Πρό ὀλίγων ἡμερῶν, ἀνέκυψεν ἕν ζήτημα εἰς τό παρόν ἱστολόγιον, τό ὁποῖον ἐσκανδάλισε μερικούς ἀδελφούς, λόγῳ τῆς ἐκ μέρους μου ἐλλιποῦς (καί ἄρα κακῆς) διατυπώσεως τῆς σημασίας τῶν λόγων τοῦ Κυρίου ὀλίγον πρίν ἀπό τό Σταυρικόν μαρτύριόν Του, κατά τήν «ἀγωνίαν ἐν τῷ κήπῳ τῆς Γεθσημανῆ», ἤτοι: «πάτερ μου, εἰ δυνατὸν ἐστι, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο· πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ» (Ματ. 26:39). Ἐπεκαλέσθην τό χωρίον αὐτό εἰς ἕν σχόλιόν μου διά ν’ ἀποδείξω ὅτι ὁ Χριστός, ἐκτός ἀπό τήν θείαν, εἶχε καί τήν ἀνθρωπίνην θέλησιν, ἡ ὁποία ἀντιτίθεται εἰς τό μαρτύριον καί τόν θάνατον, καί ἄρα ὁ Μονοθελητισμός ἦτο προφανῶς αἵρεσις, ἰδίως μετά τήν καταδίκην τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ ὑπό τῆς Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
Εἷς
ἀνώνυμος
σχολιαστής, ὅμως, ἔγραψεν ὅτι παρηρμήνευσα τό ὡς ἄνω χωρίον καί ἐβλασφήμησα τόν Χριστόν, διότι δῆθεν ὑπενόησα ὅτι ὁ Χριστός ἐδειλίασε καί δέν ἤθελε νά σταυρωθῇ! Ὁ ἐν λόγῳ ἀνώνυμος σχολιαστής ἰσχυρίσθη ὅτι ὁ Κύριος εἶπε τά ὡς ἄνω διά νά ἐξαπατήσῃ τόν Σατανᾶν. Τότε ἐζήτησα τήν ἁγιοπατερικήν τεκμηρίωσιν αὐτῆς τῆς ἑρμηνείας καί εἷς ἐκλεκτός ἀδελφός, ὁ ὁποῖος προφανῶς ἐσκανδαλίσθη ἀπό τό σχόλιόν μου, μοῦ ἔστειλεν ἰδιωτικῶς τήν «Ὑπερφυᾶ Προσευχήν» τῆς Μ. Πέμπτης,[1] καθώς καί τό βιβλίον Ἔκδοσις ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, παραπέμψας με εἰς τά Κεφάλαια ἀπό 67 καί πέρα. Στόχος τοῦ παρόντος
εἶναι ἡ ἐπαναδιατύπωσις τῶν ἀρχικῶν σχολίων μου, μέ βάσιν τά Κεφάλαια 67-71 τοῦ
ὡς ἄνω βιβλίου.
Εἰς τό Κεφάλαιον 68 ὁ Ἅγιος γράφει τά ἑξῆς
σημαντικά:
Ὅτε δὲ ἔλεγε· «Πάτερ, εἰ δυνατόν, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο· πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ», οὐ παντί που δῆλόν ἐστιν, ὡς διδάσκων ἡμᾶς ἐν τοῖς πειρασμοῖς παρὰ μόνου τοῦ Θεοῦ αἰτεῖν τὴν βοήθειαν καὶ τὸ θεῖον τοῦ ἡμετέρου προκρίνειν θελήματος καὶ δεικνύς, ὡς ἀληθῶς τὰ τῆς ἡμετέρας ᾠκειώσατο φύσεως, ὅτι τε κατὰ ἀλήθειαν δύο θελήματα φυσικὰ μὲν καὶ τῶν αὐτοῦ κατάλληλα φύσεων, ἀλλ᾿ οὐχ ὑπεναντία κέκτηται; «Πάτερ», φησὶν ὡς ὁμοούσιος, «εἰ δυνατόν», οὐκ ἀγνοῶν –τί δὲ καὶ τῷ Θεῷ ἀδύνατον;–, ἀλλὰ παιδαγωγῶν ἡμᾶς τὸ θεῖον τοῦ ἡμετέρου προκρίνειν θελήματος· τοῦτο γὰρ μόνον ἀδύνατον, ὃ Θεὸς οὐ βούλεται, οὐδὲ παραχωρεῖ. «Πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ»· ὡς μὲν Θεὸς ταυτοτελὴς ὢν τῷ Πατρί, ὡς δὲ ἄνθρωπος τὸ τῆς ἀνθρωπότητος φυσικῶς ἐνδείκνυται θέλημα· τοῦτο γὰρ φυσικῶς παραιτεῖται τὸν θάνατον.
----------------------------
Πολύ ωραίο το κείμενο. Θα ήθελα να ρωτήσω κάτι τον Δημήτριο. Γιατί ο Χριστός ρωτάει τον Θεό Πατέρα "γιατί με εγκατέλειψες"; Μήπως γνωρίζει τον σκοπό αυτής της ερώτησης του Κυρίου προς τον Πατέρα Θεό;
Ευχαριστώ εκ των προτέρων.
Νικόλαος Ι.Π.
Ο/Η Δημήτριος Χατζηνικολάου είπε...@ 4 Φεβρουαρίου 2022 - 4:00 π.μ.
Ἀγαπητέ Νικόλαε, δέν ἔχω διαβάσει τί λένε οἱ Πατέρες ἐπ' αὐτοῦ, οὔτε ἔχω τόν χρόνον νά τό κάνω τώρα, γι' αὐτό δέν θ' ἀποτολμοῦσα νά ἑρμηνεύσω τό δύσκολον αὐτό χωρίον. Ἄν εἶσαι ὁ ἀδελφός Θεολόγος Νικόλαος Πανταζῆς, ἑρμήνευσέ το σέ παρακαλῶ γιά ἐμᾶς.
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Κατά τον Ιερό Θεοφύλακτο, η ερμηνεία στο συγκεκριμένο εδάφιο, είναι διττή:
α) Με την συγκεκριμένη αντίδραση, πιστοποιείται για πολλοστή φορά η ανθρώπινη φύση Του Χριστού, διότι χαρακτηριστικό γνώρισμα των ανθρώπων είναι η αγωνία της εγκατάλειψης και ο φόβος του θανάτου.
β) Ο Κύριος ενδυθείς την ανθρώπινη φύση, απέκτησε και φυσική γενεαλογία η οποία προήρχετο εκ των Ιουδαίων. Αναφωνώντας την συγκεκριμένη φράση, βοά εξ ονόματος του Ιουδαϊκού λαού, σηματοδοτώντας την εγκατάλειψή τους από Τον Θεό, λόγω της Σταυρώσεως Του Σωτήρα!
Γεώργιος
----------------------
Ερώτηση: ποιος είναι αυτός ο ιερός Θεοφύλακτος; μήπως τον Θεοφύλακτο Αχρίδος; ή κάποιον άλλο;
Μάριος
Ο/Η Νίκος είπε...Οχι, δεν ονομάζομαι Πανταζής. Θα ήθελα να μάθω από κάποιον που γνωρίζει.
Νίκος Ι.Π.
----------------------
Ιερός Θεοφύλακτος, Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος.
Σπουδαίος Βυζαντινός συγγραφέας και ερμηνευτής των τεσσάρων Ιερών Ευαγγελίων του ΙΑ' αιώνος. Είχε διατελέσει διάκονος και Ιεροκήρυκας στην Αγία Σοφία. Ήταν μαθητής του Μιχαήλ Ψελλού.
Το 1083 ανακηρύχθηκε Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος.
Γεώργιος
----------------------
Λάθος κάνει ο Όσιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας. Άλλα μας λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Ο δε Μέγας Αθανάσιος μας λέει ότι το είπε αυτό για να ξεγελάσει τον διάβολο(ο οποίος άρχισε να καταλαβαίνει το σχέδιο του Κυρίου). Έτσι, ακούγοντας αυτό από τον Κύριο, θεώρησε ότι ήταν ένας απλός άνθρωπος(και έβαλε τους ανθρώπους να Τον θανατώσουν).
Σε αυτό που λέει ο Μέγας Αθανάσιος, υπάρχει η ένσταση τούτη: Αφού τότε ήταν ήδη Σταυρωμένος. Μπορούσε να βάλει ο διάβολος τους ανθρώπους να κατεβάσουν τον Χριστό από τον Σταυρό;
Φυσικά και μπορούσε. Άρα καλά τα λέει ο Μέγας Αθανάσιος. Βέβαια, οι άλλοι δύο Μεγάλοι Πατέρες δίνουν άλλη εξήγηση.
Τι τελικά ισχύει, μου είναι δύσκολο να το καταλάβω. Μήπως ισχύουν όλες οι εξηγήσεις, ή η μόνη σωστή είναι αυτή που δίνει ο Άγιος Χρυσόστομος;
-----------------------
Ξεκινάμε με το εξής βασικό. Για να αποφανθούμε ότι κάνει λάθος ένας Πατέρας της Εκκλησίας, θα πρέπει η ερμηνεία του να οδηγεί σε αιρετικό φρόνημα, το οποίο βεβαίως, οφείλουμε να το επισημάνουμε, προς ωφέλεια των υπολοίπων. Επίσης, πρέπει να γνωρίζουμε πως δεν υπάρχει μονοσήμαντη ερμηνεία του Ιερού Ευαγγελίου. Αυτό σημαίνει πως οι ερμηνευτικές μέθοδοι που υιοθετούνται από τους Πατέρες της Εκκλησίας, είναι 4:
α) Ιστορική ερμηνεία (βάσει του ιστορικού στίγματος, δηλαδή κατά γράμμα).
β) Αλληγορική ερμηνεία (μεταφορικές έννοιες και παραλληλισμοί).
γ) Αναγωγική ερμηνεία (ο νους ανάγεται σε υψηλές και ουράνιες αλήθειες).
δ) Τροπολογική ερμηνεία (αναφερόμενη στην ηθική κατάσταση της ψυχής του ανθρώπου).
Άρα λοιπόν, όπου διαπιστώνουμε ερμηνευτική διαφορετικότητα, δεν σημαίνει πως υπάρχει ερμηνευτική εναντιότητα. Ο ένας Πατέρας δεν αναιρεί τον άλλον, αλλά συμπληρώνει τον άλλον (όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους Ευαγγελιστές).
Το πρόβλημα θα ήταν - όπως ανέφερα και αρχικά - εάν μία ερμηνεία κλόνιζε τα Δόγματα της Ορθοδόξου Πίστεως, παρεισάγοντας αιρέσεις, πλάνες, κακοδοξίες.
Γεώργιος
-----------------------------
Εντελώς λάθος αυτά που γράφεις. Το χάρισμα της εξήγησης της Αγίας Γραφής δόθηκε μόνο στον Ιωάννη Αντιοχείας. Αυτό το γράφει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Δεν είναι αίρεση μια λάθος εξήγηση ενός δύσκολου χωρίου της Αγίας Γραφής(π.χ. αν νομίσει κάποιος ότι δεν είναι η Παναγία η μητέρα του Ιακώβου - έτσι την αναφέρει ο Ευαγγελιστής -, κάνει λάθος, δεν πέφτει όμως σε αίρεση). Η άριστη εξήγηση της Αγίας Γραφής ανήκει μόνο στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Σήμερα οι άνθρωποι έφτασαν σε μεγάλο βαθμό υπερηφάνειας και προσπαθούν να εξηγήσουν την Αγία Γραφή. Δεν τους αρκεί η εξήγηση του Αγίου Χρυσοστόμου. Διαφορές στην εξήγηση της Αγίας Γραφής υπάρχουν στους Πατέρες της Εκκλησίας. Αυτό είναι φυσικό. Γιατί; Γιατί η άριστη εξήγηση δόθηκε μόνο στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Ο Χριστός φώναξε δυνατά για να καταλάβουν αυτοί που ήταν κοντά του ότι ήταν ζωντανός(την ώρα που γίνονταν ο σεισμός κ.λπ). Έτσι κατάλαβαν ότι Αυτός ήταν εκείνος που τα κάνει όλα αυτά. Αυτό που φώναξε, ήταν μια προφητεία της Παλαιάς Διαθήκης. Γιατί το είπε; Το εξηγεί ο άριστος ερμηνευτής της Αγίας Γραφής.Τι μας λέει; Ας μας το πει ο Γεώργιος και ας αφήσει τον Όσιο Θεοφύλακτο Βουλγαρίας(ο οποίος Άγιος Θεοφύλακτος, στις περισσότερες ερμηνείες που κάνει, αντιγράφει τον Άγιο Ιωάννη Αντιοχείας).
------------------------
...''Το χάρισμα της εξηγήσεων της Αγίας Γραφής δόθηκε μόνο στον Ιωάννη Αντιοχείας.''
