Πηγή : Η ΦΩΝΗ
ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 10 Αυγούστου 1953.
Το πρόσωπον της
Θεοτόκου επέδρασε βαθέως επί της ανθρωπίνης ψυχής. Επέδρασε ως νίκη κατά της
φύσεως και ως θρίαμβος της Αγνότητος. Επέδρασε με την δύναμιν της μητρικής
στοργής και εγέννησε εις την περίφοβον καρδίαν του πηγάς και ποταμούς
ολοκλήρους ελπίδων και παρηγορίας. Η Θεοτόκος ως πρόσωπον ιστάμενον εις το
μεταίχμιον του Θείου και του ανθρωπίνου κόσμου, αποτελεί την εγγύησιν της
θεώσεως του ανθρώπου και την τρανωτέραν απόδειξιν της πανηγυρικής σωτηρίας του.
Ως εκ τούτου η Θεοτόκος αποτελεί την προστάτιδα των αδυνάτων, την μεσίτριαν των
αμαρτωλών, την ειλικρινεστάτην και στοργικωτάτην Μητέρα των ανθρώπων. Ο
άνθρωπος αγωνιζόμενος, τον τραχύτατον κατά της αμαρτίας αγώνα, πίπτων και
ανιστάμενος, καταποντιζόμενος από τα κύματα της αμαρτίας και ανερχόμενος πάλιν
εις την επιφάνειαν της θαλάσσης κατά τας πλήρεις ηρωϊσμού προσπαθείας του,
προσβλέπει το πρόσωπον της Θεοτόκου με εμπιστοσύνην και επικαλείται εναγωνίως
την βοήθειάν Της. Η επίδρασις αυτή, διεμόρφωσε ολόκληρον κύκλον εις τον
εκκλησιαστικόν βίον και εξεδηλώθη πλουσίως δια της τέχνης. Εικόνες,
τοιχογραφίαι, Ασματικαί ακολουθίαι, ύμνοι, τροπάρια, διάφοροι προσωνυμίαι της
Θεοτόκου οφείλουν την έμπνευσιν της δημιουργίας των εις το πανσέβαστον και
πολυϋμνητον όνομα της Θεοτόκου. Το πρώτον δεκαπενθήμερον του Αυγούστου έχει
διατεθή εις την Θεοτόκον. Οι καθ΄ εκάστην εσπέραν αναγιγνωσκόμενοι παρακλητικοί
κανόνες και η πλουσία υμνολογία της ΙΕ΄ Αυγούστου είναι η πλέον θερμοτέρα
εκδήλωσις των αισθημάτων ευγνωμοσύνης του ανθρώπου προς το πρόσωπον της Θεοτόκου.
Θα προσπαθήσωμεν εις τας ολίγας εναπομενούσας γραμμάς, να ρίψωμεν εν ταχύτατον
βλέμμα επί ωρισμένων τροπαρίων του εσπερινού. Οι κώδωνες των εκκλησιών καλούν
χαρμοσύνως τους πιστούς κατά την εσπέραν της ΙΔ΄ Αυγούστου εις τον εσπερινόν
της εορτής. Η εκκλησία προκαλεί μίαν ελαφράν μελαγχολίαν, διότι μας ενθυμίζει
την αδυσώπητον μοίραν, τον θάνατον. Παρ΄ όλα ταύτα όμως οι ύμνοι, το θυμίαμα
μας μεταφέρουν εις μίαν ουρανίαν πραγματικότητα. Και εδώ ακούεται ο πρώτος
ύμνος. «Ω του παραδόξου θαύματος! Η πηγή της ζωής εν μνημείω τίθεται, και
κλίμαξ προς ουρανόν ο τάφος γίνεται». Η εισαγωγή αυτή διαλύει τελείως το
αίσθημα της εκ του θανάτου λύπης. «Πηγή της ζωής» η Θεοτόκος και «κλίμαξ προς
ουρανόν» ο τάφος Αυτής. Η νίκη δε αυτή της αφθαρσίας κατά της φθοράς, της ζωής
κατά του θανάτου αποτελεί το περιεχόμενον «του παραδόξου θαύματος». Το τρίτον
τροπάριον πλημμυρίζει με το μεγαλείον της δόξης την ψυχήν του πιστού. Δόξης
υπερκοσμίου και ασυγκρίτου. «Την σην δοξάζουσιν Κοίμησιν Εξουσίαι, Θρόνοι,
Αρχαί, Κυριότητες, Δυνάμεις και Χερουβίμ και τα φρικτά Σεραφείμ». Δεν
συμμετέχει όμως μόνον ο πνευματικός κόσμος εις την αποκορύφωσιν αυτήν της
Δόξης. Εν συνεχεία «Αγάλλονται γηγενείς επί τη Θεία σου δόξη κοσμούμενοι». Και
το πλέον καταπλήσσον βασιλικόν μεγαλείον συντρίβεται προ της δόξης της Θεοτόκου
«Προσπίπτουσι βασιλείς» συνεχίζει ο υμνωδός. Πλήρες πνευματικής γοητείας και
τέχνης το δοξαστικόν. Συντεχθέν και εις τους οκτώ ήχους αποτελεί ένα θαύμα
μουσικής αρμονίας και εκφράσεως ιδεών. Κατ΄ αρχήν παρουσιάζει τους αποστόλους,
συνηγμένους «Θεαρχείω νεύματι» μεταφερομένους «υπό νεφών μεταρσίω..» και περιστοιχίζοντας
το «ζωαρχικόν σκήνος» το οποίον «εξόχως ησπάζοντο». Σκηνή αφαντάστου
ωραιότητος, εκμηδενίζουσα τον υλικόν κόσμον και τα στενά όρια του χρόνου και
του χώρου. Την σκηνήν αυτήν διαδέχεται μία άλλη σκηνή, προκαλούσα ρίγη
συγκινήσεως. Πλησίον των μαθητών εμφανίζονται «Αι υπέρταται των ουρανών
δυνάμεις συν τω οικείω Δεσπότη» Και αύται «το θεοδόχον και ακραιφνέστατον σώμα
προπέμπουσι τω δέει κρατούμεναι». Ποίαν αγανάκτησιν αισθάνεται κανείς εναντίον
των τεράτων εκείνων υπανθρώπων, τα οποία τολμούν δι΄ απρεπών φράσεων να
βεβηλώσουν το όνομα της Θεοτόκου, όταν αυταί αι ουράνιαι δυνάμεις δονούνται από
σεβασμόν προς το πρόσωπόν Της και πόσον πλανώνται οι προτεστάνται, οι οποίοι
δεν αποδίδουν την οφειλομένην τιμήν εις την Παναγίαν παρθένον και Θεοτόκον! Η
Ιερά και σεβασμία πομπή κατά την υπέροχον σύλληψιν του υμνογράφου προχωρεί.
Πένθιμος χαρά συνοδεύει την πομπήν και αι ουράνιαι δυνάμεις, χαίρονται τρόπον
τινά, δια την τιμητικήν αυτήν συνοδείαν, «εβόων ταις ανωτέραις ταξιαρχίαις.
Ιδού η παντάνασσα θεόπαις παραγέγονεν. Άρατε πύλας και ταύτην υπερκοσμίως
υποδέξασθε την Του αενάου φωτός Μητέρα». Κατά τρόπον θίγοντα την ασέβειαν και
τον εγωϊσμόν των θνητών «αι υπέρταται των ουρανών δυνάμεις» ομολογούν, ότι
τόσον υπέροχον είναι το μεγαλείον της Θεοτόκου ώστε «ατενίζειν ουκ ισχύομεν»,
και «ταύτη άξιον γέρας απονέμειν αδύνατον». Επειδή «η παγγενής των βροτών
σωτηρία γέγονεν δια Ταύτης». Τέλος ο υμνογράφος, εν επιλόγω, εκσπά εις γοεράν
επίκλησιν προς την Θεοτόκον, η οποία παραμένει συν ζωηφόρω Βασιλεί ζώσα, όπως
δια πρεσβειών Της περιφρουρή και σώζει από πάσης προσβολής την νεολαίαν». Όστις
αναγιγνώσκει ή ακροάται ψαλλόμενον το ανωτέρω δοξαστικόν θαυμάζει το ύψος της
καθαρότητος, εις το οποίον δύναται να φθάση ο άνθρωπος και ασυναισθήτως δακρύει
συγκρίνον τούτο με την βρωμεράν πεζότητά του. Όλη η ακολουθία του εσπερινού
είναι διηνθισμένη από ωραίας εικόνας, αναφερομένας εις το πρόσωπόν Της και δι΄
ων εξαίρεται το μεγαλείον Της. Εις εν τροπάριον της Λιτής αποκαλείται «ουρανών
υψηλοτέρα» «χερουβείμ ενδοξοτέρα» «πάσης κτίσεως τιμιωτέρα». Αλλού «πανάμωμος
νύμφη και μήτηρ της ευδοκίας του πατρός η Θεώ προορισθείσα εις εαυτού
κατοίκησιν» «Λαμπάς του απροσίτου φωτός, η σωτηρία των πιστών και ελπίς των
ψυχών ημών». Επίσης εις όλα τα τροπάρια τονίζεται η συμβολή Της εις το έργον
της σωτηρίας μας. Τέλος ο τόνος της παρακλήσεως συνοδεύει τον θαυμασμόν του
υμνωδού «συγγενούς οικειότητος μη επιλάθη Δέσποινα» «πρέσβευε άχραντε, σωθήναι
τας ψυχάς ημών» «Αυτόν ικετεύουσα, υπέρ ημών μη παύσης δεόμεθα, των εις Σε μετά
Θεόν, τας ελπίδας θεμένων» «λύτρωσαι
κινδύνων τας ψυχάς ημών». Η ακολουθία του εσπερινού λήγει με το υπέροχον
απολυτήκιον, εις το οποίον τονίζονται δύο θαύματα: Η παρθενία κατά την Γέννησιν·
και μετάστασις κατά τον Θάνατον. Αποκαλείται Μήτηρ ζωής και παρακαλείται, όπως δια των πρεσβειών της λυτρώση εκ θανάτου
τας ψυχάς ημών. Εκ της ακολουθίας του εσπερινού συγκινείται η ευσεβής ψυχή.
Παρηγορείται δια τας θλίψεις της ζωής και νικά τελείως τον φόβον του θανάτου.
Εξέρχεται της εκκλησίας ο πιστός με την βαθείαν πεποίθησιν, ότι βαδίζει υπό την
σκιάν της Θεοτόκου. Προστατεύεται από την αγάπην Της. Τίποτε δεν είναι δύσκολον
εις την ζωήν. Τίποτε επικίνδυνον. Ω! φίλοι μου συναμαρτωλοί. Οι οφθαλμοί μας
βαρύνονται από τα θεάματα της αμαρτίας και η καρδία βαθύτατα πληγωμένη εκ της
κακίας αισθάνεται την ανάγκην μιας γλυκυτάτης παρηγορίας. Που να προστρέξωμεν;
Που αλλού από την Μητέρα της ζωής. Ας ίδωμεν χωρίς φόβον το Θείον Tης Μεγαλείον, ας ζητήσωμεν την ισχυράν Της Δύναμιν και ας
είμεθα βέβαιοι ότι ουδείς «κατησχυμένος εκπορεύεται» εκ του Θείου αυτής Ναού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου