Ιερομόναχος Ευθύμιος Τρικαμηνάς. ερμηνεία του 15ου Κανόνος από το νέο βιβλίο του, που μόλις κυκλοφόρησε.

Ἐν συνεχείᾳ εἰς τόν λίβελλον κάνει ὁμολογία πίστεως καί καταδικάζει ὅλες τίς αἱρέσεις μέ λεπτομερῆ ἀναφορά εἰς τήν Εἰκονομαχία. Τελειώνοντας δέ ἀναφέρει τά ἑξῆς: «Ταῦτα μέν οὕτως ὁμολογῶ, καί τούτοις συγκατατίθεμαι, καί ἐξ ὅλης καρδίας καί ψυχῆς καί διανοίας ἀποφαίνομαι. ἐάν δέ, ὅπερ ἀπέστω, ἐκ διαβολικῆς προσβολῆς ἐν οἱῳδήποτε χρόνῳ ἑκουσίως ἤ ἀκουσίως διαστραφῶ ἐκ τῶν ὑπ’ ἐμοῦ τούτων προωμολογημένων, ἀνάθεμα ἔσομαι ἀπό τοῦ πατρός καί τοῦ υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου πνεύματος, καί τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας, καί παντός ἱερατικοῦ τάγματος ἀλλότριος. Φυλάξω δέ κατά τούς θείους Κανόνας τῶν τε ἁγίων ἀποστόλων καί τῶν θεσπεσίων πατέρων ἡμῶν, ἑαυτόν ἀπό πάσης δοσοληψίας καί αἰσχροκερδείας» (ὅπ. ἀν., 3, 230). Ἐδῶ βλέπομε τόν Ἐπίσκοπο νά ἀναθεματίζη ὁ ἴδιος τόν ἑαυτόν του, ἄν στό μέλλον

καθ’ οἱονδήποτε τρόπο ἀρνηθῆ τήν Ὀρθοδοξία. Ἄρνησις, εἰς τό σημεῖον αὐτό, θεωρεῖται ἡ μή ἀποτείχισις ἀπό τούς αἱρετικούς, οἱ ὁποῖοι κατεῖχον τήν ἐκκλησιαστική ἐξουσία. Ὅταν ἐν συνεχείᾳ ἀνέγνωσε τόν λίβελλο καί ὁ δεύτερος Ἐπίσκοπος, ὁ ἅγ. Εὐθύμιος Ἐπίσκοπος Σάρδεων εἶπε:

«Εὐλογητός ὁ Θεός ὁ ἑνώσας αὐτόν τῇ καθολικῇ ἐκκλησίᾳ» (ὅπ. ἀν., 3, 730). Δηλαδή διά τῆς αἱρέσεως ὁ Ἐπίσκοπος εἶχε ἐξέλθει τῆς Ἐκκλησίας, ἔστω καί ἄν ἦτο ἑνωμένος μέ Συνόδους καί Πατριάρχες καί μέ τήν μετάνοια καί ἐπιστροφή στήν ὀρθόδοξο πίστι ἑνώθηκε καί εἰσῆλθε στήν Ἐκκλησία.

Ὅταν ἀνέγνωσε τόν λίβελλο ὁ τρίτος Ἐπίσκοπος, ἔγινε συζήτησις, ἄν θά τούς δεχθοῦν ἁπλῶς ὡς μετανοοῦντας ἤ θά ἔπρεπε νά τούς ἀποδώσουν καί τούς ἐπισκοπικούς θρόνους:

«Ταράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπε δοκεῖ ὑμῖν τούς θρόνους αὐτῶν ἀπολαμβάνειν;

Οἱ εὐλαβέστατοι μοναχοί εἶπον · καθώς ἐδέξαντο αἱ ἅγιαι καί οἰκουμενικαί ἕξ σύνοδοι τούς ἐξ αἱρέσεως ἐπιστρέφοντας, καί ἡμεῖς δεχόμεθα. Ἡ ἁγία σύνοδος εἶπεν · ἀρέσκει πᾶσιν ἡμῖν. καί ἐκελεύσθησαν ὅ,τε εὐλαβέστατος Βασίλειος ἐπίσκοπος Ἀγκύρας,

καί Θεόδωρος ὁ εὐλαβέστατος ἐπίσκοπος τοῦ Ἀμμορίου, καθίσαι εἰς τούς βαθμούς καί εἰς τάς καθέδρας αὐτῶν»(ὅπ. ἀν., 3, 231).

Βλέπομε λοιπόν φανερά ὅτι ἡ Σύνοδος ἀπεφάσισε νά μήν τούς τιμωρήση, ἀλλά νά τούς ἀποδώση και τούς ἐπισκοπικούς θρόνους, ἐφ’ ὅσον μετενόησαν καί ὑπεσχέθησαν νά μήν ἀρνηθοῦν πάλι τήν ὀρθόδοξο πίστι. Ἡ παρατήρησις τῶν μοναχῶν καί ἡ ἀποδοχή τῆς Συνόδου ὅτι «καθώς ἐδέξαντο αἱ ἅγιαι καί οἰκουμενικαί ἕξ σύνοδοι τούς ἐξ αἱρέσεως ἐπιστρέφοντας καί ἡμεῖς δεχόμεθα», σημαίνει ὅτι τούς Ἐπισκόπους αὐτούς τούς ἀντιμετώπισαν ὡς αἱρετικούς, παρ΄ ὅτι αὐτοί οἱ Ἐπίσκοποι ὑπήκουον στόν

Πατριάρχη καί στήν πολυάνθρωπο Σύνοδο τῆς Ἱέρειας τῶν 348 Ἐπισκόπων πού ναί μέν σήμερα γνωρίζουμε ὅτι ἔχει καταδικασθῆ ὡς αἱρετική, τότε ὅμως, ἀποτελοῦσε τήν τελευταία ὀρθόδοξη Σύνοδο · καί προσέτι εἶχον καί τήν στήριξι τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας, ἡ ὁποία ἀσκοῦσε τότε σημαντικωτάτη ἐπιρροή στά ἐκκλησιαστικά πράγματα καί ἐνίοτε μάλιστα τά κατηύθυνε. Ἀπό ὅλα αὐτά γίνεται φανερό ὅτι μόνο ἡ ὁμολογία καί ἡ ἀποτείχισις ἐν καιρῷ αἱρέσεως εἶναι ὁ ἀσφαλής δρόμος πρός σωτηρία καί παραμονή στήν Ἐκκλησία.