«Ευαγγελίζου γη χαράν μεγάλην, αινείτε ουρανοί Θεού την Δόξαν»

Του Αρχιμανδρίτου π. Χαραλάμπους Βασιλοπούλου (†)

Σήμερα χαρήτε άνθρωποι που κατοικείτε εις την γη, φωνάζει ο ψαλμωδός γεμάτος χαράν και αγαλλίασιν και ενθουσιασμόν. Μα πολύ χαρήτε. Χαρήτε με χαράν μεγάλην. Όλοι, όλοι χαρήτε. «Ευαγγελίζου γη χαράν μεγάλην». Σήμερα χαρήτε και σεις που κατοικείτε στους Ουρανούς. Οι ουράνιοι κόσμοι, Άγγελοι, Αρχάγγελοι, Αρχαί, Θρόνοι, Κυριότητες, τα ευτυχισμένα πνεύματα των αγίων και δικαίων. Χαρήτε και ξεσπάστε εις δοξολογίαν προς τον Θεόν, «αινείτε Ουρανοί Θεού την δόξαν». Χαρήτε προπαντός σεις που κατοικείτε εις την γωνιάν αυτή του πλανήτου, οι Έλληνες. Χαρήτε γιατί την ημέραν αυτήν μας δόθηκαν τα καλά και πανεφρόσυνα μηνύματα της Λευτεριάς μας. Μας αναγγέλθηκε ότι ελευθερωνόμεθα από δύο σκλαβιές φοβερές, σκληρές, απαίσιες, μαύρες, αιώνιες. Ποιές είναι αυτές οι σκλαβιές, θα της εξετάσωμε σήμερα.

* * *

Η πρώτη, η κυριωτέρα και χειροτέρα, η σκληροτέρα και η μεγαλυτέρας χρονικής και τοπικής εκτάσεως έλαβε χώραν εις αρχαιοτάτην εποχήν. Κατακτητής; Ο σατανάς με το τάγμα του, με τας αρχάς, τας εξουσίας, τους κοσμοκράτορας του αιώνος τούτου. Ποίους κατέκτησε; Το ανθρώπινον γένος ολόκληρον. Αιτία: Η αποστασία από τον Θεόν. Ενόμισε ο άνθρωπος, ότι μακράν του Θεού θα βρη την ευτυχίαν του. Εχρησιμοποίησε όλα τα μέσα της πολεμικής τέχνης και δη το ψέμα. Με το ψέμα λοιπόν τους κατέκτησε τους εκλόνισε την πίστι στο Θεό. Χρησιμοποίησε την Εύαν ως πέμπτην φάλαγγα. Εκ γυναικός ερρύει τα φαύλα.

Συνέπειες κατόπιν της σκλαβιάς τρομακτικές. Τα πάντα ήσαν γεμάτα ταραχής και ακαταστασίας. «Σκότος και ολίσθημα, εν τοις οδοίς αυτών και οδόν ειρήνης ουκ η έγνωσαν». Εξηγρίωσε και εξηχρείωσε τους ανθρώπους. Ουδεμία δε ελπίδα να λυτρωθούν είχαν. Ο τυραννικός κατακτητής σατανάς τους κατατυραννούσε εδώ και όλοι κατήρχοντο εις τον Άδην, κατόπιν εις αιωνίαν δυστυχίαν και κακοδαιμονίαν. Και αν εδώ τους τυραννούσε, φαντασθήτε εκεί που είναι απόλυτος κυρίαρχος. Ολοκλήρου της ανθρωπότητος αυτό ήτο το κατάντημα. Μονάχη της ήτο αδύνατον να αποτινάξη τον ζυγόν αυτόν. «Μη διηγήσεταί τις εν τω τάφω το έλεός σου η την αλήθειάν σου εν τη απωλεία»; Και δια του μεγαλυτέρου σοφού της έλεγε: «Καθεύδοντες διατελείτε αν ει μη τινα άλλον ο Θεός επιπέμψειεν υμίν κηδόμενος υμών». Και η δυστυχής ανθρωπότης επερίμενε τον Λυτρωτήν της. Όλοι οι λαοί, από τους Αμερικανούς ως τους Σκανδιναυούς και από τους Ινδούς και Βαβυλωνίους ως τους Σαρμάτας και άλλους λαούς της Δύσεως.

Αλλά να την ημέραν αυτήν ανοίγουν διάπλατα οι Ουρανοί που ήταν κλεισμένοι δια παντός και στέλλεται αρχάγγελος με το πλέον χαρμόσυνον και εφρόσυνον μήνυμα και ευαγγελίζεται προς την Παναγίαν Παρθένον, εκ της οποίας πηγάζουν τα κρίττω, χαράν μεγάλην, «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά Σου, Χαίρε του πεσόντος Αδάμ η ανάκλησις, Χαίρε των δακρύων της Εύας η λύτρωσις». Χαίρε, της λέγει, θα γεννήσης τον Σωτήρα και Λυτρωτήν της ανθρωπότητος, «Αυτός γαρ σώσει τον λαόν Αυτού από των αμαρτιών αυτών». Αυτός θα δώση την μεγάλην μάχην με τον κοσμοκράτορα του αιώνος τούτου επάνω στο Γολγοθάν, και θα τον κάμη περίγελον, και θα είναι ικανός να τον νικήση και ο τελευταίος οπαδός του Χριστού.

Και ήλθε λοιπόν ο Χριστός καθώς είπε: Ο άρχων του κόσμου τούτου εκβληθήσεται έξω, έδωσε την μεγάλην μάχην επάνω εις τον λόφον του Γολγοθά, εθυσιάστηκε Αυτός δια την ταλαίπωρη ανθρωπότητα και ηλευθέρωσε «όσους φόβω θανάτου δια παντός του ζην ένοχοι ήσαν δουλείας». Και όχι μόνον αυτό αλλά όσοι ήθελον ακολουθήση αυτόν θα βρουν την πραγματικήν ευτυχίαν. Ξαναζωντάνεψε η ανθρωπότης, γιατί έκαμε ένα στράτευμα ευτυχισμένον (και αυτό ήταν το αλάτι της κοινωνίας. Ειδικώς δε εμείς οι Έλληνες μεγαλουργήσαμε με τον Χριστιανισμό). Αφού λοιπόν τόσον μεγάλα και χαρμόσυνα μηνύματα μας κοινοποιήθηκαν σήμερα, πως να μη πηδήση κανείς απ᾽τη χαρά του φωνάζοντας με τον ψαλμωδό. «Ευαγγελίζου γη χαράν μεγάλην, αινείτε Ουρανοί Θεού την δόξαν».

* * *

Αλλά και η γη της Ελλάδος μας ευαγγελίζου χαράν μεγάλην. Γιατί; Γιατί σαν σήμερα την 25 Μαρτίου, την ημέραν που ήκουσε η Θεοτόκος τον χαιρετισμόν του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, ήκουσες και συ Ελλάς, δεύτερον ευαγγελισμόν από τον επίσκοπον Παλαιών Πατρών Γερμανόν εις την Αγίαν Λαύραν μήνυμα του λυτρωμού σου από την μαύρην σκλαβιάν του τούρκου κατακτητή. Δεν είναι τυχαίον το γεγονός, ότι και ο δεύτερος ευαγγελισμός έγινε την ίδια ημέρα και συνεδυάσθη με τον πρώτον και παγκόσμιον.

Διότι και αυτήν την σκλαβιάν η αμαρτία την έφερε. Και ενώ με το χριστιανικόν πνεύμα εις την ευσέβειαν ο ελληνισμός εμεγαλούργησε και επί χίλια τόσα χρόνια κρατούσε τα ηνία του κόσμου και διηύθυνε τας τύχας των λαών, κατά τας τελευταίας εκατονταετηρίδας προ της αλώσεως, κατά τους ιστορικούς ξέφυγε από το γνήσιον πνεύμα του Χριστιανισμού και έπεσε εις την διαφθοράν και την εξαχρείωσιν, και επήλθε κατά φυσικήν συνέπειαν η σκλαβιά. Οι συνέπειες τρομερές και εις αυτήν την σκλαβιάν του Ελληνισμού. Η Ελλάς, που κρατούσε τα σκήπτρα εις την επιστήμην, την φιλοσοφίαν και την τέχνην, η βασιλεύουσα δια του πνεύματός της εις όλον τον κόσμον, εδοκιμάσθη σκληρά και άγρια επί τετρακόσια χρόνια.   Τα μαύρα αυτά χρόνια «ήταν όλα σιωπηλά, γιατί τάσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά».

Αλλ᾽ηυτύχησε ν᾽ακούση κατά την μεγάλην αυτήν ημέραν το χαρμόσυνον άγγελμα του Ευαγγελισμού, ότι θα λυτρωθή από την τυραννικήν σκλαβιάν. Το μήνυμα το έφερε, όχι καθώς τότε ο Γαβριήλ, αλλά ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός. Και καθώς τότε απητήθη το αίμα και η θυσία του Χριστού, δια να ελευθερωθή η ανθρωπότης από την σκλαβιάν του σατανά· ούτω πως και τώρα χρειάζεται θυσία. Και ομολογουμένως το μήνυμα εκείνο του Γερμανού εξύπνησε τους ενθουσιώδεις ήρωας του ᾽21 και όλοι τους με αλαλαγμούς δυνατότερους από τυραννικάς σάλπιγγας και με χαράν φωνάζουν: «Ελάτε τώρα αδέλφια σε τούτον τον καιρό να κάμωμεν τον όρκο επάνω στο σταυρό. Όλοι ας αγωνισθούμε για του Χριστού την πίστι την Αγία και για της πατρίδος την ελευθερία». Δια να αποκτήσουν την πολυπόθητον ελευθερίαν αγωνίστηκαν, ταλαιπωρήθηκαν, εμόχθησαν, εστερήθησαν, εθυσίασαν τας περιουσίας των, το αίμά των. Απέθανον εις τα πεδία των μαχών οι ήρωες της ελευθερίας και κατόπιν όλων αυτών ανέτειλεν η πολυπόθητος ελευθερία. Ευαγγελίζου λοιπόν γη Ελληνική χαράν μεγάλην.

Χαρήτε λοιπόν. Αλλά σαν μυαλωμένοι άνθρωποι που θέλουμε να κρατήσωμε την ελευθερία μας, ας πάρωμε μάθημα από του παρελθόντος τα παθήματα. Ο Παύλος βροντοφωνεί «τη ελευθερία η Χριστός ημάς ηλευθέρωσε στήκετε και μη πάλιν ζυγώ δουλείας ανέχεσθε». Θα πάθωμε χειρότερα, ακούστε το. Χειρότερα αν τραβήξωμεν το δρόμο της αποστασίας που τράβηξε το έθνος μετά την επελευθέρωσιν του ᾽21. Πήρε κακό δρόμο το έθνος. Ενώ οι ήρωες του ᾽21 ηγωνίζοντο δια την πίστι του Χριστού την αγίαν και της πατρίδος την ελευθερία, κατόπιν ετράβηξε το δρόμον της ηθικής σκλαβιάς, της αποστασίας από τον Θεόν. Δεν εστηρίχθη η ζωή ενός εκάστου και όλων μαζί στο Χριστό, στην ηθική του Ευαγγελίου. Δεν εβάλαμε αρχηγόν τον Χριστό, αλλά σε υλιστικές θεωρίες σε παραστρατημένη ζωή και αμαρτωλή. Έτσι η κοινωνία διεφθάρη και προπαρασκευάσθη η ηθική υποδούλωσις, που είχε ως αποτέλεσμα τις νέες εθνικές συμφορές.

Η σημερινή ημέρα να γίνη σταθμός εις την ζωήν του καθενός μας. Τι καθήμεθα ακόμη; Ας γυρίσωμε από σήμερα στο Θεό, ας μετανοήσωμε, ας αγωνισθή ο καθένας μας να ξεσκλαβωθή ηθικώς, να κόψη με το μαχαίρι την αμαρτίαν και να επιδωθώμεν ο καθένας μας πως να ζήση χριστιανικά με συνείδησιν, χαρακτήρα, με όρεξιν να γίνη στην κοινωνία στοιχείον προόδου. Τότε η ελευθερία μας θα είναι κτήμα μόνιμον και θα χαρούμε. Τότε θα δοκιμάζωμεν τα ρίγη της συγκινήσεως και της χαράς της σημερινής ημέρας, ημέρας θρησκευτικού και εθνικού μεγαλείου, ημέρας, που φέρει το σύνθημα και την δύναμιν διπλής ελευθερίας, της ηθικής και εθνικής και εν χαρά και αγαλλιάσει θα ψάλωμε: «Ευαγγελίζου γη χαράν μεγάλην, αινείτε ουρανοί Θεού την δόξαν».

* Ομιλία εις τον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Ρόμβης, 1957.