Η αγία Τεσσαρακοστή,
καθ΄ ην οι ιεροί Ναοί μας αποβάλλουν τον λαμπρόν διάκοσμον και ενδύονται
πενθίμως, την σκυθρωπότητα του κατά Θεόν πένθους συντονίζουσαι, αποκαλύπτει όλον
το πνευματικόν και λειτουργικόν μεγαλείον της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, δια των
Μεγάλων Αποδείπνων, δια των Προηγιασμένων, των Χαιρετισμών της Παναγίας
Παρθένου, των μελωδικωτάτων Τριωδίων, των θεοπνεύστων Κανόνων, της αυστηράς
νηστείας, των θείων Λειτουργιών του Μ. Βασιλείου και όσων λαμβάνουν χώραν εν
ταις Ι. Ακολουθίαις και Αγρυπνίαις των Ι. Μονών δια τύπων και συμβόλων. Εν τω
συνόλω της η περίοδος αύτη αποτελεί θεοτερπή ύμνον προς το ασκητικόν πνεύμα της
Εκκλησίας και θρίαμβον ηθικόν του Μοναχισμού, ιδία δε των εορτών των δύο
Καθηγητών της Ερήμου, Γρηγορίου του Παλαμά και Ιωάννου της Κλίμακος. Ωσαύτως η
εορτή της αναστηλώσεως των ι. εικόνων, εις ην συνάπτεται το Συνοδικόν της Ορθοδοξίας
– το οποίον δυστυχώς έπαυσεν αναγινωσκόμενον επ΄ Εκκλησίας – διδάσκουν περί των θησαυρών της Ορθοδόξου
πνευματικότητος και φρονηματίζουν τον λαόν εις τον σεβασμόν των αγίων Πατέρων
και των ιερών της Εκκλησίας παραδόσεων. Η ακολουθούσα εορτή της Σταυροπροσκυνήσεως,
την οποίαν έταξαν οι Πατέρες επί τω σκοπώ, όπως, ενισχυόμενοι υπό της χάριτος της
αναδιδομένης από τον τίμιον Σταυρόν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, συνεχίσωμεν
με αδιάπτωτον προθυμίαν τους πνευματικούς αγώνας, εμφανίζει όλην την μητρικήν
αγάπην της Εκκλησίας προς τα μοχθούντα πνευματικώς τέκνα της, επικαλούμενα εν
πίστει και πόθω την συμμαχίαν του Κυρίου ούτω: «Χριστέ ο Θεός ημών, ο την
εκούσιόν σου σταύρωσιν, εις κοινήν εξανάστασιν, του γένους των ανθρώπων
καταδεξάμενος, και τω καλάμω του Σταυρού, βαφαίς ερυθραίς τους σαυτού δακτύλους
αιματώσας, τοις αφεσίμοις ημίν, βασιλικώς υπογράψαι φιλανθρωπευσάμενος, μη
παρίδης ημάς κινδυνεύοντας και πάλιν την από σου διάστασιν…». Ενθουσιά ο
θεόληπτος μελωδός κατενώπιον στήκων του ζωηφόρου Σταυρού του Κυρίου και με
υπερφυά εγκώμια καταστολίζει αυτόν και τον επ΄ αυτού καθηλωθέντα Χριστόν. Εντός
της κατανυκτικής ταύτης ατμοσφαίρας, μεταξύ συναισθημάτων γλυκυτάτης συντριβής
και χαροποιού πένθους της αγαπώσης ψυχής, εορτάζει ο Ακάθιστος ύμνος, εορτή
τόσον συνδεδεμένη με την ευσέβειαν του Έθνους ημών και την άμαχον προστασίαν της
Υπερμάχου Στρατηγού, λυτρωσαμένης εκ των επικειμένων δεινών την τιμώσαν την
θεομητορικήν αυτής δόξαν θεοφρούρητον Πόλιν
Εκάθισεν Αδάμ τότε και έκλαυσεν απέναντι της τρυφής του Παραδείσου
Η Κυριακή της Τυροφάγου
είναι η πλέον κατανυκτική, διότι αναφέρεται εις την έξωσιν των Πρωτοπλάστων εκ
του Παραδείσου, ων την γύμνωσιν, την εμπάθειαν, τας λύπας και τα δάκρυα,
αναδεχόμεθα κληρονομικώς και ων η πτώσις απετέλεσε την αρχήν και το κεφάλαιον
πάντων των οδυνηρών και αυτού του χωρισμού από του Θεού, ον υπομένομεν εν τη
κοιλάδι ταύτη του κλαυθμώνος. Εν τη αναμνήσει της από του Παραδείσου της τρυφής
εκπτώσεως, τονίζεται υπό των υμνογράφων Πατέρων η ακρασία και η υπερηφάνεια,
δι΄ ων έπεσον εκ της θείας ζωής οι Γενάρχαι. Δια τούτο ως μέσα διορθώσεως του
κακού, εξαίρονται η ταπείνωσις προς θεραπείαν της υπερηφανείας, και η νηστεία προς
αναίρεσιν της ακρασίας. Δια τούτο και ο Χριστός και ενήστευσε τεσσαράκοντα
ημέρας και «εγένετο υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού». Όλη η της ημέρας
υμνολογία είναι θρηνώδης, διαποικιλλομένη με ωραίας εκ του αισθητού Παραδείσου εικόνας.
Ο Οίκος, όστις αποτελεί περίληψιν της σημασίας της πτώσεως, περιέχει εξαισίους
στίχους, ως οι παρόντες: «Εκάθισεν Αδάμ τότε και έκλαυσεν απέναντι της τρυφής
του Παραδείσου, χερσί τύπτων τας όψεις και έλεγεν, Ελεήμον ελέησόν με τον παραπεσόντα».
«Ιδών Αδάμ τον άγγελον ωθήσαντα και κλείσαντα, την του θείου κήπου θύραν,
ανεστέναξε μέγα και έλεγεν: «Ελεήμον…». «Συνάλγησον Παράδεισε τω κτήτορι
πτωχεύσαντι και τω ήχω σου των φύλλων, ικέτευσον τον Πλάστην, μη κλείση σε.
Ελεήμον…» «Παράδεισε πανάρετε, πανάγιε, πανόλβιε, ο δι΄ Αδάμ πεφυτευμένος και
δια την Εύαν κεκλεισμένος, ικέτευσον Θεόν δια τον παραπεσόντα. Ελεήμον…». Δια τοιούτων
θρηνωδών στροφών περατούται όλη η υμνολογία, ανοίγουσα τον θάλαμον της Μ.
Τεσσαρακοστής με συγκεκριμένους σκοπούς. Κυρίως ειπείν, η περίοδος αυτή είναι
νηστεία και προσευχή, αίτινες εμφαίνονται εις την υμνογραφίαν του Τριωδίου και
εις τα αρχαία Τυπικά της Μ. Εκκλησίας και των Μοναστηρίων του Αγίου Όρους, Σινά
και Παλαιστίνης. Είναι χαρακτηριστικόν, ότι εισερχόμεθα εις το στάδιον τούτο,
ενισχυόμενοι υπό των ωραίων τροπαρίων την νηστείαν επαινούντων, ως εξής: «Εγκρατεία
την σάρκα ταπεινώσαι πάντες σπουδάσωμεν, το θείον υπερχόμενοι στάδιον της αμώμου
νηστείας, και ευχαίς και δάκρυσι, Κύριον τον σώζοντα ημάς εκζητήσωμεν, και
λήθην της κακίας παντελή ποιήσωμεν…».
Ὁ Μέγας Βασίλειος μιλώντας γιὰ τὴν μέλλουσα Κρίση λέγει ὅτι:
«Εὐτυχισμένη εἶναι ἡ ψυχή, ἡ ὁποία νύκτα καὶ ἡμέρα
δὲν ἔχει ἄλλη
μέριμνα παρὰ
πῶς κατὰ τὴν μεγάλη ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία ὅλη ἡ κτίση θὰ
σταθεῖ μπροστὰ στὸν Κριτή, γιὰ νὰ ἀποδώσει λόγο περὶ
τῶν ἔργων της, θὰ
μπορέσει καὶ αὐτὴ εὔκολα νὰ ἐνεργήσει τὸν
ἀπολογισμὸ τοῦ βίου της.
Γιατί, ὅποιος ἔχει ἐνώπιον τῶν ματιῶν του ἐκείνη
τὴν ἡμέρα καὶ τὴν ὥρα
καὶ πάντοτε μελετᾶ τὴν ἀπολογία του μπροστὰ στὸ
δικαστήριο, ποὺ δὲν
μπορεῖ νὰ πλανηθεῖ, αὐτὸς ἤ καθόλου ἤ ἐλάχιστα θὰ
ἁμαρτήσει, γιατί τὸ
νὰ ἁμαρτάνει κανεὶς προέρχεται ἀπὸ τὴν ἀπουσία τοῦ
φόβου τοῦ Θεοῦ
ἀπὸ ἐμᾶς. Σὲ ὅσους δὲ εἶναι ζωηρὴ ἡ ἀναμονὴ τῶν
ἀπειλουμένων
τιμωριῶν, ὁ ἐνοικῶν
σὲ αὐτοὺς φόβος δὲν θὰ τοὺς δώσει εὐκαιρία νὰ
περιπέσουν σὲ ἀπρόσεκτες πράξεις
ἢ σκέψεις»
O Συναξαριστής της ημέρας.
Δευτέρα, 3 Μαρτίου 2014
Καθαρά Δευτέρα. Βασιλίσκου, Ευτροπίου, Κλεονίκου,
και Θεοδωρίτου μαρτύρων.
Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Βασιλίσκος, Εὐτρόπιος καὶ
Κλεόνικος κατάγονταν ἀπὸ τὴν Ἀμάσεια τοῦ Πόντου καὶ ἔζησαν κατὰ τοὺς χρόνους
τοῦ αὐτοκράτορος Μαξιμιανοῦ (286 – 305 μ.Χ.).
Ἦταν στρατιῶτες καὶ συγγενεῖς τοῦ Ἁγίου
Θεοδώρου τοῦ Τήρωνος. Ὡς Χριστιανοὶ διαβλήθηκαν στὸν ἡγεμόνα Ἀσκληπιόδοτο, ὁ
ὁποῖος τοὺς συνέλαβε καὶ τοὺς βασάνισε σκληρά. Ὅμως οἱ Μάρτυρες, ἀφοῦ
παρουσιάσθηκε σὲ αὐτοὺς ὁ Κύριος καὶ ὁ Ἅγιος Μεγαλομάρτυρας Θεόδωρος, ἔγιναν
ὑγιεῖς.
Τάδε έφη ο αδελφός μας Σωτήριος:
Απορώ
με σας που μνημονεύετε τον πατριάρχη Βαρθολομαίο ακόμα και μετά την υπο αυτού
μνημόνευση του Πάπα ως πρώτου επισκόπου πατέρα και ποιμενάρχη .
Απορώ με σας που με την μνημόνευση του Βαρθολομαίου είστε ενωμένοι και με αυτόν τον Βαρθολομαίο και με όσους ο Βαρθολομαίος είναι ενωμένος , έχοντας όπως οι ίδιοι ομολογούν τον ίδιο θεό . Με τους παπικούς , τους προτεστάντες , τους μονοφυσίτες , τους ραβίνους , τους ιμάμηδες ,τους βουδιστές ...
Απορώ ! Δεν ξέρετε ποιον θεό μαζί με αυτούς λατρεύετε ? Αυταπάτες έχετε ? Οτι άλλο θεό λατρεύετε εσείς απο τον θεό που λατρεύει ο Πατριάρχη τον οποίο σεις μνημονεύετε ?Οτι άλλο θεό λατρεύετε εσείς απο τον θεό που λατρεύει ο πάπας τον όποιο ο πατριάρχης σας μνημονεύει σαν πρώτο επισκόπο πατέρα και ποιμενάρχη ? Η οτι άλλος είναι ο θεός των αιρετικών και ετεροθρήσκων ?
Δεν ξερετε το : μέγας Κύριος και αινετός σφόδρα, φοβερός εστιν υπέρ πάντας τους θεούς· ότι πάντες οι θεοί των εθνών δαιμόνια, ο δε Κύριος τους ουρανούς εποίησεν.?
Οι χριστιανοί σταματήσαμε να μνημονεύουμε αιρετικούς .
Ευλογούμε οτι η ορθοδοξία ευλογεί και αναθεματίζουμε οτι η ορθοδοξία αναθεματίζει . Φωνάζουμε : Ανάξιος ο Παπικός Βαρθολομαίος , ο αιρεσιάρχης της πανθρησκείας της παγκοσμιοποίησης του οικουμενισμού. Να καθαιρεθεί ! Θέλουμε άλλον Ορθόδοξο πατριάρχη !
Οι μέρες που ζούμε ,οι ώρες που ζούμε είναι ξεχωριστές ..η ώρα είναι κοντά για τον κάθε ένα χριστιανό κατά το «Ει εμέ εδίωξαν, και υμάς διώξουσιν» και το "πάντες δὲ οἱ θέλοντες ζῆν εὐσεβῶς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται."
Οι ουρανοί είναι ανοικτοί και άγγελος κατεβαίνει να στεφανώσει .
Τι μου μένει παρά να κάνω τον σταυρό μου ? Γένοιτο Κύριε Ἰησοῦ.
Σὲ Σένα ἀνήκει ἡ Δόξα, ἡ Δύναμις καὶ τὸ Κράτος εἰς τοὺς αἰώνας.
Ζηλεύω τα στέφανα μα λιποψυχώ .. Παρελθέτω Κύριε από μας το ποτήριον τούτο ,πλήν όμως το θέλημα Σου ας γενεί Κύριε και όχι το δικό μας
Δώσε μας δύναμη Κύριε να ποιήσουμε το θέλημα Σου και δόξασε το Αγιο Ονομα Σου.
Ότι το έλεος σου κατέναντι των οφθαλμών μου έστι και ευηρέστησα εν τη αληθεία σου.
Ούκ εκάθισα μετά συνεδρίου ματαιότητος και μετά παρανομούντων ου μη εισέλθω.
Εμίσησα εκκλησίαν πονηρευομένων και μετά ασεβών ου μη καθίσω.
Ευφραινέσθωσαν οι ουρανοί και αγαλλιάσθω η γη, σαλευθήτω η θάλασσα και το πλήρωμα αυτής· χαρήσεται τα παιδία και πάντα τα εν αυτοίς·τότε αγαλλιάσονται πάντα τα ξύλα του δρυμού προ προσώπου του Κυρίου, ότι έρχεται, ότι έρχεται κρίναι την γην. Κρινεί την οικουμένην εν δικαιοσύνη και λαούς εν τη αληθεία αυτού. Ἀμήν.
Σωτήριος Νικολάου Ζουρίδης
Χανιά Κρήτης
Απορώ με σας που με την μνημόνευση του Βαρθολομαίου είστε ενωμένοι και με αυτόν τον Βαρθολομαίο και με όσους ο Βαρθολομαίος είναι ενωμένος , έχοντας όπως οι ίδιοι ομολογούν τον ίδιο θεό . Με τους παπικούς , τους προτεστάντες , τους μονοφυσίτες , τους ραβίνους , τους ιμάμηδες ,τους βουδιστές ...
Απορώ ! Δεν ξέρετε ποιον θεό μαζί με αυτούς λατρεύετε ? Αυταπάτες έχετε ? Οτι άλλο θεό λατρεύετε εσείς απο τον θεό που λατρεύει ο Πατριάρχη τον οποίο σεις μνημονεύετε ?Οτι άλλο θεό λατρεύετε εσείς απο τον θεό που λατρεύει ο πάπας τον όποιο ο πατριάρχης σας μνημονεύει σαν πρώτο επισκόπο πατέρα και ποιμενάρχη ? Η οτι άλλος είναι ο θεός των αιρετικών και ετεροθρήσκων ?
Δεν ξερετε το : μέγας Κύριος και αινετός σφόδρα, φοβερός εστιν υπέρ πάντας τους θεούς· ότι πάντες οι θεοί των εθνών δαιμόνια, ο δε Κύριος τους ουρανούς εποίησεν.?
Οι χριστιανοί σταματήσαμε να μνημονεύουμε αιρετικούς .
Ευλογούμε οτι η ορθοδοξία ευλογεί και αναθεματίζουμε οτι η ορθοδοξία αναθεματίζει . Φωνάζουμε : Ανάξιος ο Παπικός Βαρθολομαίος , ο αιρεσιάρχης της πανθρησκείας της παγκοσμιοποίησης του οικουμενισμού. Να καθαιρεθεί ! Θέλουμε άλλον Ορθόδοξο πατριάρχη !
Οι μέρες που ζούμε ,οι ώρες που ζούμε είναι ξεχωριστές ..η ώρα είναι κοντά για τον κάθε ένα χριστιανό κατά το «Ει εμέ εδίωξαν, και υμάς διώξουσιν» και το "πάντες δὲ οἱ θέλοντες ζῆν εὐσεβῶς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται."
Οι ουρανοί είναι ανοικτοί και άγγελος κατεβαίνει να στεφανώσει .
Τι μου μένει παρά να κάνω τον σταυρό μου ? Γένοιτο Κύριε Ἰησοῦ.
Σὲ Σένα ἀνήκει ἡ Δόξα, ἡ Δύναμις καὶ τὸ Κράτος εἰς τοὺς αἰώνας.
Ζηλεύω τα στέφανα μα λιποψυχώ .. Παρελθέτω Κύριε από μας το ποτήριον τούτο ,πλήν όμως το θέλημα Σου ας γενεί Κύριε και όχι το δικό μας
Δώσε μας δύναμη Κύριε να ποιήσουμε το θέλημα Σου και δόξασε το Αγιο Ονομα Σου.
Ότι το έλεος σου κατέναντι των οφθαλμών μου έστι και ευηρέστησα εν τη αληθεία σου.
Ούκ εκάθισα μετά συνεδρίου ματαιότητος και μετά παρανομούντων ου μη εισέλθω.
Εμίσησα εκκλησίαν πονηρευομένων και μετά ασεβών ου μη καθίσω.
Ευφραινέσθωσαν οι ουρανοί και αγαλλιάσθω η γη, σαλευθήτω η θάλασσα και το πλήρωμα αυτής· χαρήσεται τα παιδία και πάντα τα εν αυτοίς·τότε αγαλλιάσονται πάντα τα ξύλα του δρυμού προ προσώπου του Κυρίου, ότι έρχεται, ότι έρχεται κρίναι την γην. Κρινεί την οικουμένην εν δικαιοσύνη και λαούς εν τη αληθεία αυτού. Ἀμήν.
Σωτήριος Νικολάου Ζουρίδης
Χανιά Κρήτης
Ο αείμνηστος αγωνιστής Ιεράρχης Ελευθερουπόλεως Αμβρόσιος (+1984) :
"...Διατί αγνοεί ο γνωμοδοτήσας ότι εν τη εκκλησιαστική ζωή και ιστορία επανειλημμένως η ευθιξία των Ορθοδόξων συνειδήσεων ωδήγησεν εις διακοπήν μνημοσύνου όχι μόνον προ Συνοδικής καταδίκης του ενόχου, αλλά και προ της διά ρητού Κανόνος παροχής τοιούτου δικαιώματος; Αναφέρω μίαν συγκεκριμένην περίπτωσιν. Όταν ο Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριος απέρριψε τον όρον "Θεοτόκος", πολλοί των υπ' αυτών Κληρικών έπαυσαν αμέσως το μνημόσυνόν του, καίτοι ακόμη ούτε ο Νεστόριος είχε δικασθή, ούτε ο όρος αυτός είχε δογματισθή δι' επισήμου Συνοδικής αποφάσεως, ούτε καν υπήρχεν ο 15ος Κανών της Πρωτοδευτέρας Συνόδου, ο δίδων δικαίωμα της παύσεως μνημοσύνου διά κηρυσσόμενα αιρετικά φρονήματα. Οι Κληρικοί ούτοι κατεδικάσθησαν Συνοδικώς υπό του Νεστορίου, ως αντικανονικώς ενεργήσαντες (αυτό ακριβώς ζητεί και δι' ημάς ο γνωμοδοτών!). Τί συνέβη μετά ταύτα; Πρώτον: Ο Άγιος Κύριλλος και ολόκληρος η Εκκλησία Αλεξανδρείας ηγνόησαν τελείως την καταδίκην των εν λόγω Κληρικών, επήνεσον αυτούς δι' ό,τι έπραξαν και εδέχοντο αυτούς εις εκκλησιαστικήν κοινωνίαν. Δεύτερον: Η μετ' ολίγον συνελθούσα Γ΄ Οικουμενική Σύνοδος, εξετάσασαν την διδασκαλίαν του Νεστορίου και ευρούσα αυτήν μη Ορθόδοξον, κατεδίκασεν μεν αυτόν, εδικαίωσε δε όσους είχον παύσει το μνημόσυνόν του προ Συνοδικής καταδίκης, ως ορθώς ενεργήσαντας. Και ταύτα επαναλαμβάνομεν αιώνας όλους πριν υπάρξει επίσημον κανονικόν θέσπισμα (ο 15ος Κανών της Πρωτοδευτέρας) το οποίον να παρέχει ρητώς δικαίωμα παύσεως μνημοσύνου "προ Συνοδικής διαγνώσεως"! Τα αγνοεί αυτά ο γνωμοδοτήσας;
...Ο 15ος Κανών της Πρωτοδευτέρας δεν αξιοί να έχη καταδικασθή υπό Οικουμενικής Συνόδου μία διδασκαλία ως αίρεσις, ίνα θεμελιωθή δικαίωμα παύσεως μνημοσύνου του κηρρύσοντος ταύτην. Λέγει απλώς: "Δι' αίρεσιν τινά παρά των αγίων Συνόδων ή Πατέρων κατεγνωσμένην...". Αρκεί λοιπόν και η γνώμη των επί μέρους Πατέρων! (Άλλωστε ουκ ολίγα Δόγματα φέρονται εν τη ζωή και τη πράξει και τη διδασκαλία της Εκκλησίας και δεν έτυχον διατυπώσεως παρ' ουδεμιάς Οικουμενικής Συνόδου).
...Με ερωτά ο γνωμοδοτών: Έπρεπεν ο Πατριάρχης να ηρωτήση προηγουμένως εμέ αν ενέκρινον τα διάφορα διαβήματά του; Βεβαίως όχι! Ποίος είμαι εγώ ώστε να με ερωτήση ο Πατριάρχης; Θα ήτο τραγική δι' εμέ τοιαύτη αξίωσις! Είχον όμως μίαν άλην αξίωσιν: Να ερωτήση τας Συνόδους του 867, του 879, του 1009, του 1054, του 1341, του 1347, του 1351, του 1440, του 1441, του 1443, του 1450, του 1484, του 1722, του 1727, του 1838, του 1848, του 1895, να ερωτήση τους αγίους Πατέρας και τους σοφούς Διδασκάλους της Εκκλησίας, να ερωτήση τον άγιον Φώτιον, τον ιερόν Θεοφύλακτον, τον άγιον Γρηγόριον τον Παλαμάν, Συμεών τον Θεσσαλονίκης, τον άγιον Μάρκον Ευγενικό, τον Ευγένιον Βούλγαριν, τον Νικηφόρον Θεοτόκην, τον άγιον Νικόδημον, τον άγιον Νεκτάριον και λοιπούς και λοιπούς και λοιπούς, να ερωτήση πολλώ μάλλον, τας σεπτάς και θεοκινήτους Οικουμενικάς Συνόδους, αι οποίαι διά των αγίων και ιερών Κανόνων των απαγορεύουν, επί ποινή καθαιρέσεως, (ή όχι κ. Παναγόπουλε;), πάσαν συμπροσευχήν μετά αιρετικών, σχισματικών ή και ακοινωνήτων, και αν όλοι ενέκρινον τα διαβήματά του, τας δηλώσεις του, τας συμπροσευχάς του, τους εν γένει τρόπους του, τότε μάλιστα! Ουδείς θα είχε δικαίωμα να διαφωνήση, ουδείς να διαμαρτυρηθή, ουδείς να εμποδίση. Όταν όμως ο Παναγιώτατος ενεργή αντιθέτως προς Συνόδους, προς Πατέρας, προς Κανόνας, ως εάν πάντες αυτοί να μη είχον αληθινήν αγάπην και να μη ενδιεφέροντο διακαώς διά την πλήρωσιν του Κυρίου "ίνα πάντες εν ώσιν", αλλά να ήσαν πλήρεις μίσους και αδιαφορίας, τότε και ημείς δικαιούμεθα (δικαιούμεθα ή υποχρεούμεθα, εκόντες άκοντες;) να ενεργήσωμεν αντιθέτως προς τον Παναγιώτατον! Δι' ημάς υπέρ πάντα Πατριάρχην κείνται οι άγιοι Πατέρες, αι σεπταί Σύνοδοι, οι ιεροί Κανόνες. Και, ευρισκόμενοι τυχόν προ θλιβερών διλημμάτων υπακοής, θα προτιμήσωμεν (και ήδη προτιμώμεν) την υπακοήν προς τους Πατέρας, τας Συνόδους, τους Κανόνας! Λυπηρά και συγκλονιστικά τα οιαδήποτε διλήμματα, αλλ' όταν τίθενται, κάποια φευ! Η εκλογή πρέπει αφεύκτως να γίνη! Και δι' ημάς ερρίφθη ήδη ο κύβος! Ο Θεός μεθ' ημών!"
...Με ερωτά ο γνωμοδοτών: Έπρεπεν ο Πατριάρχης να ηρωτήση προηγουμένως εμέ αν ενέκρινον τα διάφορα διαβήματά του; Βεβαίως όχι! Ποίος είμαι εγώ ώστε να με ερωτήση ο Πατριάρχης; Θα ήτο τραγική δι' εμέ τοιαύτη αξίωσις! Είχον όμως μίαν άλην αξίωσιν: Να ερωτήση τας Συνόδους του 867, του 879, του 1009, του 1054, του 1341, του 1347, του 1351, του 1440, του 1441, του 1443, του 1450, του 1484, του 1722, του 1727, του 1838, του 1848, του 1895, να ερωτήση τους αγίους Πατέρας και τους σοφούς Διδασκάλους της Εκκλησίας, να ερωτήση τον άγιον Φώτιον, τον ιερόν Θεοφύλακτον, τον άγιον Γρηγόριον τον Παλαμάν, Συμεών τον Θεσσαλονίκης, τον άγιον Μάρκον Ευγενικό, τον Ευγένιον Βούλγαριν, τον Νικηφόρον Θεοτόκην, τον άγιον Νικόδημον, τον άγιον Νεκτάριον και λοιπούς και λοιπούς και λοιπούς, να ερωτήση πολλώ μάλλον, τας σεπτάς και θεοκινήτους Οικουμενικάς Συνόδους, αι οποίαι διά των αγίων και ιερών Κανόνων των απαγορεύουν, επί ποινή καθαιρέσεως, (ή όχι κ. Παναγόπουλε;), πάσαν συμπροσευχήν μετά αιρετικών, σχισματικών ή και ακοινωνήτων, και αν όλοι ενέκρινον τα διαβήματά του, τας δηλώσεις του, τας συμπροσευχάς του, τους εν γένει τρόπους του, τότε μάλιστα! Ουδείς θα είχε δικαίωμα να διαφωνήση, ουδείς να διαμαρτυρηθή, ουδείς να εμποδίση. Όταν όμως ο Παναγιώτατος ενεργή αντιθέτως προς Συνόδους, προς Πατέρας, προς Κανόνας, ως εάν πάντες αυτοί να μη είχον αληθινήν αγάπην και να μη ενδιεφέροντο διακαώς διά την πλήρωσιν του Κυρίου "ίνα πάντες εν ώσιν", αλλά να ήσαν πλήρεις μίσους και αδιαφορίας, τότε και ημείς δικαιούμεθα (δικαιούμεθα ή υποχρεούμεθα, εκόντες άκοντες;) να ενεργήσωμεν αντιθέτως προς τον Παναγιώτατον! Δι' ημάς υπέρ πάντα Πατριάρχην κείνται οι άγιοι Πατέρες, αι σεπταί Σύνοδοι, οι ιεροί Κανόνες. Και, ευρισκόμενοι τυχόν προ θλιβερών διλημμάτων υπακοής, θα προτιμήσωμεν (και ήδη προτιμώμεν) την υπακοήν προς τους Πατέρας, τας Συνόδους, τους Κανόνας! Λυπηρά και συγκλονιστικά τα οιαδήποτε διλήμματα, αλλ' όταν τίθενται, κάποια φευ! Η εκλογή πρέπει αφεύκτως να γίνη! Και δι' ημάς ερρίφθη ήδη ο κύβος! Ο Θεός μεθ' ημών!"
Have a good and spiritual Lent !
St. Paul's Letter to the Romans 13:11-14; 14:1-4
Brethren, salvation is nearer to us now than when we first believed; the night is far gone, the day is at hand. Let us then cast off the works of darkness and put on the armor of light; let us conduct ourselves becomingly as in the day, not in reveling and drunkenness, not in debauchery and licentiousness, not in quarreling and jealousy. But put on the Lord Jesus Christ, and make no provision for the flesh, to gratify its desires.
As for the man who is weak in faith, welcome him, but not for disputes over opinions. One believes he may eat anything, while the weak man eats only vegetables. Let not him who eats despise him who abstains, and let not him who abstains pass judgment on him who eats; for God has welcomed him. Who are you to pass judgment on the servant of another? It is before his own master that he stands or falls. And he will be upheld, for God is able to make him stand.
Brethren, salvation is nearer to us now than when we first believed; the night is far gone, the day is at hand. Let us then cast off the works of darkness and put on the armor of light; let us conduct ourselves becomingly as in the day, not in reveling and drunkenness, not in debauchery and licentiousness, not in quarreling and jealousy. But put on the Lord Jesus Christ, and make no provision for the flesh, to gratify its desires.
As for the man who is weak in faith, welcome him, but not for disputes over opinions. One believes he may eat anything, while the weak man eats only vegetables. Let not him who eats despise him who abstains, and let not him who abstains pass judgment on him who eats; for God has welcomed him. Who are you to pass judgment on the servant of another? It is before his own master that he stands or falls. And he will be upheld, for God is able to make him stand.
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΝ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
(αθωνικα ανθη)
«Την πάνσεπτον
εγκράτειαν εναρξώμεθα φαιδρώς, ακτίνας απολάμποντες των αγίων εντολών, Χριστού
του Θεού ημών· αγάπης την λαμπρότητα, προσευχής την αστραπήν, αγνείας
καθαρότητα, ανδρείας την ισχύν· όπως λαμπροφόροι προφθάσωμεν εις την αγίαν
Ανάστασιν…» Εκκλ. Υμνογραφία.
Με πόσην
νοσταλγίαν και χαράν ο πνευματικός άνθρωπος περιμένει την αγίαν περίοδον της Μεγ.
