ΦΙΛΟΚΑΛΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΗΜΙΚΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΟΣ
Αν πράγματι, όπως έχουμε ειπή, το νόημα της ερήμου είναι πολυδύναμο, είναι
λοιπόν απέραντο, δηλ. χωρίς «πέρας» και σχήμα. Οπωσδήποτε είναι γεγονός ότι η
οπτική ή νοητική εικόνα της ερήμου είναι αδιάστατη, χωρίς οροθετικές γραμμές
και άρα πράγματι χωρίς σχήμα. Έτσι όταν προσπαθούμε να συλλάβουμε με το πνεύμα
μας την τοπική έννοια της ερήμου, συλλαμβάνουμε κάθε φορά κάτι απέραντο, κάτι
απροσδιόριστο, κυρίως μια απουσία!
Φαίνεται λοιπόν πως η αδιάστατη αυτή εικόνα της ερήμου εκφράζει υπαρξιακά
τις διαστάσεις της αυθεντικής ευσεβείας. Ο ερημίτης ασκητής βιώνει μια ευσέβεια
απέραντη, χωρίς σχήμα ή καθωρισμένο τύπο, χωρίς «προσωπείο»!
Η ψυχολογία διαπιστώνει και σήμερα πως η συμπεριφορά καθενός ανθρώπου είναι
σε κάθε στιγμή μια σχηματισμένη συμπεριφορά. Ένα σύστημα αντιδράσεων και
ενεργειών που καθορίζει κάθε φορά έναν ωρισμένο τρόπο συμπεριφοράς, ένα σχήμα
συμπεριφοράς, ανάλογο πάντοτε προς τις απαιτήσεις της εξωτερικής
πραγματικότητος.