσήφ τον Βατοπαιδινό, η διάκριση γίνεται ανάμεσα σε ζων έμβρυο και έμψυχο.  Θεωρεί δηλαδή, ότι το έμβρυο αποκτά ψυχήν μετά τον τρίτο μήνα, καθώς επίσης και το  ότι δεν είναι φόνος η έκτρωση που γίνεται πριν τον τρίτο μήνα,  πλάνη την οποίαν είχε και  ο Θωμάς Ακινάτης, ο οποίος ως γνωστό είχε επηρεασθεί από τον Αριστοτέλη και δεν δέχοταν ότι είναι φόνος η πρώιμη άμβλωση.  Ο  Άγιος Βασίλειος λέγει, «εκμεμορφωμένου και ανεξεικονίστου παρ’ ημίν ουκ έστιν».

Ηχούν ακόμα στ΄αυτιά μου, οι της «αντιπαθείας» λόγοι, του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού, (από ηχητικό ντοκουμέντο) «τώρα οι παπάδες λένε, ου, ου, ου, αν ακούσεις τους παπάδες τι λένε!  Έχει και κάποιους εκεί στο Σταυροβούνι (γέλως), με τι δογματισμούς ομιλούν (γέλώς).  Ρε, τελείωσε, είναι φόνος, από το Θεό θα…(γέλως)».

Υπάρχει απόφαση της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου για το θέμα τούτο, η οποία επικύρωσε τον Β΄ Κανόνα του Αγίου Βασιλείου.  Επίσης η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, στις  7/6/2001  σε ανακοίνωσή της αναφέρει «Η Εκκλησία πιστεύει ότι το έμβρυο από τη στιγμή της συλλήψεως είναι πρόσωπο και εικόνα του Θεού και έχει δικαίωμα στη ζωή, το οποίο κανείς δεν μπορεί να του το αφαιρέσει».  Εάν γίνουν αποδεκτές, οι της πλάνης συμβουλές, θα δολοφονούνται δυστυχώς τα έμβρυα που δεν έχουν φτάσει τον τρίτο μήνα της κυήσεως

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός επίσης, στα  «Κεφάλαια φιλοσοφικά» αναφέρει «Ομουπόστατα εισίν, ότε δύο φύσεις εν μια υποστάσει ενωθώσι και μίαν  σχώσιν υπόστασιν σύνθετον και εν πρόσωπον, ως ψυχή και σώμα».  «Η ψυχή όλη δι όλου του σώματος χωρεί και ομοχρόνως εν τη ζωή γίνεται» λέγει ο Άγιος  Γρηγόριος Νύσσης στο σύγγραμμά του «Εξήγησις του Άσματος των Ασμάτων», Λόγος Ζ΄.  Σαφώς δεν προηγείται το σώμα της ψυχής, αλλ’ η ψυχή γίνεται «ομοχρόνως» με το σώμα.  Είναι χαρακτηριστική η ρήση του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης,  με το ομοχρόνως να επεξηγεί πλήρως ότι «άμα το σώμα και  η ψυχή».  «Ούτε γαρ σώμα προ της ψυχής αφίστατο, ούτε ψυχή προ του σώματος» αναφέρει ο Άγιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης, P.G. 89,724.  Πως δύναται να ισχυριστεί κανένας, ότι «το σώμα πρώτον γέγονεν και η ψυχή ύστερον» εάν θέλει ορθοδόξως να φρονεί;  «Την ψυχήν ούτε γαρ προυφίσταται του σώματος, ούτε μεθυφίσταται.  Αλλ’ άμα τη τούτου γενέσει κτίζεται και αυτή»  ομιλεί ο Άγιος Ιωάννης ο  Σιναΐτης (Κλίμαξ, Λόγος Κστ΄).  Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς  στα Εκατόν Πεντήκοντα Κεφάλαια (Συγγράμματα Τόμος Ε΄)  αναφέρει  «Η μέντοι ψυχή συνέχουσα το σώμα, ω και συνεκτίσθη, πανταχού του σώματος εστίν… »

Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει «ελεήμων καρδία εστί καύσις καρδίας υπέρ πάσης της κτίσεως, υπέρ ανθρώπων και των ορνέων και των ζώων και των δαιμόνων και υπέρ παντός κτίσματος».  Πρωτίστως «καύσις καρδίας υπέρ ανθρώπων» και ως άνθρωπος λογίζεται και το έμβρυο από τη στιγμή της σύλληψης  καθότι «Άμα δε το σώμα και η ψυχή πέπλασται, ου το μεν πρώτον, το δε ύστερον» όπως αναφέρει ο Άγιος  Ιωάννης ο  Δαμασκηνός στο σύγγραμμά του  «Έκδοσις ακριβής Ορθοδόξου Πίστεως», με το «άμα» να δηλώνει επακριβώς το ταυτόχρονον. 

Ας έχει δώσει χιλιάδες ψίχουλα στα μυρμήγκια (τέτοιες ευαισθησίες και άθεοι μπορούν να τις έχουν,  ίσως και μεγαλύτερες), από τη στιγμή που δίδαξε την κακοδοξία του μη εφάμαρτου της έκτρωσης, πριν τον τρίτο μήνα της κύησης, ποιά «συμπάθεια» έχει να μας διδάξει;

Θα μπορούσε λοιπόν  κανείς, ορθοδόξως φρονών, να ισχυριστεί ότι «άχρι τρίτου μηνός, ουκ είναι το έμβρυον άνθρωπος»;   Τότε δηλαδή είναι μόνο σώμα;  Ποιός Άγιος της Εκκλησίας μας, είπε ποτέ κάτι τέτοιο;  Απάντηση αληθείας το «συναμφότερον» που είπε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, καθώς και το καταληκτικόν «ον δη κατ’ εικόνα ποιηκέναι Θεός λέγεται», το οποίον μαρτυρεί το μεγαλείο της αγάπης του Τριαδικού Θεού προς τον άνθρωπον. 

Ο Β΄ Κανών του Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου (Περί της φθειράσης κατ’ επιτήδευσιν το έμβρυον), εις την προς Αμφιλόχιον Ικονίου Επιστολή Κανονική Α, αναφέρει «Η φθείρασα κατ’επιτήδευσιν, φόνου δίκην επέχει.  Ακριβολογία δε εκμεμορφωμένου και ανεξεικονίστου παρ’ημίν ουκ έστιν».

Η «αντιπάθεια» προς την κακοδοξία αυτή, του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού, δεν μου επιτρέπει να συγκατανεύσω προς την συνένοχη «απάθεια», ούτε να εκφράσω λόγους θαυμασμού, για εκείνο το «καλιεργώ την ‘’συμπάθεια’’, με το πλήθος των υμενοπτέρων».

* «προς την σκληροκαρδίαν υμών έγραψεν υμίν την εντολήν ταύτην» Μαρκ. Ι,5.