Οι υπηρεσίες της
σύγχρονης ψυχολογίας στην βελτίωση των όρων της ζωής του ανθρώπου είναι ασφαλώς
όχι απλώς αξιόλογες αλλά και επαινετές. Η ευρεία διάδοση των ψυχολογικών
γνώσεων συνετέλεσε και συντελεί στην κατανόηση του ανθρώπου από τον άνθρωπο σε
όλες τις εκδηλώσεις του και τις μορφές ή τους τομείς της ζωής του. Η συνεχώς
σωρευμένη ψυχολογική εμπειρία, από τη μεθοδική έρευνα ή το αυθόρμητο και τυχαίο
ψυχολογικό γεγονός, τίθεται συνεχώς στην υπηρεσία της βελτιώσεως και
εξομαλύνσεως της καθημερινής ζωής του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι η πορεία της
ζωής του ανθρώπου διαποτίζεται συνεχώς από το πνεύμα της ψυχολογίας «για ένα
καλύτερο σήμερα»! Ό,τι είναι ψυχολογικό, είναι χρήσιμο σαν δείκτης ζωής, Ενώ
κάθε «αψυχολόγητο» θεωρείται σαν κάτι σχεδόν … απάνθρωπο!
Η τάση αυτή να
«ψυχολογοποιούμε» την ύπαρξη και τη δράση του ανθρώπου είναι πολύ χρήσιμη,
αλλά. .. μέχρις ενός σημείου! Πέρα από αυτό το σημείο αρχίζει η κατάχρηση του
πνεύματος της ψυχολογίας. Οι επιστήμονες στην περίπτωση αυτή μιλούν για
«ψυχολογιαρχία» (Psychologismus). Σύμφωνα με την τάση αυτή, στην περιοχή της
επιστημονικής ψυχολογικής ερεύνης, τα πάντα ανάγονται σε ψυχολογικά αίτια και
άγονται σε ψυχολογικούς σκοπούς.
Η κατάχρηση των
ψυχολογικών σπουδών θα μπορούσε να βεβαιωθεί πληθωρικά στην περιοχή της αγωγής
του παιδιού. Το νέο ρεύμα της θεωρίας της αγωγής, που ονομάστηκε «Νέα Αγωγή»
(Education Nouvelle) και που ξεκίνησε από τις εμπειρίες της παιδαγωγικής
αφυπνίσεως που προκάλεσαν τα πρώτα κτυπητά πορίσματα της ψυχολογικής προόδου,
τοποθέτησε το παιδί σ’ ένα πολύ υψηλό βάθρο. Με παιδαγωγικές και κυρίως
ψυχολογικές πρωτοβουλίες εξωραΐστηκε τόσο υπέρμετρα ή άμετρα η προσωπικότης του
παιδιού, ώστε βρεθήκαμε μπροστά σε μια παραποιημένη ψυχολογικά εικόνα. Το
γεγονός ότι η Νέα Αγωγή δεν προχώρησε ανοδικά και δεν κατέκτησε όλα τα πεδία
της αγωγής, αλλά περιορίστηκε σε «πρότυπα» μα πολυδάπανα ιδρύματα, δείχνει ότι
οι ψυχολογικές πρωτοβουλίες παραποίησαν πράγματι την προσωπικότητα του παιδιού.
Κυρίως νόθευσαν το ανθρώπινο πνεύμα με πολλή… ψυχολογία και επομένως με
πολλή…άνεση! Γιατί το πνεύμα της Νέας Αγωγής που διαμορφώθηκε με βάση τις
ψυχολογικές θεωρίες στο τέλος-τέλος καθιέρωσε την ευκολία και την άνεση σαν
βασικά μέσα της αγωγής του ανθρώπου και επομένως εμμέσως και σαν σκοπούς της
υπάρξεώς του.
Το ψυχολογικό
αυτό κλίμα, σαν διάσταση της υπάρξεως, επηρεάζει τη ζωή και του χριστιανού που
είναι καλοπροαίρετος, ως προς τις υποχρεώσεις του και τα καθήκοντά του προς την
Εκκλησία. Ο σύγχρονος χριστιανός θέλει κι εκείνος να ζήσει «ψυχολογικά» το
χριστιανισμό του. Δηλαδή θεωρεί τους ψυχολογικούς συμβιβασμούς σαν αυτονόητα
στοιχεία της εξελικτικής πορείας του κοινωνικού βίου αλλά και της ζωής της
Εκκλησίας μέσα στους κόλπους του βίου αυτού.