Τροπάριον.
Υιόν υψίστου,
Υιόν Παρθένον, Θεόν παιδίον γενόμενον, προσκυνήσαντά με, νυν απόλυσον εν
ειρήνη.
Ερμηνεία.
Τούτο το
Τροπάριον αναφέρεται υπό του Συμεών προς τον Σωτήρα Χριστόν λέγοντος: «Νυν
απολύεις τον δούλον σου, Δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη» (Λουκ. β: 29). Ω
Δέσποτα, λέγει, της ζωής και του θανάτου, απόλυσον εμέ από του βίου τούτου του
φθαρτού και προσκαίρου, και μεταβίβασόν με εις τον άφθαρτον εκείνον και
ατελεύτητον αιώνα, κατά την ερμηνείαν Ευθυμίου του Ζυγαδηνού εις τον Λουκάν,
και του ανωνύμου ερμηνευτού των Κανόνων· απόλυσον δε εμέ εν ειρήνη λογισμών,
κατά τον Ευθύμιον και Θεοφύλακτον, επειδή οι ταράττοντές με λογισμοί περί της
θείας ενανθρωπήσεως ειρήνευσαν· ή εν ειρήνη αφοβίας, διότι πλέον δεν φοβούμαι
θάνατον δια το βαθύ μου γήρας· ή εν ειρήνη χαράς, διότι πλέον δεν λυπούμαι υπέρ
της ελευθερίας του Ισραήλ· είδον γαρ τώρα τον ελευθερωτήν· ή εν ειρήνη: ήτοι εν
αναπαύσει, διότι έως ου ζη ο άνθρωπος, πάντοτε ταράττεται· αποθανών δε
ειρηνεύει, κατά την ερμηνείαν του Θεοφυλάκτου· όθεν είπεν ο Ιώβ: «Θάνατος ανδρί
ανάπαυσις» (Ιώβ γ: 23). Διατί παρακαλώ να με απολύσης; Διότι εγώ, λέγει, σε
επροσκύνησα τον Υιόν του υψίστου Πατρός κατά την Θεότητα, και Υιόν της Παρθένου
κατά την ανθρωπότητα, τον αυτόν Θεόν τέλειον και παιδίον γενόμενον: ήτοι
άνθρωπον τέλειον. Μακράν δε πρέπει να διώκεται από τους ορθοδόξους το δυσσεβές
φρόνημα Νεστορίου του ανθρωπολάτρου, δύο Υιούς φρονούντα, άλλον μεν τον εκ
Πατρός γεννηθέντα ως Θεόν, άλλον δε τον εκ της Παρθένου γεννηθέντα ως άνθρωπον.
Επειδή δε ο Θεολόγος Γρηγόριος λέγει, ότι ο Υιός του Θεού και Υιός ανθρώπου
γίνεται· δια τούτο ένα διδάσκει τον Υιόν κατά την υπόστασιν και το πρόσωπον,
δύο δε τας φύσεις αυτού, Θεότητα και ανθρωπότητα, τον αυτόν Θεόν τέλειον, και
άνθρωπον τέλειον, απαθή τη Θεότητι, και παθητόν τη ανθρωπότητι. Όθεν και ο
θεοφόρος Μάξιμος είπεν: «Ου λέγομεν επί Χριστού διαφοράν υποστάσεων· ότι Τριάς
μεμένηκεν η Τριάς και σαρκωθέντος του Λόγου, προσθήκης προσώπου ου
προσγενομένης τη Αγία Τριάδι δια την σάρκωσιν· λέγομεν δε φύσεων διαφοράν, ίνα
μη τω Λόγω κατά την φύσιν ομοούσιον την σάρκα πρεσβεύωμεν» (Κεφάλαιον υζ΄ της
έκτης εκατοντάδος των γνωστικών). Και πάλιν ο αυτός λέγει εν τη ξβ΄ λύσει των
απόρων: «Ει δε σαρκός εν Χριστώ και Θεότητος μετά την ένωσιν υπάρχει κατά φύσιν
διαφορά, (ου γαρ ταυτόν κατ΄ ουσίαν ποτέ Θεότης και σαρξ) προς φύσεως μιας
γένεσιν η των συνελθόντων ουδαμώς γέγονεν ένωσις, αλλά προς μίαν υπόστασιν,
καθ΄ ην ουδεμίαν εν Χριστώ καθ΄ οιονδήποτε τρόπον ευρίσκομεν διαφοράν· ταυτόν
γαρ τη οικεία σαρκί καθ΄ υπόστασιν ο Λόγος· καθ΄ ο γαρ αν ο Χριστός έχη
διαφοράν, εν είναι κατά πάντα τρόπον ου δύναται· καθό δε την οιανούν παντελώς
ουκ επιδέχεται διαφοράν, κατά πάντα τρόπον το εν απ΄ αυτού διαπαντός ευσεβώς
έχει, και ον και λεγόμενον». Πως δε ο Θεόδωρος λέγει, ότι το παρόν Τροπάριον ο
Συμεών αναφέρει εις τον Πατέρα, και όχι εις τον Υιόν, απορώ.