ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Εν δούλοις τω Καίσαρος δόγματι, απεγράφης πιθήσας, και δούλους ημάς εχθρού και αμαρτίας, ηλευθέρωσας Χριστέ· όλον το καθ΄ ημάς δε πτωχεύσας, και χοϊκόν εξ αυτής ενώσεως, και κοινωνίας εθεούργησας.

Ερμηνεία.

Δύο είδη ιατρείας μεταχειρίζονται οι των σωμάτων άριστοι ιατροί. Διότι αυτοί ή τα εναντία ιατρεύουσι με τα εναντία· ούτω χάριν λόγου την ψυχρότητα ιατρεύουσι με την εναντίαν θερμότητα, και την ξηρότητα με την εναντίαν υγρότητα· ή τα όμοια ιατρεύουσι με τα όμοια· ούτω γαρ τα υπό της ψυχρότητος αιμωδιασμένα οδόντια ιατρεύουσι πάλιν με την ψυχράν ούσαν ανδράχνην: ήτοι γλυστρίδαν. Τοιουτοτρόπως ο των ψυχών και των σωμάτων ιατρός Κύριος δύο είδη ιατρείας εμεταχειρίσθη εν τη προς ημάς ενσάρκω αυτού επιδημία· καθότι δια των εναντίων ιάτρευσε τα ενάντια: ήτοι δια της αυτού ταπεινώσεως εθεράπευσε την ημών υπερηφάνειαν. Όθεν και ο θεοφόρος θεολογεί Μάξιμος, ότι αι στερήσεις του Χριστού έγιναν έξεις εις ημάς: ήγουν η σάρκωσις του Λόγου έγινεν ημετέρα θέωσις· η εκείνου κένωσις έγινε πλήρωσις ημετέρα· το πάθος του, ημετέρα απάθεια· και ο θάνατος εκείνου έγινε ζωή ημετέρα· ούτω γαρ λέγει: «Την δε της υπερβαλλούσης δυνάμεως ισχύν δήλην κατέστησεν ο Χριστός δια των, οις αυτός έπασχεν, εναντίων, υποστήσας τη φύσει την γένεσιν άτρεπτον· δια πάθους γαρ την απάθειαν, και δια πόνων την άνεσιν, και δια θανάτου την αϊδιον ζωήν τη φύσει δους πάλιν κατέστησε, ταις εαυτού κατά σάρκα στερήσεσι τας έξεις ανακαινίσας της φύσεως, και δια της ιδίας σαρκώσεως, την υπέρ φύσιν χάριν δωρησάμενος τη φύσει της θεώσεως» (Κεφ. μγ΄ της στ΄ εκατοντ. των θεολογικών). Ιάτρευσε δε και τα όμοια με τα όμοια· επειδή δια της ιδικής του πτωχείας ιάτρευσε την ιδικήν μας πτωχείαν, δια του πάθους του εθεράπευσε τα ιδικά μας πάθη, και δια του θανάτου του τον ιδικόν μας θάνατον. Ταύτα δε τα δύο είδη της ιατρείας αναφέρει ο Θεσπέσιος Μελωδός εν τω παρόντι Τροπαρίω. Όθεν επιστρέφων τον λόγον του προς τον Δεσπότην Χριστόν, ούτω φησίν: «Ω Ιησού Χριστέ, εσύ πειθαρχήσας απεγράφης εις το δόγμα του Καίσαρος Αυγούστου μαζί με τους δούλους· λέγει γαρ «Εξήλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αυγούστου απογράφεσθαι πάσαν την οικουμένην» (Λουκ. β:1). Και ούτω δια της δουλείας της ιδικής σου ιάτρευσας την ιδικήν μας δουλείαν· επειδή ηλευθέρωσας ημάς, οι οποίοι ήμεθα δούλοι του εχθρού Διαβόλου και της αμαρτίας». Αύτη είναι η δια των ομοίων ιατρεία· ακολούθως δε λέγει και την δια των εναντίων ιατρείαν ούτω: «Εσύ, Χριστέ, επτώχευσας όλον το καθ΄ ημάς: τουτέστι προσέλαβες εις την υπόστασιν της Θεότητός σου όλην την ιδικήν μας πτωχικήν και χοϊκήν φύσιν: ήτοι σώμα, ψυχήν, νουν, θέλησιν, και πάντα τα συστατικά της ανθρωπίνης φύσεως». Όθεν είπεν ο Θεολόγος Γρηγόριος το αξίωμα τούτο: «Το απρόσληπτον, αθεράπευτον· ο δε ήνωται τω Θεώ, τούτο και σώζεται» (α΄ επιστολή προς Κληδόνιον). Εκ του Θεολόγου δε ερανίσθη το αυτό αξίωμα και ο Δαμασκηνός Ιωάννης: «Ταύτην λοιπόν, λέγει, την φύσιν εθεούργησας, εξ αυτής της πρώτης ενώσεως και κοινωνίας, ην έλαβεν αύτη εν τη υπερθέω σου υποστάσει». Και δια να ειπώ καθαρώτερον τα του Μελωδού· συ ο πλούσιος πτωχεύσας, ούτω δια της πτωχείας σου ταύτης επλούτισας ημάς με τον πλούτον της ιδικής σου Θεότητος. Όθεν είπεν ο μακάριος Παύλος: «Γινώσκετε την χάριν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ότι δι΄ υμάς επτώχευσε πλούσιος ων, ίνα υμείς τη εκείνου πτωχεία πλουτήσητε» (β΄ Κορ. η: 9). Και ο Θεολόγος Γρηγόριος: «Και ο πλουτίζων πτωχεύει· πτωχεύει γαρ την εμήν σάρκα, ίν΄ εγώ πλουτήσω την αυτού Θεότητα» (Λόγ. εις το Πάσχα).