ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Λευχειμονείτω πάσα γήϊνος φύσις, Εκπτώσεως νυν Ουρανών επηρμένη·

Ω γαρ τα πάντα συντετήρηται Λόγω, Νάουαι ρείθροις εκπλυθείσα πταισμάτων, Των πριν πέφευγε παμφαώς λελουμένη.

Ερμηνεία.

Με το Τροπάριον τούτο πανηγυρίζει ο θεσπέσιος Ασματογράφος, και παρακινεί όλην την γηϊνην φύσιν των ανθρώπων να εκδυθή μεν τους παλαιούς εκείνους και δερματίνους χιτώνας, τους οποίους εφόρεσε δια της παραβάσεως, να ενδυθή δε λευκούς και νέους χιτώνας, οίτινες εχαρίσθησαν αυτή δια του αγίου Βαπτίσματος· συνήθεια γαρ επικρατεί εν τη αγία του Θεού Εκκλησία τοιαύτη, όταν οι Κατηχούμενοι μέλλουν να βαπτισθούν, εκδύνονται τα παλαιά ενδύματα όπου φορούν· αφ΄ ου δε βαπτισθούν και εξέλθουν εκ της αγίας Κολυμβήθρας, φορούν καινούρια και λευκά ενδύματα, τα οποία εσθήτας εμφωτίους ονομάζει ο Θεολόγος Γρηγόριος εν τω Λόγω περί Βαπτίσματος. Ας ασπροφορέση λοιπόν, λέγει, όλη η εκ της γης πλασθείσα φύσις των ανθρώπων, επειδή υψώθη σήμερον από τον κρημνόν και την εκ των Ουρανών πτώσιν όπου έπαθε πρότερον. Ακολούθως δε λέγει και άλλην αιτίαν δικαίαν, δια την οποίαν πρέπει αυτή να λευκοφορή και να χαίρη, ήγουν ότι αυτή επλύθη σήμερον από τας προτέρας παλαιάς αμαρτίας της μέσα εις τα τρέχοντα νερά του Ιορδάνου. Από ποίον δε υψώθη και επλύθη; Από τον ζώντα και ενυπόστατον Λόγον του Πατρός, υπό του οποίου συντηρούνται και συνέχονται πάντα τα όντα· βαπτισθείς γαρ αυτός εν τω Ιορδάνη και αναβάς εκ του ύδατος, συνεβάπτισε και συνανεβίβασε και ημάς εις τον Ουρανόν· όθεν είπεν ο Θεολόγος Γρηγόριος: «Αλλά και άνεισιν εκ του ύδατος· συναναφέρει γαρ εαυτώ τον Κόσμον» (Λόγος εις τα φώτα). Ούτω δε πλυθείσα η ανθρωπίνη φύσις και παμφαεστάτως λουσθείσα, έφυγεν: ήτοι ελυτρώθη από των αμαρτιών της. Και λοιπόν επειδή αυτή ούτως ελούσθη και εκαθαρίσθη δια του αγίου Βαπτίσματος, πως δεν είναι δίκαιον και να λευκοφορέση; Ουδείς γαρ, ύστερα αφ΄ ου λουσθή, φορεί ενδύματα μεμολυσμένα, αλλά μάλλον φορεί ενδύματα καθαρά και λευκά. Επτά δε αίτια αριθμεί ο εκ Δαμασκού Ιωάννης, δια τα οποία ο Κύριος εβαπτίσθη, λέγων: «Βαπτίζεται δε ο Χριστός, ουχ΄ ως αυτός χρήζων καθάρσεως, αλλά την εμήν οικειούμενος κάθαρσιν α), ίνα συντρίψη τας κεφαλάς των δρακόντων επί του ύδατος β), ίνα κλύση την αμαρτίαν και πάντα τον παλαιόν Αδάμ ενθάψη τω ύδατι γ), ίνα αγιάση τον Βαπτιστήν δ), ίνα πληρώση τον νόμον ε), ίνα το της Τριάδος αποκαλύψη μυστήριον στ), ίνα τύπος και υπογραμμός ημίν προς το βαπτίζεσθαι γένηται ζ), (Βιβλίον Δ΄ κεφάλαιον πστ΄ ). Προστεθείτω και η) αίτιον, ίνα αγιάση την φύσιν των υδάτων· όθεν και το νερόν όπου λάβη τινάς από πηγήν ή ποταμόν κατά την ημέραν των Θεοφανείων μένει άσηπτον· και τούτο μαρτυρεί καθαρώς ο Χρυσόστομος λέγων: «Αύτη εστίν η ημέρα, καθ΄ ην εβαπτίσατο και την των υδάτων ηγίασε φύσιν· δια τοι τούτο και εν μεσονυκτίω κατά την εορτήν ταύτην άπαντες υδρεύονται και οίκαδε τα νάματα αποτίθενται και εις ενιαυτόν ολόκληρον φυλάττουσιν, α τε δη σήμερον αγιασθέντων των υδάτων· και το σημείον γίνεται εναργές, ου διαφθειρομένης της των υδάτων εκείνων φύσεως τω μήκει του χρόνου, αλλ΄ εις ενιαυτόν ολόκληρον, και δύο και τρία πολλάκις έτη του σήμερον αντληθέντος ύδατος ακεραίου και νεαρού μένοντος, και μετά τοσούτον χρόνον τοις άρτι των πηγών εξαρπασθείσιν ύδασιν αμιλλωμένω» (Λόγω εις το άγιον Βάπτισμα του Σωτήρος, ου η αρχή «Πάντες υμείς εν ευθυμία σήμερον»  τόμος ε΄ της εν Ετόνη εκδόσεως).