ΟΠΩΣ δείχνουν τὰ πράγματα, φαίνεται πιὰ καθαρὰ πὼς δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξουν λόγια καὶ ἐπιχειρήματα λογικὰ ἢ θεολογικά, ποὺ θὰ σταθοῦν ἱκανὰ νὰ πείσουν τοὺς δεισιδαίμονες καὶ περιδεεῖς θρησκευομένους γιὰ τὸ μάταιο ἔργο τοῦ Διαβόλου καὶ τοῦ ἀθλιοτέρου ἀνθρώπου τῆς ἀνθρωπότητος, ποὺ θὰ τὸν ἐνσαρκώση καὶ θὰ τὸν ἐμφανίση στὸν κόσμο, δηλαδὴ τοῦ Ἀντιχρίστου. Καὶ δὲν θὰ ἐπαρκέση ὁ ὅποιος λόγος, γιατί ὁ φόβος τῶν ἀνθρώπων αὐξάνεται συνεχῶς μὲ γεωμετρικὴ πρόοδο, ἀφοῦ «ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν ἐψύγη», οἱ καρδιὲς πέτρωσαν καὶ ἔγιναν σφιχτὲς σὰν τὴν χούφτα τοῦ πιὸ φιλάργυρου ἀνθρώπου, γεμάτες ἀπὸ φοβίες, τρόμο καὶ ἀνασφάλεια. Ἂν κοιτάξουμε γύρω μας καὶ θελήσουμε νὰ μάθουμε γιὰ τὸ πόσοι ἄνθρωποι καὶ γιὰ ποιὰ πνευματικὰ θέματα ἐνδιαφέρονται, θὰ διαπιστώσουμε, χωρὶς νὰ κουρασθοῦμε πολύ, ὅτι ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν ἀνθρώπων, ποὺ προβληματίζονται καὶ συζητοῦν μεταφυσικὰ ἢ θρησκευτικὰ θέματα εἶναι αὐτή, ποὺ ἀσχολεῖται καὶ “βασανίζεται” μὲ τὸ θέμα τοῦ Ἀντιχρίστου, μὲ τὸ σφράγισμα καὶ τὴν κυριαρχία του. Ὅμως, τὸ πρόβλημα δὲν εἶναι μόνο αὐτό. Κυριώτερο πρόβλημα εἶναι πὼς αὐτὴ τὴν ἐνασχόληση τῶν ἀνθρώπων μὲ τὸν Ἀντίχριστο καὶ τὴ φοβία, μὲ ὅλα της τὰ ὀλέθρια ἐπακόλουθα, θεωροῦν πολλοὶ καί, μάλιστα, κληρικοί, ὡς ὑγιὰ ἀντίδραση καὶ ἔνδειξη πνευματικῆς ἀντιστάσεως! Τὴν θεωροῦν πνευματικὴ συσπείρωση καὶ ἐκκλησιαστικὴ ἐπαγρύπνηση, φρούρηση καὶ προστασία τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὴν Παγκόσμια Κυβέρνηση, πού, τάχα, πρόκειται νὰ κυριαρχήση καὶ νὰ ἐπιβληθῆ σὲ ὅλες τὶς κατὰ τόπους κυβερνήσεις, ὥστε νὰ ἑτοιμασθῆ ὁ δρόμος γιὰ τὴν ἔλευση καὶ τὴν βασιλεία τοῦ Ἀντιχρίστου!
Άλμα στην αιωνιότητα. Ματθαίος· ο τελώνης που έγινε απόστολος! -- του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου, Ομ. Καθηγητού ΑΠΘ
Η μετάνοια είναι η πιο μεγάλη παραχώρηση του Θεού στον αμαρτωλό άνθρωπο, αλλά και η πιο γενναία και ηρωϊκή ανθρώπινη πράξη. Είναι ένα άλμα, το οποίο επιτελεί ο αμαρτωλός με τη βοήθεια της πίστεως, για να μπει έτσι στη σφαίρα της χάριτος, όπου όλα είναι τέλεια και άγια, διότι η αγάπη του Θεού γνωρίζει να λαμπρύνει και να αξιοποιεί θετικά και τα πιο μελανά και αρνητικά στοιχεία του ανθρώπου. Αυτό το γενναίο άλμα της μετανοίας, με τις ασύλληπτες συνέπειές του, μπορούμε να μελετήσουμε απλά, αλλά και πολύ καθαρά στην αγιασμένη μορφή του ευαγγελιστού Ματθαίου, του τελώνη, που έγινε απόστολος του Χριστού.
