Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ του Αγίου Ιουστίνου (Πόποβιτς)

Μετά την Αγίαν Πεντηκοστήν κάθε μυστήριον και αρετή εν τη Εκκλησία είναι μικρά Πεντηκοστή, διότι δια των μυστηρίων και των αρετών το Άγιον Πνεύμα εισέρχεται εις ημάς, και εισέρχεται «ουσιωδώς» (Βλ. Πεντηκοστάριον, απόστ. Όρθρου, Τρίτη της Πεντηκοστής). Το Άγιον Πνεύμα είναι «πλούτος της Θεότητος», «πέλαγος της χάριτος», χάρις και ζωή πάσης κτίσεως (Βλ. Τρίτη της Πεντηκοστής, τριώδιον, ωδή θ΄, τριώδιον Παρασκευής ωδή η΄.Οκτώηχος, ήχος γ΄, αναβαθμοί, Όρθρον Κυριακής). Το Άγιον Πνεύμα είναι «πνεύμα σοφίας» (Εφ. 1, 17) το οποίον εάν λάβη ο άνθρωπος πληρούται θείας σοφίας. Είναι δε και «πνεύμα αποκαλύψεως» (αυτ.) διότι με την θείαν σοφίαν του αποκαλύπτει εις την καρδίαν του πιστού το μυστήριον του Θεανθρώπου Ιησού, εξ ου μόνον ο πνευματοφόρος φθάνει εις αληθινήν Χριστογνωσίαν. Ουδέν ανθρώπινον πνεύμα δύναται με οποιαδήποτε προσπάθειά του να γνωρίση το μυστήριον του Χριστού εις όλην την θείαν και σωτήριον ολότητα και τελειότητά του. Τούτο αποκαλύπτει εις το πνεύμα του ανθρώπου μόνον το Άγιον Πνεύμα, δια τούτο και ονομάζεται «πνεύμα αποκαλύψεως» (Εφ. 1, 17. 3, 6. Α’ Κορ. 2, 10). Δια τον αυτόν λόγον ο πνευματοφόρος Απόστολος λέγει: «Ουδείς δύναται ειπείν Κύριον Ιησούν ειμή εν Αγίω Πνεύματι» (Α΄ Κορ. 12, 3).