ΑΓΙΟΣ ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΠΗΓΑΣ – ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΜΕΤΑΞΑΚΗΣ ΟΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΙ ΒΙΟΙ ΔΥΟ ΚΡΗΤΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΩΝ

Νικολάου Μάννη

Εκπαιδευτικού

(nikolaosmannis@gmail.com)

Ο Μελέτιος Πηγάς (1550-1601) και ο Μελέτιος Μεταξάκης (1871-1935) υπήρξαν δύο Πατριάρχες, οι οποίοι είχαν μόνο δύο κοινά στην ζωή τους: το όνομά τους και την καταγωγή τους από την Κρήτη. Οι πορείες όμως που ακολούθησαν ήταν εκ διαμέτρου αντίθετες.

ΣΠΟΥΔΕΣ

Ο Μελέτιος Πηγάς, κατά κόσμον Εμμανουήλ, γεννήθηκε στον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο) Κρήτης, ενώ ο Μελέτιος Μεταξάκης (επίσης Εμμανουήλ ως λαϊκός), το 1871 σε χωριό του Λασιθίου. Από την νεανική τους ηλικία ακολούθησαν δρόμους αντίθετους, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο μεν Πηγάς κατευθύνθηκε προς την Δύση, στο Πατάβιο (Padova της σημερινής Ιταλίας), στου οποίου το περίφημο Πανεπιστήμιο σπούδασε επί οκταετία, αρνούμενος όμως να παραλάβει το πτυχίο του, για να μην δηλώσει πίστη στις αποφάσεις της Ψευδοσυνόδου Φερράρας – Φλωρεντίας (έναν όρο που είχαν θέσει οι Παπικοί για όσους Ορθοδόξους αποφοιτούσαν από τις Σχολές της επικράτειάς τους). Ο δε Μεταξάκης, αντιθέτως, κίνησε προς την Ανατολή και συγκεκριμένα στα Ιεροσόλυμα και αφού φοίτησε στην Ιερατική Σχολή του Παναγίου Τάφου και στην Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού, αποφοίτησε ως αριστούχος[1].

ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΛΟΓΗΣ

Ο τρόπος με τον οποίο έγιναν Επίσκοποι ήταν επίσης εντελώς διαφορετικός. Τον Πηγά τον προσκάλεσε στην Ρόδο, που βρισκόταν τότε, ο ετοιμοθάνατος Γέροντάς του, Πατριάρχης Αλεξανδρείας Σίλβεστρος να τον χειροτονήσει διάδοχό του, με απειλή επιτιμίου αν δεν έλθει! Κάλεσε μάλιστα και άλλους Αρχιερείς για να γίνει η χειροτονία. Ο Πηγάς ήλθε και του εξήγησε πως δεν μπορούσε να δεχθεί διότι ήταν ενάντια στους Ιερούς Κανόνες, των οποίων υπήρξε πιστός τηρητής σε όλο του τον βίο, Ο Σίλβεστρος τότε τον παρακάλεσε με δάκρυα στα μάτια[2] και ο Πηγάς για να τον καθησυχάσει του είπα πως θα διοικήσει ως επίτροπός του το Πατριαρχείο και πως αν θα χειροτονηθεί διάδοχός του αυτό θα γίνει μόνο μετά την κοίμησή του και με τον τρόπο που ορίζουν οι Κανόνες[3]. Μετά την κοίμηση του Σιλβέστρου ο Μελέτιος Πηγάς προσπάθησε να αποφύγει την χειροτονία του, αλλά αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να δεχθεί υπό την πίεση όλου του κλήρου και λαού («πάσης τῆς Ἐκκλησίας αὐτὸν βιασαμένης»[4])! Ως επιβράβευση της ταπεινώσεώς του και της πιστής τηρήσεως των Παραδόσεων, δεν ήταν μόνο η μεγάλη αγάπη του ποιμνίου του, που διήρκησε μέχρι την κοίμησή του, αλλά και το σημείο της υπερφυούς φωτοχυσίας κατά την διάρκεια της χειροτονίας του σε Πατριάρχη Αλεξανδρείας (το φως αυτό «περιέλαμψεν ἀθρόως, οὕτω μὲν ἄφθονον, οὕτω δὲ λαμπρὸν οὐ τοῖς ἐγγὺς μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῖς μακράν»[5]). Έτσι λοιπόν ο Μελέτιος Πηγάς δεν υπήρξε μόνο λαόκλητος, αλλά και θεόκλητος Αρχιερέας[6]!