Η θεία πρόσκληση.
Στην Καπερναούμ, την «ιδίαν πόλιν» του Ιησού, κατοικεί και εργάζεται ο Ματθαίος. Εκεί, στο μέσον μιας ημέρας γεμάτης σημεία και διδαχές, ο Κύριος περνώντας μπροστά από το «τελωνείο» του Ματθαίου τον βλέπει και του απευθύνει το κάλεσμα· «ακολούθει μοι».
Τη ΙΣΤ΄ (16η) Νοεμβρίου, μνήμη του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού ΜΑΤΘΑΙΟΥ
Ματθαίος ο θείος Απόστολος ήτο από την Κανά της Γαλιλαίας, εις την οποίαν εποίησε το πρώτον θαύμα ο Κύριος, ήτο δε τελώνης την τάξιν, ήτοι ενοικιαστής των τελών και των φόρων, επάγγελμα το οποίον είχον οι Εβραίοι ως άδικον, διότι επλούτει από τας πολλάς αδικίας. Ούτος καθήμενος ποτε εις το τελωνείον ήκουσε τον Κύριον λέγοντα εις αυτόν· «Ακολούθει μοι». Όθεν κατ’ αυτήν την ώραν αφήκεν όλα και ηκολούθησε τον Κύριον, έκαμε δε εις τον οίκον του φιλοξενίαν μεγάλην εις αυτόν, καθώς το λέγει ο ίδιος εις το Ευαγγέλιόν του. Εκάλεσε δε και τους συγγενείς και φίλους του, δια να παρακινηθώσι και πιστεύσωσιν εις τον Χριστόν, καθώς και εκείνοι αδιστάκτως επίστευσαν. Έκτοτε δε συνηριθμήθη με τους λοιπούς Αποστόλους. Οι δε Γραμματείς και Φαρισαίοι, ως κακότροποι, κατέκρινον τον Δεσπότην, προς τους Μαθητάς αυτού λέγοντες:
«Καί συνέτριψας μοχλούς αἰωνίους...» (Τό σπήλαιον τοῦ Πλάτωνος) -- Γράφει ὁ κ. Λουκᾶς Μπακάλης, φιλόλογος
Αἰῶνες πρὶν ἀπὸ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἑλληνικὸς - ὅπως καὶ ὁ ὑπόλοιπος, πλὴν τοῦ ἑβραϊκοῦ- κόσµος, ζοῦσε στὸ σκοτάδι τῆς ἀγνωσίας τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ στὴν πλάνη τῶν εἰδώλων. Οἱ ἄνθρωποι, ὡς «µὴ ἔχοντες ἐλπίδα», κατατρυχόµενοι ἀπὸ τὰ καθηµερινὰ πιεστικὰ καὶ συνεχῶς ἄλυτα προβλήµατά τους, παραδίδονταν χωρὶς φραγµοὺς στὰ πάθη τους, τὰ ὁποῖα µὲ τὴ σειρά τους, τοὺς ὑποδούλωναν στὶς ἐπιθυµίες τῆς σάρκας καὶ τῶν αἰσθήσεων... Καὶ συνεχῶς κατέβαιναν ἠθικὰ ὅλο καὶ «πιὸ βαθιὰ στοῦ κακοῦ τὴ σκάλα». Οἱ κοινωνίες εἶχαν φθάσει στὸ ἔσχατο σηµεῖο τῆς σήψης: Οἱ ἐλεύθεροι ἄνθρωποι γιὰ ἐλάχιστα χρέη καταντοῦσαν δοῦλοι. Οἱ δοῦλοι λογαριάζονταν ὡς ζῷα. Οἱ ἀδύνατοι καὶ ἀνήµποροι πετάγονταν στοὺς Ἀποθέτες καὶ τὸν Καιάδα. Οἱ γέροντες ἄνω τῶν 60 ὑποχρεώνονταν νὰ πιοῦν κώνειο, γιὰ νὰ φύγουν ἀπὸ τὴ ζωή «οἰκειοθελῶς» (νῆσος Κέα καὶ ἄλλου). Οἱ γυναῖκες καὶ τὰ παιδιά, τέλος, εἶχαν τὴν ἀξία εὐτελοῦς ἀντικειµένου (res), χωρὶς κανένα δικαίωµα. Ἀληθῶς, «homo homini lupus»!
Εικονογραφικώς η παράστασις των τριών προσώπων της Παναγίας Τριάδος
Κατά την σήμερον ημέραν, Δευτέραν μετά την Πεντηκοστήν, την μνήμην κυρίως του τρίτου προσώπου της παναγίας και ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδος παρελάβομεν επιτελείσθαι. Εν ταυτώ δε και την των τριών προσώπων Πατρός και Υιού και Πνεύματος Αγίου λατρευτικήν τιμήν και προσκύνησιν πρεπόντως κατά την σήμερον παρελάβομεν απονέμεσθαι, διο και κατά την σήμερον οι απανταχού της γης επ’ ονόματι της Παναγίας Τριάδος τιμώμενοι Ναοί πανηγυρίζουσιν. Εικονογραφικώς η παράστασις των τριών προσώπων της Παναγίας Τριάδος δεν είναι σύνηθες θέμα δια την βυζαντινήν αγιογραφίαν. Παρά τοις βυζαντινοίς η Αγία Τριάς συμβολίζεται συνήθως δια της παραστάσεως της φιλοξενίας του Αβραάμ. Εν αυτή εικονίζονται τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος εν σχήματι Αγγέλων, ως ενεφανίσθησαν εις τον Αβραάμ εν τη δρυϊ τη Μαμβρή, καθώς λέγει η Γραφή· «Ώφθη δε αυτώ ο Θεός προς τη δρυϊ τη Μαμβρή, καθημένου αυτού επί της θύρας της σκηνής αυτού μεσημβρίας. Αναβλέψας δε τοις οφθαλμοίς αυτού είδε, και ιδού τρεις άνδρες ειστήκεισαν επάνω αυτού…» (Γεν. ιη: 1-2 και επόμ.). Εν τη περικοπή ταύτη της Παλαιάς Διαθήκης υποτυπούται ως άριστα η τριαδικότης του ενός Θεού. Ενώ δηλαδή περί του ενός και μόνου αληθινού Θεού ομιλεί η Γραφή· «Ώφθη δε αυτώ ο Θεός», τρία πρόσωπα βλέπει και φιλοξενεί ο Αβραάμ, αλλά και προς τα τρία αυτά πρόσωπα, τα οποία βλέπει, ως προς εν απευθύνεται πρόσωπον λέγων· «Κύριε, ει άρα εύρον χάριν εναντίον σου…» (αυτ.3) και ούτω καθ’ εξής. Εν τη παραστάσει της φιλοξενίας ταύτης του Αβραάμ τα εικονιζόμενα ως Άγγελοι τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος κάθηνται εις την τράπεζαν της φιλοξενίας, παρ’ αυτήν δε υπηρετούσιν ο Αβραάμ και η Σάρα (βλέπε εικόνας των σελ. 7, 354 και 357). Η της σελίδος 7 εικών παρελήφθη εκ φορητής εικόνος αποτεθησαυρισμένης εν τω μουσείω της Πετρουπόλεως, η της σελ. 354 είναι έργον του κ. Ράλλη Κοψίδη, η δε της σελ 357 (δεξιά) είναι έργον του αειμνήστου μεγάλου Αγιογράφου ημών Φωτίου Κόντογλου και του μαθητού αυτού κ. Πέτρου Βαμπούλη. Δια της τοιαύτης ως συνήθως απεικονίσεως απέδιδον οι Βυζαντινοί τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Ο τύπος απεικονίσεως αυτών, του μεν Πατρός ως παλαιού των ημερών, προς τα δεξιά της εικόνος επί των πολυομμάτων Χερουβίμ και των εξαπτερύγων Σεραφίμ καθημένου, του δε Υιού, ως νεωτέρου, δεξιόθεν του Πατρός και αυτού ομοίως καθημένου και του Αγίου Πνεύματος εν είδει Περιστεράς άνωθεν κατερχομένου είναι νεωτέρας εμπνεύσεως και δη δυτικής, μη απαντώσα εις την παράδοσιν της Ορθοδόξου εικονογραφίας. Αντίγραφον τοιαύτης εξεικονίσεως της Αγίας Τριάδος παραθέτομεν εν σελίδι 365.
