......βάδισαν ευθυτενείς και αγέρωχοι προς την αγχόνη ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο και ζητωκραυγάζοντας Ζήτω η Ελλάδα - Ζήτω η Ενωσις.

Ο ένδοξος αγώνας της ΕΟΚΑ 55-59

Σαν σήμερα πριν 59 χρόνια ο Ελληνισμός της Κύπρου ξεκίνησε τον ένδοξο αγώνα για απελευθέρωση από τον Αγγλικό ζυγό έχοντας ως στόχο την Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Ο αγώνας του 1955-1959 αποτελεί για την μαρτυρική Κύπρο ότι πιο ωραίο και υψηλό έχει να επιδείξει ο Ελληνισμός της Μεγαλονήσου. «Ηταν 1η Απριλίου της ΕΟΚΑ η αρχή που ακούστηκε στην Κύπρο η φωνή του Διγενή. Και στον ήχο της φωνής του έτρεξε η λεβεντιά για να αρχίσουνε τις μάχες εις της Κύπρου τα βουνά...» Οπως λένε και οι συγκεκριμένοι στίχοι ο αγώνας ξεκίνησε με Αρχηγό τον εκ Τρικώμου Έλληνα Αξιωματικό Γρίβα Γεώργιο ο οποίος με το ψευδώνυμο Διγενής ηγήθηκε της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) για αποτίναξη του Αγγλικού ζυγού. Το πρωί της 1ης Απριλίου 1955 ακούστηκαν οι πρώτες εκρήξεις οι οποίες σήμαναν την έναρξη του αγώνα για Λευτεριά και Ενωση.

Ο Διγενής αφίχθηκε μυστικά στην Κύπρο και οργάνωσε τις ομάδες για τον ένοπλο αγώνα. Ταυτοχρόνως μεταφέρονται με κάθε μυστικότητα όπλα και άλλο πολεμικό υλικό στην Κύπρο όπου εκπαιδεύονται οι πρώτες ανταρτικές ομάδες, κυρίως από τον Γρηγόρη Αυξεντίου, τον έφεδρο αξιωματικό του Ελληνικού στρατού από τη Λύση.
Την 1η Απριλίου κυκλοφόρησε η πρώτη προκήρυξη της Ε.Ο.Κ.Α που μεταξύ άλλων έλεγε: «Με την βοήθεια του Θεού, με πίστην εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολόκληρου του Ελληνισμού και την βοήθεια των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν του αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίον μας κατέλειπαν οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκη. «Ή ταν ή επί τας».

Την πρώτη νύκτα του αγώνα έπεσε ο πρώτος αντάρτης. Ο Μόδεστος Παντελή που είχε αναλάβει να χτυπήσει στη στρατιωτική βάση των Βρετανών στη Δεκέλεια, στην προσπάθειά του να προκαλέσει γενική διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος.

Παράλληλα και σε πλήρη συνεργασία με την ΕΟΚΑ λειτουργούσαν άλλες δύο σημαντικές οργανώσεις. Η Πολιτική επιτροπή πολιτικού αγώνα (Π.Ε.Κ.Α) που είχε ως αποστολή την δημιουργία ενός ισχυρού και αδιάσπαστου εσωτερικού μετώπου και η 'Αλκιμος Νεολαία της ΕΟΚΑ (ΑΝΕ) που φρόντιζε για την διοργάνωση των διαδηλώσεων, την ρίψη φυλλαδίων, την έκδοση περιοδικών, την μεταφορά επιστολών, την υποβολή εκθέσεων στους αρμοδίους για πιθανούς στόχους, κ.τ.λ.

Και οι γυναίκες της Κύπρου επιδεικνύοντας τον ηρωισμό των Σουλιώτισσων προσέφεραν τα πάντα στον αγώνα λαμβάνοντας μέρος σε πολλαπλές και δύσκολες αποστολές. Φύλαγαν τους αντάρτες, τους προμήθευαν με τρόφιμα ακόμη και με πολεμοφόδια χωρίς να λιποψυχήσουν. Πολλές συνελήφθησαν, φυλακίσθηκαν, βασανίσθηκαν, εξευτελίσθηκαν, όμως έμειναν ολόρθες και δεν λύγισαν.

Είναι γνωστό πως στους απελευθερωτικούς αγώνες του Έθνους η εκκλησία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Ως πολιτικό αρχηγό της η ΕΟΚΑ είχε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ', που οι Άγγλοι εξόρισαν μαζί με τον τότε Μητροπολίτη Κυρηνείας Κυπριανό, τον Παπασταύρο Παπαθαγγέλου και τον Πολύκαρπο Ιωαννίδη, στις Σεϋχέλλες.

Η τετραετία 1955-59 καταγράφηκε στην ιστορία ως η κορυφαία περίοδος στην ιστορία του Κυπριακού Ελληνισμού. Η δράση της Ε.Ο.Κ.Α. την περίοδο εκείνη ήταν αποτέλεσμα της αποφασιστικότητας και της ενότητας λαού και ηγεσίας, καθώς και του πνεύματος αυταπαρνήσεως και αυτοθυσίας εκ μέρους των μελών της που προκαλούσε τον θαυμασμό ολόκληρου του κόσμου και την κατάπληξη στους Άγγλους δυνάστες. Είναι χαρακτηριστικό να αναφερθεί πως την αξία της Ε.Ο.Κ.Α. αναγνώρισαν ακόμα και οι αντίπαλοι και διώκτες της, όπως ο Στρατάρχης σερ Τζον Χάρτντινγκ.

Οι αποικιοκράτες χρησιμοποιούν όλα τα μέσα για να καταπνίξουν την επανάσταση.

Στήνουν αγχόνες, εκτελούν, βασανίζουν, συλλαμβάνουν και φυλακίζουν χωρίς δίκες. Εννιά νέοι απαγχονίστηκαν αφού υπέστησαν φρικτά και απάνθρωπα σωματικά και ψυχικά μαρτύρια. Καραολής, Δημητρίου, Ζάκος, Πατάτσος, Μιχαήλ, Παναγίδης, Κουτσόφτας, Μαυρομάτης και Παλληκαρίδης, βάδισαν ευθυτενείς και αγέρωχοι προς την αγχόνη ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο και ζητωκραυγάζοντας Ζήτω η Ελλάδα - Ζήτω η Ενωσις. Οι απαγχονισθέντες, θάβονται μυστικά, εντός των κεντρικών φυλακών Λευκωσίας, χωρίς την παρουσία συγγενών. Στον ίδιο χώρο οι Αγγλοι δυνάστες θάβουν μυστικά άλλους τέσσερις ήρωες, τον Μάρκο Δράκο, τον Γρηγόρη Αυξεντίου, τον Στυλιανό Λένα και τον Κυριάκο Μάτση, φοβούμενοι την οργή των Ελλήνων της Κύπρου κατά την κηδεία τους.

Ο αγώνας περνούσε διαρκώς από δραματικές φάσεις. Οι κρίσιμες αναμετρήσεις διαδέχθηκαν η μία την άλλη. Το Πάνθεον των ηρώων καθημερινώς εμπλουτίζεται με νέα ονόματα. Οι 4 του αχυρώνα, Κάρυος, Πίτας, Παπακυριακού, Σαμάρας, ο Τσαγκάρης, ο Ροτσίδης, ο Γιωργάλλας, ο Χαραλάμπους, ο Μούσκος, ο Κατελάρης και άλλοι πολλοί.

Μπορεί να μην επετεύχθη ο στόχος του αγώνα όμως ήταν η αρχή του τέλους της αποικιοκρατίας στην Κύπρο, την φυγή των Βρετανών που από το 1878 τους παραχωρήθηκε από τους Τούρκους και τη δημιουργία του κυπριακού κράτους.

ΠΑΜΠΟ ΜΙΤΙΔΗ