Η προσκύνησις του Τιμίου Σταυρού

«Τη αυτή ημέρα Κυριακή τρίτη των νηστειών, την προσκύνησιν εορτάζομεν του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού.
Τον Σταυρόν, γη σύμπασα προσκυνησάτω,
Δι’ ου περ έγνωκέ Σε προσκυνείν, Λόγε»

Η Εκκλησία μας θέσπισε την Τρίτη Κυριακή των νηστειών την προσκύνηση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού του Κυρίου, του θείου και ακαταμάχητου όπλου, για να λάβουμε παρηγοριά και να αντλήσουμε νέες δυνάμεις προς συνέχιση του επίπονου αγώνος της νηστείας της Σαρακοστής αφ’ ενός μεν δια να νεκρώσουμε τα πάθη μας και αφ’ ετέρου για να ευρεθούμε άξιοι των Αγίων Παθών και της Αναστάσεως του Κυρίου. Αναφέρεται στο Συναξαριστή του Τριωδίου ότι εορτάζομε την εορτή αυτή δια τους εξής λόγους:

1) Επειδή λόγω της τεσσαρακονθημέρου νηστείας κατά κάποιο τρόπο σταυρωνόμαστε και νεκρωνόμαστε από τα πάθη και έχουμε την αίσθηση της πικρίας, με τον Τίμιο Σταυρό στηριζόμαστε και θυμόμαστε το πάθος του Κυρίου και παίρνουμε παρηγορία. 2) Επειδή όπως οι οδοιπόροι από τον κόπο του μακρυνού δρόμου κουράζονται και εάν βρουν κάποιο δένδρο κάθονται και αναπαύονται στην σκια του, έτσι κατά την διάρκεια της νηστείας αυτής, δηλαδή της κοπιαστικής, οδού φυτεύθηκε από τους θείους Πατέρες ο Ζωηφόρος Σταυρός, για να αναπαυθούμε να ενισχυθούμε και να συνεχίσουμε την πορεία μας. 3) Επειδή όπως κάποιος βασιλεύς, όταν πρόκειται να πάη κάπου προπορεύονται οι σημαίες και τα σκήπτρα, έτσι και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, επειδή πρόκειται μετά από λίγο να μας δείξη την ημέρα της Αναστάσεως στέλνει προηγουμένως το σκήπτρο του και την βασιλική σημαία, δηλαδή τον ζωοποιό Σταυρό, για να μας προετοιμάση, για να υποδεχθούμε τον λαμπρό θριαμβευτή. Μπορούμε να τονίσουμε και ένα τέταρτο λόγο… Επειδή ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός λέγεται ξύλο της ζωής και είναι εκείνο το Γραφικό ξύλο, που είχε φυτευθή στο μέσο του Παραδείσου της Εδέμ, γι’ αυτό και οι θείοι Πατέρες το Τίμιο Ξύλο του Σταυρού το κατά αλήθεια ξύλο της ζωής κατεφύτευσαν στο μέσο της αγίας Τεσσαρακοστής, αφ’ ενός μεν θυμίζοντας την λαιμαργία του Αδάμ, αφ’ ετέρου δε και την λύτρωση εκείνου δια του παρόντος Ξύλου. Επειδή τρώγοντες αυτό το Ξύλο όχι μόνο δεν αποθνήσκουμε, αλλά ζωοποιούμεθα.
Υπάρχει όμως και ένας άλλος σκοπός, για τον οποίο στη μέση της Μεγάλης Τεσσαρακοστής τοποθετούμε για προσκύνηση τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού. Ο σκοπός αυτός γίνεται κατανοητός, όταν διαβάζουμε το λόγο του Κυρίου που λέει: «εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών» (Λουκ. 21, 19).
Ο Άγιος Λουκάς ο ιατρός, σε ένα κήρυγμά του στην Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως μεταξύ άλλων παρατηρεί και τα εξής:
«Αν τόση μεγάλη σπουδαιότητα έχει, σύμφωνα με το λόγο αυτό του Χριστού, η υπομονή, ώστε αυτή σώζει τον άνθρωπο, τότε ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους στη ζωή μας είναι να μάθουμε την υπομονή. Και δεν υπάρχει δάσκαλος καλύτερος που θα μπορούσε να μας μάθει την υπομονή, από τον Σταυρό του Χριστού μας.
Αν θα έχουμε το Σταυρό του Κυρίου χαραγμένο στην καρδιά μας. Αν θα συγκινούμαστε διαβάζοντας κάθε μέρα τα λόγια του Συμβόλου της Πίστεως: «Σταυρωθέντα τε υπέρ ημών επί Ποντίου Πιλάτου…». Αν σε κάθε δυσκολία και θλίψη που μας στέλνονται απ’ τον Θεό θα βλέπουμε νοερά το Σταυρό του Χριστού, τότε θα μάθουμε πως μπορούμε να αποκτήσουμε την υπομονή.
Αν έχης φοβερό πόνο που σε βασανίζει και δεν μπορής να υπομένης άλλο, δες το Σταυρό, δες τον Υιό του Θεού με το κεφάλι σκυμμένο να φορά το ακάνθινο στεφάνι.
Αδυνάτισαν τα χέρια σου, δεν μπορούν πια να κάνουν δουλειά και γι’ αυτό έχασες το κουράγιο; Δες τα άχραντα χέρια του Χριστού, με τα οποία έκανε αμέτρητα θαύματα, με ένα μόνο άγγιγμα των οποίων επανέφερε στη ζωή τους νεκρούς και άνοιγε τα μάτια των εκ γενετής τυφλών και γι’ αυτό καρφωμένα τώρα στο Σταυρό. Φαντάσου πόσο πονούσαν τα άχραντα αυτά χέρια του Κυρίου Ιησού, πληγωμένα με καρφιά, υπό το βάρος του σώματος.
Βρίσκεσαι στη φυλακή και τα πόδια σου είναι δεμένα με αλυσίδες όχι για κακουργίες, αλλά για το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού; Δες τα άχραντα πόδια Του, με τα οποία περπατούσε πάνω στα νερά της λίμνης Γεννησαρέτ και πήγαινε στη Βηθανία να αναστήση τον τετραήμερο Λάζαρο. Αυτά τώρα οι υπηρέτες του διαβόλου τα κάρφωσαν στο Σταυρό. Όταν το σκεφθής, θα σου είναι πιο εύκολο να υπομένης τα δεσμά σου.
Έχασες την όρασή σου; Ήταν θέλημα Θεού. Θυμήσου πως μετά την τελευταία λέξη «τετέλεσται», που ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είπε πάνω στο Σταυρό, το χέρι του θανάτου έκλεισε τα λαμπρότερα του ηλίου μάτια Του και με ευχαριστία θα σηκώνης το βάρος της τύφλωσης, θυμήσου και το ότι, εκτός από τα φοβερά βάσανα που ο Υιός του Θεού υπέφερε πάνω στο Σταυρό, είχε πάνω του και το βάρος των αμαρτιών όλου του κόσμου.
Βλέπεις, λοιπόν, πως με το Σταυρό του Χριστού αυξάνει η υπομονή σου; Βλέπεις πως διδάσκεσαι από το Σταυρό τη μεγάλη αυτή αρετή της υπομονής, χωρίς την οποία δεν θα μπορέσης να εισέλθης από την στενή πύλη και να ακολουθήσης την μακριά και τεθλιμμένη οδό των θλίψεων, που οδηγεί στη Βασιλεία των Ουρανών;».