Ο Αρειανισμός δεν έχει ακόμη ταφή. Σήμερον είναι
περισσότερον της μόδας παρά ποτέ άλλοτε και έχει διαδοθή περισσότερον από
άλλοτε. Έχει διαχυθή ως ψυχή εις το σώμα της συγχρόνου Ευρώπης. Εάν κοιτάξετε
εις την κουλτούραν της Ευρώπης, εις το βάθος της θα ιδήτε κεκρυμμένον τον
αρειανισμόν: εδώ όλα περιορίζονται εις τον άνθρωπον και μόνον, και αυτόν τον
Θεάνθρωπον Χριστόν έχουν σμικρύνει εις τα πλαίσια του ανθρώπου. Με την ζύμην
του αρειανισμού έχει ζυμωθή και η φιλοσοφία της Ευρώπης, και η επιστήμη της,
και ο πολιτισμός της, και εν μέρει η θρησκεία της. Παντού και συστηματικώς ο
Χριστός καταβιβάζεται εις απλούν άνθρωπον, αποσαρκούται συνεχώς ο Θεάνθρωπος,
επιτελείται διαρκώς το έργον του Αρείου. Η του Καντίου «θρησκεία εις τα όρια
του καθαρού λόγου» δεν είναι άλλο τι παρά η νέα έκδοσις του αρειανισμού. Εάν με
το μέτρον του Καντίου μετρήσωμεν τον Χριστόν, τι νομίζετε ότι θα έχωμεν ως
αποτέλεσμα; Θα έχωμεν ένα Χριστόν άνθρωπον, Χριστόν σοφόν, αλλά ποτέ Χριστόν
Θεάνθρωπον. Εάν με το κριτήριον του Μπέρξον κρίνωμεν τον Χριστόν, θα έχωμεν
πάλιν κάτι το ελάχιστα περισσότερον από τον απλούν άνθρωπον. Τοιουτοτρόπως και
το εν κριτήριον και το άλλο και όλα τα κριτήρια όλων των φιλοσοφιών κατά
άνθρωπον, υποβιβάζουν τον Θεάνθρωπον Χριστόν εις άνθρωπον. Η ευρωπαϊκή επιστήμη
δεν υπολείπεται της φιλοσοφίας εις την αρειανικήν σχέσιν της προς τον Χριστόν.
Ο Προτεσταντισμός δια πολλών εκ των αντιπροσώπων του έχει εν πολλοίς υπερβή εις
αρειανισμόν και αυτόν τον Άρειον. Οι διάφοροι Σωκίνοι και Σλαγιερμάχεροι είναι
ισχυρή συναγωνισταί του Αρείου εις το να εν-σαρκώνουν τον σαρκωθέντα Θεόν. Ο δε
Παπισμός με την ηθικήν του είναι κατά πολύ αρειανός, αισθάνεται άρά γε ποία
μεταφυσική ίσταται όπισθεν αυτής της φοβεράς ηθικής του; Όλα αυτά μαζί κατώρθωσαν
να δηλητηριάσουν με τον χυδαίον αρειανισμόν τας μεγάλας μάζας της Ευρώπης.
Ποίος δεν γνωρίζει τον χυδαίον αρειανισμόν των διανοουμένων μας; Οι πολλοί διανοούμενοί μας συχνά λέγουν: Ο
Χριστός είναι ένας μεγάλος άνθρωπος, σοφός άνθρωπος, ο μεγαλύτερος φιλόσοφος,
αλλ΄ οπωσδήποτε όχι ο Θεός.
Συνεχίζεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου