Λόγος εις την Γέννησιν του Χριστού -- Ηλία Μηνιάτη, Επισκόπου Κερνίκης και Καλαβρύτων.

Τό μέγα μυστήριον τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας, καθὼς εἶναι τὸ ὑψηλότερον, τὸ εὐγενέστερον καὶ τελειότερον ἔργον τῆς δημιουργικῆς θείας σοφίας καὶ δυνάμεως, ἔτσι, πρῶτον ἀπό κάθε ἄλλο ἐπρομελετήθη καί ἐπρογνωρίσθη ἀπό τόν παντέφορον νοῦν τοῦ Θεοῦ. Πρίν νά προορίσῃ ὁ Θεός τήν πλάσιν ἤ τῶν Ἀγγέλων ἤ τῶν ἀνθρώπων ἤ τινος ἄλλου κτίσματος, προώρισεν εἰς τήν ἀΐδιὸν Του βουλήν τήν σάρκωσιν τοῦ Θείου Λόγου. Ὅθεν ἡ σάρκωσις τοῦ Θείου Λόγου, εἰς τάς θείας Γραφάς λέγεται «ἀρχή τῶν ὁδῶν Κυρίου» καί αὐτός ὁ σαρκωθείς Θεῖος Λόγος «πρωτότοκος πάσης κτίσεως».

Αὐτή ἡ ἐνυπόστατος σοφία τοῦ Θεοῦ λέγει περί ἑαυτῆς, εἰς τό η´ τῶν Παροιµιῶν. «Κύριος ἔκτισέ µε ἀρχήν ὁδῶν αὐτοῦ, πρό τοῦ αἰῶνος ἐθεµελίωσέ µε». Καί ὁ µακάριος Παῦλος εἰς τό πρῶτον τῆς πρός Κολασσαεῖς, ὁµιλῶν περί τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, λέγει· «ὅς ἐστιν εἰκών τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἀοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως»· τά ὁποῖα ἐξηγοῦσι οἱ ἱεροί Διδάσκαλοι, πῶς ἐννοοῦνται διά τόν Ἰησοῦν Χριστόν, ὄχι κατά τήν θεότητα, διατί ὡσάν Θεός ὄντας ὁµοούσιος καί συναΐδιος µέ τόν Πατέρα οὔτε ἐκτίσθη ἀπό τόν Θεόν οὔτε εἶναι τό πρῶτον τῶν κτισµάτων καθώς ἐβλασφήµει ὁ Ἄρειος, ἀλλά κατά τήν ἀνθρωπότητα (ἀνθρωπίνην φύσιν), τήν ὁποίαν, πρὶν ἀπὸ κάθε πρᾶγμα, ἐπροεῖδεν ὁ Θεός ἀρχήν τῶν θείων του ἀϊδίων ὁρισµῶν, πρῶτον πάντων τῶν ποιηµάτων.

Ἔτσι ἐξηγοῦν ὁ Μ. Ἀθανάσιος, εἰς τὸν γ´ καί δ´ λόγον κατά Ἀρειανῶν, ὁ Ἀλεξανδρείας Κύριλλος, ὁ θεῖος Αὐγουστῖνος περί Τριάδος, καὶ πρεπόντως ἡ ἔνσαρκος οἰκονομία προωρίσθη ἀπὸ τὸν Θεὸν, πρωτύτερον ἀπὸ ὅλα τὰ ἔργα, διατὶ λέγουσιν οἱ ἱεροὶ θεολόγοι πὼς περισσότερον ἀπὸ ὅλα τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, ἡ Ἔνσαρκος Οἰκονομία ἀποδίδει μεγαλυτέραν δόξαν τοῦ Θεοῦ. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὁμοῦ, ὅλοι οἱ ἄγγελοι ὁμοῦ, δὲν φθάνουσι νὰ ἀποδώσωσι τόσην δόξαν εἰς τὸν Θεόν, ὅσην ἀποδίδει μόνος ὁ Θεάνθρωπος Λόγος, ὅστις διὰ τοῦτο ὁμιλῶν μὲ τὸν ἄναρχόν Του Πατέρα, λέγει «ἐγὼ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς»…

Ὁ παλαιὸς Ἀδὰμ ἔδωκε τὸν θάνατον εἰς ὅλους τοὺς ζῶντας, ὁ νέος ἔρχεται νὰ δώσῃ τὴν ζωὴν εἰς ὅλους τοὺς νεκρούς. Ἐκεῖνος πατὴρ τῆς φυσικῆς γενέσεως, οὗτος πατὴρ τῆς πνευματικῆς ἀναγεννήσεως· τότε ἐπλάσθη ὁ ἄνθρωπος καὶ ἔγινε κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν Θεοῦ, τώρα σαρκοῦται ὁ Θεὸς καὶ γίνεται καθ’ ὁμοίωμα καὶ μορφὴν ἀνθρώπου. Ἀλλά, τότε μέν, ἔλαβε τὴν κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν Θεοῦ μόνον κατὰ μετοχὴν καὶ χάριν, τώρα ὁ Θεὸς λαμβάνει μορφὴν καὶ ὁμοίωμα ἀνθρώπου κατ’ οὐσίαν καὶ καθ’ ὑπόστασιν. Ἐπειδὴ ἡ ἁμαρτία ἐξάλειψεν εἰς τὸν ἄνθρωπον τὸ κατ’ εἰκόνα, ἔπρεπε μὲ τὸν ἄνθρωπον νὰ ἑνωθῇ ὁ Υἱὸς, ὁποῦ εἶναι εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, καθὼς λέγει ὁ Μ. Ἀθανάσιος (λόγος περὶ Ἐνανθρωπήσεως) καὶ ὁ Παῦλος, διὰ νὰ ξανατυπώσῃ τὸ ἀρχαῖον κάλλος τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ. Ἔπρεπε ὁ Υἱὸς ὁποῦ εἶναι ὁ Λόγος, νὰ ἑνωθῆ μὲ τὸν ἄνθρωπον, διὰ νὰ λύσῃ τὴν ἀλογίαν, εἰς τὴν ὁποίαν ἔπεσεν ὁ ἄνθρωπος, ὅταν διὰ τὴν ἁμαρτίαν «παρεσυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς», ὅπως λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος. Ἔπρεπεν ὁ Υἱός, ὡς γεννητός, τώρα μίαν φορὰν γεννᾶται καὶ πάντοτε γεννᾶται ἀχρόνως, εἰς τρόπον ὅπου, οὔτε ὁ Θεὸς ἐτράπη εἰς ἄνθρωπον, οὔτε ὁ ἄνθρωπος εἰς Θεόν, ἀλλ’ ὁ Θεὸς ἐσαρκώθη µένοντας Θεὸς καὶ ὁ ἄνθρωπος ἐθεώθη µένοντας ἄνθρωπος. Ἐκεῖνος ὁποῦ ἦτον τέλειος Θεός καί τέλειος ἄνθρωπος ἦτον ἕνας µόνος, ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Μία ὑπόστασις, ἡ ὁποία ὅμως δὲν ἐσύγχυσε τὰς δύο φύσεις, θείαν καὶ ἀνθρωπίνην. Δύο φύσεις, αἱ ὁποῖαι ὅμως δὲν ἐδιαίρεσαν τὴν μίαν ὑπόστασιν. Ὁ θεῖος Λόγος προσέλαβεν ἀπὸ τὴν Παρθένον σῶμα ἀληθινόν, ἀλλὰ σῶμα εὐθὺς τέλειον. Προσέλαβε ψυχήν, ἀλλὰ καὶ ταύτην τελείαν, μὲ νοῦν δηλαδὴ καὶ μὲ θέλησιν, δο­γματίζει ἡ Ἁγία Οἰκουμενικὴ Ἕκτη Σύνοδος, μὲ τὴν ἐπιστολὴν τοῦ Σωφρονίου. «Ἰησοῦς Χριστὸς ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι, ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ», λέγει ὁ Παῦλος. Μέγα θαῦμα, χριστιανοί μου, νὰ γένη ὁ Θεὸς ἄνθρωπος! Ἐδῶ φαίνεται ἡ ἄπειρος τοῦ Θεοῦ ἀγάπη, σοφία καὶ δύναμις. Ἦτον ὁ ἄνθρωπος ἀποστάτης τοῦ Θεοῦ, υἱὸς θείας ὀργῆς, δοῦλος τῆς ἁμαρτίας, αἰχμάλωτος τοῦ διαβόλου, κληρονόμος τῆς αἰωνίου κολάσεως, διὰ τὴν παράβασιν τοῦ Ἀδάμ. Διὰ τὸν ἄνθρωπον ἦτον κλεισμένη ἡ πύλη τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν καὶ χαμένη ἡ ἐλπίς τῆς σωτηρίας. Διὰ τὸν ἄνθρωπον, δὲν ἦτον μεσίτης νὰ κάμῃ καταλλαγὴν μὲ τὸν Θεόν. Ἐλυπήθη τὸ πλάσμα τῶν χειρῶν Του ὁ Θεός, ἐκατέβη προσωπικῶς εἰς τὴν γῆν, ἐσαρκώθη διὰ νὰ σώσῃ τοῦτον τὸν ἄνθρωπον δηλαδή, διὰ νὰ τοῦ δείξῃ τὴν ὁδὸν τῆς σωτηρίας, διὰ νὰ τοῦ ἀνοίξῃ τὴν πύλην τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, διὰ νὰ τὸν φιλιώσῃ μὲ τὸν Θεὸν καὶ Πατέρα, διὰ νὰ τὸν λυτρώσῃ ἀπὸ τὴν δουλείαν τῆς ἁμαρτίας, ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ διαβόλου καὶ ἀπὸ τὴν αἰώνιον κόλασιν. «Ἦλθεν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός», αὐτὸ εἶναι τὸ τέλος τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας.

Ὅταν ἐπλάσθη ὁ Ἀδάμ, ὁ Θεὸς ἐστόλισε πρῶτα τὸν οὐρανὸν μὲ ὅλον τὸ φῶς τῶν ἀστέρων· τὴν γῆν, μὲ ὅλον τὸ ποικιλόχρωμον τῶν ἀνθέων καὶ τῶν φυτῶν. Ἔκτισεν ἐπὶ ταυτοῦ ἕνα Παράδεισον τῆς τρυφῆς καὶ τὸν ἀνεκήρυξεν βασιλέα τῆς κτίσεως· ὅταν δὲ ἐγεννήθη ὁ Χριστός, ὁ Μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός, πρῶτον μὲν διώρισε μίαν νύκτα, μέσα εἰς ἕνα σπήλαιον, ἐπάνω εἰς μίαν φάτνην, δεύτερον δέ, ἐκεῖνος ὁποῦ ἐγεννήθη, ἦταν ὁ κληρονόμος τῆς βασιλείας τοῦ Δαυΐδ, ὁ Λυτρωτὴς τοῦ κόσμου, ὁ Μεσσίας ὁποῦ προεῖπον οἱ Προφῆται, ὁποῦ ἐπεθύμει τόσους αἰῶνας ὁ λαὸς τοῦ Ἰσραήλ· Καὶ λοιπόν, ἀντὶ νὰ κηρυχθῇ ἡ γέννησίς Του εὐθὺς εἰς ὅλον τὸν λαὸν τοῦ Ἰσραήλ, ἤ κἄν εἰς ὅλην τὴν Ἱερουσαλήμ, εἰς τοὺς ἀρχιερεῖς, εἰς τοὺς πρεσβυτέρους, εἰς τοὺς ἄρχοντας τῆς πόλεως, ἕνα πρᾶγμα τόσον μεγάλον μένει ἀπόκρυφον καὶ σχεδὸν δὲν τὸ ἠξεύρει τινάς, ἐβγάνοντας ἐκείνους τοὺς ὀλίγους ποιμένας, πρὸς τοὺς ὁποίους τὴν ἐφανέρωσεν ἕνας ἄγγελος. Τόσον ἔνδοξος καὶ περιφανὴς ἡ πλᾶσις τοῦ ἀνθρώπου, ὁποῦ τὴν βλέπει ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ· καὶ τόσον σκοτεινὴ καὶ ἄγνωστος ἡ γέννησις τοῦ Χριστοῦ, ὁποῦ λαχαίνει νύκτα καὶ μέσα εἰς ἕνα σπήλαιον; Ἡ γέννησις τοῦ Θεοῦ, ὁποῦ ἦλθε νὰ σώσῃ τοῦτον τὸν ἄνθρωπον; Ναί! Διὰ τοῦτο μάλιστα, ἄς εἶναι ἡ γέννησις τοῦ Χριστοῦ, ὅσον τὸ δυνατὸν σκοτεινή, ἄς εἶναι σχεδὸν ἄγνωστος εἰς τὸν κόσμον, ἄς φαίνεται πὼς τοῦτος ὁποῦ γεννᾶται, δὲν εἶναι ὁ οὐράνιος βασιλεὺς τῆς δόξης, ἀλλ’ ὁ πλέον πενιχρὸς ἄνθρωπος τῆς γῆς, διὰ νὰ πλανεθῆ τόσον περισσότερον ὁ διάβολος. Ἄς τὸν νομίση τώρα ψιλὸν (γυμνὸν) ἄνθρωπον, διὰ νὰ τὸν δοκιμάσῃ ὕστερα Ὕψιστον Θεόν, ὡσὰν τὸ ἔπαθεν, ὅταν, καθὼς λέγει ὁ θεῖος Χρυσόστομος, «ἔλαβε σῶμα καὶ Θεῷ περιέτυχε· ὅταν ἔλαβε ὅπερ ἔβλεπε, καὶ πέπτωκεν ὁποῦ οὐκ ἔβλεπεν! Ὤ, βάθος πλούτου καὶ σοφίας καὶ γνώσεως Θεοῦ!»…

Καὶ λοιπόν, χριστιανοί, ὅποιος θέλει νὰ ἑορτάσῃ ἀξιοπρεπῶς τὴν γέννησιν τοῦ Χριστοῦ, ἄς ἐξομολογηθῇ καὶ ἄς μεταλάβη. Ὅποιος ταύτας τὰς Ἁγίας ἡμέρας θέλει νὰ εὕρη τὸν Χριστόν, ἄς πλησιάσῃ εἰς τὸ θυσιαστήριον, ὁποῦ εἶναι ὁ οἶκος τοῦ ἄρτου τῆς Ζωῆς, ὅπως φθάσῃ εἰς τὴν πνευματικὴν Βηθλεὲμ καὶ εὕρη τὸν Βασιλέα τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς καὶ ἄς ἀκολουθήσωμεν ὅλοι ἐμεῖς τοὺς τρεῖς ἐκείνους εὐλαβεῖς Μάγους.

Οἱ μάγοι, ὡς ἔφθασαν καὶ εἶδον τὸ θεῖον ἐκεῖνο παιδίον, μετὰ Μαρίας, τῆς μητρὸς αὐτοῦ, ἔπεσον μὲ πολλὴν εὐλάβειαν καὶ προσεκύνησαν· ἄνοιξαν τοὺς θησαυρούς τους καὶ Τοῦ ἐχάρισαν δῶρα, χρυσάφι, λιβάνι, σμύρνα. Ἄς προσφέρωμεν χρυσάφι, ἤτοι ἐλεημοσύνην, λιβάνι, ἤγουν προσ­ευχὴν καὶ σμύρναν, τὰ πικρὰ δάκρυα τῆς μετανοίας. Αὗται αἱ προετοιμασίαι τῆς ἀληθινῆς ἐξομολογήσεως καὶ ἀξίας μεταλήψεως καὶ μετά, ἄς πιάσωμεν τὸν «ἄλλον δρόμον» τῆς χριστιανικῆς ἀρετῆς, τῆς τελείας διορθώσεως, ὁποῦ μᾶς φέρει εἰς τὴν αἰώνιον ζωήν.