ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Έθνη τα πρόσθεν, τη φθορά βεβυσμένα, Όλεθρον άρδην, δυσμενούς πεφευγότα, Υψούτε χείρας, συν κρότοις εφυμνίοις, Μόνον σέβοντα, Χριστόν ως ευεργέτην, Εν τοις καθ΄ ημάς συμπαθώς αφιγμένον.

Ερμηνεία.

Δια του παρόντος Τροπαρίου επιστρέφει τον Λόγον ο θεσπέσιος Μελωδός εις τα εσκοτισμένα Έθνη. Όθεν λαβών παρά του Προφητάνακτος Δαβίδ την προφητείαν την λέγουσαν: «Πάντα τα ΄Εθνη κροτήσατε χείρας, αλλαλάξατε τω Θεώ εν φωνή αγαλλιάσεως» (Ψαλμ. μστ:1), παρακινεί και αυτός τα ίδια Έθνη εις το να χαίρουν και να ευφραίνωνται· σημείον γαρ χαράς υπερβαλλούσης είναι ο κρότος των χειρών, κατά τον Ζυγαδηνόν Ευθύμιον. Όθεν αντί του σημαινομένου (της υπερβαλλούσης ψυχικής χαράς) λαμβάνεται το σημείον (ο κρότος των χειρών). Ω Έθνη, λέγει, εσείς όπου είσθε χθες και πρότερον, όχι κατά μέρος διεφθαρμένα, αλλά διόλου σκεπασμένα από την φθοράν της ασεβείας και αμαρτίας, εσείς, λέγω, υψώνετε σήμερον τα χέρια σας, δια την ενανθρώπησιν του Σωτήρος Χριστού, και μαζί με τας χείρας, υψώνετε και την φωνήν σας, και κροτείτε εις τον νεωστί γεννηθέντα Χριστόν ύμνους και άσματα ευχαριστήρια. Διατί;

Ότι εσείς εφύγετε μεν και ελυτρώθητε ολοτελώς από την βλάβην και απώλειαν του εχθρού Διαβόλου, ήτις κυρίως είναι η πολυθεϊα και ειδωλολατρεία, το πάντων των κακών έσχατον και πρώτον· διότι ούτω την ονομάζει ο Θεολόγος Γρηγόριος εν τω εις την Χριστού Γέννησιν λόγω αυτού· ηξιώθητε δε να πιστεύετε και να προσκυνήτε μόνον τον Ιησούν Χριστόν τον ευεργέτην και αρχηγόν της σωτηρίας ημών, όστις ήλθεν έως εις ημάς, όχι φοβερώς ως κριτής αδέκαστος, καθώς έχει να έλθη εν τη Δευτέρα αυτού παρουσία, αλλά συμπαθώς, ημέρως και ευσπλαγχνικώς, ως ευεργέτης και Σωτήρ ημέτερος: «Ουκ ήλθον, φησίν, ίνα κρίνω τον Κόσμον, αλλ΄ ίνα σώσω τον Κόσμον» (Ιωάν. ιβ: 47). Σημείωσαι, ότι ο ανώνυμος ερμηνευτής των Κανόνων λέγει, ότι το «βεβυσμένα» έγινε κατά συγκοπήν από του «βεβυθισμένα», επειδή πάθη των λέξεων κυρίως είναι τρία, αφαίρεσις, συγκοπή, και αποκοπή· και η μεν αφαίρεσις είναι άρσις συλλαβής η γινομένη κατά την αρχήν της λέξεως· οίον εμού ήκουσας, και ήκουσάς μου· αφαιρείται γαρ η ε συλλαβή· συγκοπή δε είναι άρσις η κατά το μέσον της λέξεως γινομένη· οίον ώρμενος αντί ωρμημένος, βεβυσμένος αντί βεβυθισμένος· αποκοπή δε είναι άρσις κατά το τέλος γινομένη· οίον ιδρώ, κυκεώ, αντί ιδρώτα, κυκεώνα, και άλλα όμοια. Ο Μελωδός λοιπόν Ιωάννης αντί να ειπή «βεβυθισμένα», είπε «βεβυσμένα», στενοχωρηθείς ένα μεν, διότι κατά το δωδεκασύλλαβον του στίχου, το «βεβυθισμένα» είχε μίαν συλλαβήν περισσοτέραν· και άλλο, διότι αυτό δεν ευωδούτο κατά το μέτρον.