Κ. Σαρδελής:

... Ταυτόχρονα όμως στα μέσα του 18^ου αιώνα ξεσπάει στο Άγιον Όρος το λεγόμενον κίνημα των Κολλυβάδων, κίνημα πνευματικό, που είχε σαν αφορμή την τέλεση των κολλύβων. Το όνομά τους το έδωσαν οι αντίπαλοί τους οι ψευτοπροοδευτικοί, οι Ευρωπαϊζοντες, οι αυτοκαλούμενοι φιλελεύθεροι, στην πραγματικότητα όμως άτομα ολοκληρωτικής ψυχολογίας και νοοτροπίας, απογαλακτισμένα από την Ελληνορθόδοξη Παράδοση, που προσπάθησαν να παραχαράξουν την φυλετική ταυτότητα του Γένους με διάφορα εξ εισαγωγής ύποπτα πνευματικά προϊόντα και να επιβάλλουν όχι μόνον την δική τους ξενόφερτη παιδεία, αλλά και την πάτρια πίστη μας, την Ορθοδοξία, να καθυποτάξουν στην Δύση.