ΠΛΑΝΗ Ο ΚΑΘΑΓΙΑΣΜΟΣ ΔΥΟ ΑΓΙΩΝ ΠΟΤΗΡΙΩΝ ΣΕ ΜΙΑ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ!

Ἡ προϊστορία αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου

Ἕνας παλαιός μαθητής μου στό Ἐκκλησιαστικό Λύκειο Ἀθηνῶν, καί σήμερα πρωτοπρεσβύτερος σέ ὅμορη Μητρόπολη τῶν Ἀθηνῶν, μέ πολύ συνειδητοποιημένη ποιμαντική διακονία, μέ εἶχε ρωτήσει πρίν ἀπό δύο χρόνια ἄν εἶναι δυνατόν νά καθαγιάζονται δύο ἤ περισσότερα Ἅγια Ποτήρια σέ μιά Θ. Λειτουργία, γιατί ὁ ἴδιος εἶχε ἰδεῖ μέ τά μάτια του σέ ἐνορίες τῆς Καστοριᾶς καί τοῦ λεκανοπεδίου τῆς Ἀττικῆς νά εἰσοδεύονται κατά τήν Μεγάλη Εἴσοδο δύο Ἅγια Ποτήρια! Τοῦ εἶχα ἀναπτύξει τότε προφορικά τήν ἐπιχειρηματολογία μου, ἀποδεικνύοντας  ὅτι αὐτό εἶναι ἀπαράδεκτο, καί λογικά καί θεολογικά καί ἐκεῖνος μέ παρεκάλεσε νά δημοσιεύσω αὐτά διότι –ὅπως μοῦ εἶπε– ἔχει προκληθεῖ μεγάλη σύγχυση ἐπί τοῦ προκειμένου.

Τότε, δέν θεώρησα τό θέμα ἐπεῖγον, μοῦ φάνηκε, μάλιστα, καί ὑπερβολικός ὁ φόβος του γιά τήν ἐξάπλωση μιᾶς τόσο αὐτονόητα παράλογης καί ἀθεολόγητης τελετουργικῆς πράξεως, καί, δεδομένων τῶν πολλῶν ὑποχρεώσεών μου, τό πρᾶγμα ἔμεινε σέ ἐκκρεμότητα.

Ὅμως, πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες, πληροφορήθηκα καί ἀπό ἄλλα πρόσωπα ὅτι ἡ ἀπίστευτη αὐτή τελετουργική αὐθαιρεσία πραγματοποιήθηκε καί σέ κεντρικό Ναό τῶν Ἀθηνῶν(!), ὁπότε θεώρησα ὑποχρέωσή μου νά ἀσχοληθῶ μέ αὐτήν κατά ἀπόλυτη προτεραιότητα, στά πλαίσια, μάλιστα, τῆς εἰδικῆς στήλης τοῦ περιοδικοῦ μας, τῆς ἀφιερωμένης στήν συζήτηση Τελετουργικῶν Ἐρωτημάτων.

Περιγραφή τῆς Τελετουργικῆς παρεκτροπῆς

Κατ’ ἀρχάς, πρίν προχωρήσω στήν ἀνασκευή τῆς ἀνωτέρω Τελετουργικῆς παρεκτροπῆς, εἶναι ἀνάγκη νά περιγράψω λεπτομερέστερα τό πρόβλημα, καί γιά κείνους –κυρίως λαϊκούς– πού δέν ἔχουν ἰδιαίτερη ἐξοικείωση μέ τήν Τελετουργική ἀλλά καί γιά τούς Κληρικούς, πού δέν συνέπεσε νά ἀντιληφθοῦν τό θέμα.

Πρόκειται γιά ἕναν νεωτερισμό, ὁ ὁποῖος δέν ἔρχεται γιά νά λύση κάποιο ὑπαρκτό Λειτουργικό ἤ Τελετουργικό πρόβλημα, ἀλλά γιά νά δημιουργήση Τελετουργικό πρόβλημα, μέ προεκτάσεις καί ἐπιπτώσεις στήν Δογματική τῆς Ἐκκλησίας μας, δεδομένου ὅτι ἡ Τελετουργική εἶναι ὑλοποίηση καί πραγμάτωση τῆς Δογματικῆς.

Ὑποτίθεται ὅτι ὁ νεωτερισμός ἔρχεται γιά νά δώση λύση, στήν ἀντιμετώπιση τῆς δυσχερείας τῶν Λειτουργῶν νά κοινωνήσουν πάρα πολλούς πιστούς ἀπό τό  Ἅγιον Αἷμα πού περιέχεται σέ ἕνα Ἅγιο Ποτήριο, γι’ αὐτό  καί ὑπαγορεύει στούς Λειτουργούς νά …καθαγιάζουν σέ κάθε Θ. Λειτουργία, δύο, τοὐλάχιστον, Ἅγια Ποτήρια, ὥστε τό περιεχόμενό τους σέ Νάμα, μετά τήν Μεταβολή του σέ Ἅγιο Αἷμα, νά ἐπαρκέση γιά ὅλους τούς μεταλαμβάνοντας!

Ὅμως, αὐτό εἶναι κατ’ οὐσίαν ἀνύπαρκτο πρόβλημα, ἀφοῦ τό μέν θεωρούμενο ὡς πρόβλημα ἔχει πρό αἰώνων λυθεῖ, ὁ τρόπος δέ προσεγγίσεώς του προσβάλλει εὐθέως τήν ἐγκυρότητα τοῦ Μυστηρίου τῆς Θ. Εὐχαριστίας!

Θά προσπαθήσω, λοιπόν, νά ἐξηγηθῶ πιό ἀναλυτικά, θέτοντας λογικά καί θεολογικά ἐρωτήματα καί τά ἐπιχειρήματά μου, ἀλλά καί λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψει, εἰ δυνατόν, ὅλες τίς ἐκδοχές καί τίς ἐπιπτώσεις τοῦ θέματος.

Ἀναζητοῦμε λύση σέ λελυμένο θέμα;

Κατ’ ἀρχάς, διερωτῶμαι, πῶς δημιουργήθηκε ἐπί τῶν ἡμερῶν μας ἕνα θέμα, πού ποτέ δέν προϋπῆρξε στήν Ἐκκλησία μας; Ὑπῆρξε, ἄραγε σέ κάποιον Κληρικό πρόβλημα καί ἀπορία πῶς θά αὐξήση τήν ποσότητα τοῦ Ἁγίου Αἵματος στό Ἅγιο Ποτήριο τῆς Θ. Λειτουργίας προκειμένου νά ἐπαρκέση γιά τήν Θ. Κοινωνία τοῦ ἐκκλησιάσματός του, ὥστε νά ‘’σκαρφισθῆ’’ κάποιος στίς μέρες μας νά τοῦ λύση αὐτή του τήν ἀπορία, ὑποδεικνύοντάς του νά Καθαγιάζη δύο Ἅγια Ποτήρια(!) σέ μία Θ. Λειτουργία; Καί πῶς χωρίς νά διερωτηθοῦν τόν ἀκολούθησαν καί ἄλλοι Κληρικοί; Δέν μᾶς ἔφθαναν τόσα καί τόσα θεολογικά καί ποιμαντικά προβλήματα καί ἔπρεπε νά δημιουργήσουμε καί ἕνα πρόσθετο Δογματικό πρόβλημα;

Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἀπό αἰώνων ἔχει προλάβει τίς ἀπορίες μας, καί ἐπί τοῦ προκειμένου μᾶς ἔχει διδάξει καί ἐν γράμματι καί ἐν τῇ Λειτουργική Της πράξει, ὅτι μιά μικρή ποσότητα Οἴνου μετά τόν Καθαγιασμό καί τήν Μεταβολή του σέ «Αἷμα Χριστοῦ», πολλαπλασιάζεται μέ τήν προσθήκη οἱασδήποτε ποσότητος Νάματος, προκειμένου νά ἐπαρκέση γιά μεγάλο πλῆθος μεταλαμβανόντων.

 Αὐτό –πέραν τῆς ζώσης Παραδόσεως πού παρελάβαμε ἀπό τούς συγχρόνους ἁγίους Γέροντας– ἀποδεικνύεται καί μόνο ἀπό τήν Προηγιασμένη Θ. Λειτουργία, κατά τήν ὁποία δέν καθαγιάζεται οὔτε Ἄρτος οὔτε Οἶνος, ἀλλά λειτουργοῦμε κατ’ αὐτές (τίς Τετάρτες καί Παρασκευές τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς) μέ καθαγιασθέντα Ἅγιον Ἄρτον ἀπό τήν προηγουμένη Κυριακή, πού μόνο Αὐτός ἔχει ἐμβαπτισθεῖ στό Ἅγιον Αἷμα τῆς Κυριακάτικης Θ. Λειτουργίας, πληροῦντες τό Ἅγιον Ποτήριον ἐξ ὁλοκλήρου μέ ἁπλόν Νάμα (Οἶνον).

Σχετικῶς περιγράφει ὁ Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος σέ ἀνέκδοτη Πραγματεία του «Περί τῆς Προηγιασμένης Θ. Λειτουργίας»: «Ἐμβάλλεται ὁ προαγιασθείς καί προτελειωθείς ἅγιος Ἄρτος εἰς τό Μυστικόν Ποτήριον καί οὕτως ὁ ἐν τούτῳ οἶνος εἰς ἅγιον Αἷμα τοῦ Κυρίου μεταβάλλεται καί πιστεύεται μεταβάλλεσθαι» (Π. Ν. Τρεμπέλα, Δογματική, τ. 3, σελ. 165, Ἀθῆναι 1961).

Καί ὁ ἅγιος Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως ἐπικυρώνει: «Μετέχων ὁ θεῖος Ἄρτος τοῦ ἁγιασμοῦ μεταδίδωσι καί τοῖς ἄλλοις τιμίοις δώροις. Ὁμοίως καί τῷ Ποτηρίῳ μεταδίδωσι τοῦ ἁγιασμοῦ καί τῆς χάριτος» (Ἱστορία Ἐκκλησιαστική καί Μυστική Θεωρία, P.G. 98, 449)

Ἐάν, λοιπόν –γιά νά μεταλάβουν οἱ Πιστοί–  ὁ ἁπλός Οἶνος (Νάμα), μέ τόν ὁποῖο γεμίζουμε τό Ἅγιο Ποτήριο κατά τίς Προηγιασμένες (πού δέν γίνεται Θυσία, ὁπότε δέν γίνεται  καί ἐπίκληση τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος  ὥστε νά μεταβληθῆ ὁ Οἶνος σέ «Αἷμα Χριστοῦ»), ἐνεργεῖ ὡς «φορεῖο» τῆς ἐλαχίστης ποσότητος τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, ὅσης, δηλαδή, ἔχει ἀπορροφηθεῖ στόν νοτισθέντα (ἀπό τήν προηγουμένη Κυριακή) Ἅγιον Ἄρτον τῆς Προηγιασμένης, πῶς δέν μπορεῖ νά ἐνεργήση ἡ προσθήκη οἱασδήποτε ποσότητος ἁπλοῦ Νάματος, ὡς «φορεῖο» τῆς ἀσυγκρίτως μεγαλυτέρας ποσότητος (ἑνός Ἁγίου Ποτηρίου) Ἁγίου Αἵματος τοῦ Χριστοῦ μας, ὥστε νά πολλαπλασιασθῆ ἡ   Καθαγιασθεῖσα ποσότητα τοῦ Ἁγίου Αἵματος;

Ὅσοι ἔσπευσαν νά υἱοθετήσουν μιά τόσο ξένη πρός τήν Λειτουργική μας Παράδοση πρακτική, καθαγιάζοντες δύο ἤ περισσότερα Ἅγια Ποτήρια –θεωροῦντες, προφανῶς, ὅτι μόνο δι’ αὐτοῦ τοῦ τρόπου ἔχουμε ἔγκυρη Θ. Κοινωνία–  δέν ἀντιλαμβάνονται ὅτι εὐθέως ἀμφισβητοῦν τήν ἐγκυρότητα τῆς Θ. Κοινωνίας τῶν Προηγιασμένων Δώρων, ὁπότε τό θέμα λαμβάνει ἄλλες διαστάσεις;

Παρά ταῦτα, παρά τήν δυνατότητα πού μᾶς δίδει ἡ Ἐκκλησία μας νά αὐξήσουμε τήν ποσότητα τοῦ Ἁγίου Αἵματος στό Ἅγιο Ποτήριο διά τῆς προσθήκης Οἴνου (Νάματος), ὡς Κληρικός πού συνεπλήρωσα 45 ἔτη Ἱερωσύνης μαρτυρῶ ὅτι οὐδέποτε μέχρι σήμερα χρειάσθηκε νά προσθέσω Νάμα μετά τόν Καθαγιασμόν τοῦ Ἁγίου Ποτηρίου, παρ’ ὅτι στόν Ναόν μας κοινωνοῦμε τόν λαό σταθερά κάθε Κυριακή ἀπό τρία Ἅγια Ποτήρια, κατά δέ τίς μεγάλες ἑορτές (Χριστούγεννα, Πάσχα, Πεντηκοστή, Μ. Πέμπτη, Μ. Σάββατον κ.ἄ.) ἀπό τέσσερα καί πέντε, στά ὁποῖα, βεβαίως, μοιράζεται τό Καθαγιασθέν περιεχόμενο τοῦ ΕΝΟΣ Καθαγιασθέντος Ἁγίου Ποτηρίου, χωρίς ἄλλη προσθήκη Νάματος. Ὑπῆρξαν, μάλιστα, ἡμέρες χειροτονιῶν πού τελέσθηκαν στόν Ναό μας, κατά τίς ὁποῖες συνελειτούργησαν δύο καί τρεῖς Ἀρχιερεῖς, 18-20 Πρεσβύτεροι καί 2 Διάκονοι, χωρίς νά χρειασθῆ προσθήκη Νάματος, ἐφ’ ὅσον ὁ Ναός μας διαθέτει εὐρύχωρα Ἅγια Ποτήρια καί ἕνα, χωρητικότητος 1,5 λίτρου. Ὑπάρχει, λοιπόν, καί αὐτός ὁ τρόπος καί γι’ αὐτό δέν μπορῶ νά ἀντιληφθῶ τήν ἀφετηρία καί τίς πραγματικές ἐπιδιώξεις μιᾶς τόσο ἀντορθοδόξου λειτουργικῆς καινοτομίας.

Τί μαρτυρεῖ ἡ Λατρευτική καί Δογματική μας Παράδοση;

Πέραν, ὅμως, τῆς πρακτικῆς διαστάσεως τοῦ ζητήματος –λογικῆς καί θεολογικής– πρέπει νά ἐρωτηθοῦν οἱ καινοτομήσαντες, πῶς σκέπτονται νά ἀντιμετωπίσουν τήν ἐπί τοῦ προκειμένου βοῶσα γραπτή Λατρευτική Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως π.χ. τοῦ ἀρχαιοτάτου ἁγίου Εἰρηναίου Ἐπισκόπου Λουγδούνου, ὁ ὁποῖος στό ἔργο του «Ἔλεγχος τῆς ψευδωνύμου γνώσεως» ὁμιλεῖ σαφῶς περί «κεκραμένου ποτηρίου» καί ὄχι περί κεκραμένων ποτηρίων; Γράφει: «Ὁπότε οὖν καί τό κεκραμένον ποτήριον, καί ὁ γεγονώς ἄρτος ἐπιδέχεται τόν λόγον τοῦ Θεοῦ καί γίνεται ἡ Εὐχαριστία σῶμα Χριστοῦ..» (ΒΕΠΕΣ, 5, 25-28).

Πῶς θά ἀντιμετωπίσουν τά κείμενα τῆς Θ. Λειτουργίας τοῦ Μ. Βασιλείου καί τοῦ Ἁγίου Χρυσοστόμου, τά ὁποῖα αὐτά καί μόνα ἀποτελοῦν τόν γνώμονα τῆς δογματικῆς Λειτουργικῆς ἐγκυρότητος καί, μόνο βάσει αὐτῶν πρέπει νά κρίνεται τό ἐάν καί κατά πόσον εἶναι Δογματικά καί Λειτουργικά ἔγκυρες καί  οἱ ἄλλες διασωθεῖσες Θ. Λειτουργίες (Ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, Ἁγίου Ἀποστόλου Μάρκου, Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου κ.ἄ.), οἱ ὁποῖες, ἐπειδή διά μέσου τῶν αἰώνων ἔχουν ὑποστεῖ ἀλλοιώσεις καί νοθεύσεις, δέν ἀποτελοῦν Κριτήριο, ἀλλά κρίνονται ἀπό τίς δύο προαναφερθεῖσες (Μ. Βασίλειου καί Ἁγίου Χρυσοστόμου), πού ἔχει καθορίσει ἡ Ἐκκλησία μας νά τελοῦνται καθ’  ὅλη τήν διάρκεια τοῦ ἔτους σέ ὁλόκληρη τήν Ὀρθόδοξη Οἰκουμένη;

Καί οἱ δύο Μεγάλοι Ἱεράρχαι στίς Θ. Λειτουργίες τους πρό τοῦ Καθαγιασμοῦ τῶν Τιμίων Δώρων, πρίν παραθέσουν τά συστατικά τοῦ Μυστηρίου τῆς Θ. Εὐχαριστίας λόγια τοῦ Χριστοῦ μας, μᾶς τονίζουν ὅτι ὁ Χριστός: Ἔλαβεν «Ἄρτον ἐν ταῖς ἁγίαις αὐτοῦ καί ἀχράντοις καί ἀμωμήτοις χερσίν… Ὁμοίως καί.. Ποτήριον…», ὄχι Ποτήρια. Καί κατά τόν Καθαγιασμόν: «Ποίησον τόν μέν Ἄρτον τοῦτον, τίμιον Σῶμα τοῦ Χριστοῦ σου… Τό δέ ἐν τῷ Ποτηρίῳ τούτῳ, τίμιον Αἷμα τοῦ Χριστοῦ σου».

Ὁ Μ. Βασίλειος εἶναι ἰδιαιτέρως κατηγορηματικός καί ὑπογραμμίζει: «Ἡμᾶς δέ πάντας, τούς ἐκ τοῦ Ἑνός Ἄρτου καί τοῦ Ποτηρίου μετέχοντας, ἑνώσαις ἀλλήλοις εἰς ἑνός Πνεύματος Ἁγίου κοινωνίαν…».

Ὅταν, λοιπόν, ἀπαγγέλουμε τόσο συγκεκριμένα λόγια στή Θ. Λειτουργία, «…Ὁσάκις γάρ ἄν ἐσθίετε τόν Ἄρτον τοῦτον καί τό Ποτήριον τοῦτο πίνητε, τόν ἐμόν θάνατον καταγγέλλετε, τήν ἐμήν Ἀνάστασιν ὁμολογεῖτε… Τό δέ Ποτήριον τοῦτο, αὐτό τό τίμιον Αἷμα τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ», πῶς εἶναι δυνατόν νά ἔχουμε ἐνώπιον μας ἀντί ἑνός Ποτηρίου, δύο ἤ τρία καί νά ἀληθεύουμε; Καί πῶς θά θεολογοῦμε ὀρθά μέ αὐτήν τήν παραχάραξη; Ἕνα εἶναι τό Ποτήριον τῆς Εὐχαριστίας, διότι, Ἕνα τό Θυσιαστήριον, Ἕνας ὁ Ἄρτος, Ἕνας ὁ Χριστός!

Συνεπῶς, οἱ ὅποιες ἐνστάσεις ὁρισμένων καί ἡ ἐπίκληση παλαιῶν κειμένων, πρό τοῦ Μ. Βασιλείου, τά ὁποῖα ἀναφέρονται στήν εὐλόγηση πολλῶν Ποτηρίων κατά τήν Θ. Λειτουργία, δέν ἔχει καμμιά ἀποδεικτική σημασία ὑπέρ τῆς καινοτομίας τους, δεδομένου ὅτι ἀφ’ ἑνός μέν πολλά ἀπό τά κείμενα αὐτά ἔχουν ἀλλοιωθεῖ –ὅπως προείπαμε– ἀλλά καί διότι ὡς εὐλόγησις Ποτηρίων ἐννοεῖται σέ πολλά ἀπό αὐτά ἡ διανομή τοῦ ΕΝΟΣ Ἁγίου Ποτηρίου μετά τόν Καθαγιασμό σέ πολλά Ἅγια Ποτήρια, ὥστε, μεταδιδομένης τῆς Θ. Κοινωνίας ἀπό πολλούς Ἱερεῖς, νά διευκολύνονται χρονικά οἱ Πιστοί.

Μέ τήν ἴδια συλλογιστική, ὅτι, δηλαδή, ὅπου ἀναφέρονται σέ παλαιά κείμενα πολλά Ποτήρια, σημαίνεται καί Καθαγιασμός πολλῶν Ποτηρίων σέ μία Θ. Λειτουργία, θά μποροῦσε κάποιος κάλλιστα νά ἰσχυρισθῆ, ὅτι ἐπειδή ἡ Θ. Μετάληψις τοῦ Αὐτοκράτορος ἐγίνετο μέ ξεχωριστό Ἅγιο Ποτήριο  (λόγῳ τῆς ἰδιότητός του ὡς «ἐπισκόπου τῶν ἐκτός τῆς Ἱερωσύνης πραγμάτων»), αὐτό εἶναι ἀποδεικτικό ἐπιχείρημα ὅτι ἐγένετο καί ξεχωριστός Καθαγιασμός τοῦ Ποτηρίου τοῦ Αὐτοκράτορος! Ἐκεῖ μᾶς ὁδηγεῖ αὐτός ὁ παραλογισμός μας!

Ἡ εὐλόγησις δύο Ποτηρίων, ἐπίδραση Λατινικῆς πλάνης

Ὁλοκληρώνοντας τό θέμα μας, κρίνουμε ἀπαραίτητο νά ἐπιχειρήσουμε νά δώσουμε καί μιά ἱστορικοθεολογική ἀπάντηση στό ἐρώτημα πού θέσαμε στήν ἀρχή τοῦ ἄρθρου μας: «Διερωτῶμαι, πῶς δημιουργήθηκε ἐπί τῶν ἡμερῶν μας ἕνα θέμα, πού ποτέ δέν προϋπῆρξε στήν Ἐκκλησία μας;».

Ἡ Ἐκκλησιαστική Ἱστορία μᾶς πληροφορεῖ ὅτι τέτοιο θέμα δημιουργήθηκε στόν Παπισμό ἀπό τόν Θωμᾶ Ἀκινάτη, ὁ ὁποῖος ἠρνεῖτο τήν χρήση ζέοντος στήν Θ. Κοινωνία, ἰσχυριζόμενος ὅτι ἡ ἀνάμειξη τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ μέ τό ζέον ὕδωρ τῆς Θ. Λειτουργίας προκαλεῖ φθορά(!) στό Μυστήριο: «Nullo modo debet aqua vino jam consecrato misceri, quia sequeretur corruption sacramenti pro aliqua parte». Σέ μετάφραση:  «Σέ καμμιά περίπτωση δέν πρέπει νά ἀναμιχθῆ τό νερό μέ τόν Καθαγιασμένον Οἶνον, διότι ἡ διαφθορά τοῦ Μυστηρίου θά ἐπεκταθῆ σέ ὁποιοδήποτε μέρος του» (Summa Theologiae IIIa p. 9, LXXXIII art. 6 ad quartum). Μάλιστα, στή Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας οἱ Δυτικοί ἐζήτησαν ἐξηγήσεις ἀπό τούς Ὀρθοδόξους «περί τῆς μετά τόν καθαγιασμόν ἀναμίξεως τοῦ ζέοντος ὕδατος μετά τοῦ καθηγιασμένου οἴνου» (Βλ. Π. Ν.Τρεμπέλα, Δογματική, τ. 3, σελ. 165, Ἀθῆναι 1961).

Εἶναι ἰδιαιτέρως σημαντική ἡ ἐπισήμανση τοῦ μακαριστοῦ Καθηγητοῦ Παναγιώτη Τρεμπέλα ὅτι μόλις κατά τόν ἔνατον αἰῶνα ἐτέθη στή Δύση τό ἐρώτημα «ἐάν τά καθηγιασμένα ἤδη στοιχεῖα τῆς Θ. Εὐχαριστίας ἀναμιγνυόμενα μετά μή καθηγιασμένων στοιχείων ἀφομοιοῦσι καί ταῦτα, καί ὁ Amalarius τοῦ Metz, ἐξ ἀφορμῆς τῆς κατά μόνην τήν Μ. Παρασκευήν τελουμένης ἐν τῇ Δύσει Προηγιασμένης Λειτουργίας, παρετήρησεν, ὅτι καθαγιάζεται ὁ μή καθηγιασμένος οἶνος διά τοῦ καθηγιασμένου Ἄρτου», καί ἡ γνώμη του ἐπεκράτησε, ἕως τό δεύτερο ἥμισυ τοῦ ΙΓ αἰῶνα, ὅταν πλέον κυριάρχησε στούς Λατίνους ἡ πλάνη τοῦ Θωμᾶ Ἀκινάτη, ὅτι ἡ μεταβολή τοῦ Ἄρτου καί τοῦ Οἴνου γίνεται μόνο κατά τήν στιγμή τῆς ἐκφωνήσεως «τῶν λόγων τῆς συστάσεως» τοῦ Μυστηρίου, «Λάβετε, φάγετε…» καί «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες…», ὁπότε –κατά τήν ἄποψη αὐτήν– μετά ἀπό τήν χρονική αὐτή στιγμή δέν εἶναι δυνατόν νά προστεθῆ οἶνος. (Βλ. Π. Ν.Τρεμπέλα, ὅ.ἀ., σελ. 165.) 

 Προσωπική μου ἄποψη εἶναι ὅτι γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο οἱ Παπικοί κοινωνοῦν πλέον τούς λαϊκούς μόνο μέ ἅγιον Ἄρτο καί ἔπαψαν νά τούς μεταδίδουν καί τό ἅγιο Αἷμα. Ἐπειδή, δηλαδή, ἀρνοῦνται τήν προσθήκη Οἴνου μετά τόν Καθαγιασμό τοῦ Ἁγίου Ποτηρίου. Χωρίς αὐτήν τήν προσθήκη οἴνου, θά ἦταν ἀδύνατον νά ἐπαρκέση ἡ ποσότητα τοῦ ἁγίου Αἵματος γιά νά μεταλάβουν ὅλους τούς Πιστούς, ἰδίως μιᾶς πολυπληθοῦς Λειτουργίας τοῦ Πάπα! Γι’ αὐτό καί ἐπενόησαν τήν θεωρία «τῆς συναφείας», ἰσχυριζόμενοι ὅτι ἐπειδή δέν νοεῖται σῶμα ἄνευ αἵματος, ἄρα κοινωνοῦντες τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, μετέχουν καί τοῦ Αἵματος Αὐτοῦ!

Πάντως, οὔτε οἱ Παπικοί, παρά τήν δική τους πλάνη, δέν ἔφθασαν στό σημεῖο νά εὐλογοῦν πολλά Ἅγια Ποτήρια σέ μιά Θ. Λειτουργία!

Θέλω νά πιστεύω ὅτι ἡ ἀνακίνηση τοῦ θέματος στίς μέρες μας, δέν ὑποδηλώνει καί θεολογική συγγένεια μέ τήν Λατινική πλάνη.

Ἐπιλεγόμενα

Θά μποροῦσε νά γραφῆ ἰδιαιτέρα καί ἐκτενής διατριβή γιά τό θέμα πού ἀπησχόλησε αὐτό μας τό ἄρθρο, ὅμως, μιά περιοδική ἔκδοση δέν συνεργεῖ σέ κάτι τέτοιο. Ἄλλωστε, ὅπως ἤδη ἀναπτύξαμε, πρόκειται γιά θέμα πού ἔχει λυθεῖ γιά τήν Ὀρθοδοξία καί, σέ συσχετισμό μέ τήν λογική τοῦ πράγματος, κάτι περισσότερο θά ἦταν περιττό, σέ αὐτήν τοὐλάχιστον τήν χρονική συγκυρία. Ἄν ὑπάρξουν, βεβαίως, καί πάλι ἐνστάσεις, πρέπει νά ἐπανέλθουμε. Πρός τό παρόν, ἄς συμμορφωθοῦμε μέ τήν παλαιά σοφή προτροπή: «Τῶν φρονίμων, ὀλίγα»!

π. Βασίλειος Ε. Βολουδάκης

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 174

Φεβρουάριος 2017

Καί στόν

ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΤΥΠΟ

Eφημ. 2151, 3 Φεβρουαρίου 2017