...''Η άριστη εξήγηση της Αγίας Γραφής ανήκει μόνο στον Αγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.''
...''Ο Χριστός φώναξε δυνατά για να καταλάβουν αυτοί που ήταν κοντά του ότι ήταν ζωντανός(την ώρα που γίνονταν ο σεισμός κ.λπ).''
...''Το εξηγεί ο άριστος ερμηνευτής της Αγίας Γραφής.Τι μας λέει;Ας μας το πει ο Γεώργιος και ας αφήσει τον Όσιο Θεοφύλακτο Βουλγαρίας(ο οποίος Άγιος Θεοφύλακτος,στις περισσότερες ερμηνείες που κάνει,αντιγράφει τον Άγιο Ιωάννη Αντιοχείας).''
...
Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ και ρύσαι με από την σύγχρονη Βαβέλ...
Εύχομαι σε όλους μας καλή φώτιση, γιατί η εποχή που διανύουμε είναι πολύ περίεργη...
Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τον διαχειριστή του ιστολογίου, για την φιλοξενία των σχολίων μου.
Γεώργιος.
-----------------------
Ναι, το έχω ακούσει και εγώ αυτό για τον Χρυσόστομο. Μάλιστα δεν έχει λιώσει και το ένα του αυτί. Ήταν, λένε, το αυτί που άκουγε τον Απόστολο Παύλο όταν του εξηγούσε τις Επιστολές του. Δεν πρέπει να γινόμαστε τόσο σχοκαστικοί γι'αυτά τα θέματα. Εσύ Γιώργο, έχεις εκκλησιαστική κοινωνία με τους Γ.Ο.Χ; Ποια Σύνοδο ακολουθείς; Που ανήκεις, στον Ιερώνυμο ή σε κάποια Σύνοδο του Παλαιού Ημερολογίου; Νικόλαος.
----------------------
Ο/Η Ανώνυμος είπε...Αγαπητέ Νίκο, θα σου πω μόνο ότι προσπαθώ να κρατηθώ Ορθόδοξος, μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα που επικρατεί... Προσωπική μου πεποίθηση είναι, πως βρισκόμαστε πολύ κοντά σε αυτό:
''ἔσται γὰρ τότε θλῖψις μεγάλη, οἵα οὐ γέγονεν ἀπ᾿ ἀρχῆς κόσμου ἕως τοῦ νῦν οὐδ᾿ οὐ μὴ γένηται.'' (ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΚΔ' 21).
Και προσπαθώ, μήπως και ελκύσω το έλεος του Κυρίου, προκειμένου να μου συμβεί αυτό:
''οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός με, ἐὰν μὴ ὁ πατὴρ ὁ πέμψας με ἑλκύσῃ αὐτόν, καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.'' (ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΣΤ' 44).
Ώστε να βρεθώ σε αυτή την κατάσταση:
''ὅτι ἐτήρησας τὸν λόγον τῆς ὑπομονῆς μου, κἀγώ σε τηρήσω ἐκ τῆς ὥρας τοῦ πειρασμοῦ τῆς μελλούσης ἔρχεσθαι ἐπὶ τῆς οἰκουμένης ὅλης, πειράσαι τοὺς κατοικοῦντας ἐπὶ τῆς γῆς.'' (ΙΕΡΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ Γ' 10).
Δεν ξέρω αν σε κάλυψα, αλλά δεν θέλω να σε επηρεάσω με τις προσωπικές μου επιλογές, οι οποίες μπορεί να είναι και λανθασμένες, καθότι δεν αποτελώ σημείο αναφοράς για τίποτα. Εσύ να ελπίζεις ακράδαντα σε αυτό:
''Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν, ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε, κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν· πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται.'' (ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ Ζ' 7-8).
Ένα μόνο μπορώ να σου πω απεριφράστως, άνευ δισταγμού και επιφυλάξεως. Μακρυά από Οικουμενιστές (οδοστρωτήρες της Ορθοδόξου Πίστεως, των Ιερών Κανόνων και της Ιεράς Παραδόσεως)! Φεύγε και σώζου!
Ο Κύριος να σε ευλογεί!
Γεώργιος.
--------------------------
Οχι, δεν θα με επηρεάσεις αν μου πεις τον χώρο που ανήκεις. Ίσως προσπαθήσω να τον γνωρίσω. Δεν έχω δουλειά με Οικουμενιστές και αιρετικούς.
Νικόλαος