ΤΟ ΜΕΓΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΦΟΝ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΣΑΡΚΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΕΛΛΟΓΟΣ ΘΕΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΑΝΕΝΟΤΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΛΟΓΙΑΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΑΣΕΩΣ, ΜΕΤΑΞΥ ΘΕΟΥ, ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΚΤΙΣΕΩΣ

 Τοῦ κ. Παναγ. Σ. Γκιουλὲ

«Πῶς ἐξείπω τὸ μέγα Μυστήριον; Ὁ ἄσαρκος σαρκοῦται· ὁ Λόγος παχύνεται· ὁ ἀόρατος ὁρᾶται καὶ ὁ ἀναφὴς ψηλαφᾶται· ὁ ἄναρχος ἄρχεται· ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ υἱός τοῦ ἀνθρώπου γίνεται» (γ/ἰδιόμελον εἰς τὰ ἀπόστιχα τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Συνάξεως τῆς Θεοτόκου).

Μέγα θαῦμα τὸ τῆς εὐσεβείας Μυστήριον! Καὶ γι᾽ αὐτὸ κι᾽ αὐτὸς ἀκόμη ὁ πνευματέμφορος ὑμνογράφος τῆς μεγάλης Θεανθρωπίνης ἑορτῆς τῆς κατὰ σάρκα γεννήσεως τοῦ Μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, πρὸ τοῦ δυσαναβάτου θεολογικοῦ ὕψους τοῦ παμμεγίστου Μυστηρίου τῆς Θείας ἐνανθρωπήσεως, μένει ἄφωνος καὶ ἐξαπορῶν, γιατὶ ἀδυνατεῖ νὰ συλλάβη, νὰ ἐννοήση καὶ νὰ ἑρμηνεύση τὸ ἀσύλληπτο, ἀπερινόητο, ἄρρητο καὶ ἀνερμήνευτο αὐτὸ Μυστήριο τῆς σαρκώσεως τοῦ Θείου Λόγου!…

Γιατὶ ὅπως ὁμολογεῖ ὁ θεῖος Ἀπόστολος, ἀληθῶς καὶ «ὁμολογουμένως μέγα ἐστί τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤηθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ» (Α/ Τιμ. γ/ 16). Ὁ Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκὶ διὰ τῆς Θεοτόκου. Πῶς ἡ Παρθένος συνέλαβεν «ἐν γαστρί» καὶ ἐγέννησεν «ἐν σαρκὶ» τὸν ἐνυπόστατο Λόγο τοῦ Πατρός, τὴν ἐνυπόστατη ἀλήθεια καὶ ζωὴ καὶ ἔγινε «ἡ οὐράνιος παστὰς τοῦ Λόγου», ποὺ μέσα της ἐτελεσιουργήθη τὸ μέγα Μυστήριο τῆς ὑποστατικῆς ἑνώσεως θείας καὶ ἀνθρωπίνης φύσεως; Πῶς ὁ ἄκτιστος κτίζεται, ὁ ἄυλος Λόγος τοῦ Πατρὸς παχύνεται, ὁ ἀόρατος ὁρᾶται, ὁ ἀψηλάφητος ψηλαφᾶται, ὁ ἄναρχος ἄρχεται καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ Πατρός, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ, διὰ τῆς Θεοτόκου, υἱὸς ἀνθρώπου γίνεται; Μυστήριον ἀπόκρυφον καὶ ἀνερμήνευτον, Μυστήριον Θεῖον, ἀλλὰ καὶ ἀνθρώπινον, Μυστήριον Θεανθρώπινον!…

Σήμερον «τὸ ἀπ᾽ αἰῶνος ἀπόκρυφον καὶ ἀγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον, διὰ σοῦ Θεοτόκε τοῖς ἐπὶ γῆς πεφανέρωται» καὶ οἱ «ἄγγελοι μετὰ ποιμένων δοξάζουσι καὶ ἡμεῖς σὺν αὐτοῖς ἐκβοῶμεν· Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία». Σήμερον ἀποκαλύπτεται «τὸ μυστήριον τὸ ἀποκεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ ἀπὸ τῶν γενεῶν, νυνί δὲ ἐφανερώθη τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ, οἷς ἠθέλησεν ὁ Θεὸς γνωρίσαι τὶς ὁ πλοῦτος τῆς δόξης τοῦ μυστηρίου τούτου ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὅς ἐστι Χριστὸς ἐν ὑμῖν, ἡ ἐλπὶς τῆς δόξης» (Κολασ. α/ 26 – 27). Σήμερον γίνεται ἡ ἀποκάλυψις τοῦ «αἰωνίοις χρόνοις σεσιγημένου μυστηρίου, φανερωθέντος δὲ νῦν, διὰ τε γραφῶν προφητικῶν κατ᾽ ἐπιταγὴν τοῦ αἰωνίου Θεοῦ εἰς ὑπακοὴν πίστεως εἰς πάντα τὰ ἔθνη γνωρισθέντος…» (Ρωμ. ιδ/ 24 – 25). Τὸ μέγα καὶ ἀπόκρυφον, δηλαδή, Μυστήριον τῆς σαρκώσεως τοῦ Θείου, τὸ ἀποκεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ τῶν γενεῶν καὶ «τὸ αἰωνίοις Χρόνοις σεσιγημένον» καὶ σ᾽ αὐτοὺς ἀκόμη τοὺς ἀσωμάτους ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους, σήμερον ἐφανερώθη στοὺς πιστεύοντας, γιὰ νὰ γνωρίση ὁ κόσμος πόσον μεγάλος εἶναι ὁ πλοῦτος τῆς ἀπείρου δόξης τοῦ Μυστηρίου αὐτοῦ, εἰς ὑπακοὴν πίστεως εἰς πάντα τὰ ἔθνη, πῶς τὸ ἐσπαργανωμένον θεῖον βρέφος μέσα στὴν φάτνην τῶν ἀλόγων ζώων, εἶναι ὁ σαρκωμένος Λόγος τοῦ Πατρός, ὁ Χριστός, ὁ κεχρισμένος παρὰ Πατρὸς ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ, γιὰ νὰ δώση ἔλλογον ὑπόστασιν εἰς τὴν πεσοῦσαν ἀνθρωπότητα μέσα στὴν ἄβυσσον τῆς ἀλογίας τῶν ἀλλόγων παθῶν της!… Γιατί, ὅπως θεολογεῖ ὁ σύγχρονος θεολόγος τῆς ἐποχῆς μας, ὁ

ὅσιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς, μέσα στὴν φάτνη τῶν ἀλόγων ζώων τοῦ σπηλαίου τῆς Βηθλεέμ, εὑρίσκεται ἐσπαργανωμένον «τὸ πλήρωμα παντὸς τοῦ θείου καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου, παντὸς τοῦ θεοειδοῦς καὶ τοῦ θεοκτίστου, τὸ πλήρωμα τῆς Θείας Ἀληθείας καὶ τῆς Θείας Δικαιοσύνης, τῆς Θείας Ἀγάπης καὶ τῆς Θείας Ζωῆς· διότι ὁ Χριστὸς εἶναι Θεάνθρωπος, δηλαδὴ δυενικὸν πλήρωμα τοῦ Θείου καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου. Ἑπομένως πρόκειται περὶ Θεανθρωπίνης πανενότητος καὶ πληρώματος, τὸ ὁποῖον εἶναι καὶ παραμένει αἰώνιον, διότι ἡ κεφαλή του εἶναι ὁ Αἰώνιος Θεάνθρωπος, ἡ δευτέρα Ὑπόστασις τῆς Παναγίας Τριάδος!…» (Ἰουστίνου Πόποβιτς: «Ὀρθοδοξία καὶ Οἰκουμενισμός», σελὶς 21, ἔκδοσις 1974).

Αὐτὸ σημαίνει ὁ Χριστός, ποὺ εἶναι ὁ Σαρκωμένος Λόγος τοῦ Πατρός, εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς καὶ ὁ ἀληθινὸς ἄνθρωπος, εἶναι ὁ Θεάνθρωπος, στὸν ὁποῖον ἡνώθησαν ὑποστατικὰ ἡ Θεία μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύση καὶ ἔτσι ἐπραγματοποι-

ήθη ἡ ἔλλογος Θεανθρωπίνη πανενότης, ἡ ὁποία ἔθεσε τέρμα στὴν διάσπαση μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου καὶ μεταξὺ ἀνθρώπου καὶ κτίσεως!… Γιατὶ ἡ ἁμαρτία «ὡς ἀντίθεος καὶ ἀντίλογος δύναμις», κατὰ τὴν ἔκφρασιν τοῦ Ὁσίου Ἰουστίνου, ἀφοῦ διέσπασε τὸ ἔλλογον βάθος τοῦ θεοειδοῦς ἀνθρωπίνου ὄντος καὶ τὴν ὀντολογικὴ ἑνότητα τῆς αἰωνιότητος καὶ τοῦ χρόνου μέσα στὸν ἄνθρωπο, διέρρηξε ἔπειτα καὶ τὴν κατὰ χάριν ὀντολογικὴ ἑνότητα μεταξὺ τῆς Θεότητος καὶ τῆς ἀνθρωπότητος καὶ μεταξὺ ἀνθρώπου καὶ κτίσεως καὶ ἔτσι ἀ–θεοποιήθη καὶ ἀπο–λογοποιήθη ὁ ἄνθρωπος!…

Ὁ Θεάνθρωπος ὅμως, ἑνώσας ὑποστατικὰ Θεότητα καὶ ἀνθρωπότητα ἧρε τὶς συνέπειες τῆς ἁμαρτίας τῆς προαιρέσεως, ποὺ εἶναι ἡ λεγομένη ἁμαρτία τῆς φύσεως καὶ ἔτσι ἐγεφύρωσε τὸ χάσμα, ποὺ ἐδημιούργησε ἡ ἁμαρτία μεταξὺ χρόνου καὶ αἰωνιότητος, μεταξὺ Χρονικότητος καὶ ἀχρονικότητος,

μεταξὺ Θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος καὶ μεταξὺ ἀνθρώπου καὶ κτίσεως, καὶ ἔτσι ἐλογοποιήθη καὶ ἐθεοποιήθη ὁ ἄνθρωπος!…

Γιατὶ μὲ τὸ ἀπόκρυφον Μυστήριον τῆς σαρκώσεως τοῦ Θείου Λόγου, ἡνώθησαν ὑποστατικὰ ἡ ἄπειρος θεία φύσις μὲ τὴν πεπερασμένη ἀνθρωπίνη φύσιν καὶ ἔτσι ἐσταμάτησε πλέον ἡ διάσπασις, ποὺ ἐπέφερε ἡ ἁμαρτία τῆς παρακοῆς καὶ τῆς παραβάσεως στὴν κατὰ χάριν ὀντολογικὴ ἑνότητα μεταξὺ Θεότητος καὶ ἀνθρωπότητος καὶ μεταξὺ ἀνθρώπου καὶ κτίσεως. Ἔτσι ἐπανῆλθε καὶ πάλι στὴν διεσπασμένη ἀνθρωπότητα, «ἡ ἔλλογος Θεανθρωπίνη πανενότης» καὶ μία ἔλλογος θεία Λειτουργία ἀναφορᾶς, κατὰ τὸν Ἅγιο Μάξιμο τὸν ὁμολογητή, πρὸς τὸν ἄκτιστο καὶ αἰώνιο δημιουργικὸ Θεῖο Λόγο!… Αὐτὸ σημαίνει ὅτι μὲ τὸν Θεάνθρωπο, ὁ μόνος ἀληθινὸς Τριαδικὸς Θεός, ἐμεγάλυνε τόσο πολὺ τὸν παραπεσόντα ἄνθρωπο, ὥστε ὄχι μόνο τὸν ἔσωσε ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, τὸν θάνατο καὶ τὸν διάβολο, θεολογεῖ καὶ πάλι ὁ ὅσιος Ἰουστῖνος, ἀλλὰ καὶ τὸν ἀνύψωσε ὑπὲρ ἄνω τῶν Ἀγγέλων καὶ Ἀρχαγγέλων, ὑπὲρ ἄνω ὅλων τῶν ὑπερανθρωπίνων ὄντων…». Γιατὶ «ὁ Θεὸς Λόγος, δὲν ἔγινε οὔτε Θεάγγελος, οὔτε Θεοχερουβείμ, ἀλλὰ Θεάνθρωπος!…» (Ἰουστίνου Πόποβιτς,

«Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καὶ Οἰκουμενισμὸς…», σ. 15, ἔκδοσις 1974).

Μπροστὰ σ᾽ αὐτὸ τὸ μέγα καὶ ἀπόκρυφο Μυστήριο, ποὺ ἐμεγάλυνε τόσο πολὺ τὸν παραπεσόντα ἄνθρωπο, ὥστε νὰ τὸν ἀνυψώση πάνω ἀπὸ ὅλα τὰ ὄντα καὶ τὰ κτίσματα καὶ πάνω ἀκόμη καὶ ἀπ᾽ αὐτὲς τὶς ἀσώματες οὐράνιες δυνάμεις, ἰλιγγιᾶ ὁ ἀνθρώπινος νοῦς καὶ ἀνθρώπινος λόγος, μένει ἄφωνος καὶ σιωπῶν, γιατὶ ἀδυνατεῖ νὰ κατανοήση, νὰ ἑρμηνεύση καὶ νὰ ἐκφράση αὐτό, «τὸ πανμυστήριο τοῦ ὄντος καὶ παντὸς τοῦ ὑπάρχοντος», κατὰ τὴν ἔκφρασιν τοῦ ὁσίου Ἰουστίνου. Γιατί, κατὰ τὸν πνευματέμφορο ἱερὸ ὑμνωδὸ τῆς ἑορτῆς, «οὐ φέρει τὸ μυστήριον ἔρευναν, ἀλλὰ πίστει τοῦτο πάντες δοξάζομεν». Γι᾽ αὐτὸ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἀναφωνεῖ: «ὅτι ἔτεκεν ἡ Παρθένος σήμερον οἶδα, καὶ ὅτι ἐγέννησεν ὁ Θεὸς ἀχρόνως πιστεύω· τὸν δὲ τρόπον τῆς γεννήσεως σιωπῆ τιμᾶν μεμάθηκα καὶ οὐ διὰ λόγων πολυπραγμονεῖν παρέλαβον… ἀλλὰ τί εἴπω καὶ τί λαλήσω; Ἐκπλήττει γὰρ με τὸ θαῦμα!…» (Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου «Λόγος στὰ Χριστούγεννα»).

Καὶ ἀλλαχοῦ τὸ ἴδιον χρυσοῦν στόμα, ἔκθαμβο πρὸ τοῦ παμμεγίστου Μυστηρίου τῆς σαρκώσεως τοῦ Θείου Λόγου, μὲ ἔνθεον θαυμασμόν, ἀναφωνεῖ: «Ἐννόησον τὸ μυστήριον καὶ φρῖξαι ἔχεις. Καὶ μυστήριον ἐστὶ καὶ μέγα καὶ εὐσεβείας μυστήριον, καὶ ὁμολογουμένως οὐ ζητουμένως ἀναμφίβολον ἐστίν». Προσπάθησε, λέγει ὁ μέγας αὐτὸς κήρυκας τῆς εὐσεβείας, νὰ κατανοήσης τὸ δυσανάβατον θεολογικὸν ὕψος «ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς» καὶ τὸ δυσθεώρητον θεολογικὸν βάθος «καὶ Ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς» καὶ τὸτε θὰ φρίξης, καὶ θὰ ἐκπλαγῆς, γιατὶ τότε θὰ νοιώσης καὶ θὰ αἰσθανθῆς, ὅτι τὰ πάντα σ᾽ αὐτὸ τὸ μυστήριον, εἶναι, κατὰ τὴν ἔκφρασιν τοῦ ὁσίου Ἰουστίνου, «ὑπὲρ λόγον καὶ ἔννοιαν, ὑπὲρ φύσιν καὶ ὑπὲρ κτίσιν», γιὰ νὰ φανερωθῆ μέσα στὴν κρυφιότητα τοῦ μυστηρίου, τῆς ἡσυχίας καὶ τῆς σιωπῆς, τὸ ἄπειρο θεολογικὸ μεγαλεῖο τῆς θείας ἀγάπης καὶ τῆς θείας συγκαταβάσεως!…

Γι᾽ αὐτὸ λέγει ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ ὁμολογητής, ὅτι «τοῦτο ἐστὶ τὸ μέγα καὶ ἀπόκρυφον μυστήριον τοῦτο ἐστὶ τὸ μακάριον δι᾽ ὅ τὰ πάντα συνέστη τέλος… Πρὸς τοῦτο τὸ τέλος ἀφορῶν, τὰς τῶν ὄντων ὁ Θεὸς παρήγαγεν οὐσίας… Τοῦτο ἐστὶ τὸ πάντας περιγράφον τοὺς αἰώνας καὶ τὴν ὑπεράπειρον καὶ ἀπειράκις ἀπείρως προϋπάρχουσαν, πρὸ τῶν αἰώνων, μεγάλην βουλὴν τοῦ Θεοῦ ἐκ φαῖνον μυστήριον…».

Αὐτὸ σημαίνει ὅτι τὸ μυστήριον τῆς σαρκώσεως τοῦ Θείου Λόγου, εἶναι μέγα καὶ ἀπόκρυφον καὶ τὸ μακάριον τέλος καὶ ὁ σκοπὸς τῆς δημιουργίας ὅλων τῶν κτισμάτων. Πρὸς αὐτὸ τὸ μακάριον τέλος ἀποβλέπων ὁ Θεός, ἐδημιούργησε τὶς οὐσίες τῆς ὑπάρξεως ὅλων τῶν κτισμάτων!… Αὐτὸ εἶναι τὸ μέγα καὶ ἀπόκρυφον μυστήριον, ποὺ περιγράφει ὅλους τοὺς αἰῶνες καὶ

φανερώνει τὴν ὑπεράπειρον προϋπάρχουσαν ἀΐδιον βουλὴν τοῦ Θεοῦ!… Γι᾽ αὐτό, κατὰ τὸν Θεῖον Παῦλον τὸ μυστήριον τοῦτο εἶναι τὸ Α/ καὶ τὸ Ω/, ἡ ἀρχὴ καὶ ἀνακεφαλαίωσις πάσης κτίσεως!… Καὶ γι᾽ αὐτὸ καὶ κατὰ τὸν ἁγιορείτη Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ «οὐδὲν γὰρ τῶν ἐξ αἰῶνος ὑπὸ Θεοῦ γεγονότων κοινοφελέστερον ἢ θειότερον τοῦ Χριστοῦ γενεθλίων, ἅπερ ἑορτάζομεν σήμερον. Ὁ γὰρ προαιώνιος καὶ ἀπερίληπτος καὶ παντοκράτωρ Λόγος ὡς ἀνέστιος, ἄστεγος, ἄοικος ἐν σπηλαίῳ νῦν κατὰ σάρκα τίκτεται,

καὶ ὡς βρέφος ἐπὶ φάτνης προτίθεται, καὶ ὀφθαλμοῖς ὁρᾶται, καὶ χερσὶ ψηλαφᾶται, καὶ σπαργάνων περιειλεῖται σειραῖς…» (Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ὁμιλία ΝΗ/, εἰς τὴν κατὰ σάρκα γέννησιν τοῦ Κυρίου).

Μπροστὰ σ᾽ αὐτὸ τὸ μέγα καὶ ἀπόκρυφον καὶ «αἰωνίοις Χρόνοις σεσιγημένον μυστήριον, τὸ ἀποκεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ τῶν γενεῶν, ποὺ φανεροῦται σήμερον, καλεῖται ὁ σύγχρονος κόσμος τῆς ἀποστασίας, τῆς πλάνης καὶ τῶν αἰσθησιακῶν ἀπολαύσεων, νὰ γονατίση εὐλαβικά. Καλεῖται ὁ σύγχρονος αἰσθησιακὸς καὶ φιλήδονος ἄνθρωπος, νὰ ἀποτινάξη τὴν σκλαβιὰ καὶ τὴν τυραννίδα τῶν παθῶν του καὶ νὰ πετάξη μὲ τὰ φτερὰ τῆς μετανοίας καὶ τῆς πίστεως, στὴν ἐλευθερία τῆς νέας ἐν Χριστῷ ζωῆς, ποὺ γεννᾶται μέσα ἀπ᾽ τὸ μυστήριο τῆς γεννήσεως τοῦ Θείου Βρέφους, μέσα στὴν φάτνην τῶν ἀλόγων ζώων τῆς Βηθλεέμ!…

Καλεῖται ὁ σύγχρονος ἐπιστημονικὸς καὶ τεχνοκρατούμενος ἄνθρωπος, ποὺ καυχᾶται γιὰ τὶς μεγάλες ἐπιστημονικὲς καὶ τεχνολογικὲς κατακτήσεις του, νὰ συναισθανθῆ τὸ ἀπύθμενο βάθος τῆς ἀλογίας ποὺ τὸν ἔρριξε ἡ ἑωσφορικὴ ἔπαρσίς του, νὰ ἔλθη εἰς ἑαυτὸν καὶ νὰ προσκυνήση ταπεινωμένος, μετὰ δακρύων, τὸν σαρκωμένο Θεῖο Λόγο!… Καλεῖται ὁλόκληρη ἡ ἐπηρμένη ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη σοφία καὶ γνῶσι ἀνθρωπότης, ν᾽ ἀποθέση μπροστὰ στὸ Θεῖο Βρέφος τῆς φάτνης τῶν ἀλόγων ζώων τῆς Βηθλεέμ, ὅλη τὴ γνῶσι καὶ τὴν σοφία της, ὅλη τὴν ἐπιστήμη καὶ τὸν ἐπηρμένο πολιτισμὸ της, γιὰ νὰ τὰ προσλάβη ὁ σαρκωμένος Θεῖος Λόγος, ποὺ εἶναι ἡ σαρκωμένη Σοφία καὶ Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, νὰ τὰ μεταμορφώση καὶ νὰ τὰ λογοποιήση, μέσα στὸν ἄπειρο πλοῦτο τῆς θείας του χάριτος!… Ἀμήν.