π. Γεώργιος Μεταλληνός : Ἡ μέλλουσα Ἁγία καὶ Μεγάλη Πανορθόδοξος Σύνοδος

Οἱ Σύνοδοι τοῦ 14ου αἰῶνος διατυπώνουν τὴν θεολογία περὶ τῆς Θείας Χάριτος. Ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση δέχεται αὐτὲς τὶς Συνόδους ὡς 9η Οἰκουμενικὴ καὶ πανορθόδοξα γίνεται αὐτὸ ἀποδεκτὸ ἀπὸ γνωστοὺς Θεολόγους. Διότι καὶ ἡ Σύνοδος αὐτή, ὅπως καὶ ἡ 8η τὸ 879, διαφοροποιοῦν ριζικὰ τὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, στὴν πατερικὴ συνέχειά της, ἀπὸ τὸν χριστιανισμὸ τῆς Δύσεως. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, λοιπόν, μὲ τὴν θεολογία του, καρπὸ τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὴν φωτισμένη ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καρδιά του, εἶναι ὁ Πατέρας τῆς 9ης Οἰκουμενικῆς Συνόδου.Ἕνα ἐπίκαιρο ἐρώτημα εἶναι: Ἡ μέλλουσα νὰ συνέλθει πανορθόδοξος Σύνοδος τί θὰ κάνει; Ἑτοιμάζεται αὐτὴ ἡ Σύνοδος, γιὰ νὰ μᾶς ὁδηγήσει, ὅπως διαβάζουμε καὶ ὅπως βλέπουμε, στὴν ἀποδοχὴ τοῦ παπισμοῦ καὶ τοῦ Προτεσταντισμοῦ ὡς αὐθεντικῶν χριστιανισμῶν. Αὐτὸ εἶναι τὸ τραγικό. Εὔχομαι νὰ μὴ γίνει ποτέ. Ἀλλὰ ἐκεῖ ὁδηγοῦνται τὰ πράγματα. Ἐάν, λοιπόν, συνέλθει ἡ Πανορθόδοξος Σύνοδος, ποὺ θὰ ἔχει τὸν χαρακτήρα γιὰ μᾶς Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἐὰν συνέλθει καὶ δὲν δεχθεῖ μεταξὺ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων τὴν 8η καὶ τὴν 9η, θὰ εἶναι ψευδοσύνοδος. 

Ὅπως ἡ Σύνοδος Φερράρας - Φλωρεντίας. Καὶ τότε ἀπὸ κάποιους δεσποτάδες Ἀνατολικοὺς καὶ Δυτικούς, ἐπεβλήθη ἡ Σύνοδος Φερράρας-Φλωρεντίας, ἀλλὰ ἦταν ἀρκετὴ ἡ ἀντίσταση ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι κάποιων κορυφῶν τῆς παραδόσεώς μας, ὅπως ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός, ὥστε τελικὰ νὰ χαρακτηριστεῖ ψευδοσύνοδος, αἱρετικὴ Σύνοδος, ἀποτυχημένη Σύνοδος, ἡ Σύνοδος Φερράρας - Φλωρεντίας. Ἡ μέλλουσα νὰ συνέλθει, λοιπόν, Πανορθόδοξος Σύνοδος θὰ κριθεῖ σ᾽ αὐτὸ τὸ σημεῖο. Ἐὰν παρακάμψει αὐτὲς τὶς δύο Συνόδους ποὺ τοποθετοῦν τὴν ὀρθοδοξία ἀπέναντι στὸν Δυτικὸ χριστιανισμό. Ἐκεῖ εἶναι τὸ κρίσιμο ἐρώτημα. Αὐτοὶ θέλουν νὰ παρουσιάσουν τὴν ἑνότητα, ὅτι ὁ Δυτικὸς Χριστιανισμὸς εἶναι παράλληλη μορφὴ τῆς Ὀρθοδοξίας τῶν Ἁγίων Πατέρων. Ἐκεῖ κάποιοι ἐργάζονται, πρὸς τὰ ἐκεῖ κάποιοι θέλουν νὰ μᾶς ὁδηγήσουν. Ὁ Θεὸς ὅμως εἶναι πάνω ἀπὸ ὅλους μας.

Ἕνα ψευδοεπιχείρημα, λοιπόν, ποὺ κυκλοφορεῖται στὸ χῶρο τῆς δικῆς μας Θεολογίας, τῆς Ἀκαδημαϊκῆς Θεολογίας, εἶναι ὅτι οὐδεμία Οἰκουμενικὴ Σύνοδος κατεδίκασε τὸν Δυτικὸ Χριστιανισμό. Καὶ ὅμως ἔχουμε δύο Οἰκουμενικὲς Συνόδους, τοῦ 879 καὶ ἐκείνης τοῦ 14ου αἰῶνος, ποὺ διαφοροποιοῦν τὴν Ὀρθοδοξία ἀπὸ τὸν Δυτικὸ Χριστιανισμό.

Εἶναι τραγικό! Δὲν ἐπιχαίρω, οὔτε θριαμβολογῶ. Ἡ ἐπιθυμία ὅλων μα πρέπει νὰ εἶναι νὰ συναντηθοῦμε στὴν ἑνότητα τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων ὅλων τῶν αἰώνων. Διαφορετικά, κάθε ἕνωση θὰ εἶναι ψευδένωσις• καὶ ὄχι μόνον αὐτό, ἀλλὰ θὰ καταστρέφει καὶ θὰ διαστρέφει κάθε προσπάθεια, εἰλικρινῆ προσπάθεια, ποὺ θέλει νὰ ὁδηγηθεῖ στὸ θέμα τῆς σωτηρίας. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἐλέγχει τὴν σημερινὴ κατάσταση τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὑπάρχει σύγχυση, σχετικοποίηση τῆς πίστεως, πολιτικοὶ συμβιβασμοί. Οἱ διάλογοι οἱ ἐκκλησιαστικοὶ εἶναι ἀπομίμηση τῶν πολιτικῶν συζητήσεων. Ἔτσι, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς -γι' αὐτὸ δὲν γίνεται εὐχάριστα δεκτὸς- ἐμπνέει διάθεση ὁμολογίας καὶ μαρτυρίου ἀκόμη, ἂν ὁ Θεὸς τὸ ἐπιτρέψει, στὴν ἐποχή μας. Βοηθεῖ, ἐπίσης, στὴ συνέχεια τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως. Ἡ ἐπανέκφραση τῆς Πίστεως μὲ τὰ μέσα κάθε ἐποχῆς δὲν ἔχει τίποτε τὸ κοινὸ μὲ τὴν ἀναζητούμενη ἀπὸ δικούς μας θεολόγους Οἰκουμενιστὲς «ἐπανερμηνεία» τῆς πίστεως. Δὲν εἶναι θέμα ἐπανερμηνείας, πῶς θὰ κατανοήσουμε λ.χ. τὸ παπικὸ πρωτεῖο. Συγγνώμη γιὰ τὴν φράση, καὶ ὁ σκύλος χορτάτος καὶ ἡ πίττα ἀφάγωτη! Μὰ εἶναι αὐτὰ σοβαρὰ πράγματα, ὅταν παίζουμε «ἐν οὐ παικτοῖς»; ὅταν παίζουμε μὲ τὴ σωτηρία; ὅταν παίζουμε μὲ τὴν αἰωνιότητα; Διαγράφουμε ὅλους τοὺς Ἁγίους ἐν ὀνόματι τῶν Ἁγίων. Διότι τὸ πνεῦμα, τὸ ὅποιον κυριαρχεῖ, εἶναι νὰ ἐκθειάζουμε τοὺς Ἁγίους. Κι ὅπως, μακαρίτης τώρα, Ἀρχιεπίσκοπος ἔλεγε: Δεχόμεθα τὸν Μάρκο τὸν Εὐγενικὸ καὶ τὸν τιμᾶμε ἐκεῖνος ἔτσι ἔπρεπε νὰ μιλήσει στὴν ἐποχή του, ἐμεῖς μιλοῦμε μὲ τὸν δικό μας τρόπο στὴν δική μας ἐποχή.... Κάτι παρόμοιο ἐλέχθη. Ὁ Χριστὸς ὅμως εἶναι πάντα ὁ αὐτὸς «παρατεινόμενος εἰς τοὺς αἰῶνας». Καὶ ἡ πίστη ποὺ σώζει εἶναι μία συνταγή, ἕνα φάρμακο ποὺ δὲν ἀλλοιώνεται, δὲν δέχεται ἀλλαγές. Εἶναι μία καὶ ἑνιαία ἡ πίστις. Ἡ ἀποδοχὴ τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῶν Ἁγίων, γιὰ νὰ γίνει καὶ δική μας ἐμπειρία.Ἡ κατανόηση, λοιπόν, τῶν Ἁγίων, ὅπως ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, θέτει τὸ πρόβλημα τῆς ἀποδοχῆς τῆς γλώσσας τῶν Ἁγίων.

Ἡ γλώσσα τῶν Ἁγίων εἶναι ἡ ἔκφραση τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως. Μὲ αὐτὴ τὴ σκέψη καταλήγω κι εὔχομαι ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς νὰ συνοδεύει τὴ ζωή μας. Καλὸν τὸ ὑπόλοιπον Στάδιον τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καὶ Καλὴ Ἀνάσταση!

(ἀπόσπασμα, ἀπὸ ὁμιλία στὴν Λάρισα κατὰ τὴν Β´ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν 2009, ποὺ ἐξεδόθη μὲ τὸν τίτλο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ Θ´ ΟΙΚΟΥ- ΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ, ἔκδ. Ἱ. Μονῆς Μεγ. Μετεώρρου, Ἅγ. Μετέωρα 2009, σσ. 28-31).