ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Ρημάτων ως ακήκοεν, ο Βαπτιστής του Δεσπότου, σύντρομος παλάμην εκτείνει· χειραπτήσας όμως δε, την κορυφήν του Πλάστου αυτού, τω βαπτισθέντι εβόα· Αγίασόν με· συ γαρ Θεός μου, ον ευλογούσι Λαοί, και υπερυψούσιν εις πάντας τους αιώνας.

Ερμηνεία.

Τούτο το Τροπάριον είναι ακόλουθον με το ανωτέρω· λέγει γαρ ο Μελωδός, ότι ο Βαπτιστής Ιωάννης, όταν ήκουσε τα ανωτέρω λόγια του Δεσπότου Χριστού, με τα οποία επαραθάρρυνεν αυτόν δια να τον βαπτίση, τότε εξάπλωσε μεν την παλάμην του: ήτοι την χείρα όλην, (συνεκδοχικώς γαρ από το μέρος το όλον καλείται) δια να τον βαπτίση, πλην πάλιν με φόβον και τρόμον· πιάσας δε με την χείρα του την κορυφήν του ιδικού του Πλάστου, εβόα προς Αυτόν: εγώ, ω Δέσποτα, και πάλαι έλεγόν σοι, ότι εγώ έχω χρείαν να βαπτισθώ από Σε, και όχι Συ από εμέ, και τώρα πάλιν αυτόν τον ίδιον λόγον λέγω Σοι· Συ, Κύριε, αγίασον αληθώς και πραγματικώς εμέ, όστις κατά μόνον το φαινόμενον νομίζομαι ότι αγιάζω Εσέ δια της ιδικής μου χειροθετήσεως, επειδή Συ είσαι ο Θεός μου, τον οποίον ευλογούσιν οι λαοί κ.τ.λ. Και τη αληθεία ηγιάσθη ο Βαπτιστής Ιωάννης, ου βαπτισθείς υπό του Κυρίου, αλλά βαπτίσας τον Κύριον. Ει δε λέγει ο Θεολόγος Γρηγόριος περί του Χριστού: «Ήδει γαρ (ο Χριστός) μετ΄ ολίγον αυτός βαπτίσων τον Βαπτισθήν» (Λόγος εις τα Φώτα), τούτο νοείται ίσως ότι ηγιάσθη ο Ιωάννης με το πιάσιμον της παναγίας κορυφής του Κυρίου, και με την επιφοίτησιν του Αγίου Πνεύματος, καθώς σχολιάζει ο Νικήτας. Εκείνο δε το οποίον λέγει Ιωσήφ ο Βρυέννιος, ότι ο Κύριος εβάπτισεν αληθώς τον Ιωάννην, απαράδεκτον είναι, ως θέλουσι τινές, καθότι ο Ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει, ότι ο Ιησούς αυτός ουκ εβάπτιζεν (Ιωαν. Δ: 2). Όρα δε και τον Ιερόν Κοσμάν ενταύθα λέγοντα εκ μέρους του Προδρόμου προς τον Χριστόν, αγίασόν με, και ουχί βάπτισόν με· αλλά και ο Δαμασκηνός Ιωάννης λέγει ότι εβαπτίσθη ο Χριστός, ουχ΄ ίνα βαπτίση, αλλ΄ ίνα αγιάση τον Βαπτιστήν (Βιβλίον Δ΄ κεφάλαιον πστ΄)· λέγει δε και ο Θεσσαλονίκης Γρηγόριος: «Ο δε Λουκάς, εγένετο, φησί, του Ιησού βαπτισθέντος και προσευχομένου, ανεωχθήναι τον Ουρανόν· και βαπτιζόμενος γαρ καταβαίνων τε και αναβαίνων εκ του ύδατος προσηύχετο, διδάσκων έργοις, ως ου τον Ιερέα και τελεστήν των Μυστηρίων δει προσεύχεσθαι μόνον, αλλά και τον τελούμενον επί πάσης τελετής θείας τούτο δει ποιείν. Καν μεν ο τελών τελεώτερος η την αρετήν, και εκτενεστέραν αναπέμπη την ευχήν, δι΄ αυτού επί τον τελούμενον η χάρις διαβαίνει· αξιωτέρου δε του τελουμένου όντος, και εκτενέστερον προσευχομένου, ο θελητής του ελέους, ω της αφάτου χρηστότητος! Ουκ απαναίνεται μεταδούναι δι΄ αυτού τω τελεστή της χάριτος· ως και νυν εμφανώς επί του Ιωάννου γέγονεν· ο και αυτός ύστερον παρρησία μαρτυρεί λέγων: «Εκ του πληρώματος αυτού ημείς πάντες ελάβομεν» (Λόγος β΄ εις το Βάπτισμα ου η αρχή χθες συνεκκλησιάζων). Τούτο δε το Τροπάριον, κατά τον ανώνυμον, είναι όλον σχεδόν ερανισμένον από τον Ευαγγελιστήν Ματθαίον, όστις λέγει περί του Δεσπότου Χριστού, ότι είπε προς τον Ιωάννην: «Άφες άρτι· ούτω γαρ πρέπον εστίν ημίν πληρώσαι πάσαν δικαιοσύνην. Τότε αφίησιν αυτόν (ο Ιωάννης)» (Ματθ. γ: 15). Τι δε δηλοί το «αφίησιν αυτόν»; Ότι δεν επρόσθεσεν άλλην καμμίαν αντίστασιν, αλλά ως δούλος ευγνώμων υπετάγη εις το θέλημα του Δεσπότου και εβάπτισεν Αυτόν. Τούτο το ίδιον εποίησεν ύστερον και ο Κορυφαίος Πέτρος εν τω νιπτήρι· διότι πρώτον αντεστάθη και δεν ήθελε να του νίψη τους πόδας ο Κύριος, ύστερον δε επείσθη εις τα λόγια του Κυρίου· επειδή οι Άγιοι δεν είναι περισσότερον από το πρέπον ή φιλόνεικοι, ή ακολουθούντες εις το ιδικόν των θέλημα, αλλά εν μόνον σπουδάζουν, το να τελειώσουν το του Κυρίου των θέλημα.