Ο Μεταξάκης αντιθέτως έγινε επίσκοπος (Μητροπολίτης Κιτίου) με την βοήθεια των Μασόνων της Κύπρου και της Κωνσταντινουπόλεως. Το 1900 με τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Σωφρονίου του Γ΄ δημιουργήθηκε πρόβλημα διαδοχής, το οποίο συντάραξε επί δεκαετία σχεδόν την Τοπική Εκκλησία και έμεινε γνωστό ως «Αρχιεπισκοπικό Ζήτημα Κύπρου». Ο ένας εκ των δύο αντιμαχόμενων επισκόπων του νησιού, ο Κιτίου Κύριλλος Παπαδόπουλος κατάφερε τελικά να γίνει Αρχιεπίσκοπος. Ο Κιτίου είχε την στήριξη των Μασόνων της Κύπρου, με τους οποίους συνδεόταν και τους υποστήριζε[7] και όταν τελικά έγινε Αρχιεπίσκοπος, οι Μασόνοι της Μητροπόλεως Κιτίου προέβησαν σε συντονισμένες ενέργειες για την εκλογή ομόφρονος Μητροπολίτου. Είχαν ήδη πληροφορηθεί από τους Αδελφούς τους στην Κωνσταντινούπολη την μύηση στην Μασονία του Αρχιμανδρίτη τότε Μελετίου Μεταξάκη[8] (τον οποίο γνώριζαν και από την εμπλοκή του στο «Αρχιεπισκοπικό Ζήτημα» ως αντιπρόσωπο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων) και έτσι 33μελής επιτροπή της Μητροπόλεως Κιτίου τον εξέλεξε ως επίσκοπό της στις αρχές του 1910.

ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Για τον Άγιο Μελέτιο Πηγά η σχέση του με το Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας ήταν ισόβια ως σχέση Νυμφίου με Νύμφη, όπως θεωρείται η σχέση του χειροτονηθέντος Επισκόπου με την Τοπική Εκκλησία για την οποία χειροτονήθηκε[9]. Γι’ αυτό και όταν το ορφανό (μετά την κοίμηση του Ιερεμία του Β΄ του Τρανού) ποίμνιο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως τον παρακάλεσε να μετατεθεί εκεί, εκείνος αρνήθηκε. Και όχι μόνο εκείνος, αλλά και ο πιστός λαός στην Αλεξάνδρεια, που τον υπεραγαπούσε, ξεσηκώθηκε και άλλοι με κλάματα, άλλοι με απειλές δεν θέλησαν να χάσουν τον αγαπημένο τους Ποιμενάρχη. Τρεις φορές τον παρακάλεσαν οι προύχοντες, οι αρχιερείς, ο κλήρος και ο λαός της Κωνσταντινούπολης, και μόνο την τρίτη δέχθηκε, όχι όμως να γίνει Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, αλλά Τοποτηρητής της, μέχρι να γίνει εκλογή Πατριάρχη, σύμφωνη με τους Ιερούς Κανόνες. Ο Άγιος Μελέτιος αγαπήθηκε από το ορθόδοξο ποίμνιο (όχι μόνο της Αλεξάνδρειας, αλλά και ολόκληρης της Εκκλησίας), όσο λίγοι Ιεράρχες και η κοίμησή του το 1601, σε ηλικία μόλις 61 ετών, βύθισε στο πένθος σύμπασα την Εκκλησία.

Για τον Μελέτιο Μεταξάκη όμως ο θρόνος της μικρής Μητροπόλεως Κιτίου ήταν πολύ μικρός για τις φιλοδοξίες του. Ήδη από νωρίς, και συγκεκριμένα το 1913, οι Μασόνοι «Αδελφοί» του στην Κωνσταντινούπολη προσπάθησαν να τον επιβάλλουν ως Οικουμενικό Πατριάρχη. Διαβάζουμε σε εκκλησιαστικό περιοδικό της εποχής: «Ἐν πρώτοις δέον νὰ δηλώσωμεν, ὅτι ὁ Μητροπολίτης κ. Μεταξά<κη>ς εἶνε Μασῶνος. Θα εἴπῃ τις, πῶς τοῦτο γνωρίζετε; Γνωρίζομεν: α΄) ἐκ φιλικῶν ἀνακοινώσεων, β') ἐκ τοῦ ὅτι διὰ τριετοῦς Μασωνικοῦ ἀγώνος καὶ διὰ πολλῶν Μασωνικῶν κόπων, ἐνεργειῶν καὶ χρημάτων οὗτος ἐξελέγῃ Μητροπολίτης Κιτίου. Εἶνε δὲ νόμος αὐστηρὸς καθ᾿ ὃν τὰ Μασωνικὰ χρήματα μόνον χάριν Μασωνικῶν σκοπῶν δαπανῶνται»[10]. Η προσπάθειά τους δεν πέτυχε τότε, παρά την πίεση που ασκήθηκε και από την τότε Ελληνική Κυβέρνηση του, επίσης Μασόνου[11], Ελευθερίου Βενιζέλου[12].

           

(ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: http://venizelosarchives.gr/)

Ο Βενιζέλος όμως κατάφερε τελικά το 1918 να μεταθέσει τον «Αδελφό» του Μελέτιο στον μητροπολιτικό θρόνο των Αθηνών. Η επαναστατική κυβέρνηση των Βενιζελικών, αφού πρώτα εκθρόνισε παράνομα τον νόμιμο Μητροπολίτη Αθηνών Θεόκλητο Μηνόπουλο, συγκρότησε πενταμελή Αριστίνδην Σύνοδο[13] από την οποία ζήτησε να προτείνει νέο Μητροπολίτη. Αν και στην πρόταση της Συνόδου πλειοψήφησε η υποψηφιότητα του Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, η Πολιτεία τοποθέτησε τον εκλεκτό της Μασονίας Μελέτιο Μεταξάκη. Με την πτώση όμως της Βενιζελικής Κυβερνήσεως ήλθε και η πτώση του Μεταξάκη, ο οποίος, αφού κατέφυγε στις Η.Π.Α. και ίδρυσε εκεί την «Αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής», καθαιρέθηκε τελικά από την Εκκλησία της Ελλάδος «α) ἐπὶ ἐπιβάσει αὐτοῦ εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν θρόνον Ἀθηνῶν καὶ χρήσει κοσμικῆς ἐπαναστατικῆς ἐξουσίας πρὸς τοῦτο καὶ β) ἐπὶ δημιουργίᾳ σχίσματος καὶ παρασυναγωγῆς ἐν Ἀμερικῇ»[14]. Πριν την καθαίρεσή του, που έγινε στις 29 Δεκεμβρίου 1921[15], ο Μεταξάκης με την βοήθεια της ψευδώνυμης «Εθνικής Άμυνας» των λιποτακτών Βενιζελικών που δρούσαν στην Κωνσταντινούπολη (την ίδια ώρα που οι Έλληνες στρατιώτες έχυναν το αίμα τους στο μέτωπο της Μικράς Ασίας) τοποθετήθηκε[16] με τη βία Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως σε μια πρωτοφανή σε βιαιότητα και αντικανονικότητα[17] πατριαρχική εκλογή στην οποία συμμετείχαν μόνο 13 από τους 66 Αρχιερείς! Όταν τελικώς ο Μεταξάκης εκδιώχθηκε και από εκεί, κακήν κακώς, ιδιώτευσε στην Αθήνα, περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία να αρπάξει όποιον πατριαρχικό θρόνο μπορούσε να βρεθεί εύκαιρος, με προτίμηση εκείνον των Ιεροσολύμων. Προς αυτήν την κατεύθυνση εργάζονταν και οι «Αδελφοί» του. Τελικά, η πίεση πολλών πολιτικών παραγόντων, προς διάφορες κατευθύνσεις, για να γίνει ο Μεταξάκης ο νέος Πατριάρχης Αλεξανδρείας, μετά την κοίμηση του Φωτίου, απέδωσαν καρπούς και η εκλογή του έγινε στις 20 Μαΐου 1926[18]. Απεβίωσε τον Ιούλιο 1935, μετά την αποτυχία του να εκλεγεί Πατριάρχης Ιεροσολύμων[19].

Η επισκοπική θητεία του δυστυχούς Μεταξάκη σε κάθε Τοπική Εκκλησία ήταν αποτυχημένη, ως αντιεκκλησιαστική, αφού με την δράση του διατάρασσε την ενότητα του ποιμνίου δημιουργώντας ταραχές και σχίσματα. Στην Κύπρο ξεσηκώθηκε ο λαός για τις οικονομικές ατασθαλίες του[20] και την πολιτικολογία του, στην Αθήνα αντέδρασαν εναντίον του όλες οι παραδοσιακές δυνάμεις[21], στις Η.Π.Α. η Ομογένεια εξεγέρθηκε εναντίον του, στην Κωνσταντινούπολη, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την φυγή των Βενιζελικών προστατών του, εκδιώχθηκε μετά από εισβολή του λαού στο Πατριαρχείο, ενώ στην Αίγυπτο έγινε υπαίτιος σχίσματος με αφορμή την ημερολογιακή καινοτομία στην οποία προέβη.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Τόσο ο Άγιος Μελέτιος Πηγάς, όσο και ο Μελέτιος Μεταξάκης συνέδεσαν το όνομά τους με το Ημερολογιακό Ζήτημα. Ο Άγιος Μελέτιος έζησε στην εποχή που πρωτογεννήθηκε, όταν το 1582 ο Πάπας Ρώμης Γρηγόριος ο ΙΓ΄ αντικατέστησε το Ιουλιανό ημερολόγιο με νέο ημερολόγιο, που έφερε πλέον το όνομά του (Γρηγοριανό). Ο Άγιος Μελέτιος, πιστός τηρητής των Κανόνων και της Παραδόσεως, μελέτησε το θέμα, κατόπιν προτροπής του Γέροντά του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σιλβέστρου, και συνέγραψε ειδική μελέτη περί του ημερολογιακού ζητήματος, υπό τον τίτλο «Τόμος Αλεξανδρινός», Με το έργο του αυτό καθόρισε την στάση της Ορθοδόξου Εκκλησίας απέναντι στην Ημερολογιακή Καινοτομία, η οποία στάση επισφραγίστηκε με την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο του 1593[22]. Ο Μελέτιος, τόσο πριν, όσο και μετά την Μεγάλη εκείνη Σύνοδο, συνέγραψε και έστειλε επιστολές, σε όλα τα μέρη του κόσμου, για να διαφωτίσει τους Ορθοδόξους (και όχι μόνο[23]) περί του θέματος. Κατέστη δε ένας από τους μεγαλύτερους πολέμιους της Ημερολογιακής Καινοτομίας[24].

(ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΩΝ: ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ - https://digi.vatlib.it/)

Και ο Μελέτιος Μεταξάκης όμως συνέδεσε το όνομά του με την Ημερολογιακή Καινοτομία. Όχι όμως ως πολέμιός της, αλλά ως ο θερμότερος οπαδός της. Ήδη ως Μητροπολίτης Αθηνών προετοίμαζε την εισαγωγή του νέου ημερολογίου στην Εκκλησία της Ελλάδος[25], αλλά δεν πρόλαβε να την εφαρμόσει. Ως Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως συγκάλεσε ένα Συνέδριο, το οποίο αυτοαποκαλέστηκε «Πανορθόδοξο» (ασχέτως αν συμμετείχαν σε αυτό μόνο πέντε Τοπικές Εκκλησίες[26]) και αποφάσισε υπέρ της εισαγωγής στην Εκκλησία νέου Ημερολογίου (ονομάστηκε «Διορθωμένο Ιουλιανό»), καθώς και Πασχαλίου! Η ενεργοποίηση της εισαγωγής επαφιόταν στην κρίση κάθε Τοπικής Εκκλησίας, με προτεινόμενη ημερομηνία την 1η Οκτωβρίου 1923, η οποία θα έπρεπε να λογιστεί ως 14η[27]. Την απόφαση αυτήν καμία Εκκλησία δεν την ακολούθησε, ούτε καν αυτές που συμμετείχαν στο Συνέδριο! Αντιθέτως, κάποιες από αυτές (όπως της Ελλάδας, της Ρουμανίας και της Κύπρου) απλά προέβησαν το επόμενο έτος, με πίεση των κυβερνήσεων των κρατών τους, στον συνταυτισμό μεταξύ πολιτικού (Γρηγοριανού) και εκκλησιαστικού (Ιουλιανού) ημερολογίου, χωρίς να αλλαχθεί το Πασχάλιο. Στο συνταυτισμό αυτόν προέβη και ο ίδιος ο Μεταξάκης, για το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, μετά την εκλογή του δυστυχώς στον θρόνο του Αγίου προκατόχου του, με τον οποίο τόσο διέφερε, διαιρώντας με την πράξη του αυτή το ποίμνιο της Αιγύπτου και δημιουργώντας σκάνδαλα και έριδες[28].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ - ΤΕΛΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ

Ο Μελέτιος Πηγάς άφησε φήμη Αγίου στην συνείδηση των Ορθοδόξων. Γι᾿ αυτό και δικαίως το 2002 η Σύνοδος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας προέβη στην αγιοκατάταξη του μεγάλου αυτού πατρός και διδασκάλου, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ως «ὁ μετὰ τὸ σχίσμα νέος Φώτιος»[29].

Ο Μελέτιος Μεταξάκης, από την άλλη, άφησε απαίσια φήμη και χρησιμοποιήθηκαν εναντίον του πολλοί αρνητικοί χαρακτηρισμοί, όπως «Φατριάρχης»[30] και «Λούθηρος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»[31]. Ο δε, οσιακής μνήμης, Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος έγραψε για τον Μεταξάκη πως βασανιζόμενος από τις τύψεις στις τελευταίες στιγμές του θανάτου του είπε: «Βασανίζομαι διότι ἔσχισα τὴν Ἐκκλησίαν»[32]. Θλιβερό τέλος, δυστυχώς...

[1] Η μετέπειτα πορεία των δύο ανδρών, αποδεικνύει πως σαφώς υπάρχει και η περίπτωση ένας μη πτυχιούχος να υπηρετήσει καλύτερα την Εκκλησία, από ένα αριστούχο απόφοιτο Ορθόδοξης Σχολής!

[2] «Ἔκλαιεν ὁ Γέρων, δέξου, λέγων, υἱέ μου τὸ Πατριαρχεῖον τῆς Ἀλεξανδρείας, καὶ εὖ οἶδα, ἴσα Ἀθανασίοις καὶ Κυρίλλοις δοξάσει σε ὁ Θεός» (Μεθοδίου Φούγια, Επιστολαί Μελετίου Πηγά στο Εκκλησιαστικός Φάρος ΝΓ΄ (1971), σ. 603).

[3] Βλ. ΚΓ΄ της Συνόδου της Αντιοχείας.

[4] E. Legrand, Bibliographie hellenique, tom. 2, Paris 1885, p. 116.

[5] Μεθοδίου Φούγια, ό.π., σ. 606.

[6] Πρβλ. Αγίου Νικοδήμου, Εγχειρίδιον συμβουλευτικόν, χ.τ., 1801, σ. 21.

[7] Βλ. Έρικ Σεργίου, Οργανωτικά Ζητήματα στην Εκκλησία της Κύπρου επί Aρχιεπισκόπου Κυρίλλου Γ΄ (1916-1933), διδακτορική διατριβή, Λευκωσία, 2013, σ. 53, υπ. 101.

