Από τα διακοινωνικά θέματα – Εξουσία και αντιεξουσία-- Τοῦ κ. Μιχαὴλ Ε. Μιχαηλίδη, Θεολόγου

Ἀνάμεσα στά χαρίσματα τῆς ἀνθρώπινης φύσης, εἶναι καί τό ἐξουσιαστικό. Ἀπ’ τή στιγμή πού πλάστηκε «κοινωνικόν ζῶον ὁ ἄνθρωπος, καί οὐχί μοναστικόν οὐδέ ἄγριον», καθώς λέγει ὁ Μ.Βασίλειος, κατά συνέπεια, ἐξουσιάζει καί ἐξουσιάζεται. Ἔχει τή δύναμη καί τό προσόν νά κυβερνᾶ καί νά κυβερνᾶται. Ἔτσι, πολύ νωρίς, μόλις οἱ ἄνθρωποι ἔφτιαξαν κοινότητες καί πολιτεῖες, δημιούργησαν καί τήν τέχνη τῆς πολιτικῆς, τῆς κυβέρνησης, τῆς ἐξουσίας. Ἀπό τότε —ἀπ’ τά παλιά τά χρόνια— φιλόσοφοι, σάν τόν Ἀριστοτέλη, κοινωνιολόγοι καί ἄνθρωποι τῆς πολιτικῆς ἔχουν ἀσχοληθεῖ μέ τήν ἐπιστήμη τῆς ἡγετικῆς ἐξουσίας καί τῆς κυβερνητικῆς εὐθύνης. Κατά τόν Ἀριστοτέλη, «πολίτου δοκίμου ἡ ἀρετή, τό δύνασθαι καί ἄρχειν καί ἄρχεσθαι καλῶς». Εἶναι μέγα προσόν τό νά μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος καί νά κυβερνᾶ καί νά κυβερνᾶται. Νά ἔχει τό ἡγετικό χάρισμα, ἀλλά καί τήν ἀρετή τῆς πειθαρχίας στούς νόμους. «Τό ἄρχειν ἥδιστον», λέει ὁ ἴδιος ἀλλ’ ἡ σοφία τῶν ἀρχαίων ἀπ’ τήν ἀνθρώπινη πεῖρα, ἔλεγε πώς, «ἀρχή ἄνδρα δείκνυσι».

Κάθε ἀξιωματοῦχος καί ἡγέτης δίνει καθολικές ἐξετάσεις. Ὅσους κυβερνᾶ, τόσοι καί τόν κρίνουν: εἴτε στήν πολιτική ἐξουσία, εἴτε στήν ἐκκλησιαστική διακονία. Ἡ ἄκρατη μάλιστα δοξομανία, πολλά κακά ἐπιφέρει στούς λαούς. Κάποτε φτάνει τά ὅρια τῆς εἰδωλοποίησης καί θεοποίησης τοῦ ἀνθρώπου πού κατέχει τήν ἐξουσία. Αὐτό εἶχε συμβεῖ —ὄχι μόνο μέ τούς Ρωμαίους αὐτοκράτορες— ἀλλά καί μέ ἄλλους, ὅπως ὁ Ἡρώδης ὁ Ἀγρίππας, ὁ ὁποῖος δέχτηκε τήν ἐπαίσχυντη κολακεία τῶν ἀκροατῶν του, πώς ἡ φωνή, πού τούς μίλησε, ἦταν τόσο σπουδαία, ὥστε ἦταν «φωνή Θεοῦ καί οὐκ ἀνθρώπου»! Ἡ ἀποδοχή, ὡστόσο, τῆς θεοποίησής του ἦταν καί ἡ τιμωρία του, γιατί πέθανε μέ φοβερό καί οἰκτρό θάνατο. Ἀλίμονο στούς λαούς πού τούς κυβερνοῦν ἀσύνετοι καί ἀλαζόνες ἡγέτες ἤ ἄθεοι καί ἀνήθικοι! Κατά τόν σοφό καί ρήτορα Αἰσχίνη, «πονηρά φύσις, μεγάλης ἐξουσίας ἐπιλαμβανομένη, δημοσίας ἀπεργάζεται συμφοράς». Δηλαδή, ὁ διεφθαρμένος ἄνθρωπος, ὅταν ἀναλάβει μεγάλη ἐξουσία, γίνεται πρόξενος ἐθνικῶν συμφορῶν. Κυνικός καί φοβερός ὁ λόγος τοῦ Λένιν ὅτι «στόν ἀγώνα μας γιά τήν κατάληψη τῆς ἐξουσίας, καμιά ἠθική ἀρχή δέν πρέπει νά μᾶς συγκρατεῖ. Ἡ πονηρία καί τό ψέμα πρέπει νά εἶναι πάντοτε στήν ὑπηρεσία τῶν σκοπῶν μας». Τέτοιες καί ἄλλες ἀμοραλιστικές ὁμολογίες, μόνο ἄνθρωποι ἄθεοι καί ἀδίστακτοι μποροῦν νά τίς προφέρουν, πολύ δέ περισσότερο, νά τίς ἐφαρμόζουν. Ὅταν ὁ ἐπαναστάτης εἶναι ἄθεος καί βιώνει τήν ἀθεΐα του, καταντάει τρομερή μάστιγα στόν περίγυρο τῆς δράσης του. Καμιά δύναμη δέ μπορεῖ πιά νά τόν συγκρατήσει. Γίνεται μάστιγα καί μαστίγιο σ’ ὅσους βιώνουν τήν ἐλευθερία. Ὁ ἐπαναστάτης δέν ἔχει κώδικα δεοντολογίας. Δέν ἔχει, οὔτε αἰσθάνεται, μά οὔτε θέλει ποτέ περιορισμούς. Ἔχει τό αἴσθημα καί τήν πεποίθηση πώς εἶναι ἐλευθερωτής τῶν λαῶν. Προσπαθεῖ μάλιστα νά ἐμφανίσει τόν ἑαυτό του ἀγωνιστή καί συναγωνιστή τῶν ἀδύνατων καί τῶν σκλάβων. Ὅπως ἀκριβῶς ὁ Χίτλερ μέ τό βιβλίο του «Ὁ ἀγώνας μου» ζητοῦσε μέ τήν ἰδεοληψία του νά ἐπηρεάσει ἰδεολογικά τίς μάζες. Ὁ ἐπαναστάτης, σάν ἄλλος Ἀβεσσαλώμ, ἐκλαμβάνει τόν ἑαυτό του σάν ἐλευθερωτή, καί ἀψηφᾶ συγγενικούς δεσμούς καί ἀνθρώπινα αἰσθήματα καί συναισθήματα. Ἕνας ὁ στόχος του: Συνήθως, ἡ ἐπιτυχία τῆς ταξικῆς πάλης. Κι αὐτοί, σάν πάρουν τήν ἐξουσία, «παραδίδουν πρῶτα τήν ψυχή τους καί μετά τήν ἐξουσία», καθώς λέγει ὁ θυμόσοφος λαός μας. Δέν εἶχε ἄδικο κάποιος ξένος πού εἶπε, πώς: «πρέπει νά δυσπιστοῦμε πάντα στήν ἐξουσία, σ’ ὅποια χέρια κι ἄν βρίσκεται». Ὅποιος πάρει τήν ἐξουσία, δύσκολα τήν ἀφήνει. «Εὐκολώτερα παραδίνουμε σ’ ἄλλα χέρια τή ζωή μας, παρά τήν ἐξουσία», ἔλεγε ὁ διάσημος ἱεράρχης καί ἱεροκήρυκας τῆς Τουρκοκρατίας Ἠλίας Μηνιάτης.

Ὁ ἄθεος ἐπαναστάτης εἶναι ἐχθρός καί τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπινων νόμων. Οὔτε στό Θεό ὑποτάσσεται, οὔτε στούς νόμους. Καί στή Γαλλική καί στή Ρωσική ἐπανάσταση, πολεμήθηκε κάθε θρησκευτική ἰδέα καί κάθε θρησκευόμενος ἄνθρωπος. Τό ἴδιο συνέβη καί στήν ἐξέγερση τῶν Γάλλων τό Μάη τοῦ 1968 καί τό Δεκέβρη τοῦ 2008 στήν Ἀθήνα, μέ βεβηλώσεις ἱερῶν ναῶν καί πλῆθος βανδαλισμῶν. Μόνο ἀληθινοί  Ἕλληνες πάντοτε πολέμησαν «γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστι τήν ἁγία καί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερία» (τό 1821, στόν Μακεδονικό ἀγώνα, τό 1940).Γι’ αὐτό καί «ἅγιοι» ἦσαν οἱ ἀγῶνες τους. Ὁ διάσημος θεολόγος Γρηγόριος Παπαμιχαήλ στόν πρυτανικό λόγο του, «ἐπαναστάτη» χαρακτήρισε τόν Κύριο: «Ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ αἰώνιος ἀνήσυχος καί ἀνικανοποίητος ἐπαναστάτης, γιατί ποτέ δέν συμβιβάζεται πρός ὁποιανδήποτε τῆς ζωῆς παροῦσα τάξη, κατάσταση καί κατασκευή. Εἶναι ὁ ἰδανικός ριζοσπάστης τοῦ κακοῦ» («Κοινωνικές Τομές», 1995, ἀρ. τ. 62). Ὑπῆρξε ὁ δημιουργός ἑνός καινούργιου κόσμου. Σύμφωνα μέ τόν εὐαγγελικό λόγο, δέν ὑπάρχει καταπιεστική πολιτική ἐξουσία, ἀλλά μόνο διακονία καί ἐξυπηρέτηση, σ’ ἀντίθεση μέ τούς «ἄρχοντες τῶν ἐθνῶν», οἱ ὁποῖοι «κατακυριεύουσιν αὐτῶν καί οἱ μεγάλοι κατεξουσιάζουσιν αὐτῶν» (Ματθ. Κ΄ 25). Ὁ χριστιανός προσεύχεται «ὑπέρ βασιλέων καί πάντων τῶν ἐν ὑπεροχῆ ὄντων, ἵνα ἤρεμον καί ἡσύχιον βίον διάγωμεν ἐν πάση εὐσεβεία καί σεμνότητι» (Α΄Τιμ. Β΄ 2). Οὔτε ἐξουσιαστής εἶναι, οὔτε ἀντιεξουσιαστής. Ἰδανική ἐξουσία καί πολιτεία, εἶναι ἡ ἐξουσία καί ἡ πολιτεία τοῦ Θεοῦ. «Ὁ μή ὤν μετ’ ἐμοῦ κατ’ ἐμοῦ ἐστι», καί «ὁ μή συνάγων μετ’ ἐμοῦ σκορπίζει»(Ματθ. ΙΒ΄30). Ναί, Κύριε. «Ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου».