ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Ωδή θ΄ .  Ο Ειρμός.

«Μυστικός ει Θεοτόκε Παράδεισος, αγεωργήτως βλαστήσασα Χριστόν, υφ΄ ου το του Σταυρού, ζωηφόρον εν γη, πεφυτούργηται δένδρον· δι΄ ου νυν υψουμένου, προσκυνούντες αυτόν, σε μεγαλύνομεν.


Ερμηνεία.

Επειδή η εννάτη Ωδή είναι ποίημα της Κυρίας ημών Θεοτόκου· δια τούτο και ο Πρόεδρος Μαϊουμά θείος Κοσμάς οικειότατα αποστρέφει τον Ειρμόν τούτον εις την αυτήν Θεοτόκον,  και ενταυτώ προσαρμόζει αυτόν και εις την εορτήν της Υψώσεως του Σταυρού, λέγων, ω Θεοτόκε, εσύ είσαι ο μυστικός και νοητός Παράδεισος· διότι, καθώς ο εν Εδέμ αισθητός Παράδεισος, χωρίς να γεωργηθή και να σπαρθή από άνθρωπον, εβλάστησε θεόθεν τα εν τω Παραδείσω ξύλα· ούτω και συ, χωρίς να γεωργηθής και να σπαρθής από άνθρωπον: ήτοι από σποράν ανθρώπου, εγέννησας εκ Πνεύματος Αγίου τον Δεσπότην Χριστόν, τον Θεόν ομού όντα και άνθρωπον, από τον οποίον καθό Θεόν και το της ζωής ξύλον εκείνο εφυτεύθη πάλια εν τω μέσω της Εδέμ: ήτοι της τρυφής του Παραδείσου, και ύστερον εφυτεύθη το ζωηφόρον δένδρον του Σταυρού εν τω μέσω της γης· καθώς ψάλλει ο Προφητάναξ «Σωτηρίαν ειργάσω εν μέσω της γης» (Ψαλμ. ογ: 12).

Εφυτουργήθη δε είπε, δια να δείξη, ότι καθώς ο Χριστός καθό Θεός, τα αισθητά φυτά δια της αυτού Προνοίας ποτίζει με το της βροχής νερόν, και ούτω κάμνει αυτά να ριζώνωνται εν τη γη και να βλαστάνουν καρπούς αισθητούς· ούτω και το ξύλον του Σταυρού ποτίσας ο αυτός Χριστός καθό άνθρωπος με το αίμα και ύδωρ, όπου έτρεξαν από την ακήρατόν Του πλευράν, έκαμε να βλαστήση τούτο και να τελεσφορήση καρπόν, όχι ζωής προσκαίρου, αλλά ζωής αθανάτου και αιωνίου. Είτα επιφέρει, ότι δια μέσου Σταυρού τούτου του υψουμένου κατά την Σήμερον ημέραν, ημείς οι Χριστιανοί προσκυνούντες αυτόν τον Χριστόν, τον Μονογενή σου Υιόν, σε μεγαλύνομεν την τεκούσαν αυτόν ασπόρως Θεοτόκον. Μεγαλύνομεν δε είπε, και ουχί υμνούμεν ή τιμώμεν ή άλλο κανένα ρήμα· δια να φανερώση το χαρακτηριστικόν ιδίωμα της εννάτης Ωδής της Θεοτόκου, ήτις αρχίζει από το ρήμα μεγαλύνω· φησί γαρ, «Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον» (Λουκ. α: 46). Αρμόζει δε το νόημα του Τροπαρίου τούτου και εις εσέ, ω αναγνώστα· διότι πάντα τα καλά εχαρίσθησαν εις εσέ δια μέσου της Κυρίας Θεοτόκου· δι΄ αυτής εφάνη ο Θεός εν τω Κόσμω· δι΄ αυτής υψώθη το ξύλον του Σταυρού· δι΄ αυτής η ιδική σου σωτηρία γέγονεν. Όθεν εις ανταμοιβήν των τοσούτων ευεργεσιών, όπου ηξιώθης δια της Θεοτόκου, χρεωστείς και συ να μεγαλύνης το θεομητορικόν και πανσέβαστον Αυτής υποκείμενον, με λογισμούς θείους και μεγαλοπρεπείς, με λόγια μεγάλα και εγκώμια θεομητροπρεπή και με έργα αρεστά εις την θεομητορικήν της μεγαλειότητα· ούτω γαρ μεγαλύνεται η θεομεγάλυντος Μήτηρ του Θεού. εάν δε εκ του εναντίου έχης εις τον νουν σου λογισμούς σμικροπρεπείς περί πλούτου, περί δόξης, περί ηδονών και περί άλλων γηϊνων πραγμάτων· ήξευρε, ότι δεν μεγαλύνεις την Θεοτόκον, αλλ΄ όσον εκ μέρους σου, σμικρύνεις την μεγαλειότητα της Θεοτόκου. Ομοίως και εάν έχης εις το στόμα σου φλυαρίας και ματαιολογίας, και εάν πράττης έργα ταπεινά και ανάξια της Θεοτόκου, και του Χριστιανικού επαγγέλματός σου· ήξευρε, ότι με αυτά όλα σμικρύνεις την Θεοτόκον. Επειδή γαρ η Θεοτόκος είναι και λέγεται κατά χάριν Μήτηρ των Χριστιανών, δια τούτο ακολούθως και όσα άτοπα νοήματα ή λόγια ή έργα πράξουν οι Χριστιανοί, τα κατά χάριν τέκνα της Θεοτόκου, εις αυτήν την Θεοτόκον την κατά χάριν Μητέρα των αναφέρονται. Αν λοιπόν εσύ μεγαλύνης την Θεοτόκον, Χριστιανέ, ως είπομεν, βέβαια και η Θεοτόκος θέλει μεγαλύνει εσέ και εις την παρούσαν ζωήν και εις την μέλλουσαν, και αδιαλείπτως θέλει πρεσβεύει δια την σωτηρίαν σου· διότι, αν η Δεβώρα και η Ιαήλ εφάνηκαν βοηθοί εις τον λαόν του Ισραήλ, πως δεν θέλει φανή βοηθός ιδική σου αυτή η εύσπλαγχνος Μήτηρ του Κυρίου; Θέλεις να το βεβαιωθής; Άκουσον τι λέγει ο χρυσούς Ρήτωρ της Εκκλησίας: «Και νυν ου λείπει τω Θεώ Δεβώρα· ου λείπει τω Θεώ Ιαήλ· έχομεν γαρ και ημείς την αγίαν Παρθένον και Θεοτόκον Μαρίαν πρεσβεύουσαν υπέρ ημών· ει γαρ η τυχούσα γυνή ενίκησε, πόσω μάλλον η του Χριστού Μήτηρ καταισχυνεί τους εχρούς της αληθείας;» (Λόγ. περί του χρησίμως τας Προφητείας ασαφείς είναι).

Δεν υπάρχουν σχόλια: