Βηθλεέμ: Ἡ πρώτη ὥρα τῆς Οἰκουμένης

Τοῦ κ. Δημ. Κουτσουλέλου, Ἐπιτ. Ἐπόπ. Δημ/κῆς Ἐκπ/σεως

«Σὰν φάτνη εἶν᾽ ἡ καρδιά μου ταπεινὴ στῆς Βηθλεέμ τὸ σταῦλο χάμου. Ὦ ἀγάπη, ποὺ σὲ ψάλλουν οὐρανοί, Ἔλα νὰ γεννηθεῖς μέσ᾽ τὴν καρδιά μου». Στέλιος Σπεράντζας

Ἡ Βηθλεὲμ εἶναι ἡ πρώτη ὥρα τῆς Οἰκουμένης. Τὸ μεγαλύτερο προσκύνημα τῶν Ἁγίων Τόπων, ὕστερ᾽ ἀπ᾽ τὸ Γολγοθὰ καὶ τὸν Πανάγιο Τάφο. Ἡ ταπεινὴ Φάτνη ὁμιλεῖ, τόσο ποιητικὰ γιὰ τὴ θεότητα τοῦ Ἰησοῦ, φανερώνει, τόσο ἐντυπωσιακὰ κι εὔγλωττα, τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ, εἶναι «ἡ πρὸς τὸ ταπεινὸν καὶ ἀσθενὲς τῆς ἀνθρωπότητος συγκατάβασις» καὶ φωτίζει ὁλόκληρο τὸν κόσμο, μὲ τὸ αἰώνιο Φῶς τῆς Γεννήσεως, ποὺ ἔγινε ὁ ἀκτινοβόλος φάρος τῶν ἀνθρώπινων ψυχῶν στὴ δύσκολη καὶ κουραστικὴ πορεία τους. Ἡ ἱερὴ καὶ Ἅγια Γῆ της ἔχει ἐπαληθέψει τοὺς μεγαλοφυέστερους τῶν Προφητῶν καὶ τὶς γλυκύτερες προσδοκίες πρὸς τὸ λίκνο τοῦ Θεοῦ, ὅπως τοὺς Μάγους τῆς Ἀνατολῆς καὶ τοὺς φτωχοὺς ποιμένες τῆς Ἰουδαίας. Ὅλα καταυγάζονται ἀπὸ τὸ Θεῖο Φῶς. Ἐδῶ, γεννήθηκε ὁ Ἰησοῦς, Θεὸς καὶ ἄνθρωπος. Ἀπ᾽ τὴν πρώτη στιγμή, ποὺ γεννήθηκε ὡς τὴν τελευταία στιγμή, ποὺ πέθανε, ἐπάνω στὸ Σταυρό, ἦταν Θεὸς καὶ ἄνθρωπος.

Ὁμολογία, φῶς καὶ ἀποκάλυψη τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου. Μέσα μας ἀχολογοῦν χαρούμενες καμπάνες, ποὺ ἀκούστηκαν σὲ χειμωνιάτικες νύχτες. Ἐδῶ, γεννήθηκε ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ποὺ ὑποδέχτηκαν οἱ Ἄγγελοι, μὲ τὸ ὑπερκόσμιο ἆσμα τους καὶ οἱ ποιμένες, μὲ τὶς γλυκύτατες μελωδίες τῶν αὐλῶν τους. Ὁ καλὸς ποιμένας τῶν ψυχῶν, ὁ ὕψιστος δημιουργὸς τῆς νέας ζωῆς τῶν ἀνθρώπων, γεννήθηκε στὴν καρδιὰ τοῦ χειμώνα, γιὰ νὰ χαρίσει σὲ ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα τὸ θεῖο φῶς τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης καὶ τῆς ἀλήθειας. Κατέβηκε ἀπ᾽ τὸν ὕψιστο θρόνο τῆς παντοδυναμίας Του, γιὰ νὰ ἑνώσει, μὲ τὴν πάμφωτη κλίμακα, τὸ ταπεινὸ Σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ μὲ τὰ οὐράνια. Οἱ φτωχοὶ ποιμένες καὶ οἱ εὐλαβικοὶ Μάγοι, ἔκθαμβοι ἀπ᾽ τὸ μυστήριο τῆς θείας εὐδοκίας, ἔγιναν οἱ μεγαλόφωνοι κήρυκες τῆς νέας κοσμογονίας καὶ θὰ ξαναφέρουν πάντα στὶς ψυχές μας, στὴ διαδρομή, τῶν αἰώνων, ὁλόκληρο τὸ πανάχραντο μεγαλεῖο τοῦ Χριστιανισμοῦ. «Ἀναρίθμητοι λόφοι - γράφει ὁ Θεμ. Ἀθανασιάδης - Νόβας-, ὁ ἕνας πίσω ἀπ᾽ τὸν ἄλλο, καμπυλώνουν τὴ ράχη τους ἕως τὴν ὄαση τῆς Ἱεριχοῦς. Νομίζεις ὅτι εἶναι μία πομπὴ μυθική - τὸ καραβάνι τῶν Μάγων, ποὺ ἀπ᾽ τὰ πέρατα τῆς Χαλδαίας, ἔρχονται μὲ χρυσὸ καὶ σμύρνα καὶ λίβανο, νὰ προσκυνήσουν τὸν προφητευμένο Θεό. Μιὰ τέτοια ὥρα σιγῆς καὶ μόνωσης θὰ εἶχε ἐμπνευστεῖ τὶς ἑσπερινὲς του θυσίες ὁ ποιητής τῶν ποιητῶν τοῦ Ἰσραήλ, ὁ Βηθλεεμίτης Δαβίδ. Ὥρα τῆς τελευταίας προσευχῆς. Ἡ δείλη ἔχει σκοτώσει τοὺς θορύβους. Τὰ πνεύματα τῶν κοιλάδων ταπεινώνουν τὰ φτερά. Γῆ εὐλογίας ἡ Χαναάν, ντύνεται τὴ μακαριότητα τῶν βιβλικῶν θανάτων.

* * *

Βρισκόμαστε στὰ πρῶτα χρόνια τῆς τρίτης χιλιετίας. Δύσκολοι, καταλυτικοὶ καὶ ταραγμένοι εἶναι οἱ καιροί μας, μὲ τὰ πολύμορφα προβλήματα καὶ τὰ συγκλονιστικὰ γεγονότα. Συρρικνώνονται ἠθικὰ καὶ χανόμαστε, μέσα στὴ μηδαμινότητα καὶ στὴ μικρότητα τῆς ζωῆς μας. Ὁ ὑλιστικὸς ἄνεμος πνέει παντοῦ, παρασύροντας κάθε πνευματικὴ ἀξία. Τὸ πνεῦμα ἀργοπεθαίνει, ὑπὸ τὶς λοιδορίες τῶν ἀμαθῶν καὶ τῶν ἀναξίων, τῶν ἐπιτηδείων καὶ τῶν καιροσκόπων καὶ μέσα στὸ πανδαιμόνιο τῶν κορυβαντιώντων στοιχείων τῆς ἀρνήσεως καὶ τῆς πλάνης, τῆς ἀθεΐας καὶ τῆς καταπτώσεως. Ἕνας ἐπαίσχυντος Μιθριδατισμὸς ἀποικονίζει τὴν πορεία τῆς ζωῆς μας. Μέσα σ᾽ αὐτὴ τὴ γενικὴ νοσηρὴ καὶ δυσάρεστη κατάσταση, πορευόμαστε πρὸς τὸ μέλλον. Ἡ Ἑλλάδα, ὡς αἰώνια καὶ πανανθρώπινη Ἰδέα, ἐπιταγὴ τῆς μοίρας, προχωρεῖ, μὲ πίστη καὶ αἰσιοδοξία. Ὁ Χριστιανισμός, κήρυγμα τῆς ἀγάπης πρὸς τὸ συνάνθρωπο καὶ ἄγγελμα τῆς Θείας παρουσίας, ἀποτελεῖ τὸ συνδετικὸ κρίκο μὲ τὴν Οἰκουμένη, μὲ ὅλες τὶς ὑφιστάμενες δογματικὲς διαφορές. Εἶναι τὸ ὑπέργειο καὶ ὑπερβατικὸ στήριγμα, οἱ φτεροῦγες τῆς θείας στοργῆς καὶ παρουσίας. Ἐκράτησε ἀλώβητη τὴν Ὀρθοδοξία καὶ ἀμόλυντο τὸν Ἑλληνισμό. Ἐδημιούργησε ὑπερχρονικὲς καὶ ὑπεριστορικὲς πολιτικὲς ἀξίες, ἐπάνω στὶς ὁποῖες θεμελιώθηκε ὁ σύγχρονος πολιτισμός, ἔγραψε μὲ τὸ πνεῦμα του καὶ ὑπέγραψε μὲ τὸ αἷμά του τὰ ὑψηλὰ πανανθρώπινα ἰδανικά. Ἐν τούτῳ ἐνίκησε! Ἡ Πατρίδα μας ἔζησε μὲ μιὰ Παιδεία Ἑλληνοχριστιανική, γνήσια, ἀνθρωποπλαστικὴ λειτουργία. Ἦταν ἡ γραμμὴ πλεύσεως τοῦ Ἔθνους, ὅπως τὴν ἐχάραξε ὁ Μακρυγιάννης: Πατρίδα καὶ Θρησκεία, ὁριζόντιος καὶ κάθετος βίος. Ἡ πορεία μας πρὸς τὸ μέλλον εἶναι πορεία πρὸς τὸν ἑαυτό μας, πορεία πίστεως καὶ αὐτογνωσίας, θαρραλέας ἐνδοσκοπήσεως καὶ ὀρθοῦ προσανατολισμοῦ. Οἱ Λαοί, πορευόμενοι σ᾽ αὐτή, πορεύονται καὶ πρὸς τὴν Ἑλλάδα. Ὁ πανανθρώπινος  πολιτισμὸς ἀναπτύχθηκε ἐπάνω στὶς βάσεις, ποὺ ἔθεσαν οἱ Ἕλληνες λόγιοι, καὶ διέδωσαν τὴν Ὀρθόδοξη παράδοση καὶ τὰ Ἑλληνικὰ γράμματα, συμβάλλοντας στὴν πολιτιστικὴ ἀνάπτυξη τοῦ κόσμου. Ὑπάρχει ἕνα πλῆθος συγγενῶν στοιχείων, παρὰ τὶς ὑφιστάμενες διαφορὲς στοὺς διαφόρους Λαούς, ποὺ συνθέτουν ἕνα κοινὸ ὑπόστρωμα, ἱκανὸ νὰ διαγράψει νέες προοπτικὲς στὶς πνευματικὲς ἀναζητήσεις. Ὁ Χριστιανισμός, στὴ διαδρομὴ τῶν αἰώνων, συνεχίζει ἀκμαῖος τὴν αἰώνια ζωή του, παρὰ τὶς σφοδρὲς ἐπιθέσεις καὶ τὶς ἀρνητικὲς δυνάμεις τῶν πολεμίων του. Ὅλων τὰ βλέμματα στρέφονται καὶ συγκεντρώνονται σήμερα στὴ μόνη ἄφθαρτη δύναμη τοῦ Γένους: τὴν Ὀρθοδοξία, γιὰ μιά, ἐκ βαθέων, ἀνάκαμψη καὶ μελλοντικὴ πορεία τῆς Φυλῆς μας. Εἶναι ἡ Κιβωτός μας, μὲ τὴν ὁποία στὴν ἀγκάλη εἶναι προορισμένο νὰ ζήσει καὶ νὰ νικήσει ὁ Λαός μας, μέσα στὴν ἀνεμοζάλη τῶν καιρῶν. «Τὰ πηγάδια, ποὺ ὁ ὑδροφόρος ὁρίζοντάς τους σχηματίζεται ἀπ᾽ τὸ νερὸ τῆς βροχῆς -ἐπισημαίνει ὁ Χρῆστος Μαλεβίτης- κάποτε ξηραίνονται, σὲ λίγες δεκαετίες, σὲ λίγους αἰῶνες. Τὰ πηγάδια, ποὺ ἀντλοῦν τὰ ὕδατά τους ἀπ᾽ τὶς ρίζες τοῦ, ὄντως Ὄντος, τοῦ Θεοῦ, ποτὲ δὲν ξηραίνονται. Ἀπὸ τέτοιο πηγάδι ἀντλεῖ ὁ Χριστιανός. Εἶναι ἡ ριζικὴ ἐμπειρία ἑνὸς προσώπου, τοῦ Ἰησοῦ...». Φῶς, ἐλπίδα καὶ λύτρωση ἡ Βηθλεέμ! Ἀναπολώντας νοερὰ τὴ νύχτα ἐκείνη, «γεμάτη θαύματα» καὶ «σπαρμένη μάγια», καλούμαστε νὰ προσαρμόσουμε τὶς πράξεις καὶ τὶς ἐνέργειές μας στὶς ἐπιταγὲς τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ αἰώνια ἑλληνικὴ ψυχὴ διέτρεξε, στὴ διαδρομὴ τοῦ χρόνου, τὰ πελάγη καὶ τοὺς ὠκεανούς, τὰ σκοτάδια καὶ τὶς ἐρημίες, γιὰ νὰ παρουσιάσει τὴ δύναμη τῆς ζωῆς, ποὺ περικλείει ὁ νόμος τῆς ἀγάπης. Φέροντας τὶς ψυχές μας σὲ προσευχὴ μπροστὰ στὸ Θεῖο Βρέφος καὶ παίρνοντας, μὲ ἀγαλλίαση, τὸ οὐράνιο μήνυμα, πανηγυρίζουμε τὴ Θεία Γέννηση, ψέλνοντας μὲ τὸν ποιητή μας:

«Κι ἀπὸ τὴν ἄχραντη Μαριάμ, ποὺ λάμπει στὴν πορφύρα, κι ἀπὸ τὸν Ἄγγελο κι ἀπὸ τὸ θνητὸ κι ἀπ᾽ τὸ Σωτήρα, θαρρεῖς, πὼς βγαίνει μιὰ φωνὴ καὶ χύνεται στὸν ἀέρα: - Δόξα ἐν Ὑψίστοις! Ἕνας Θεὸς γεννήθηκε ἐδῶ πέρα!».