Γράμματα ενός ερημίτου

Καθαίροντες τας ψυχικάς μας δυνάμεις δια των μέσων των ασκητικών, τα οποία υπομνηματίζει η Εκκλησία μας, θα ακολουθήσει η λάμψις του θείου έρωτος και κατά συνέπειαν, κάθε άλλος έρως μη εν Χριστώ θα νεκρωθή. Το Πατερικόν ασκητικόν πνεύμα παραλαμβάνει ψυχάς κυριαρχημένας από την αμαρτίαν, βεβυθισμένας εις τα άτιμα πάθη, εσκοτισμένας από τας θεωρητικάς πλάνας, επηρμένας από κενάς φιλοσοφικάς ιδέας, υπνωτισμένας από πολύμορφα σατανικά συστήματα, τας αποκαθαίρει δια πρακτικής αγωγής, αφαιρεί το δηλητήριον των νεκροποιών ηδονών, φωτίζει το νοητικόν πεδίον δια προοδευτικής αφυπνίσεώς των, από την νάρκην της πλάνης, τας βοηθεί να εγκαταλείψουν κατά διάθεσιν όσα δεν είναι αλήθεια και ζωή, τας μετουσιώνει δια των μυστηρίων της Εκκλησίας και τας ενώνει με τον Χριστόν, ως νύμφας καθαράς και αγίας, ως θείους νόας, ως αγγελικάς ψυχάς και σεραφεικά πνεύματα. Μόνον με το Πατερικόν πνεύμα, την άσκησιν, την προσευχήν, την νηστείαν, η ψυχή θα ελευθερωθή εκ των ολεθρίων παθών της και θα ενωθή καθαρά αυτή με τον καθαρόν Θεόν. Εάν η Εκκλησία δεν είναι ασκητική, αυτομάτως διασπά την πνευματικήν παράδοσιν, καταργεί την συμφωνίαν των Πατέρων και αι αλήθειαι της Εκκλησίας εντεύθεν, λαμβάνουν μίαν αινιγματώδη σημασίαν εις τους αγεύστους της πνευματικής Πατερικής πείρας. Η καθ’ υπερβολήν εξωστρεφική εποχή μας, τα ποικίλα φιλοσοφικά ρεύματα, άτινα συγχέουν τον νουν, η έξαρσις της αξίας των ανθρωπίνων συλλογισμών, πλανούν τας ψυχάς των Χριστιανών και αποσπούν από την απλότητα της εν Χριστώ ζωής, ήτις συνίσταται εις την παράδοσιν των καρδιών μας εις τον Σωτήρα Χριστόν, εις την προσευχήν και εις την άσκησιν. Ειρηνικούς, λυτρωμένους, δυνατούς, φωτεινούς ανθρώπους, απαθείς, αγίους, μόνον η εσωτερική ζωή και η άσκησις δημιουργούν. Μόνον ούτως ενσωματούμεθα εις την συμφωνίαν των Πατέρων και όλα ενώπιόν μας αποκτούν καθαρότητα και διαφάνειαν. Αισθανόμεθα εαυτούς ως κατ’ ενέργειαν τέκνα Θεού. Καθαρώμεν εντεύθεν εν πόθω τα μέλλοντα αγαθά και προγευόμεθα εκείνης της μακαριότητος, την οποίαν «οφθαλμός ουκ είδεν, ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη». Αυτάς τας αρρήτους και θείας ηδονάς χορηγεί η πάμφωτος Ορθοδοξία μας εις τα πιστά τέκνα της, αφού είναι αληθής μήτηρ, παράδεισος θειότερος εκείνου του εν Εδέμ, αντί ξύλου τα γνώσεως έχων τον Χριστόν, εις «ον απόκεινται πάντες οι θησαυροί της σοφίας και γνώσεως απόκρυφοι».