[8] Ο Μεταξάκης είχε ενταχθεί στην Μασονία το 1909 στην ελληνική στοά της Κωνσταντινούπολης «Αρμονία», όπως γράφει ο γνωστός του, επίσης Μασόνος, Αλέξανδρος Ζερβουδάκης: «Τὸν ἔφεραν τότε στὴ Στοά «Αρμονία», ὑπ’ ἀριθ. 44, τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ποὺ εἶχε συγκεντρώσει στοὺς κόλπους της τὴν ἀφρόκρεμα τοῦ ἐκεῖ ἑλληνισμοῦ, ὅ,τι καλύτερο σὲ γράμματα, ἐπιστήμες καὶ δύναμη διέθετε ποτὲ τὸ ἑλληνικὸ στοιχεῖο στὴν Πόλη καί, ἡ ὁποία, κατὰ ἕνα τρόπο, μὲ τὰ μέλη της, ποὺ βρίσκονταν σὲ κάθε ὀργάνωση κοινοτική, ἐθνική ἢ άλλη, οὐσιαστικὰ ἐπηρέαζε τὴν ἑλληνικὴ ζωή. Ζήτησαν ἀπὸ τὴν τότε Μεγάλη Ἀνατολὴ τῆς Ἑλλάδος τὴν ἄδειαν νὰ τὸν μυήσουν καὶ ὅταν τὴν ἔλαβαν, ὁ Μελέτιος δέχτηκε καὶ τὸ τεκτονικὸν φῶς κατὰ τὶς ἀρχὲς τοῦ 1909» (Αλέξανδρου Ζερβουδάκη, Διάσημοι τέκτονες: Μελέτιος Μεταξάκης στο Τεκτονικόν Δελτίον, αρ. 71, [Ιανουάριος – Φεβρουάριος 1967], σ. 49).

[9] Πρβλ. Αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης, Τα Άπαντα, Βενετία, 1820,  σ. 214.

[10] Ιερόθεου Τεκνόπουλου, Μασώνων προσπάθειαι προς εκλογήν Μασωνόφρονος Πατριάρχου στο Εκκλησιαστική ανόρθωσις, τευχ. ΝΖ΄ [1 Φεβρουαρίου 1913], σ. 461-462.

[11] Μυήθηκε στην Στοά «Αθηνά» (http://www.grandlodge.gr/venizelos-eleytherios-w-53438.html).

[12] Γράφει ο τότε διάκονος (δευτερεύων του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως επί Μεταξάκη), εκκλησιαστικός ιστορικός και θεολόγος Δημήτριος Μαυρόπουλος: «Κατὰ τὴν πρώτην Συνεδρίαν τῆς Ἐθνικῆς Συνελεύσεως προὐτάθη καὶ ἡ ὑποψηφιότης τοῦ Μητροπολίτου Κιτίου Μελετίου Μεταξάκη, λαβόντος μόνον δύο ψήφων, ὑποστηριχθέντος ὑπὸ λαϊκῶν ἐκλεκτόρων, εἰσηγήσει τῆς τότε Βενιζελικῆς Κυβερνήσεως» (Δημητρίου Μαυρόπουλου, Πατριαρχικαί σελίδες, Αθήνα, 1960, σ. 66).

[13] Αριστίνδην (=κατ' επιλογή μεταξύ των αρίστων, χωρίς εκλογή) Σύνοδος είναι εκείνη που τα μέλη της έχουν επιλεγεί από την Πολιτεία. Πρόκειται για θεσμό που ουδεμία σχέση έχει με την Ορθοδοξία.

[14] Βασιλείου Ατέση, Επίτομος επισκοπική ιστορία, τόμ. β΄, Αθήνα, 1953, σ. 68.

[15] Ένα χρόνο μετά, με την επανάσταση του Βενιζελικού Πλαστήρα (Κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1922) η Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος εξαναγκάστηκε να την άρει...

[16] Στις 21 Νοεμβρίου 1921.

[17] Παρά το γεγονός πως η Τοπική Σύνοδος της Αδριανουπόλεως (29 Μαΐου 1921) είχε αποφανθεί κατά της εκλογής Πατριάρχου όσο διαρκούσε ο Εθνικός Διχασμός και κυρίως ο Μικρασιατικός Πόλεμος, οι Βενιζελικοί της Κωνσταντινουπόλεως με την βία, αλλά και με χρηματισμό, κατάφεραν να επιβάλουν τον «Μεσσία», όπως τον ονόμαζαν, Μεταξάκη (Δ. Μαυρόπουλου, ό.π., σ. 164).

[18] Όπως αναφέρει ο Ζερβουδάκης (ό.π., σ. 50) οι Μασόνοι της Αλεξάνδρειας του ετοίμαζαν μεγαλειώδη αποδοχή αλλά με τηλεγράφημά του ο Μεταξάκης τους απέτρεψε για να μην δημιουργηθούν …κακές εντυπώσεις.

[19] Γράφει ο φίλος και ομόφρονάς του Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών: «Βαρέως ἔφερε τὴν άπομάκρυνσίν του ἐξ Ἱεροσολύμων καὶ τὸ ὄνειρόν του ἦτο νὰ ἐπιστρέψει ἐκεῖ ὡς Πατριάρχης… Καὶ ἴσως ἡ διάψευσις τῆς ἐλπίδος του… ἐπέσπευσε τὸ ἀδόκητον τέλος του» (Ροδιακή, 5-9-1935).

[20] Δ. Μαυρόπουλου, ό.π., σ. 169.

[21] Κατά των καινοτομιών του έγραψαν μεταξύ άλλων και οι λόγιοι Μητροπολίτες άγιος πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος και Κασσανδρείας Ειρηναίος, ο όσιος Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος, ο μουσικοδιδάσκαλος Κωνσταντίνος Ψάχος, ο ιστορικός Παύλος Καρολίδης, ο θεολόγος Χρήστος Ανδρούτσος κ.α.

[22] Ο Άγιος Μελέτιος συμμετείχε και στην, επίσης κατά της Ημερολογιακής Καινοτομίας του 1582, Πανορθόδοξη Σύνοδο του 1582/3 ως Πρωτοσύγκελος ακόμη.

[23] Κατάφερε με επιτυχία να αναχαιτίσει και την παπική προπαγάνδα η οποία πίεζε τους Κόπτες της Αιγύπτου να δεχθούν την ημερολογιακή αλλαγή.

[24] Πρβλ. Νικολάου Μάννη, Διπλούς πέλεκυς κατά του Γρηγοριανού ημερολογίου (επίσημα έγγραφα και επιστολές των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου του Τρανού και Αλεξανδρείας Μελετίου του Πηγά), Αθήνα, 2015, σ.σ. 236.

[25] Βλ. Θεόκλητου Στράγκα, Εκκλησίας Ελλάδος ιστορία, τόμ. Β΄, Αθήνα, 1970, σ. 853-856.

[26] Στο Συνέδριο αυτό δεν εκπροσωπήθηκαν τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων, και Ρωσίας, απουσίαζε δηλαδή το μεγαλύτερο μέρος της Ορθόδοξη Εκκλησίας!

[27] Πρακτικά και αποφάσεις του εν Κωνσταντινουπόλει Πανορθοδόξου Συνεδρίου, Κωνσταντινούπολη, 1923, σ. 211.

[28] Βλ. Πᾳναγιώτου Βαφειάδου, Βίος και πολιτεία του Μελετίου Μεταξάκη, Κάιρο, 1931, σ. 26-47.

[29] Χριστόδουλου Παρασκευαΐδη (μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Αθηνών), Μελέτιος Πηγάς, Αθήνα, 1971, σ. 27.

[30] Ατλαντίς, 1-1-1922.

[31] Αγίου πρώην Φλωρίνης Χρυσοστόμου, Το εκκλησιαστικόν ημερολόγιον ως κριτήριον της Ορθοδοξίας, Αθήνα, 1935, σ. 16.

[32] Φιλοθέου Ζερβάκου, Το νέον παπικόν ημερολόγιον και οι καρποί αυτού, Θεσσαλονίκη, χ.χ., σ. 7.

Αναρτήθηκε από δάσκαλος  http://krufo-sxoleio.blogspot.ca/