Ο Ένας και Διττός Θεός. Του Ασλανίδη Σταύρου. (Συνέχεια).

Στα σχόλια της προηγούμενη ανάρτηση μου με όνομα: Δεν περιγράφεται με τρία πρόσωπα ο Θεός και στη διεύθυνση: https://www.blogger.com/comment.g?blogID=5949436179358369211&postID=8154547065932456642 έγινε μια ερώτηση:

 

Ο/Η Ανώνυμος είπε...

 

Κύριε Ασλανίδη, γιατί ο Χριστός είπε το "Θεέ μου Θεέ μου γιατί με εγκατέλειψες"; 28 Απριλίου 2023 στις 10:06 μ.μ.                                                                                               

 

Ωστόσο την απάντηση  που έδωσα θέλω να την ξαναγράψω εδώ, επειδή είναι μια καλή επανάληψη όσων προαναφέρθηκαν. Επιπλέον συνδέονται με τα όσα χρειάζονται για να φτάσω στο σημείο που θέλω, και τελικά να καταλήξω στην Πεντηκοστή. Η απάντηση αυτή αφού τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε, γράφεται στη συνέχεια:

 

Κύριε Ανώνυμε ευχαριστώ για την ερώτηση. Το ανώνυμος ωστόσο με δυσκολεύει, επειδή δεν γνωρίζω την πίστη σας και για αυτό έχω να κάνω και εγώ μια ερώτηση, για να καταλάβω την Θεολογία σας. Πιστεύεται ναι ή όχι ότι ο Χριστός ήταν Πλήρες Θεός;;; Αν συμφωνείται σε αυτό και σε όσα λέει η ορθοδοξία, τότε θα εξαχθεί ποιο εύκολα η απάντηση στην ερώτηση σας. Αν όχι, λυπάμαι, αλλά δεν θα ασχοληθώ από την Αρχή της πίστης για να επιβεβαιώσω ότι ο Χριστός είναι Πλήρης Θεός. Αυτό το έχουν κάνει πολλοί άλλοι και το έκαναν πολύ πιο ικανά από τις δυνατότητες του γράφοντα. Έτσι λοιπόν το λαμβάνω ως δεδομένο και μιλάω πλέον με αυτό ως δεδομένο.

Πέραν αυτού, πρέπει να ξεκαθαριστεί και η διαφορά ανάμεσα στους μαθητές του Αριστοτέλη και στους πατέρες της Εκκλησίας. Αυτές οι δύο πλευρές, αναφέρουν ότι τα είδη έχουν μία ουσία και πολλές Υποστάσεις. Ωστόσο μιλώντας για Ουσία και Υποστάσεις στον Θεό, η κάθε πλευρά εννοεί εντελώς διαφορετικά πράγματα. Για να μην επεκταθούμε θα αναφέρουμε μόνο ότι όταν οι Πατέρες λένε “Πατήρ”, Αυτός είναι πλήρης Πρόσωπο, δηλαδή είναι Όλος ο Θεός, και μέσα του είναι ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Έτσι λοιπόν, ο Πατέρας που μεριμνά υποστηρίζει, συζητάει και είναι μείζον από τον Χριστό, είναι ο Τριαδικός Θεός, είναι ο Θεός του ουρανού.

Κατά παρόμοιο λόγο, αντί το “πατέρας”, μπορεί να λέγεται “Παλιός των Ημερών”, “Γιαχβέ”, “Σαβαώθ” … και πάλι δεν αλλάζει κάτι, αλλά είναι ο Τριαδικός Θεός, είναι ο ΄Πατέρας, ή είναι ο Υιός ή είναι Το Άγιο Πνεύμα, χωρίς ποτέ ένα από τα ονόματα να είναι αποκλειστικό ή να κυριαρχεί έναντι των άλλων, ή να είναι μία Υπόσταση. Απεναντίας αυτό αλλάζει, λαμβάνεται σαν Υπόσταση, όταν στο όνομα πατέρας προστεθεί ότι Αυτός έχει την Αρχή της ύπαρξης, τότε Αυτός είναι η Υπόσταση. Με το όνομα “Πατέρας” λαμβάνεται η Υπόσταση του Πατέρα.

Τώρα λοιπόν ερχόμαστε στην ερώτηση που κάνατε, παραπέμποντας με τα λόγια του Χριστού προς το όνομα του “Πατέρα”. Στην φράση και στα συμφραζόμενα, πουθενά δεν αναφέρεται το Υποστατικό Ιδίωμα. Εξάλλου γιατί ο Χριστός να επιλέγει μόνο την Υπόσταση του Πατέρα Του; Μήπως μας δίδαξαν εμάς τους ορθοδόξους, ότι έχει κάτι ιδιαίτερο που ξεχωρίζει από τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα;;; Η μόνη διαφορά Τους, είναι η Αρχή της ύπαρξης, η οποία όπως ειπώθηκε, ούτε αναφέρεται κάπου, ούτε έχει κάποια σύνδεση με το αίτιο της ερώτησης. Με άλλα λόγια “το Αγέννητο”, “το Γεννητό” και “η Εκπόρευση” είναι ο τρόπος της ύπαρξης των Προσώπων και αυτά δεν έχουν καμία σχέση ή ανάμειξη με την στήριξη ή την συζήτηση ανάμεσα στα πρόσωπα του Θεού που για παιδαγωγικούς λόγους αναφέρουν οι Γραφές.

Να θυμίσω αυτό που σε προηγούμενη ανάρτηση ανέφερα, ότι στις περιπτώσεις που ο Χριστός επικαλείται, ρωτάει ή μιλάει με κάποιων Μείζον ή Πατέρα, τότε Αυτός στον οποίο αναφέρεται, δεν μπορεί να είναι η Υπόσταση του πατέρα, γιατί ούτε χωρισμένος είναι από Αυτόν, ούτε είναι κατώτερος Του, ούτε τους χρειάζεται ο χρόνος για συζήτηση. Εξάλλου τόνισα ότι έτσι παρουσιάζεται Δυάδα Θεού και αυτό εκτός που διαχωρίζει τα πρόσωπα, επιπλέον υποβιβάζει το Άγιο Πνεύμα, με την συστηματική Απουσία Του.

Η Μυστηριώδη αυτή ‘Ύπαρξη λοιπόν, που υπάρχει στις γραφές, εμφανίζεται φυσικά και στις σχετικές διηγήσεις, λίγο πριν τον σταυρό του Κυρίου. Συναντάμε πάντα μια ανώτερη φωνή, αλλού μια ανώτερη δύναμη, ή ένα ανώτερο πρόσωπο, το οποίο ως αρχή ομιλεί στο Χριστό, άλλοτε τον φροντίζει και κάποιες φορές τον καθοδηγεί. Αυτή λοιπόν η Αρχή οδήγησε τον Χριστό στο έργο του και φυσικά λοιπόν το άφησε στο πάθος του. Αυτή την παρουσία πρέπει να την αποδώσουμε κάπου, αφού απαλλαχτούμε από την Αριστοτελικό διαχωρισμό της ουσίας από την κάθε αριθμημένη υπόσταση.

 

Όλη λοιπόν η παρούσα προσπάθεια που γίνεται, είναι για να φανεί αν αυτή η φωνή δεν είναι μια ξένη δύναμη ή ξένο πρόσωπο, ή κάτι άλλο, αλλά είναι μέσα από τον Χριστό και με άλλα λόγια είναι προς τον Χριστό. Ο Πατέρας χωρίς το Υποστατικό Ιδίωμα είναι μέσα στον Χριστό και ο Πατέρας με την δικό του τρόπο υπάρξεως (την Αρχή), λαμβάνεται ασύγχυτα διαφορετικό Πρόσωπο.

Σε αυτήν την προσπάθεια κατανόησης, καθοριστικό ρόλο παίζει το αν πιστεύεται ότι ο Χριστός είναι Πλήρες και Όλος Θεός ή όχι. Όποιος πιστεύει στην Πληρότητα Του, τότε καταλαβαίνει ότι τα Πάντα είναι δια Αυτού και τα Πάντα είναι μέσα Του. Αν πάλι πει κάποιος ότι ο Πατέρας δεν είναι όλος μέσα στον Χριστό (Η Θεότητα Του είναι Αυτή που προσκυνείται και όχι το Υποστατικό Του Ιδίωμα), τότε αρνείται την Πληρότητα Του. Όποιος λοιπόν, έχει να προσθέσει σε αυτόν τον Πλήρη Χριστό και “κάτι” ακόμα, έχει και δεύτερες σκέψεις, έχει να συμπληρώσει δικαιολογίες και σύμβολα, και επιπλέον πρόσωπα, ή άλλες δυνάμεις, τότε αυτός είναι ΧΡΙΣΤΟΜΑΧΟΣ, είναι ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ.

Μέσα στον Χριστό επίσης, θα πρέπει πάλι να αποδώσουμε την κακός ερμηνευμένη από τους δυτικούς «Θεία Δικαιοσύνη» ή το «έπρεπε» του αποστόλου και να πούμε το Πρόσωπο στο οποίο ανήκει. Αυτό δεν μπορεί να είναι κάποια εξωτερική ηθική Δύναμη, παρά μόνο μέσα στο Πρόσωπο του Χριστού. Από Αυτόν, δια Αυτού και προς Αυτόν είναι τα ΠΑΝΤΑ:

 

«Ἔπρεπε γὰρ αὐτῷ, δι' ὃν τὰ πάντα καὶ δι' οὗ τὰ πάντα, πολλοὺς υἱοὺς εἰς δόξαν ἀγαγόντα, τὸν ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας αὐτῶν διὰ παθημάτων τελειῶσαι» (Πρός Ἑβραίους β΄10).

          

Ομοίως λοιπόν και λίγο πριν την σταύρωση, με το ίδιο έπρεπε ο Χριστός προσευχόταν με αγωνία και θρόμβους αίματος όχι σε “ξένο” Θεό, αλλά στον Πλήρη Θεό που ήταν μέσα Του.

 

Ο Χριστός στον Σταυρό και η συνομιλία Του με τον Θεό.

 

Στο ευαγγέλιο έχει μια φράση, που ο Χριστός αναφέρεται προς τον Θεό, και μάλιστα ο ευαγγελιστής εδώ κάνει την αναφορά προς το όνομα “Θεός” και όχι στο όνομα του “Πατέρα” (το πρωτότυπο τους θα ήταν το ίδιο και στις δύο περιπτώσεις).

 

«περὶ δὲ τὴν ἐνάτην ὥραν ἀνεβόησεν ὁ Ἰησοῦς φωνῇ μεγάλῃ λέγων· ἠλὶ ἠλί, λιμᾶ σαβαχθανί; τοῦτ᾿ ἔστι, Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;» (Ματθ. 27,46).

 

Αν λοιπόν συμφωνούμε ότι ο Χριστός είναι Πλήρης Θεός και διαφωνούμε στα όσα λένε οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι οποίοι υποβιβάζουν την Θεότητα του Χριστού, τότε αυτό σημαίνει ότι ο Χριστός λέγοντας τα λόγια αυτά πάνω στον σταυρό, Θεολόγησε και δεν λιγοψύχησε. Για τον Χριστό γνωρίζουμε ότι όχι μόνο ήξερε από την αρχή αυτό που θα συνέβαινε, όχι μόνο στήριζε μέχρι τελευταία του αναπνοή την μητέρα του και τους μαθητές του (δόξα στην φιλανθρωπία σου Κύριε), όχι μόνο στον σταυρό και στο μαρτύριο μίλησε και έδωσε την σωτηρία στον ληστή, όχι μόνο έδωσε την επίβλεψη της μητέρας του στον αγαπημένο του μαθητή, αλλά και όλα τα έκανε τέλεια και οικειοθελώς. Βάδισε συνειδητά στον Γολγοθά και έως τέλος υπόμεινε τον Σταυρό και τον θάνατο. Δευτερόλεπτο αμφιβολίας αν είχε ο Κύριος, αν δεν αποδεχόταν το μαρτύριο του, τότε δεν θα υπήρχε ο κόσμος …

Αλλά τότε γιατί τα είπε αυτά η Καινή Διαθήκη;; Πολλές φορές τονίζεται ότι όλη την Θεολογία και τα Δόγματα μας τα έφερε ο ίδιος ο Χριστός. Οι άνθρωποι του απλά τα δια δώσανε και μας τα αναλύσανε. Εδώ λοιπόν ο Κύριος μας είπε λεκτικά και σωματικά ότι πόνεσε ως τέλειος άνθρωπος, όπως θα πονούσε κάθε άνθρωπος. Ωστόσο αυτά ήταν τα σημάδια στο ανθρώπινο σώμα του. Δεν άγγιξαν το Ένα και Αδιαίρετο Πρόσωπο Του. Η Θεότητα του μας είπε φανέρωσε την δύναμη της από την λεπτομερή γνώση όλων αυτών που έρχονταν και επιπλέον προς τους μαθητές δόθηκε η μεταμόρφωση. Το ότι θα φθάσει στο σταυρό δεν ήταν αδυναμία αλλά το τέλειο σχέδιο για την Σωτηρία του ανθρώπου. Όχι μόνο δεν σταυρώθηκε η Θεότητα αλλά και ούτε πόνεσε.

Μας δόθηκαν λοιπόν η Τέλεια ανθρώπινη φύση και η Τέλεια Θεϊκή Φύση. Πρέπει λοιπόν να διακριθούν τα αληθινά χαρακτηριστικά της Προσωπικότητας Του από την σωματική κατάσταση. Όμως, αν εσείς πιστεύεται ότι αυτό συνοδεύτηκε και με κάποια κίνηση αδυναμίας, δισταγμού ή φόβου στο Αδιαίρετο Πρόσωπο Του, τότε σας παρακαλώ να μου το αποδείξετε. Αλλά μην κουράζεστε άδικα. Σε καμία στιγμή δεν κυριάρχησε η αδυναμία του σώματος στο Πρόσωπο του Χριστού. Τελείωσε το έργο του με κάθε λεπτομέρεια και όλα τα έκανε με τελειότητα.

Για το μαρτύριο Του μίλησαν οι προφήτες, αυτός το ξαναείπε στους μαθητές και με την θέληση Του πήγε στα Ιεροσόλυμα, ως πρόβατο επί σφαγή, για να πραγματοποιηθεί αυτό που προ γνώριζε και συνειδητά έφτασε μέχρι το τέλος. Άρα τα λόγια του Ευαγγελίου στα οποία αναφερθήκατε, τα είπε λεκτικά, με τα σημάδια της επίγνωσης αυτής στο σώμα Του που ήταν σίγουρο για την πορεία του, και ταυτόχρονα διατηρώντας ελεύθερο, ασύγχυστο και Αδιαίρετο από κάθε πάθος, το Όλο Πρόσωπο Του. Αυτό έγινε έτσι, για να μάθουμε εμείς ότι όντας Θεός, γνώριζε με κάθε λεπτομέρεια για το μέλλον. Επιπλέον μίλησε και είχε τα σημάδια στο σώμα Του και έτσι μας δίδαξε για την τέλεια ανθρώπινη φύση Του, και το τρωτό της Αγιασμένης Σάρκας Του. Δεν το είπε σαν να ήτανε μια κίνηση αδυναμίας της Υπόστασης Του. Επιπλέον δεν έγιναν αυτά σε αναζήτηση εξωτερικής συμπαράστασης.

Ας δούμε όλη την απάντηση ξανά, βήμα βήμα. Ειπώθηκε λοιπόν. Ο Χριστός είναι Πλήρης Θεός, επειδή ο Υιός είναι Ομοούσιος (και όχι ομοιούσιος) με τον Τριαδικό Θεό. Ο Ιωάννης λέει ότι ”Θεός είναι ο Λόγος” (Ιω. 1,1) και έτσι ως Θεός που ήταν, δεν μπορεί να τον έχει εγκαταλείψει ο εαυτός Του. Απεναντίας μιλούσε προς τον εαυτό Του για να το ακούσουμε εμείς. Ταυτόχρονα, πουθενά δεν φαίνεται να δίστασε το Ένα Αδιαίρετο Πρόσωπο Του ή να έκανε έστω και ένα βήμα πίσω, για να αποφύγει το μαρτύριο. Προχώρησε ασταμάτητα μέχρι το τέλος. Μάλιστα η φιλανθρωπία Του ήταν αδιατάρακτη και αυτό φαίνεται από το ότι συγχώρεσε τους σταυρωτές Του.

Απλά, με αυτή τη φράση παρέδωσε εμφανώς την παρακαταθήκη του για την ανθρώπινη φύση του και την Θεϊκή Δύναμη Του. Αυτή η διδασκαλία χρειάστηκε στους ορθοδόξους για να κατανοήσουν το Ένα και Αδιαίρετο Πρόσωπο Του με τις δύο φύσεις Του. Αργότερα, αυτό χρησιμοποιήθηκε εναντίων των αιρέσεων που αμφισβητούσαν τις δύο τέλειες φύσεις Του, όπως του Ευτυχή, του Μονοφυσιτισμού και του Νεστορίου. Επιπλέον αυτά λέγονται και σύμφωνα με τα όσα θέσπισε η Έκτη Οικουμενική Σύνοδος. Η τελευταία μας δίδαξε για τις δύο χωριστές θελήσεις του. Την ανθρώπινη και τη θεία. Η Σύνοδος αυτή διατύπωσε ότι ο Χριστός έχει Θεία και Ανθρώπινη θέληση και σύμφωνα με την WIKIPEDIA:

 

“Υπάρχουν δύο φύσεις, η θεία και η ανθρώπινη, υπάρχουν και δύο φυσικές θελήσεις και δύο φυσικές ενέργειες, η θεία και η ανθρώπινη, που ενεργούσαν «αδιαιρέτως, ατρέπτως, αxωρίστως, ασυγχύτως», χωρίς να επικρατεί αντιπαλότητα μεταξύ τους.”    (https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CE%B9).

Θα σας αφήσω με την αναφορά του Ψαλμού:. «Ἀναστήτω ὁ Θεός καί διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροί αὐτοῦ καί φυγέτωσαν ἀπό προσώπου αὐτοῦ οἱ μισοῦντες αὐτόν» (Ψαλμ. 67, 2).

 

                                                                       

Σε συνέχεια αυτών προτείνω στον καθένα, να ακούσει και το βίντεο για το τι βίωσε το σώμα του Χριστού και για τις συνθήκες της σταύρωσης Του: https://www.youtube.com/watch?v=wN2a--1RpZ0

 

 

Ο Διττός και Ένας Θεός.

Ωστόσο θέλω να συνεχίσω στην σχετική με αυτά Θεολογία του διττού Θεού. Έχουμε μιλήσει σε προηγούμενες αναρτήσεις για τον Θεό του ουρανού και τον Θεό που ήρθε και έζησε κοντά μας. Αυτόν τον Διττό Θεό, τον επικαλούμαστε ασταμάτητα στην Εκκλησία. Η διδασκαλία της εκκλησίας έχει άφθονες αναφορές σε αυτό. Στη συνέχεια θα μνημονεύσουμε μόνο τις αναφορές από τη Θ. Λειτουργία του αγίου Ιω. Χρυσοστόμου.

 

Η Θ. Λειτουργία του αγίου Ιω. Χρυσοστόμου για τον Απρόσιτο Θεό του ουρανού μας λέει:

        

«Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος …».

«Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι … »

«Πατέρα, Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα, Τριάδα ὁμοούσιον καὶ ἀχώριστον».

«Διὰ τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ, μεθ᾿ οὗ εὐλογητὸς εἶ, σὺν τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι … ».

«Ὅτι πρέπει σοι πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι … ».

«Ὅτι ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπάρχεις καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι ... ».

«Ὅτι ἐλεήμων καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπάρχεις, καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι ... ». 

«Ἅγιος ὁ Θεός, ἅγιος Ἰσχυρός, ἅγιος Ἀθάνατος· ἐλέησον ἡμᾶς».

 

Εντούτοις, στη εν λόγο Θ. Λειτουργία, μνημονεύεται και ο Χριστός που είναι Πλήρης και ο Ένας Θεός που ήρθε κοντά μας:

         

«καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα».

«Καὶ ἔσται τὰ ἐλέη τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ... ».

«Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν Χριστῷ».

«Σῶσον ἡμᾶς, Υἱὲ Θεοῦ, ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν … ».

«… καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα».

«Τὸ πλήρωμα τοῦ νόμου καὶ τῶν προφητῶν, αὐτὸς ὑπάρχων, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν ... ».

«Δι᾿ εὐχῶν τῶν ἁγίων πατέρων ἡμῶν, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεός … ».

«Κύριε, ἐλέησον». (Σύντομος προσευχή στον Χριστό).

«Ἔτι καὶ ἔτι ἐν εἰρήνῃ, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν».

 

Αλλά οι αναφορές στο Θεό του ουρανού ή στον Χριστό, δεν είναι πάντα μονές. Δηλαδή δεν αναφέρεται πότε ο ένας εκ των δύο και άλλες φορές ο άλλος. Επιπλέον συχνά αναφέρονται και μαζί και παρουσιάζεται ως Διττός Θεός. Πολλές φορές ο Θεός του ουρανού “στέλνει” στον κόσμο ή “φροντίζει” για τον Θεό Χριστό:

                                                                    

«... Σὺ γὰρ εἶ ὁ φωτισμὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν, Χριστὲ ὁ Θεός, καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, σὺν τῷ ἀνάρχῳ σου Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».  

«Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἐν ὑψηλοῖς κατοικῶν καὶ τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν, ὁ τὴν σωτηρίαν τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων ἐξαποστείλας, τὸν μονογενῆ σου Υἱὸν καὶ Θεόν, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἐπίβλεψον ἐπὶ τοὺς δούλους σου τοὺς κατηχουμένους …».

«Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ· πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου. Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις· εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου. Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις».

«Μετὰ τούτων καὶ ἡμεῖς τῶν μακαρίων δυνάμεων, Δέσποτα φιλάνθρωπε, βοῶμεν καὶ λέγομεν· Ἅγιος εἶ καὶ πανάγιος, σὺ καὶ ὁ μονογενής σου Υἱὸς καὶ τὸ Πνεῦμά σου τὸ Ἅγιον. Ἅγιος εἶ καὶ πανάγιος καὶ μεγαλοπρεπὴς ἡ δόξα σου· ὃς τὸν κόσμον σου οὕτως ἠγάπησας, ὥστε τὸν Υἱόν σου τὸν μονογενῆ δοῦναι, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾿ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον ... ».

«Πάτερ ἡμῶν, ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς· ... ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· .... ».

«Πρόσχες, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ... ὁ ἄνω τῷ Πατρὶ συγκαθήμενος καὶ ὧδε ἡμῖν ἀοράτως συνὼν .... ».

«… Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀμήν».

«Ὁ Θεός, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ τὸν οὐράνιον ἄρτον, τὴν τροφὴν τοῦ παντὸς κόσμου, τὸν Κύριον ἡμῶν καὶ Θεὸν Ἰησοῦν Χριστόν, ἐξαποστείλας ... αὐτὸς εὐλόγησον τὴν πρόθεσιν ταύτην ... Ὅτι ἡγίασται καὶ δεδόξασται τὸ πάντιμον καὶ μεγαλοπρεπὲς ὄνομά σου, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν». 

Σε Αυτόν τον Διττό Θεό, όπως και αν μας παρουσιασθεί, με την μία ή την άλλη μορφή ανήκει μία Δόξα, Τιμή και Προσκύνηση.

                                                                             

 

Θέλουμε να αναφερθούμε και στην αδύναμη στάση των ονομάτων του Θεού, για να γίνει πιστευτός και αποδεκτός Αυτός ο Διττός Θεός.                                                                                                                                                     

 

Είδαμε τον Θεό του ουρανού που μένοντας ως Άτρεπτος και ως Μονάδα, ήρθε στη γη. Μένει να δούμε καλύτερα τις ονομασίες του Θεού, οι οποίες δεν είναι ούτε λαμβάνονται ως ονόματα και δεν έχουν μία και την ίδια ερμηνεία παντού. Αυτό εξάλλου προαναφέρθηκε και αλλού. Είναι στην Πραγματικότητα “κατά Θέση” ονόματα. Είναι αδύνατο στον κτιστό κόσμο να εκφραστούν κάποιες Αλήθειες για τον Θεό, πολύ περισσότερο να εκφραστεί ο Θεός μέσα από ονόματα. Η Θεολογία και η Θεολογική Αλήθεια ασχολείται με Σεβασμό στο Απρόσιτο του Θεού, στο οποίο δεν υπάρχουν κτιστοί νόμοι και κανόνες. Όταν η Θεολογία αναφέρεται στις υψηλές έννοιες του Θεού, αποστρέφεται τις αριστοτελικές θεωρίες, την λογική και τον σχολαστικισμό. Δεν έχει ονόματα ο Θεός, τουλάχιστο έτσι όπως τα ξέρουμε και τα χρησιμοποιούμε στα κτίσματα.

Θα δούμε λοιπόν ότι ο Χριστός κατά την Θεότητα του ήταν: ο Πατέρας, ο Υιός, το Άγιο Πνεύμα και ο Θεός. Το καθένα και όλα αυτά, συχνά αλλάζουν χωρίς να ξεκαθαρίζουν (στον ΘΕΟ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΞΕΚΑΘΑΡΟ) σε ποιον αναφέρονται. Χωριστά και άλλη φορά, αν το θελήσει ο Θεός, θα αναφερθούμε ειδικά για το Άγιο Πνεύμα. Τον προβληματισμό αυτόν και ίσως την “σύγχυση” με τα ονόματα (η σύγχυση έχει αίτιο την αμαρτία και όχι την Θεολογία και τις Άγιες Γραφές), την συναντάμε στον τρόπο που ερμηνεύουμε τα ονόματα στις γραφές. Στη συνέχεια θα αναφερθούν μερικά παραδείγματα για να φανεί καλύτερα το πρόβλημα με τα ονόματα:

 

è στην αρχή αυτής της μελέτης παρατέθηκε η ερώτηση που έγινε από κάποιον φιλομαθή αναγνώστη. «περὶ δὲ τὴν ἐνάτην ὥραν ἀνεβόησεν ὁ Ἰησοῦς φωνῇ μεγάλῃ λέγων· ἠλὶ ἠλί, λιμᾶ σαβαχθανί; τοῦτ᾿ ἔστι, Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;» (Ματθ. 27,46). Σε απάντηση είπαμε ότι, ο Θεός προς τον οποίο εξέφρασε την αγωνία του ο Χριστός, είναι ο Θεός που είναι μέσα Του. 

è Παλαιότερα είπαμε ότι Αυτός που έχει όλη την κρίση είναι ο Χριστός. Έτσι προς τον εαυτό του είπε την φράση: «πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσ»ι. (Λουκ. 23,34).

è Όλοι ξέρουμε ότι Αυτός που Σαρκώθηκε ήταν σαφώς ο Υιός και Λόγος του Θεού. «ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο». ( Ιω. 1, 14). !!! Δεν Σαρκώθηκε ούτε ο Πατέρας, ούτε ο Θεός.

è Όπως είδαμε στο τροπάριο «Ὁ μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ »,   αν και είναι στον ουρανό, τον συναντάμε ακριβώς τον ίδιο στον Χριστό «… ἀτρέπτως ἐνανθρωπήσας σταυρωθείς τε, Χριστὲ ὁ Θεός, ...».

è Στην Κυριακή προσευχή λέμε ότι ο Πατέρας είναι στον ουρανό και Αυτός ήρθε με τον Χριστό και είναι ο πατέρας μας στη Γη: «Πάτερ ἡμῶν, ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς· ... ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· .... ».

è Ο Παλαιός των Ημερών αν και είναι ο Θεός του ουρανού ήρθε και έγινε άνθρωπος. «Ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν παιδίον γέγονεν». (Ἰω. Χρυσόστ, Λόγος εἰς τὸ γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος, PG.56,389, Μ.Ἀθανάσιου, Εἰς τὴν γέννησιν τοῦ Χριστοῦ, ΒΕΠ 36, 225.20).                                                               

è Ο Αχώρητος ήρθε και χώρεσε σε σώμα, Αυτός που ήταν στον κόλπο του Πατέρα φάνηκε στην αγκαλιά της Μητέρας:  «Ὁ ἀχώρητος παντί, πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί; ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός, πῶς ἐν ἀγκάλαις τῆς Μητρός»; (Όρθρος Χριστουγέννων).

è Τέλος την Παναγία και μητέρα του Χριστού δεν την λέμε «Λόγο-τόκο», «ούτε Πατέρα-τόκο», αλλά «Θεοτόκο».

Δημιουργείται λοιπόν η λογική απορία, πως όλα αυτά μπορεί ταυτόχρονα να αληθεύουν στο ένα Πρόσωπο του Χριστού και μάλιστα χωρίς να υπάρχει διαίρεση, ή σύγχυση ή συγχώνευση των Προσώπων του Θεού; Ο Χριστός έχει μέσα Του τον Πατέρα, τον Υιό και Λόγο, τον Θεό, τον Παλαιό των Ημερών, τον Γιαχβέ, τον Σαβαώθ … ;;; Έτσι ερχόμαστε στην ανάγκη να δώσουμε εξηγήσεις στο ποιος είναι ο Πατέρας μέσα στον Χριστό, ποιος είναι ο Θεός μέσα στον Χριστό, ποιος είναι ο Λόγος μέσα στον Χριστό ... Να υποστηρίξουμε το γιατί εμείς προείπαμε ότι σε κάθε μία ονομασία του Θεού που εμφανίζεται στα γραφικά χωρία, αυτή αναφέρεται και είναι μέσα στον Χριστό, είναι ο εαυτός του, είναι η Θεότητα που είναι μέσα Του.

Την απάντηση για την ερμηνεία του ονόματος, μας την δίνει ή την αναζητάμε από το ποια είναι η “Θεολογία” της στην κάθε περίπτωση. Ο Πατέρας, ο Θεός και ο Λόγος που λεκτικά αναφέρονται στα διαφορά κείμενα, είναι ή μπορεί να είναι ο Διττός Θεός. Μπορεί να είναι ο Θεός του ουρανού, ο Χριστός άλλα μπορεί να είναι χωρίς διάκριση και μαζί σαν Μονάδα. Πολλές αναφορές που δεν δίνουν ακριβώς τα στοιχεία διαχωρισμού του Διττού Θεού, μπορούν να έχουν και δύο ερμηνείες διαφορετικές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι η φιλοξενία του Αβραάμ. Εδώ ο ερμηνευτής μπορεί να μιλήσει, για συγκεκριμένη ή για υψηλότερη όραση του Θεού, να αναφερθεί σε Θεό της γης και σε Θεό του Ουρανού. Όμως, αυτή η ανάλυση στην φιλοξενία του Αβραάμ δεν μπορεί να γίνει εδώ, μια και έχει την έκταση ενός βιβλίου. Ωστόσο αναφερθήκαμε σε αυτό για να σταματήσει ο ανόητος διαχωρισμός των αγίων σε αυτούς που βλέπουν στην Φιλοξενία του Αβραάμ τον Χριστό και σε αυτούς που αναφέρονται στον Τριαδικό Θεό. Αν κάποιοι δεν αποδέχονται τον Διττό Θεό, ότι ο Χριστός είναι ο Πλήρης Θεός και ταυτόχρονα συναντάμε στο Κυριακό Πρόσωπο Του, τον Πλήρη Τριαδικό Θεό του ουρανού, απλά ας μας το πουν. Αν πάλι δέχονται τον Διττό Θεό μόνο στα λόγια, αλλά δεν το δέχονται και στις προφητικές οράσεις, στις εικόνες, και παντού, τότε καλύτερα ας το δηλώνουν εξ αρχής …

Για να μη παρεξηγηθώ θα το επαναλάβω. Η ομόδοξη χορεία των πατέρων δεν διχογνωμεί, ούτε διαφωνεί, προβάλλοντας δύο διαφορετικές και ασυμβίβαστες μεταξύ τους ερμηνείες. Δεν λένε κάποιοι ότι φάνηκε ο τριαδικός Θεός με τριτοπρόσωπη μορφή και αντίθετα κάποιο άλλοι λένε ότι φανερώθηκε με την μορφή του Χριστού. Αντίθετα δίνουν με ποιμενική συμφωνία μία ερμηνεία η οποία μιλάει για τη φανέρωση του χριστού και με την υψηλότερη ερμηνεία της αναφέρεται στο ότι δόθηκε και φανερώθηκε η Τριαδικότητα Του. Δεν εμφανίστηκε ούτε ως Μονάδα, αλλά ως Τριαδική Μονάδα.

Γενικά λοιπόν για την ερμηνεία ενός ονόματος του Θεού όπως: Πατέρας, Υιός, Άγιο Πνεύμα, Θεός, Κύριος, Γιαχβέ, Σαβαώθ, Παλαιός των Ημερών … έχουμε τα εξής:

                                                         

è Δεν ξέρω αν η λέξη του ονόματος του Θεού από μόνη της μπορεί και αναφέρεται κάπου... Αυτό που γνωρίζω είναι ότι δεν έχει όνομα ο Θεός. Αντίθετα το “Χριστός” και ο “σταυρός”, ... σαν όνομα ή σαν σχήμα συνδέονται ως κτιστό σύμβολο με το πρωτότυπο τους και αυτό συμβαίνει και στις εικόνες και σε επιγραφές. Έτσι λοιπόν, αν δω επιγραμματικά σε μια εικόνα το όνομα “Πατέρας” ή το όνομα “Άγιο Πνεύμα”, εγώ προσωπικά δεν γνωρίζω τι ακριβώς σημαίνει... Αντίθετα με αυτό, είμαι σίγουρος και ευτυχής και μου εμπνέει σεβασμό και λατρεία αν δω την ονομασία του Χριστού, του σταυρού κ.τ.λ. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι κατά σύμβαση χρησιμοποιούνται κάποια ονόματα και κάποια είναι κατά αλήθεια και κατά χαρακτήρα ονόματα. Επιπλέον υπάρχουν τα ονόματα που έχουν το νόημα στην συμφραζόμενη Θέση … Για παράδειγμα, το όνομα “Ηλί”  για μένα, αν δε το δω στα χείλη του Χριστού που το είπε όταν ήταν στον σταυρό, δεν θα έλεγε τίποτα στη συνείδηση μου. Όμως, στα χείλη του Χριστού φανερώνεται η Θεολογία του ονόματος. Έτσι λοιπόν, όταν βρίσκεται ξεκάθαρο το Υποστατικό Ιδίωμα του Θεού, μόνο τότε αποκαλύπτεται ποιο είναι το πρωτότυπο του Ιδιώματος. Ωστόσο, δεν αποκαλύπτεται το “είναι” του Ιδιώματος … ούτε το “είναι” της Υπόστασης … Αλλοίμονο!!! Άρα με το Υποστατικό Ιδίωμα μπορούμε και αναφερόμαστε τόσο στο ίδιο όσο και στην αντίστοιχη Υπόσταση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το κατέχουμε ή ακόμα ότι το βιώνουμε εμπειρικά. Αυτό το Ιδίωμα και η Υπόσταση, δηλαδή ως Θεός, είναι Ακατάληπτα και Απρόσιτα,. Αντίθετα με όλες αυτές τις φιλοσοφικές αναζητήσεις, απλά στεκόμαστε με το συμβολικό όνομα του Υποστατικού Ιδιώματος και μνημονεύουμε την μία εκ των Τριών Υποστάσεων. Ταυτόχρονα όμως στεκόμαστε με σεβασμό μπροστά στην μοναδικότητα του Αδιαίρετου Προσώπου του Θεού…

è που η ερμηνεία είναι μια λεκτική αναφορά στον Θεό, ή αν είναι αναφορά προς τον τελικό αποδέκτη των Μυστηρίων και της λατρείας, ή αν είναι μόνο το λεκτικό υποστατικό Ιδίωμα του Θεού και οτιδήποτε παρόμοιο του Απερίγραπτου Θεού του ουρανού, τότε Αυτός, παραμένει λεκτικά αναφερόμενος, με μία “λεπτή” προσέγγιση παραμένοντας Απρόσιτος και μακριά μας (αυτό δηλώνεται με το ουρανός).

è Στις περιπτώσεις όμως, όταν Αυτός ο Θεός, παίρνει συγκεκριμένο έργο και προσεγγίζεται και έρχεται σε κίνηση, και μιλάει και συνομιλήσει μαζί μας και φέρνει το έλεος Του, εικονίζεται και προσκυνείται, τότε Αυτός είναι ο Θεός που ήρθε δίπλα μας, στη γη. Τονίζεται ότι αυτά τα γήινα χαρακτηριστικά στο Θεό, είναι μόνο δικά του και ανήκουν μόνο σε Αυτόν, άσχετα με το ποιο λεκτικό όνομα του Θεού θα φέρει. Αυτός ο Θεός λοιπόν, είναι και ανακαλύπτεται μέσα στον Χριστό, Αυτός είναι ο εαυτός Του, Αυτός είναι ο Χριστός. Με αυτή την Θεολογία λέμε ότι, Αυτός είναι ο ΜΟΝΟΣ Θεός.