Τεσσαρακοστής! Γνωρίζει ότι όλος ο κύκλος των ημερών αυτών ανταποκρίνεται
περισσότερον προς τας ανάγκας της πεπτωκυίας ανθρωπίνης φύσεως. Όλαι, βεβαίως,
αι ημέραι του έτους είναι άγιαι και εκάστη εξ αυτών θα μας φέρη κάποιο μήνυμα, ενός,
δύο ή περισσοτέρων αγίων, που εορτάζουν την γενέθλιον ημέραν της τελειώσεώς
των, είτε μαρτυρικώς, είτε «εν ειρήνη». Επίσης άλλαι ημέραι αναφέρονται εις τον
εορτασμόν γεγονότων, σχετιζομένων με την επί γης παρουσίαν του Κυρίου και το
απολυτρωτικόν του έργον. Όλα εις την Εκκλησίαν είναι με μεγάλην και θείαν
σοφίαν ρυθμισμένα υπό των αγίων Πατέρων, ώστε να υπάρχη συγκερασμένον δι΄ όλου
του εορταστικού κύκλου το κατά Θεόν πένθος με την πνευματικήν χαράν. Θα έλεγε
κανείς, ότι ο χριστιανός έχει πάντοτε εορτήν εις την καρδίαν του, ότι ο
χριστιανισμός, επαγγελλόμενος την αιωνίαν εν φωτί αποκατάστασιν του ανθρώπου,
δημιουργεί εις την Εκκλησίαν εορταστικήν ατμόσφαιραν. Ένα μόνον είναι κακόν, το
οποίον λυπεί την Εκκλησίαν και την κάμνει να πενθή και να σκυθρωπάζη. Η αμαρτία,
αι αμαρτίαι των τέκνων της. Αλλά και τότε το πένθος τούτο δεν είναι άμοιρον
κάποιας χαρμονής, την οποίαν παράγει η ελπίς επί τον Θεόν του ελέους. Είναι ένα
πένθος, όπως το ωνόμασαν οι άγιοι Πατέρες, χαρμολυπούμενον, περιέχον και λύπην
και χαράν. Λύπην δια την αμαρτίαν, χαράν μυστικήν επ΄ ελπίδι της αφέσεως. Ώστε η
αγία Εκκλησία μας είναι χαρά, είναι αίνος, είναι δοξολογία, είναι ευχαριστία,
αλαλαγμός πνευματικός, δάκρυα ευτυχίας, φλόγα αγάπης, φως ελπίδος, άγκυρα
πίστεως. Είναι δε και κλαυθμός και πίστις και πόνος, είναι και μετάνοια, είναι
και οδυνηρά ικεσία προς άφεσιν αμαρτιών, και καθολικόν πένθος και νηστεία
αγνίζουσα και αγρυπνία εξιλεούσα και προσευχή συντατριμμένη. Επειδή όλα τα
ηγιασμένα δια του θείου Βαπτίσματος τέκνα της, δεν είναι αμέτοχα κηλίδος της αμαρτίας,
άλλα περισσότερον, άλλα ολιγώτερον, άλλα παρά βραχύ κεκαθαρμένα, αλλά όλα
αμαρτωλά, δια τούτο ως μήτηρ στοργική καθώρισε μίαν περίοδον του έτους, ως
περίοδον μετανοίας. Δηλαδή ομολογίαν των ημαρτημένων και απόφασιν αλλαγής βίου
επί το αγιώτερον. Κατά το διάστημα αυτό της καθολικής μετανοίας, έχουν θεσπισθή
και ανάλογα μέσα προς βοήθειαν δια την επιτυχίαν της προσπαθείας. Τα μέσα ταύτα
είναι ο περισσότερος εκκλησιασμός, η αύξησις του χρόνου της προσευχής, η αποχή της
συγκεχωρημένης εις άλλας περιόδους χαράς του κόσμου, αι μεγαλύτεραι θυσίαι εις
τας προς τον πλησίον αγαθοεργίας, η εντονωτέρα νηστεία, εκτός των καθωρισμένων,
και γενικώς τα έργα αγνισμού και «υπωπιασμού της σαρκός». Αυτή η περίοδος
ωνομάσθη αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή ιδιαζόντως, επειδή η κατ΄ αυτήν πολιτεία
των χριστιανών είναι περισσότερον ηγιασμένη, αγιάζουσα τους αυτήν τιμώντας και
αγωνιζομένους.
***
***
Προ της εισόδου
εις την παλαίστραν αυτήν, η Εκκλησία προετοιμάζει τους πιστούς δια καταλλήλων
εκκλησιαστικών ύμνων και Πατερικών διδαχών, ώστε «παρασκευασθήναι και ετοίμους
ημάς γενέσθαι προς τους πνευματικούς αγώνας των νηστειών, την εξ έθους μυσαράν
έξιν απολιπόντας». Και την μεν Κυριακήν του Τελώνου και Φαρισαίου, έταξαν οι
Πατέρες, όπως δια της αντιπαραβολής των δύο άντικρυς αντίθετα φρονούντων τούτων
τύπων της Παραβολής του Κυρίου, διδαχθώμεν πόσον τιμία είναι παρά τω Θεώ η
ταπείνωσις και πόσον βδελυκτή τυγχάνει η υπερηφάνεια. Και όπως, την μεν
δευτέραν αποπτύσωμεν εξ ημών, την δε πρώτην οικειωθώμεν ως βάσιν τινά εις τους κατά
των παθών ημών αγώνας. Η δε υμνολογία της ημέρας ταύτης είναι εκ των
αριστουργημάτων της εκκλησιαστικής ημών ποιήσεως, ως επίσης και όλου του
Τριωδίου, ήτις είναι έργον του αγίου Κοσμά Επισκόπου Μαϊουμά και των αγίων
Θεοδώρου και Ιωσήφ των Στουδιτών, υπηχούσα ανάλογα νοήματα. «Μη προσευξώμεθα
φαρισαϊκώς αδελφοί· ο γαρ υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται». Ή έτερον: «Παντοκράτορ
Κύριε, οίδα πόσα δύνανται τα δάκρυα». Άλλο· «βεβαρημένων των οφθαλμών μου εκ
των ανομιών μου, ου δύναμαι ατενίσαι και ιδείν τον αιθέρα του ουρανού, αλλά
δέξαι με ως τον Τελώνην μετανοούντα, Σωτήρ, και ελέησόν με». Ούτω προβαίνουσα η
υμνολογία του Τελώνου και Φαρισαίου, καταλείπει εις τον πιστόν το δίδαγμα, του
πόσον ισχύει η ταπείνωσις και πόσον η έπαρσις είναι θεοστυγής.
***
Η Δευτέρα Κυριακή
είναι αφιερωμένη εις την Παραβολήν του Ασώτου υιού, την οποίαν οι άγιοι
Πατέρες, πρόνοιαν εξ αγάπης και οίκτου ποιούμενοι προς τους πολλά αμαρτήσαντας,
έταξαν, και δια σχετικών ύμνων ανακηρύττουν αφ΄ ενός την άπειρον του Θεού
μακροθυμίαν, και αφ΄ ετέρου υποκαίουν την επιθυμίαν προς μετάνοιαν και επιστροφήν
προς τον εγκαταλειφθέντα ουράνιον Πατέρα. Ούτω πραγματεύονται πάντων ημών την
σωτηρίαν. Διότι τις δύναται ειπείν, ότι εν τινι μέτρω δεν είναι άσωτος; Και όχι
μόνον εν τινι μέτρω, αλλά οι αληθώς υψηλοί την αρετήν, πιστεύουν, ότι αυτοί
είναι πάντων αμαρτωλότεροι, ως και ο θείος Παύλος ωνόμαζεν εαυτόν πρώτον μεταξύ
των αμαρτωλών. Υπέροχοι είναι οι ύμνοι του Ασώτου, ιδίως τα ιδιόμελα: «Εις
αναμάρτητον χώραν και ζωηράν επιστεύθην, γεωσπορήσας την αμαρτίαν, τη δρεπάνη
εθέρισα τους στάχυας της αμελείας, και δραγμάτων εστοίβασα, πράξεών μου τας
θημωνίας, ας και κατέστρωσα, ουχ άλωνι της μετανοίας». Ωσαύτως το· «Ω πόσον
αγαθών, ο άθλιος εμαυτόν εστέρησα! Ω ποίας Βασιλείας εξέπεσα ο ταλαίπωρος εγώ!
τον πλούτον ηνάλωσα, όνπερ έλαβον· την εντολήν παρέβην· οίμοι τάλαινα ψυχή, τω
πυρί τω αιωνίω, λοιπόν, καταδικάζεσαι…». Δι΄ όλης της υμνολογίας ταύτης διήκει
η ομολογία της αμαρτωλότητος, η συντριβή της καρδίας και η ικεσία η διάθερμος,
ίνα γένηται ο άσωτος δεκτός υπό του πατρός του. Ο δε λόγος «εις τον Άσωτον» του
αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, κάμνει και τας σκληροτέρας καρδίας να ραγίζουν,
εμφανίζων το μεγαλείον της πατρικής αγάπης και το βάθος της ταπεινώσεως του
Ασώτου.
***
Την τρίτην
Κυριακήν της Απόκρεω, οι άγιοι Πατέρες ποιούνται μνείαν της αδεκάστου Δευτέρας
του Κυρίου Παρουσίας, επί τω σκοπώ, όπως μη δια των προλαβουσών δύο Παραβολών,
καθ΄ ας δείκνυται η άπειρος του Θεού φιλανθρωπία, αμελήσωμεν λογιζόμενοι το
φιλάνθρωπον του Δεσπότου μόνον, αλλά και το ότι δίκαιός εστι κριτής, αποδίδων
εκάστω κατά τα έργα αυτού. Δια τούτο, το υμνολογικόν περιεχόμενον της ημέρας
είναι πλήρες τρόμου, κορυφουμένου εις τα Ιδιόμελα των Αίνων: «Ω ποία ώρα τότε
και ημέρα φοβερά, όταν καθίση ο Κριτής επί θρόνου φοβερού! Βίβλοι ανοίγονται
και πράξεις ελέγχονται, και τα κρυπτά του σκότους δημοσιεύονται, άγγελοι
περιτρέχουσιν, επισυνάγοντες πάντα τα Έθνη» κ.λ.π.
Ακολουθεί το
Σάββατον της Τυροφάγου, όπερ ετέθη εν τη σειρά των προηγηθεισών εορτών και
πραγματεύεται περί των εν Ασκήσει διαλαμψάντων αγίων ανδρών τε και γυναικών με
το σκοπόν, όπως, δια της μνήμης των κατορθωμάτων εκείνων, δι΄ ιδρώτων και
καμάτων ασκητικών, προβάλλουν οιονεί ζώντα υπογραμμόν και οδηγόν εις τα της αγίας
Τεσσαρακοστής παλαίσματα και ίνα έξωμεν βοηθούς τους αγίους, οίτινες «το κατ΄
εικόνα τηρήσαντες αλώβητον, νουν ηγεμόνα κατά παθών ολεθρίων ασκητικώς ενστησάμενοι,
εις το καθ΄ ομοίωσιν ως δυνατόν ανήλθον…». Ο Κανών και τα Καθίσματα απαριθμούν
πάντας τους αγίους ασκητάς των ερήμων της Αιγύπτου και Παλαιστίνης, οι οποίοι
έζησαν προ του Η΄ αιώνος, οπότε συνετάγη η Ακολουθία των. Περί των εν αγίω Όρει
Πατέρων ουδεμία γίνεται μνεία, εκτός του αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου, διο και
την παράλειψιν ανεπλήρωσεν ο εν αγίοις Νικόδημος ο Αγιορείτης, συντάξας
θαυμασίαν ασματικήν Ακολουθίαν εις τούτους.
***
***
Η Κυριακή της Τυροφάγου
είναι η πλέον κατανυκτική, διότι αναφέρεται εις την έξωσιν των Πρωτοπλάστων εκ
του Παραδείσου, ων την γύμνωσιν, την εμπάθειαν, τας λύπας και τα δάκρυα,
αναδεχόμεθα κληρονομικώς και ων η πτώσις απετέλεσε την αρχήν και το κεφάλαιον
πάντων των οδυνηρών και αυτού του χωρισμού από του Θεού, ον υπομένομεν εν τη
κοιλάδι ταύτη του κλαυθμώνος. Εν τη αναμνήσει της από του Παραδείσου της τρυφής
εκπτώσεως, τονίζεται υπό των υμνογράφων Πατέρων η ακρασία και η υπερηφάνεια,
δι΄ ων έπεσον εκ της θείας ζωής οι Γενάρχαι. Δια τούτο ως μέσα διορθώσεως του
κακού, εξαίρονται η ταπείνωσις προς θεραπείαν της υπερηφανείας, και η νηστεία προς
αναίρεσιν της ακρασίας. Δια τούτο και ο Χριστός και ενήστευσε τεσσαράκοντα
ημέρας και «εγένετο υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού». Όλη η της ημέρας
υμνολογία είναι θρηνώδης, διαποικιλλομένη με ωραίας εκ του αισθητού Παραδείσου εικόνας.
Ο Οίκος, όστις αποτελεί περίληψιν της σημασίας της πτώσεως, περιέχει εξαισίους
στίχους, ως οι παρόντες: «Εκάθισεν Αδάμ τότε και έκλαυσεν απέναντι της τρυφής
του Παραδείσου, χερσί τύπτων τας όψεις και έλεγεν, Ελεήμον ελέησόν με τον παραπεσόντα».
«Ιδών Αδάμ τον άγγελον ωθήσαντα και κλείσαντα, την του θείου κήπου θύραν,
ανεστέναξε μέγα και έλεγεν: «Ελεήμον…». «Συνάλγησον Παράδεισε τω κτήτορι
πτωχεύσαντι και τω ήχω σου των φύλλων, ικέτευσον τον Πλάστην, μη κλείση σε.
Ελεήμον…» «Παράδεισε πανάρετε, πανάγιε, πανόλβιε, ο δι΄ Αδάμ πεφυτευμένος και
δια την Εύαν κεκλεισμένος, ικέτευσον Θεόν δια τον παραπεσόντα. Ελεήμον…». Δια τοιούτων
θρηνωδών στροφών περατούται όλη η υμνολογία, ανοίγουσα τον θάλαμον της Μ.
Τεσσαρακοστής με συγκεκριμένους σκοπούς. Κυρίως ειπείν, η περίοδος αυτή είναι
νηστεία και προσευχή, αίτινες εμφαίνονται εις την υμνογραφίαν του Τριωδίου και
εις τα αρχαία Τυπικά της Μ. Εκκλησίας και των Μοναστηρίων του Αγίου Όρους, Σινά
και Παλαιστίνης. Είναι χαρακτηριστικόν, ότι εισερχόμεθα εις το στάδιον τούτο,
ενισχυόμενοι υπό των ωραίων τροπαρίων την νηστείαν επαινούντων, ως εξής: «Εγκρατεία
την σάρκα ταπεινώσαι πάντες σπουδάσωμεν, το θείον υπερχόμενοι στάδιον της αμώμου
νηστείας, και ευχαίς και δάκρυσι, Κύριον τον σώζοντα ημάς εκζητήσωμεν, και
λήθην της κακίας παντελή ποιήσωμεν…».
***
Η αγία
Τεσσαρακοστή, καθ΄ ην οι ιεροί Ναοί μας αποβάλλουν τον λαμπρόν διάκοσμον και
ενδύονται πενθίμως, την σκυθρωπότητα του κατά Θεόν πένθους συντονίζουσαι,
αποκαλύπτει όλον το πνευματικόν και λειτουργικόν μεγαλείον της Ορθοδόξου
Εκκλησίας μας, δια των Μεγάλων Αποδείπνων, δια των Προηγιασμένων, των
Χαιρετισμών της Παναγίας Παρθένου, των μελωδικωτάτων Τριωδίων, των θεοπνεύστων
Κανόνων, της αυστηράς νηστείας, των θείων Λειτουργιών του Μ. Βασιλείου και όσων
λαμβάνουν χώραν εν ταις Ι. Ακολουθίαις και Αγρυπνίαις των Ι. Μονών δια τύπων
και συμβόλων. Εν τω συνόλω της η περίοδος αύτη αποτελεί θεοτερπή ύμνον προς το
ασκητικόν πνεύμα της Εκκλησίας και θρίαμβον ηθικόν του Μοναχισμού, ιδία δε των
εορτών των δύο Καθηγητών της Ερήμου, Γρηγορίου του Παλαμά και Ιωάννου της Κλίμακος.
Ωσαύτως η εορτή της αναστηλώσεως των ι. εικόνων, εις ην συνάπτεται το Συνοδικόν
της Ορθοδοξίας – το οποίον δυστυχώς έπαυσεν αναγινωσκόμενον επ΄ Εκκλησίας –
διδάσκουν περί των θησαυρών της Ορθοδόξου
πνευματικότητος και φρονηματίζουν τον λαόν εις τον σεβασμόν των αγίων Πατέρων
και των ιερών της Εκκλησίας παραδόσεων. Η ακολουθούσα εορτή της Σταυροπροσκυνήσεως,
την οποίαν έταξαν οι Πατέρες επί τω σκοπώ, όπως, ενισχυόμενοι υπό της χάριτος της
αναδιδομένης από τον τίμιον Σταυρόν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, συνεχίσωμεν
με αδιάπτωτον προθυμίαν τους πνευματικούς αγώνας, εμφανίζει όλην την μητρικήν
αγάπην της Εκκλησίας προς τα μοχθούντα πνευματικώς τέκνα της, επικαλούμενα εν
πίστει και πόθω την συμμαχίαν του Κυρίου ούτω: «Χριστέ ο Θεός ημών, ο την
εκούσιόν σου σταύρωσιν, εις κοινήν εξανάστασιν, του γένους των ανθρώπων
καταδεξάμενος, και τω καλάμω του Σταυρού, βαφαίς ερυθραίς τους σαυτού δακτύλους
αιματώσας, τοις αφεσίμοις ημίν, βασιλικώς υπογράψαι φιλανθρωπευσάμενος, μη
παρίδης ημάς κινδυνεύοντας και πάλιν την από σου διάστασιν…». Ενθουσιά ο
θεόληπτος μελωδός κατενώπιον στήκων του ζωηφόρου Σταυρού του Κυρίου και με
υπερφυά εγκώμια καταστολίζει αυτόν και τον επ΄ αυτού καθηλωθέντα Χριστόν. Εντός
της κατανυκτικής ταύτης ατμοσφαίρας, μεταξύ συναισθημάτων γλυκυτάτης συντριβής
και χαροποιού πένθους της αγαπώσης ψυχής, εορτάζει ο Ακάθιστος ύμνος, εορτή
τόσον συνδεδεμένη με την ευσέβειαν του Έθνους ημών και την άμαχον προστασίαν της
Υπερμάχου Στρατηγού, λυτρωσαμένης εκ των επικειμένων δεινών την τιμώσαν την
θεομητορικήν αυτής δόξαν θεοφρούρητον Πόλιν.
***
Πολύ ενθαρρυντική
είναι η εορτή της αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας εις ημάς τους πολλά πταίοντας, ότε
πληροφορούμεθα την άφατον του Θεού φιλανθρωπίαν και την ισχύν της μετανοίας,
ώστε μίαν ψυχήν βεβυθισμένην εις τον βόρβορον των ατίμων παθών να μετεωρίση εις
τοιαύτα ύψη αγιότητος. Είτα η Ανάστασις του Λαζάρου, τα δάκρυα του Χριστού, αι
ολοφυρόμεναι αδελφαί του, -- εικών μεγαλειωδώς αποδιδομένη εις τας μικρογραφίας
των μεμβρανών του ΙΔ΄ αιώνος – ενέχουν ως παράστασις και πνευματικόν βάθος, εξαισίαν
λειτουργικήν σύνθεσιν, εν η αναπηγάζει θεία τις τριλογία εκ θείων και
ανθρωπίνων στοιχείων εις την πλέον δραματικήν έκφανσιν. Την νίκην κατά του
θανάτου δια της αναστάσεως του Λαζάρου, διαδέχεται η θριαμβευτική είσοδος του
Κυρίου εις Ιεροσόλυμα υπό τα ωσαννά του ασταθούς όχλου και των ακάκων παίδων. Το
υμνολογικόν μέρος της εορτής ταύτης, είναι σύμμικτον εκ της την κοινήν
ανάστασιν προτυπούσης του Λαζάρου αναστάσεως χαράς και των εκ των στομάτων
νηπίων και θηλαζόντων αίνων. Επειδή το Τριώδιον είναι έργον κυρίως Μοναχών,
τιμώντων καθ΄ υπερβολήν την άσκησιν, συμπεριελήφθη εν τη εορτή των Βαϊων ως
Ιδιόμελον και Δοξαστικόν το εξής: «Σήμερον η χάρις του αγίου Πνεύματος ημάς
συνήγαγε, και πάντες αίροντες τον Σταυρόν σου λέγομεν· ευλογημένος ο ερχόμενος
εν ονόματι Κυρίου. Ωσαννά εν τοις υψίστοις». Εις ολιγους, υποθέτομεν, είναι
γνωστή η σημασία του Ιδιμέλου τούτου. Συνήθεια υπήρχε τοις Πατράσιν ημών, ότε
έφθανεν η Μ. Τεσσαρακοστή, να αναχωρούν δια την βαθυτέραν έρημον, όπως, υπό την
απόλυτον ησυχίαν της, διαπεράσουν τον δίαυλον των ασκητικών αγώνων των. Επέστρεφον
δε κατά την ημέραν των Βαϊων, ίνα ομού συνεορτάσωσι τας ημέρας της Μ. Εβδομάδος
και του αγίου Πάσχα. Το νόημα του Ιδιομέλου είναι εκφραστικώτατον της σημασίας
ταύτης.
***
Η λειτουργική
πορεία των μνημονευθεισών εορτών συνεχίζεται δι΄ όλης της Μ. Εβδομάδος,
κραδαινομένη υπό εκτάκτως συνταρακτικών στοιχείων. Της μυστικής διδαχής «της ξηρανθείσης
συκής δια την ακαρπίαν» και των προφητικής υποτυπώσεως παθημάτων του παγκάλου
Ιωσήφ, έπεται η περιεκτικωτάτη εις ηθικά νοήματα παραβολή των «δέκα παρθένων». Αι
ημίσεις ήλπισαν ματαίως εις την απλήν παρθενικήν των ξηρότητα. Ενώ «η εν
πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή», αισθομένη την παρουσίαν της θεότητος του
Κυρίου, εξεκένωσε, με πόνον βαθείας συντριβής εκ του αλαβαστρίνου σκεύους της,
τα μύρα της αγάπης, αναμεμιγμένα τοις της μετανοίας δάκρυσι. Δια να ακούση, «αφέωνται
αι αμαρτίαι αυτής αι πολλαί, ότι ηγάπησε πολύ». Η εικών της αμαρτωλής αυτής,
πλυνούσης δια των μύρων και δακρύων τους πόδας του Χριστού και εκμασσούσης αυτούς
τοις της κεφαλής της βοστρύχοις, δεν ημπορούσε ποτέ να συλληφθή υπό ανθρωπίνης
διανοίας. Είναι εκ των μεγάλων εκείνων πράξεων, αίτινες εμπνέονται μόνον υπό της
μεγάλης προς Χριστόν αγάπης και κέκτηνται ένα θείον χαρακτήρα, ξένον της εγκοσμίου
διανοητικότητος. Η ευσεβεστάτη μοναχή Κασσιανή, εάν διεσώθη τόσον υπό της ιστορίας,
διεσώθη κυρίως από το σχετικόν Δοξαστικόν της, εις το οποίον, εξέχεεν όλην την
ευγένειαν της ψυχής της. Αλλ΄ οι χριστιανοί, που το ακούουν επί δέκα πέντε
αιώνας εν βαθεία κατανύξει, εκχέουν κρουνούς δακρύων μετανοίας και πόθου, προς τον
«κλίναντα τους ουρανούς τη αφάτω του κενώσει». Το ιερόν τούτο ποίημα προσδίδει
τη Μ. Τετάρτη τους υψηλοτέρους τόνους της υπερουσίου μυσταγωγίας του θείου
δράματος του Κυρίου Ιησού. Ω και να εγνώριζεν η ευφυεστάτη και ευλαβεστάτη αυτή
ορθόδοξος καλογραία του Βυζαντίου, ποίαν θέσιν θα ελάμβανεν εν τη ιστορία της εκκλησιαστικής
μας ποιήσεως το εξαίσιον ποίημά της!
***
***
Η Μ. Πέμπτη
αποτελεί θαύμα λειτουργικής συνθέσεως, δια της υπερφυεστάτης συγκαταβάσεως της θεότητος
μέχρι και της πλύσεως ανθρωπίνων ποδών εν αφάτω ταπεινώσει. Οι δε Απόστολοι, «τω
συνδέσμω της αγάπης συνδεόμενοι τω δεσπόζοντι των όλων εαυτούς Χριστώ
αναθέμενοι, ωραίους πόδας εξαπενίζοντο, ευαγγελιζόμενοι πάσιν ειρήνην». Την Μ.
Πέμπτην η Εκκλησία εκδηλώνει όλην την οδύνην της και την αποστροφήν της προς τον
προδότην του Νυμφίου της. Άπασα η υμνολογία της ημέρας έχει ως κέντρον τον
Ιούδα, τονίζουσα την τραγικήν αντίθεσιν της προδοσίας ενός αγνώμονος ανθρώπου
και ενός προδιδομένου Θεού, όστις διαρκώς ευεργετεί. Ούτω η λειτουργική
εξέλιξις του θείου δράματος φθάνει εις τον κολοφώνα της αγωνίας. Η σύλληψις του
Χριστού εν νυκτί, εις ένα κήπον ποτισθέντα δια δακρύων αγωνίας· ο αλαλάζων
όχλος, ούτινος τα ωσαννά ακόμη εδόνουν τους αιθέρας· το φίλημα ενός αθλίου
μαθητού· ο δεχόμενος εν αγάπη το φίλημα του προδότου του· η εκουσία παράδοσις ενός
Θεού εις ασθενεστάτους ανθρώπους· οι μαύρην έχοντες την ψυχήν Αρχιερείς· ο
παχυλός Ρωμαίος ηγεμών· το αδίκως τον δίκαιον δικάσαν δικαστήριον· οι κοπετοί της
Ιεράς Μητρός και των συγγενών· η εγκατάλειψις υπό των μαθητών· οι ανήκουστοι
ονειδισμοί και κακώσεις, και, τέλος, η υπό τα όμματα και τους χλευασμούς ενός συρφετού
Σταύρωσις της αυτοαγάπης, αποτελούν πραγματικότητα, ως βάθος πνευματικόν και
λειτουργικόν, ομοίαν της οποίας ούτε είδεν άλλοτε, αλλ΄ ούτε θα επανίδη η
ιστορία του κόσμου μέχρι τερμάτων αιώνων. Οι άγιοι Απόστολοι, οι Πατέρες και
Διδάσκαλοι της Εκκλησίας, ίστανται μετά δέους και ιεράς φρίκης προ των
γεγονότων τούτων, άτινα συνταράσσουν την ιστορίαν της ανθρωπότητος, όχι τόσον
δια την αβυσσαλέαν ευτέλειαν της ανθρωπίνης κακότητος, όσον δια την άπειρον
αγάπην ενός ενανθρωπήσαντος Θεού.
***
Η Ανάστασις,
είναι το τέλος του ανεκφράστου εις λειτουργικόν μεγαλείον και θεολογικήν
σημασίαν θείου δράματος. Η Ανάστασις
είναι η λύσις, η νίκη απείρως ηθικής ωραιότητος επί της επεισελθούσης ηθικής
ασχημίας του κόσμου. Ημείς δε οι Έλληνες ιδιαιτέρως λατρεύομεν δι΄ όλων των
δυνάμεών μας την Ανάστασιν του Χριστού, εν αντιθέσει προς τον δυτικόν κόσμον. Διο
και οι ουρανοί μας καταυγάζονται από το φως της Αναστάσεως, η θεολογία μας πλέει
εις το φως τούτο και η Ορθοδοξία φρίσσει ιερώς από τας μελωδίας των χαροποιών
ύμνων. Αι εκ περιουσίας πιστεύουσαι ψυχαί μας εις την αθανασίαν, περιβάλλονται
κατά τας ημέρας του αγίου Πάσχα χιτώνας φωτεινούς. Ημείς κρατούμεν εν μέσω
πληθούσης Εκκλησίας φαιδράς τας λαμπάδας μας, μηνύοντες εις τους αιώνας το
ιδιάζον ημίν τοις Ανατολικοίς πνεύμα της χαράς, ήτις ανέβλυσεν ως πλεόνασμα της
πλησιφαούς Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, του ηγαπημένου, εκ του
ολβίου Του τάφου. Δια τούτο και προσερχόμεθα εν φόβω και χαρά εις την Μετάληψιν
του Σώματος και Αίματός Του, προς μετουσίαν και μετοχήν εις την αιώνιον ζωήν,
συνωθούμενοι εν τη Εκκλησία «έως των κεράτων του θυσιαστηρίου», εν τω οποίω «τα
φοβερά τελεσιουργείται», δια λειτουργικών συμβόλων, τύπων και εικόνων,
εκφραζόντων απύθμενον πνευματικόν βάθος. Αδελφοί, «χαίρετε, πάλιν ερώ, χαίρετε».
Από τον βίο του αγίου Νικολάου Πλανά του απλοϊκού
http://krufo-sxoleio.blogspot.ca/2014/03/blog-post_2.html#comment-form
(επιλογή κειμένων από τα κεφάλαια του βιβλίου "Ο παπα-Νικόλας Πλανάς. Ο απλοϊκός ποιμήν των
απλοϊκών προβάτων", Μάρθας μοναχής, (πρόλογος Φ. Κόντογλου -
επίλογος π. Φιλοθ. Ζερβάκου, εκδόσεις "Αστήρ", Αθήνα 1979)
ι΄. Το
Ημερολόγιον
Μια φορά τον
ρώτησε ο ψάλτης των αγρυπνιών Παναγιώτης Τομής: "Τι φρονείς, πάτερ μου,
περί του ημερολογίου;". Και αυτός του απήντησε: "Από πεποίθηση το
Παλαιό και από υποχρέωση το Νέο!".
λδ΄. Ότι
προσηύχετο, δια να τον αφήσουν να προσευχηθή.
Κατά την εποχή
εκείνη ήτανε Μητροπολίτης ο Μελέτιος Μεταξάκης και απηγόρευσε τις αγρυπνίες.
Δεν μπορούσαμε να εννοήσουμε την αιτία...
Πέρασε λίγος
καιρός, έφυγε ο Μητροπολίτης Μεταξάκης, κατηργήθη η δέσμευσις των αγρυπνιών.
Κατόπιν ήλθε η αλλαγή του Ημερολογίου. Νέα βάσανα, νέοι αγώνες για τον Παππού.
Ιδίως όταν ξημέρωναν μεγάλες γιορτές. Τι να κάμη; Στο βάθος του Αγίου Ελισσαίου (σ. Κ. Σ.: παλαιός ναΐσκος στην Πλάκα πλησίον της στάσεως του μετρό "Μοναστηράκι") ήτανε αρκετά δωμάτια (τρώγλες πες
καλύτερα). Σε ένα από αυτά τα δωμάτια έμενε μια γυναικούλα η κυρά-Μάρθα, πολύ
φτωχή κατά το ζην, πολύ πλούσια κατά αγαθήν προαίρεσίν. Αυτή μας επέτρεψε να
συγκεντρωθούμε στο μοναχικόν της δωμάτιον ο πατήρ Νικόλαος με την συνοδείαν
του, απαρτιζομένην από 6-7 πρόσωπα. Κατά τας 10 μ. μ. είμεθα όλοι παρόντες.
Αρχίσαμε τον Όρθρον κατά τας 11 μ. μ. και ως την 1ην μετά τα μεσάνυχτα είμεθα
έτοιμοι για την Λειτουργία. Κατεβήκαμε από το υπερώον δωμάτιον, με κίνδυνον να
υποχωρήση η σκάλα, τρίζουσα από την πάροδον αορίστων δεκαετηρίδων... Φθάσαμε
όσο το δυνατόν αθορύβως εις την εκκλησίαν του Προφήτου, μπήκαμε από την πίσω
μικρά πορτούλα. Ως φως είχαμε τα καντήλια, που φώτιζαν τα ιερά πρόσωπα των
Αγίων, οι οποίοι μας κοίταζαν σαν να μας γνώριζαν. Η εκκλησία ήτο
καταστολισμένη από μορφές αγίων εικόνων, φυσικού μεγέθους...
Τέλος αρχίσαμε τη
Λειτουργία. Να βλέπατε τον παπα-Νικόλα με ασυνήθη ευχέρεια να προσπαθή να πάρη
καιρό. Να αισθάνεται την νύκτα ότι μας παρεχωρήθη για τον άγιο αυτό σκοπό. Ως
τας 3 π. μ. είχαμε τελειώσει την Λειτουργίαν. Αλησμόνητος θα μείνει η
Λειτουργία αυτή, που με τόση κατάνυξη, με τόση γαλήνη, ιερεύς και συνοδεία
έπαθαν πνευματικήν αλλοίωσιν, κατά ψυχήν τε και διάνοιαν...
Taking Lent Seriously
Instead of making decisions to change our normal activities during Lent, many
seem satisfied to continue life as in any other period. They go to church on
Sunday, they don't participate in the additional Lenten services,
their social life proceeds as normal, and they even ignore the fast.
What does it mean to
take Lent seriously? It means we engage in it whole heartedly as a
spiritual challenge and opportunity. This means we make special plans to make
an extra effort during this period. We can think of this period as a gift of
God encouraging us to seek ways to perfect ourselves, to make changes in our
way of life, to be renewed and deepen our spirituality. It is a period intended
for Repentance and change.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)