Εν τη Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως Κουβαρά Αττικής,
ο Οινόης Ματθαίος.
Φώτης Κόντογλου -- Ὁ χρόνος, ὁ φθονερὸς γέρων
Ὁ καιρὸς εἶναι ἕνα πρᾶγμα ἄπιαστο καὶ κατὰ βάθος ἀκατανόητο. Τὸ μυαλό μας κ᾿ ἡ καρδιά μας τὸν νοιώθουνε ἀπὸ τὶς ἀλλαγὲς ποὺ γίνονται στὸν κόσμο. Μὰ κάποιες ἀλλαγὲς μπορεῖ νὰ γίνουνε πολὺ γρήγορα, ἀπὸ μιὰ μέρα σὲ ἄλλη, ὅπως ἡ παραμόρφωση τοῦ ἄνθρωπου ποὺ γίνεται ἀπὸ τὴν ἀρρώστεια, ἢ ἕνας ξαφνικὸς θάνατος ποὺ μέσα σὲ μιὰ στιγμὴ κάνει τὸν ἄνθρωπο ἕνα ἀγνώριστο κουφάρι. Τὸν καιρὸ τὸν νοιώθουμε πιὸ δυνατὰ ἀπὸ τὸ πάλιωμα κι ἀπὸ τὸ γῆρας, ποὺ ἀλλάζουνε τὰ νεαρὰ καὶ τὰ ζωντανὰ πλάσματα, κι αὐτὴ τὴν ἀλλαγὴ τὴν καταλαβαίνουμε σκληρά. Τὸν νοιώθουμε κι ἀπὸ τὴν καινούργιεψη τοῦ κόσμου, μὰ πιὸ δυνατὰ τὸν νοιώθουμε ἀπὸ τὴ φθορά· καὶ τὸν νοιώθουμε ἀπ᾿ αὐτὴ πιὸ δυνατά, γιατὶ πονᾶμε, κι ὁ πόνος εἶναι πιὸ βαθὺς ἀπὸ τὴ χαρά.
Γι᾿ αὐτὸ στεκόμαστε περίφοβοι μπροστὰ στὸν καινούργιο χρόνο, μπροστὰ σ᾿ ἕνα τεχνητὸ χώρισμα, ποὺ βάλαμε στὸ πέλαγος τοῦ καιροῦ ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, σὰν νὰ μὴν εἶναι ἡ κάθε μέρα ἀρχὴ καινούργιου χρόνου.
Δεν περιφρονεί η ορθόδοξος ασκητική νοοτροπία τα εγκόσμια.
Εάν ο χριστιανός «ουκ έχει ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητεί», είναι πρόδηλον ότι βιοί διπλήν ζωή, την επίγειον και την επουράνιον. Εις ποίαν βιοί περισσότερον, τούτο εξαρτάται: από το κατά πόσον «επιζητεί την μέλλουσαν». Η προς τα επάνω όρασις δεν αποτελεί περιφρόνησιν εις ό,τι ο Θεός έκτισεν «λίαν καλά», αλλά λογικωτάτην προτίμησι. Δεν περιφρονεί η ορθόδοξος ασκητική νοοτροπία τα εγκόσμια. Απλώς τα καταλείπει. Και ούτω διασώζει και τον πόθον της αιωνιότητος, προς «των εφετών το ακρότατον» και εις αίρεσι δεν εμπίπτει, ως μη καταφρονούσα την δημιουργία του αγαθού Θεού.
Reading from the Synaxarion:
Guria, Shamuna, and Habib, Martyrs and Confessors of Edessa
Of these most illustrious Martyrs of the city of Edessa in Syria, Guria and Shamuna contested during the reign of Diocletian, in 288; after many tortures, they were cast into prison, then beheaded. Saint Habib, a deacon, contested in the days of Licinius, in the year 316, and was burned alive; he was buried with Saints Guria and Shamuna. The three have one common feast, and it is always together that they are portrayed in icons and invoked by the faithful. On account of a renowned miracle they worked, they are invoked for help in marital difficulties.